واژه‌شناسی
كنترل هاي سرمايه Capital controls
مجموعه ي گسترده ي تمهيداتي كه حكومت ها براي محدود ساختن جابه جايي سرمايه و پول از اين سو به آن سوي مرزهاي ملي شان مقرر مي دارند. در دوره اي كه ادعا مي شود دوران جهاني شدن شتابان است و با توجه به فروپاشي...
واژه‌شناسی
كنترل تسليحات Arms control
كنترل تسليحات را از ديرباز به منزله ي مجموعه تمهيدات هميارانه اي تعريف كرده اند كه دولت ها براي بهبود امنيت مشترك شان در ميان خود مقرر مي دارند. اين تمهيدات نوعاً به صورت تنظيم شاخصي براي توان يا ظرفيت...
واژه‌شناسی
كمك خارجي Foreign aid
گرچه تأمين سرمايه از طريق كمك هاي خارجي پس از سال ها افول از نو دارد جان تازه اي مي گيرد: تنش هاي مستمري كه اكنون بين اهداف مختلف و انگيزه هاي سياست گذاري وجود دارد كم تر از دوران جنگ سرد كه طي آن جريان...
واژه‌شناسی
كمبود مردم سالاري Democratic deficit
اصطلاح «كمبود مردم سالاري» بيش از همه در چارچوب بحثي مطرح شده كه از دهه ي 1990 بر سر اتحاديه ي اروپا جريان داشت البته به شكل كلي تري نيز به كار رفته است. با اين كه اين اصطلاح تعريف واحدي ندارد ولي براي...
واژه‌شناسی
كشور نوصنعتي NIC: Newly industrializing country
اصطلاح كشور نوصنعتي در گسترده ترين سطح اشاره به دولت هاي خاصي دارد كه از الگوهاي مشخصي براي رشد اقتصادي پيروي، و به همراه آن، دگرگوني هاي مادي و زيرساختي معيني را تجربه مي كنند. تفاوت اين دسته از دولت...
واژه‌شناسی
كاربرد پيشدستي جويانه زور Pre-emptive use of force
كاربرد پيشاپيش زور توسط يك دولت برضد دولتي ديگر يا يك بازيگر غيردولتي كه دولت نخست حمله ي آن را قريب الوقوع مي داند. كاربرد پيشدستي جويانه زور در روابط بين الملل تبار روشني دارد. در جريان جنگ سرد، اين...
واژه‌شناسی
قيمومت Trusteeship
انديشه ي قيمومت در جامعه ي بين الملل بر فرضِ وجود رابطه اي پايه مي گيرد كه در چارچوب آن يك شخصيت حقوقي (يك دولت يا سازمان بين المللي)مسئول رفاه عمومي گروهي از افراد شناخته مي شود كه ناتوان از اداره ي امور...
واژه‌شناسی
قوميت Ethnicity
اصطلاح هايي چون «گروه قومي» و «ستيز قومي» با اين كه معنايي دو پهلو و مبهم دارند رواج گسترده اي يافته اند. بيش تر درگيري هاي مسلحانه بزرگ جهان، ستيزهايي داخلي اند كه بيش ترشان را مي توان به شكل قابل قبولي...
قطب‌های جهانی
قطب بندي Polarity
توزيع توانايي هاي نظامي، اقتصادي و ديگر توانايي هاي جنگي (ــ جنگ) در ميان اعضاي نظام دولت ها. بر اساس نظريه ي نوواقع گرايي، ساختار نظام را نحوه ي قرار گرفتن يا آرايش يافتن دولت ها تعيين مي كند كه خود تابع...
واژه‌شناسی
قدرت هاي بزرگ Great powers
قدرت هاي بزرگ قدرتمندترين دولت هاي نظام بين الملل هستند. اين قدرت ها از آن جا كه ذخاير عظيم منابع شان به آن ها اجازه مي دهد در عرصه هاي مختلف رفتار بين المللي بيش از اندازه فعال باشند مورد علاقه آن دسته...