شيردهي به نوزاد به نفع خودتان است!
نويسنده:دکتر شهرزاد زاده مدرس*
يکي از سفارشات اکيد مقامات سازمان جهاني بهداشت، شيردهي مادران به نوزادان و کودکان است. مصرف شير مادر در مقايسه با شيرخشک نه تنها براي کودک، بلکه براي مادر هم فوايد بي‌شماري دارد. از ميان فوايد بي‌شمار اين کار، به 5 فايده اصلي مي‌پردازيم.
1. شير دادن سبب کاهش وزن سريع‌تر مادر مي‌شود
شير دادن سبب افزايش متابوليسم شده و سوخت و ساز بدن را فعال مي‌کند. در نتيجه چربي‌هايي که حدود 2 تا 3 کيلوگرم در طول بارداري به بدن مادر افزوده شده و بيشتر در ناحيه مرکزي تجمع يافته، آب مي‌شود. تحقيقات نشان داده است و مادراني که از شير خود به فرزندشان مي‌دهند، به دليل افزايش متابوليسم و فعال شدن برخي مکانيسم‌ها، چربي‌هاي مرکزي سريع‌تر از بين رفته و مادر به حالت اوليه خود برمي‌گردد. مکانيسم دقيق اين فرآيند هنوز مشخص نشده است اما به احتمال قوي افزايش سوخت و ساز بدن دليل آن است. مدت زمان شيردهي در اين ميان چندان تاثيري ندارد و بايد به اين نکته هم توجه کرد که بازگشت به تناسب اندام اوليه تنها با شير دادن ممکن نيست و بايد در کنار آن مادر حتما ورزش کند. از هفته سوم بعد از زايمان تمامي متخصصان به مادر توصيه مي‌کنند به ويژه ورزش‌هاي شکمي که سبب سفتي عضلات شکم مي‌شود را پي گيرد. غير از ورزش و شيردهي، زمينه ژنتيکي فرد هم دخيل است و همه اين عوامل در کنار هم سبب مي‌شود مادر طي 2، 3 ماه بعد از زايمان به فرم اوليه خود بازگردد. نکته جالب ديگر اينکه شير مادر نه تنها به کاهش وزن خود مادر کمک مي‌کند، بلکه به دليل ترکيبات قند طبيعي موجود در شير مادر ميزان ترشح انسولين را در سطح طبيعي نگه مي‌‌دارد و جلوي چاقي‌هاي کاذب که به دنبال مصرف شير خشک در کودکان ايجاد مي‌شود را مي‌گيرد. در ضمن کودکاني که شير مادر مي‌خورند، وزن‌گيري خوبي دارند اما دچار چاقي کاذب يا افزايش وزن نامتناسب نمي‌شوند. شير مادر نه تنها قند طبيعي دارد، بلکه پروتئين و مواد ايمني و آنتي‌بادي‌هايي دارد که شرايط کاملا ايده‌آلي را براي کودکي ايجاد مي‌کند که بايد تنها از يک ماده غذايي مصرف کند. در مقابل شيرخشک چنين حالتي ندارد و اين‌گونه شرايطي را براي کودک فراهم نمي‌آورد.
2. شيردهي، احتمال ابتلاي مادر به سرطان پستان را کم مي‌کند
تحقيقات نشان داده است زناني که شير مي‌دهند، کمتر به سرطان پستان مبتلا مي‌شوند. دليل اصلي ابتلا به سرطان پستان عوامل ژنتيکي و استرس است اما خانم‌هايي که شيردهي کامل دارند و 2 سال به فرزندشان شير مي‌دهند، کمتر به اين نوع سرطان مبتلا مي‌شوند. دليل اين امر هنوز کاملا روشن نيست اما همراهي آن ديده شده است. به هر حال نقش استروژن در بروز سرطان پستان بي‌تاثير نيست و نبايد فراموش کرد، شيردهي، نوع تغذيه و آرامش مي‌تواند از بروز آن پيشگيري کند.
3. شيردهي، احتمال ابتلاي کودک به آلرژي را کاهش مي‌دهد
موادي غير از شير مادر سبب بروز تحريکات خارجي در بدن نوزاد مي‌شود و مي‌تواند زمينه‌ساز بروز آلرژي و حساسيت در کودکان باشد. در شير مادر چنين عوامل تحريکي وجود ندارد و ديده شده سيستم ايمني در کودکي که از شير مادر تغذيه مي‌کند، کمتر دچار تحريک شده و کودک کمتر دچار آلرژي، اختلالات گوارشي، اسهال و... مي‌شود.
4. شيردهي، ايمني کودک را بالا مي‌برد
در شير مادر يک‌سري عوامل آنتي‌بادي وجود دارد. در واقع اين عوامل به طور طبيعي در بدن مادر وجود دارد و مادر نسبت به برخي بيماري‌ها ايمني پيدا کرده است. اين آنتي‌بادي‌ها وارد شير مادر شده و مي‌توانند در مدت کوتاه نوزادي و 28 روز اول نوزاد را در مقابل بيماري‌هاي روده‌اي و ساير ناراحتي‌ها محافظت کنند تا کم‌کم سيستم ايمني نوزاد فعاليت خود را آغاز کرده و بتواند آنتي‌بادي‌هاي لازم را در مقابل عوامل خارجي بسازد. برخي از پادتن‌ها و آنتي‌بادي‌ها هم در دوران جنيني به نوازد منتقل مي‌شود که از آن جمله مي‌توان به آنتي‌بادي‌هاي ATG اشاره کرد که بدن نوزاد را در برابر سرخک، سرخجه و آبله مرغان و... حفظ مي‌کند اما اين براي مدت کوتاهي است و کم‌کم از بين مي‌رود و بدن نوزاد خود مجددا آن را مي‌سازد.
5. شيردهي، روابط عاطفي مادر و فرزند را تقويت مي‌کند
شيردهي با رابطه پوست به پوست مادر و نوزادش همراه است. اين موضوع هم سبب احساس آرامش مادر و هم امنيت نوزاد مي‌شود. در ضمن حين مکيدن شير توسط کودک هورمون اکسيتوسين که هورمون محبت است در بدن مادر ترشح مي‌شود و سبب آرامش بيشتر مادر شده که اين حس به نوازد هم منتقل مي‌شود. وقتي شيردهي 6 مرتبه در روز يک ربع روي هر سينه اتفاق بيفتد، دوست داشتن و عشقي عجيب را بين مادر و کودک‌اش ايجاد مي‌کند.
/ج
1. شير دادن سبب کاهش وزن سريع‌تر مادر مي‌شود
شير دادن سبب افزايش متابوليسم شده و سوخت و ساز بدن را فعال مي‌کند. در نتيجه چربي‌هايي که حدود 2 تا 3 کيلوگرم در طول بارداري به بدن مادر افزوده شده و بيشتر در ناحيه مرکزي تجمع يافته، آب مي‌شود. تحقيقات نشان داده است و مادراني که از شير خود به فرزندشان مي‌دهند، به دليل افزايش متابوليسم و فعال شدن برخي مکانيسم‌ها، چربي‌هاي مرکزي سريع‌تر از بين رفته و مادر به حالت اوليه خود برمي‌گردد. مکانيسم دقيق اين فرآيند هنوز مشخص نشده است اما به احتمال قوي افزايش سوخت و ساز بدن دليل آن است. مدت زمان شيردهي در اين ميان چندان تاثيري ندارد و بايد به اين نکته هم توجه کرد که بازگشت به تناسب اندام اوليه تنها با شير دادن ممکن نيست و بايد در کنار آن مادر حتما ورزش کند. از هفته سوم بعد از زايمان تمامي متخصصان به مادر توصيه مي‌کنند به ويژه ورزش‌هاي شکمي که سبب سفتي عضلات شکم مي‌شود را پي گيرد. غير از ورزش و شيردهي، زمينه ژنتيکي فرد هم دخيل است و همه اين عوامل در کنار هم سبب مي‌شود مادر طي 2، 3 ماه بعد از زايمان به فرم اوليه خود بازگردد. نکته جالب ديگر اينکه شير مادر نه تنها به کاهش وزن خود مادر کمک مي‌کند، بلکه به دليل ترکيبات قند طبيعي موجود در شير مادر ميزان ترشح انسولين را در سطح طبيعي نگه مي‌‌دارد و جلوي چاقي‌هاي کاذب که به دنبال مصرف شير خشک در کودکان ايجاد مي‌شود را مي‌گيرد. در ضمن کودکاني که شير مادر مي‌خورند، وزن‌گيري خوبي دارند اما دچار چاقي کاذب يا افزايش وزن نامتناسب نمي‌شوند. شير مادر نه تنها قند طبيعي دارد، بلکه پروتئين و مواد ايمني و آنتي‌بادي‌هايي دارد که شرايط کاملا ايده‌آلي را براي کودکي ايجاد مي‌کند که بايد تنها از يک ماده غذايي مصرف کند. در مقابل شيرخشک چنين حالتي ندارد و اين‌گونه شرايطي را براي کودک فراهم نمي‌آورد.
2. شيردهي، احتمال ابتلاي مادر به سرطان پستان را کم مي‌کند
تحقيقات نشان داده است زناني که شير مي‌دهند، کمتر به سرطان پستان مبتلا مي‌شوند. دليل اصلي ابتلا به سرطان پستان عوامل ژنتيکي و استرس است اما خانم‌هايي که شيردهي کامل دارند و 2 سال به فرزندشان شير مي‌دهند، کمتر به اين نوع سرطان مبتلا مي‌شوند. دليل اين امر هنوز کاملا روشن نيست اما همراهي آن ديده شده است. به هر حال نقش استروژن در بروز سرطان پستان بي‌تاثير نيست و نبايد فراموش کرد، شيردهي، نوع تغذيه و آرامش مي‌تواند از بروز آن پيشگيري کند.
3. شيردهي، احتمال ابتلاي کودک به آلرژي را کاهش مي‌دهد
موادي غير از شير مادر سبب بروز تحريکات خارجي در بدن نوزاد مي‌شود و مي‌تواند زمينه‌ساز بروز آلرژي و حساسيت در کودکان باشد. در شير مادر چنين عوامل تحريکي وجود ندارد و ديده شده سيستم ايمني در کودکي که از شير مادر تغذيه مي‌کند، کمتر دچار تحريک شده و کودک کمتر دچار آلرژي، اختلالات گوارشي، اسهال و... مي‌شود.
4. شيردهي، ايمني کودک را بالا مي‌برد
در شير مادر يک‌سري عوامل آنتي‌بادي وجود دارد. در واقع اين عوامل به طور طبيعي در بدن مادر وجود دارد و مادر نسبت به برخي بيماري‌ها ايمني پيدا کرده است. اين آنتي‌بادي‌ها وارد شير مادر شده و مي‌توانند در مدت کوتاه نوزادي و 28 روز اول نوزاد را در مقابل بيماري‌هاي روده‌اي و ساير ناراحتي‌ها محافظت کنند تا کم‌کم سيستم ايمني نوزاد فعاليت خود را آغاز کرده و بتواند آنتي‌بادي‌هاي لازم را در مقابل عوامل خارجي بسازد. برخي از پادتن‌ها و آنتي‌بادي‌ها هم در دوران جنيني به نوازد منتقل مي‌شود که از آن جمله مي‌توان به آنتي‌بادي‌هاي ATG اشاره کرد که بدن نوزاد را در برابر سرخک، سرخجه و آبله مرغان و... حفظ مي‌کند اما اين براي مدت کوتاهي است و کم‌کم از بين مي‌رود و بدن نوزاد خود مجددا آن را مي‌سازد.
5. شيردهي، روابط عاطفي مادر و فرزند را تقويت مي‌کند
شيردهي با رابطه پوست به پوست مادر و نوزادش همراه است. اين موضوع هم سبب احساس آرامش مادر و هم امنيت نوزاد مي‌شود. در ضمن حين مکيدن شير توسط کودک هورمون اکسيتوسين که هورمون محبت است در بدن مادر ترشح مي‌شود و سبب آرامش بيشتر مادر شده که اين حس به نوازد هم منتقل مي‌شود. وقتي شيردهي 6 مرتبه در روز يک ربع روي هر سينه اتفاق بيفتد، دوست داشتن و عشقي عجيب را بين مادر و کودک‌اش ايجاد مي‌کند.
پی نوشت ها:
*متخصص زنان و زايمان
منبع:www.salamat.com/ج
