عبادت در روايات(3)
منبع: ميزان الحكمة
امام سجاد ـ عليه السّلام ـ : من خوش ندارم كه خدا را عبادت كنم در حالي كه از اين كار غرضي جز پاداش او نداشته باشم; زيرا در اين صورت مانند بردهي طمعكار هستم كه اگر به چيزي چشم داشته باشد كار ميكند و گر نه كار نميكند; همچنين خوش ندارم كه خدا را جز به سبب ترس از كيفر او عبادت نكنم، چه در اين حال همچون بندهي نابكاري خواهم بود كه اگر نترسد كار نميكند. عرض شد: پس، براي چه خدا را عبادت ميكني؟ فرمود: زيرا او به سبب الطاف و نعمتهايش به من، سزاوار عبادت است.
امام رضا ـ عليه السّلام ـ : اگر خداوند مردم را به بهشت و دوزخي هم وعده و وعيد نميداد، باز لازم بود كه از او اطاعت كنند و نافرمانيش نكنند; زيرا به آنان تفضل و نيكي فرموده و نعمت هايش را در اختيارشان گذاشته است، بي آن كه (به سبب انجام عملي) استحقاق آن را داشته باشند.
عبادت غير خدا
53ـ قال الامام علي ـ عليه السّلام ـ : العبيد ثلاثة، عَبدٌ رِقٍّ، و عَبدُ شَهوَةٍ، وَ عَبدُ طَمَعٍ[3].امام علي ـ عليه السّلام ـ : بندگان سه گونه اند: بندهي زر خريد، بندهي شهوت و بندهي طمع.
امام صادق ـ عليه السّلام ـ : عبادت به سجود و ركوع نيست بلكه فرمانبري از رجال است; هر كه فرمان آفريدهاي را كه مخالف فرمان آفريدگار است اطاعت كند بيگمان او را عبادت كرده است.
امام باقر ـ عليه السّلام ـ : هر كه به گويندهاي گوش سپارد، او را بندگي كرده است; اگر آن گوينده از طرف خداي عزوجل بگويد، شنونده خدا را عبادت كرده و اگر از طرف شيطان بگويد، شيطان را عبادت كرده است.
امام علي ـ عليه السّلام ـ : هر كه بندگي دنيا كند و آن را بر آخرت بر گزيند، فرجامش ناگوار باشد.
پيامبر خدا ـ صلّي الله عليه و آله و سلّم ـ : از رحمت خدا به دور است، كسي كه بندگي دينار و درهم كند.
امام صادق ـ عليه السّلام ـ : هر كه از مردي در معصيت خدا فرمان برد، هر آينه او را بندگي كرده است.
امام علي ـ عليه السّلام ـ : هر كه حق كسي را به جا آورد كه حق او را به جا نميآورد، هر آينه او را بندگي كرده است[10].
امام صادق ـ عليه السّلام ـ در پاسخ به سؤال ابو بصير دربارهي از آيهي «يهود علما و راهبان خود را، به جاي خدا، خدايان خود گرفتند»، فرمود: به خدا سوگند علما و راهبان يهود آنان را به عبادت خود فرا نخواندند. اگر ايشان را به عبادت خود دعوت ميكردند قطعاً دعوتشان را نميپذيرفتند! بلكه حرامي را براي آنان حلال كردند و حلالي را حرام و بدين ترتيب، ناخود آگاه علما و راهبان خود را عبادت و بندگي كردند.
برترين عبادت
62ـ قال الامام الصادق ـ عليه السّلام ـ : أفضل العبادة العلم باللّه و التّواضع له[13].امام صادق ـ عليه السّلام ـ : برترين عبادت، شناخت خدا و فروتني براي اوست.
برترين عبادت، انديشيدن مداوم دربارهي خدا و قدرت اوست.
پيامبر خدا ـ صلّي الله عليه و آله و سلّم ـ : برترين عبادت گفتن جملهي «لا اله الاّ اللّه و لا حول و لا قوّة الا باللّه» است و بهترين دعا استغفار است. سپس پيامبر ـ صلّي الله عليه و آله و سلّم ـ اين آيه را تلاوت كرد: «بدان كه خدايي جز اللّه نيست و از گناهت آمرزش بخواه».
امام جواد ـ عليه السّلام ـ : برترين عبادت، اخلاص است.
امام علي ـ عليه السّلام ـ : برترين عبادت، پاكدامني است.
برترين عبادت، چيره آمدن بر عادت است.
برترين عبادت، دل بر كندن از دنياست.
برترين عبادت، انديشيدن است.
پيامبر خدا ـ صلّي الله عليه و آله و سلّم ـ : برترين عبادت، فقه (فهم دين) است.
امام كاظم ـ عليه السّلام ـ : خداوند به چيزي برتر از خِرَد، عبادت نشده است.
امام صادق ـ عليه السّلام ـ : به خدا سوگند كه خداوند به چيزي برتر از ادا نمودن حق مؤمن، عبادت نشده است.
امام باقر ـ عليه السّلام ـ : خداوند به چيزي برتر از عفت بطن و فرج، عبادت نشده است.
امام صادق ـ عليه السّلام ـ : خداوند به چيزي برتر از خاموشي و رفتن به خانهي او (حج)، عبادت نشده است.
در حديث معراج آمده است: اي احمد! هيچ عبادتي نزد من محبوبتر از خاموشي و روزه نيست.
امام باقر ـ عليه السّلام ـ در پاسخ به پرسش از برترين عبادت، فرمود: نزد خداي عزّوجلّ چيزي محبوبتر از اين نيست كه از آن چه نزد اوست خواسته و طلبيده شود.
امام علي ـ عليه السّلام ـ : چشم بستن از حرامهاي خداوند سبحان، برترين عبادت است.
پيامبر خدا ـ صلّي الله عليه و آله و سلّم ـ : بزرگترين ثواب را آن عبادتي دارد كه پنهاني تر انجام گيرد.
پی نوشت ها:
[1]. البحار: 70 / 210 / 33.
[2]. عيوم أخبار الرّضا ـ عليه السّلام ـ : 2 / 180 / 4.
[3]. تنبيه الخواطر: 1 / 49.
[4]. البحار: 72 / 94 / 6.
[5]. الكافي: 6 / 434 / 24.
[6]. الخصال: 632 / 10 و 129 / 132.
[7]. همان.
[8]. الكافي: 2 / 398 / 8.
[9]. نهج البلاغه: الحكمة 164.
[10]. كلمه «عَبَدَهُ» را برخي از شارحان نهج البلاغه به صورت ثلاثي مزيد (عَبَّدَهُ) خواندهاند كه در اين صورت معناي جمله چنين است: «هر كه... او را بنده خود كرده است».
[11]. الكافي: 2 / 398 / 7.
[12]. نهم البلاغه، الخطبة 192، أنظر تمام الكلام.
[13]. تحف العقول: 364.
[14]. الكافي: 2 / 55 / 3.
[15]. المحاسن: 1 / 453 / 1045.
[16]. تنبيه الخواطر: 2 / 109.
[17]. الكافي: 2 / 468 / 8.
[18]. غرر الحكم: 2873.
[19]. غرر الحكم: 2872، 2907.
[20]. همان.
[21]. الخصال: 30 / 104.
[22]. الكافي: 1 / 18 / 12.
[23]. الاختصاص: 28.
[24]. الكافي: 2 / 79 / 1.
[25]. الخصال: 35 / 8.
[26]. ارشاد القلوب: 205.
[27]. مكارم الاخلاق: 2 / 7 / 1976.
[28]. غرر الحكم: 6427.
[29]. قرب الاسناد: 135 / 475.