آيا چاقى واقعاً خطرناك است؟

نزديك به يك دهه از زمانى كه سازمان بهداشت جهانى، چاقى را به عنوان يك بيمارى مزمن و يك معضل بهداشتى _ اجتماعى معرفى كرده و پيشگيرى و درمان آن در راس برنامه هاى بهداشتى و درمانى دولت ها قرار دارد، مى گذرد ولى با وجود افزايش آگاهى مردم از خطرات و نيز روش هاى مبارزه به چاقى، متاسفانه همچنان شاهد سير صعودى شيوع اين بيمارى مزمن در تمامى نقاط دنيا هستيم.متاسفانه، افزايش مصرف غذاهاى Fast Food، سيب زمينى سرخ كرده و نوشابه هاى قندى به همراه افزايش ساعاتى كه در پاى تلويزيون و اينترنت صرف مى شود، باعث شده تا چاقى به عنوان يك عامل بيمارى زا به خصوص در ميان كودكان و نوجوانان مورد توجه متخصصين علوم پزشكى قرار گيرد.

• به چه كسى چاق مى گوييم

در تحقيقات علمى به منظور تعريف و طبقه بندى چاقى از شاخصى به نام BMI يا شاخص توده بدنى استفاده مى شود كه از تقسيم عدد وزن (كيلوگرم) بر مربع عدد قد (متر) به دست مى آيد. براساس اين تعريف، دانشمندان BMI بين ۲۵ و ۹/۲۹ را به عنوان اضافه وزن و BMI بيشتر از ۳۰ را به عنوان چاق مى شناسند. اما در پاسخ به اين سئوال كه آيا چاقى واقعاً خطرناك است، ذكر بيمارى هايى كه چاقى در آنها نقش اول را ايفا مى كند، ضرورى است.
بيمارى عروق كرنرى: چاقى با عوامل خطرساز ابتلا به بيمارى عروق كرنرى قلب نظير كلسترول بالا، ترى گليسيريد بالا و پرفشارى خون ارتباط مستقيمى دارد.
۱- كلسترول: افزايش وزن در BMI بالاتر از ۲۵ همواره با افزايش سطح كلسترول همراه است. شيوع كلسترول بالا در خانم هاى چاق بيشتر از آقايان چاق است. از سوى ديگر، توزيع چربى در بدن نيز به طور مستقل با سطح كلسترول ارتباط دارد. بدين معنى كه افراد مبتلا به چاقى شكمى نسبت به ساير افراد چاق از سطح كلسترول بالاترى برخوردارند.
۲- ترى گليسيريد: تحقيقات مختلف ارتباط معنى دار BMI با افزايش سطح ترى گليسيريد خون را به اثبات رسانيده اند. به طور كلى، BMI بالاتر از ۳۰ به معنى ترى گليسيريد بالا است.
۳- LDL يا كلسترول بد: افزايش سطح LDL ارتباط مستقيمى با افزايش بروز بيمارى هاى عروق كرنرى دارد. چاقى نيز نقش بسيار موثرى در بالارفتن سطح كلسترول بد ايفا مى كند، به طورى كه با افزايش توده بدنى از ۲۰ به ۳۰ معادل ۲۰-10 mg افزايش در ميزان LDL است.

• سكته قلبى

خطر سكته قلبى در BMI بالاتر از ۲۲ بسيار بالا است. به طورى كه هر ۱ واحد افزايش در BMI بالاتر از ۲۲ ، ۱۰ درصد خطر ابتلا به سكته قلبى را مى افزايد.

• نارسايى قلبى

نارسايى قلبى يكى از عوارض شايع چاقى و يكى از علل اصلى مرگ و مير در مبتلايان به چاقى است. چاقى موجب بروز تغييراتى در ساختار عملكرد حفره هاى قلب شده و با همراهى ديابت و پرفشارى خون زمينه بروز نارسايى قلبى را هموار مى كند.

• قطع تنفس در خواب

قطع موقت فعاليت تنفسى در جريان خواب كه اصطلاحاً آپنه در جريان خواب نام دارد يكى از مهمترين مراجعه افراد چاق به كلينيك هاى پزشكى است كه معمولاً با خواب آلودگى در طول روز، سردرد و كاهش ميل جنسى بروز مى كند و اغلب افراد چاق با BMI بالاتر از ۳۰ اتفاق مى افتد.

• اختلالات قاعدگى

چاقى در دختران جوان يكى از عمده ترين دلايل اختلالات قاعدگى است كه در بسيارى موارد منجر به قطع خونريزى ماهيانه مى گردد.

• استئوآرتريت

چاقى به دليل وارد آمدن فشار بر مفاصل به ويژه مفصل زانو يكى از مهمترين دلايل بروز استئوآرتريت در زنان چاق به شمار مى رود، به طورى كه بر طبق تحقيقات انجام شده هر ۲ واحد كاهش در BMI ، خطر ابتلا به استئوآرتريت را تا ۵۰ درصد كاهش مى دهد.

• سرطان

دانشمندان چاقى را به عنوان موثرترين عامل در بروز انواع سرطان به ويژه سرطان پستان و رحم كه به ترتيب دومين و چهارمين علت مرگ در زنان است، به اثبات رسانده اند. چاقى همچنين در بروز سرطان روده بزرگ نيز موثر است. BMI بالاتر از ۳۰ در مردان خطر بروز اين نوع سرطان را ۱۰ درصد افزايش مى دهد.

•ديابت

متخصصان يكى از عوامل خطرساز در بروز ديابت نوع ۲ را چاقى شكمى معرفى كرده اند. براساس اين تحقيقات، خطر ابتلا به ديابت نوع ۲ با هر ۱ واحد افزايش BMI از عدد پايه ۲۲ به ميزان ۲۵ درصد افزايش مى يابد. به نظر مى رسد با وجود تمامى موارد ذكر شده ديگر جاى اين سئوال باقى نماند كه چاقى خطرناك است يا نه؟