توصيه هاي علي (علیه السلام) به دولتمردان

شخصيت عظيم حضرت علي (علیه السلام) بزرگتر از آن است كه يك فرد بتواند در همه ابعاد آن وارد شود. آن حضرت تمام كمالات انساني را با هم در خود جمع كرده بود، كمال روح و جسم را با هم داشت. از شخصيت او تعبير شده است به جامع الاضداد بودن. او شبها به عبادت مي پرداخت و روزها در جامعه حاضر و پركار بود، او هم حكيم بود و هم عارف، هم رهبر اجتماعي بود و هم يك سياستمدار. علي از زمره مردان خدايي است كه بقول شهيد مطهري (ره)جاذبه و دافعه او سخت نيرومند و قوي بود. علي مقياسي است براي سنجش افراد و شناخت حق از باطل.
سراسر وجود اميرمومنان، عبادت و شب زنده داري او، خلق و خو و شيوه مردم داري او، سخن و گفتار او، حكومت و عدالت او براي همه پيروان و دوستدارانش سرمشق و الگوست.
يكي از موارد مهمي كه بايد از زندگي مولا آموخته شود نحوه حكومت داري اوست. امروزه كه بحمدالله بعد از 1400 سال از بعثت پيغمبر، بنابر مشيت الهي و جانفشاني و ايثار فرزندان امت اسلامي، حكومت و نظامي بر مملكت امام علي سركار است كه داعيه پيروي از آن حضرت را دارد، بجاست كه دولتمردان و كارگزاران اين نظام مقدس بيش از پيش، خود را با معيارها و ضوابطي كه حضرت علي براي آنان درنظر گرفته است نزديك كنند و به توصيه هاي آن امام همام توجه جدي مبذول دارند. متاسفانه ما شيعيان بايد به اين حقيقت تلخ اعتراف كنيم كه بيش از ديگران درباره شخصيتي كه ادعاي پيروي از او را داريم كوتاهي كرده ايم. درست است كه زيربناي مذهب شيعه محبت است اما محبت و عشق اگر همراه با شناخت و معرفت و پيروي نباشد نمي تواند كارگشا و سعادت آفرين باشد.

توصيه هاي راهبردي

در اينجا ، برخي از توصيه هاي ويژه آن حضرت به مالك اشتر يكي از كارگزاران اصلي خويش را هديه به كليه دولتمردان و كارگزاران جمهوري اسلامي مي نمائيم:
1- زمامداران را خواص و نزديكاني است كه خودخواه و چپاولگرند و در معاملات انصاف ندارند. ريشه ستمكاريشان را با بريدن اسباب آن، بخشكان و به هيچ كدام از اطرافيان و خويشاوندانت زمين را واگذار مكن و به گونه اي با آنان رفتار كن كه قراردادي به سودشان منعقد نگردد كه به مردم زيان رساند.
2- خواص جامعه، همواره بار سنگيني را بر حكومت تحميل مي كنند، زيرا در روزگار سختي، ياريشان كمتر و در اجراي عدالت از همه ناراضي تر و درخواسته هايشان پافشارتر و در عطا و بخشش كم رساتر، و به هنگام منع خواسته ها دير عذرپذيرتر و در برابر مشكلات كم استقامت تر مي باشند. در صورتي كه ستون هاي دين و اجتماعات پرشور مسلمين و نيروهاي ذخيره دفاعي ، عموم مردم مي باشند، پس به آنها گرايش داشته باش و اشتياق تو با آنان باشد.
3- مبادا هرگز دچار خودپسندي گردي و به خوبي هاي خود اطمينان كني و ستايش را دوست داشته باشي كه اينها همه ازبهترين فرصت هاي شيطان براي هجوم آوردن به توست و كردار نيك نيكوكاران را نابود مي سازد.
4- مبادا با خدمت هايي كه انجام دادي بر مردم منت گذاري، يا آنچه را انجام داده اي بزرگ بشماري، يا مردم را وعده داده، سپس خلف وعده كني.
5- مبادا هرگز در آنچه با مردم مساوي هستي امتياز بخواهي.
6- مبادا سرمستي حكومت، تو را از رسيدگي به طبقات محروم باز دارد، كه هرگز انجام كارهاي فراوان و مهم، عذري براي ترك مسئوليت هاي كوچك تر نخواهد بود، همواره در فكر مشكلات آنان باش و ازآنان روي برمگردان.
7- باد غرورت، جوشش خشمت، تجاوز دستت و تندي زبانت را دراختيار گير، و با پرهيز از شتاب زدگي و فرو خوردن خشم، خود را آرامش ده تا خشم فرو نشيند و اختيار نفس در دست تو باشد، و تو بر نفس مسلط نخواهي شد، مگر با ياد فراوان قيامت و بازگشت به سوي خدا.
8- از همكاران نزديكت سخت مراقبت كن، و اگر يكي از آنان دست به خيانت زد و گزارش بازرسان تو، هم آن خيانت را تائيد كرد، به همين مقدار گواهي قناعت كرده، او را با تازيانه كيفر كن، و آنچه از اموال دراختيار دارد از او باز پس گير، سپس او را خواردار و خيانتكار بشمار و طوق بدنامي بر گردنش بيفكن.
9- هرگز نيكوكار و بدكار در نظرت يكسان نباشد، زيرا نيكوكاران در نيكوكاري، بي رغبت و بدكاران در بدكاري تشويق مي گردند. پس هر كدام از آنان را براساس كردارشان پاداش ده.
10- تا مي تواني، با پرهيزكاران و راستگويان بپيوند وآنان را براساس كردارشان پاداش ده كه تو را فراوان نستايند و تو را براي اعمال زشتي كه انجام نداده اي تشويق نكنند كه ستايش بي اندازه، خودپسندي مي آورد و انسان را به سركشي و اميد دارد.
11- كارگزاران دولتي را ازميان مردمي با تجربه و با حيا، ازخانداني پاكيزه و با تقوي، كه در مسلماني، سابقه درخشاني دارند، انتخاب كن، زيرا اخلاق آنان گرامي تر و آبرويشان محفوظ تر و طمع ورزي شان كمتر و آينده نگري آنان بيشتر است.
12- از مردم، آنان را كه بيشتر دنبال عيوب ديگران هستند از خود دور كن و دشمن بدار زيرا مردم، عيوبي دارند كه حاكم اسلامي در پنهان داشتن آن از همه سزاوارتر است.
13- مهرباني با مردم را پوشش دل خويش قرار بده و با همه دوست و مهربان باش، مبادا هرگز، چونان حيوان شكاري باشي كه خوردن آنان را غنيمت داني، زيرا مردم دو دسته اند، دسته اي برادر ديني تو و دسته ديگر همانند تو در آفرينش مي باشند.