قلب تاريكي در دوردستها مي تپد
منبع:www.nojum.ir
گروهي از پژوهشگران اخيرا متوجه تپش ابر مولكولي بزرگ بارنارد 68 در فاصله 300 سال نوري از ما شده اند.
300 سال نوري دورتر ازما ، جايي در صورت فلكي مار افساي ابر مولكولي تيره اي قرار گرفته است كه درفهرست اجرام بارنارد با شماره 68 شناخته مي شود اين ابر نمونه اي از ابرهايي است كه به نام گويچه هاي Bock (اخترشناس آلماني الاصل آمريكايي)مشهورند. اين ابرهاي چگال كه از مولكولهاي گاز و ذرات غبار تشكيل شده اند ، هنگاميكه از روي زمين ديده مي شوند به شكل لكه ها و يا حفره هاي سياهي در زمينه آسمان پرستاره به نظر مي آيند . علت تيرگي آنها در آن است كه ذرات غبار درون اين ابرها اجازه گذر نور ستاره هاي پشتي را نداده و باعث مي شود آن ناحيه از آسمان تيره به نظر آيد. اين ابرها را مي توان زايشگاههاي ستاره اي به حساب آورد چرا كه پيداش يك ستاره بامتراكم شدن ابر گازي بزرگي آغاز شده تا به مرحله تولد يك ستاره مي رسد. با وجود اين ابر بارنارد 69 ، ابري پايدار است و هنوز نطفه هيچ ستاره اي در آن بسته نشده است.. اين ابر سياه كه ظاهري همانند قلبي بزرگ دارد جرمي معادل 5/1 برابر خورشيد را در خود جاي داده است و با دمايي تنها 10 درجه بالاتر از صفر مطلق ، يكي از سردترين نقاط عالم است ( سحابي بومرنگ تنها 1 درجه بيش از صفر مطلق حرارت دارد). اين ابر به نسبت كوچك ( در مقياس ابرهاي گازي ديگر ) قطري بيش از 1200 واحد نجومي ( فاصله زمين تا خورشيد) دارد و اگر خورشيد را در مركز آن قرار مي داديم مرزهاي آن 300 بار دورتر از مدار پلوتون واقع مي شد. در چنين شرايطي آسمان شب سياره ما به تاريكي ذغال مي بود و تنها منبع درخشان در آسمان شب پرتوهاي ضعيفي بود كه از سيارات نزديك به ما مي رسيد. اخيرا يكي از پژوهشگران مركز تحقيقات اختر فيزيك دانشگاه هاروارد،CfA به نام چارلز لادا با همكاري تيم همراهش متوجه شده است كه اين قلب تاريك و دوردست به آرامي مي تپد .وي كه مشغول بررسي رفتار اين ابر توسط تلسكوپ راديويي 30 متري IRAM در اسپانيا بود موفق به كشف رفتار منحصر به فرد اين ابر شد . از گوشه اي از اين ابر مواد به سمت بيرون جريان پيدا كرده اند و از سوي ديگر به سمت داخل ابر در حركتند. به نظر مي رسد عاملي باعث شده است تا اين ابر خفته بيدار شود. رفتاري اين چنين در بين ابرهاي گازي غير معمول است. اين ابرها معمولا سه نوع حركت را از خود بروز مي دهند.يا منبسط مي شوند ، يا در حال انقباض هستند و يا حول مركز خود دوران مي كنند. تپش اين ابر همانند تپش ستاره اي نظير خورشيد است . ستاره هاي معمولي نظير خورشيد نيز ضربانهاي خفيفي دارند كه شاخه اي از اخترشناسي به نام Heliosemology به بررسي آن مي پردازد.بررسي ضربانهاي ستاره اي مانند خورشيد كمك مي كند تا به ساختار دروني آن بيشتر پي ببريم. با وجود اين تفاوتهاي عمده اي كه بين ساختار اين ابر گازي و ستاره اي نظير خورشيد وجود دارد مانع از آن مي شود كه مدلهاي ستاره اي را براي اين ابر نيز تعميم دهيم.اخترشناسان در مورد علت پيدايش اين ضربان حدسهاي اوليه را بيان كرده اند كه ازآن بين بيشتر احتمال دارد اين ضربان ناشي از موج ضربه اي (shockwave) كه در اثر يك انفجار ابر نواختري ايجاد شده است و قدرت آن به حدي است كه حتي احتمال دارد بتواند قطر اين ابر را طي كرده و سوي مخالف آن را نيز تحت تاثير قرار دهد.اين حدس با شواهد رصدي ديگري كه ازبررسي محل قرار گيري اين ابر گازي به دست آمده مطابقت مي كند فبا وجود اين بررسيهاي بيشتري بايد بر روي اين موضوع انجام شود. لاندا و تيم همكار او هم اكنون توجه خود را به سوي ساير ابرهاي گازي معطوف كرده اند تا ببينند آيا در آنها نيز چنين ضربانهايي وجود دارد يا خير. پايين بودن ضربان اين ابر گازي به هيچ وجه از اهميت آن نخواهد كاست. بارنارد68 هر 250000 سال يكبار مي تپد.به عبارت ديگر هر 2/9 ميليارد باري كه قلب شما بتپد ، ان قلب بزرگ و سياه آسماني تنها يك بار خواهد تپيد.
300 سال نوري دورتر ازما ، جايي در صورت فلكي مار افساي ابر مولكولي تيره اي قرار گرفته است كه درفهرست اجرام بارنارد با شماره 68 شناخته مي شود اين ابر نمونه اي از ابرهايي است كه به نام گويچه هاي Bock (اخترشناس آلماني الاصل آمريكايي)مشهورند. اين ابرهاي چگال كه از مولكولهاي گاز و ذرات غبار تشكيل شده اند ، هنگاميكه از روي زمين ديده مي شوند به شكل لكه ها و يا حفره هاي سياهي در زمينه آسمان پرستاره به نظر مي آيند . علت تيرگي آنها در آن است كه ذرات غبار درون اين ابرها اجازه گذر نور ستاره هاي پشتي را نداده و باعث مي شود آن ناحيه از آسمان تيره به نظر آيد. اين ابرها را مي توان زايشگاههاي ستاره اي به حساب آورد چرا كه پيداش يك ستاره بامتراكم شدن ابر گازي بزرگي آغاز شده تا به مرحله تولد يك ستاره مي رسد. با وجود اين ابر بارنارد 69 ، ابري پايدار است و هنوز نطفه هيچ ستاره اي در آن بسته نشده است.. اين ابر سياه كه ظاهري همانند قلبي بزرگ دارد جرمي معادل 5/1 برابر خورشيد را در خود جاي داده است و با دمايي تنها 10 درجه بالاتر از صفر مطلق ، يكي از سردترين نقاط عالم است ( سحابي بومرنگ تنها 1 درجه بيش از صفر مطلق حرارت دارد). اين ابر به نسبت كوچك ( در مقياس ابرهاي گازي ديگر ) قطري بيش از 1200 واحد نجومي ( فاصله زمين تا خورشيد) دارد و اگر خورشيد را در مركز آن قرار مي داديم مرزهاي آن 300 بار دورتر از مدار پلوتون واقع مي شد. در چنين شرايطي آسمان شب سياره ما به تاريكي ذغال مي بود و تنها منبع درخشان در آسمان شب پرتوهاي ضعيفي بود كه از سيارات نزديك به ما مي رسيد. اخيرا يكي از پژوهشگران مركز تحقيقات اختر فيزيك دانشگاه هاروارد،CfA به نام چارلز لادا با همكاري تيم همراهش متوجه شده است كه اين قلب تاريك و دوردست به آرامي مي تپد .وي كه مشغول بررسي رفتار اين ابر توسط تلسكوپ راديويي 30 متري IRAM در اسپانيا بود موفق به كشف رفتار منحصر به فرد اين ابر شد . از گوشه اي از اين ابر مواد به سمت بيرون جريان پيدا كرده اند و از سوي ديگر به سمت داخل ابر در حركتند. به نظر مي رسد عاملي باعث شده است تا اين ابر خفته بيدار شود. رفتاري اين چنين در بين ابرهاي گازي غير معمول است. اين ابرها معمولا سه نوع حركت را از خود بروز مي دهند.يا منبسط مي شوند ، يا در حال انقباض هستند و يا حول مركز خود دوران مي كنند. تپش اين ابر همانند تپش ستاره اي نظير خورشيد است . ستاره هاي معمولي نظير خورشيد نيز ضربانهاي خفيفي دارند كه شاخه اي از اخترشناسي به نام Heliosemology به بررسي آن مي پردازد.بررسي ضربانهاي ستاره اي مانند خورشيد كمك مي كند تا به ساختار دروني آن بيشتر پي ببريم. با وجود اين تفاوتهاي عمده اي كه بين ساختار اين ابر گازي و ستاره اي نظير خورشيد وجود دارد مانع از آن مي شود كه مدلهاي ستاره اي را براي اين ابر نيز تعميم دهيم.اخترشناسان در مورد علت پيدايش اين ضربان حدسهاي اوليه را بيان كرده اند كه ازآن بين بيشتر احتمال دارد اين ضربان ناشي از موج ضربه اي (shockwave) كه در اثر يك انفجار ابر نواختري ايجاد شده است و قدرت آن به حدي است كه حتي احتمال دارد بتواند قطر اين ابر را طي كرده و سوي مخالف آن را نيز تحت تاثير قرار دهد.اين حدس با شواهد رصدي ديگري كه ازبررسي محل قرار گيري اين ابر گازي به دست آمده مطابقت مي كند فبا وجود اين بررسيهاي بيشتري بايد بر روي اين موضوع انجام شود. لاندا و تيم همكار او هم اكنون توجه خود را به سوي ساير ابرهاي گازي معطوف كرده اند تا ببينند آيا در آنها نيز چنين ضربانهايي وجود دارد يا خير. پايين بودن ضربان اين ابر گازي به هيچ وجه از اهميت آن نخواهد كاست. بارنارد68 هر 250000 سال يكبار مي تپد.به عبارت ديگر هر 2/9 ميليارد باري كه قلب شما بتپد ، ان قلب بزرگ و سياه آسماني تنها يك بار خواهد تپيد.
