زمينه‌هاي ظهور (طرح و برنامه)
منبع:نگین آفرینش
هر پديده‌اي در جهان با فراهم آمدن شرائط و زمينه‌هاي آن به وجود مي‌آيد و بدون تحقق زمينه‌ها امكان وجود براي هيچ موجودي نخواهد بود. هر زميني قابليت پرورش دانه را ندارد و هر آب و هوايي مناسب با رشد هر گياه و نباتي نيست. وقتي كشاورز مي‌تواند انتظار برداشت خوب از زمين داشته باشد كه شرايط لازم براي به دست آمدن محصول را تهيه كرده باشد.
بر اين اساس هر انقلاب و رويداد اجتماعي نيز به زمينه‌ها و شرايط آن بستگي دارد؛ همانگونه كه انقلاب اسلامي ايران نيز با فراهم آمدن مقدمات آن به پيروزي رسيد. قيام و انقلاب جهاني امام مهدي(عجل الله تعالي فرجه الشريف) كه بزرگترين حركت جهاني است نيز پيرو همين اصل است و بدون تحقق زمينه‌ها و شرايط آن به وقوع نخواهد پيوست.
مقصود از اين سخن آن است كه تصور نشود امر قيام و حكومت امام مهدي(عجل الله تعالي فرجه الشريف) از روابط حاكم بر جهان آفرينش مستثني است و حركت اصلاحي آن بزرگوار از راه معجزه و بدون اسباب و عوامل عادي به سرانجام مي‌رسد. بلكه بر اساس تعاليم قرآن و پيشوايان معصوم(عليهم السلام)، سنّت الهي بر اين قرار گرفته كه امور عالم از مجراي طبيعي و علل و اسباب عادي انجام گيرد.
امام صادق(عليه السلام) فرمود:
«خداوند امتناع دارد از اينكه امور را جز از راه اسباب (آن) فراهم آورد.»1
و در روايتي از امام باقر(عليه السلام) نقل شده است كه شخصي به ايشان عرض كرد:
«مي گويند زماني كه امام مهدي(عجل الله تعالي فرجه الشريف) قيام كند همه امور بر وفق مراد او خواهد بود.
حضرت فرمود: هرگز چنين نيست. قسم به آنكس كه جانم در دست اوست اگر بنا بود براي كسي كارها خود به خود درست شود همانا براي رسول خدا(صلي الله عليه و آله وسلم) چنين مي‌شد.»2
البته سخن فوق بدين معني نيست كه در قيام بزرگ مهدوي، امدادهاي غيبي و آسماني وجود نخواهد داشت بلكه مقصود آن است كه در كنار امدادهاي الهي، زمينه‌ها و عوامل و شرايط عادي نيز بايد فراهم شود.
با اين مقدمه ابتدا بايد زمينه‌هاي ظهور را بشناسيم و سپس در راه تحقّق آنها گام برداريم.
مهمترين زمينه‌هاي قيام و انقلاب جهاني امام مهدي(عجل الله تعالي فرجه الشريف) چهار چيز است كه هر يك را جداگانه مورد بررسي قرار مي‌دهيم:
1. برنامه‌اي جامع براي مبارزه با ناهنجاري‌هاي موجود از طريق سازماندهي نيروها.
2. قانوني كامل و متناسب با همه نيازهاي جامعه كه ضامن تمام حقوق فردي و اجتماعي در يك نظام عادلانه حكومتي باشد و حركت رو به رشد اجتماع را براي رسيدن به وضعيت آرماني، ترسيم كند.
تعاليم قرآن كريم و سنّت معصومين(عليهم السلام) كه همان اسلام ناب است به عنوان بهترين قانون و برنامه در اختيار امام عصر(عليه السلام) است و آن حضرت بر اساس اين منشور جاويد الهي عمل خواهد كرد3كتابي كه آيات آن توسط خداوند بزرگ كه آگاه به تمام زواياي حيات آدمي و نيازهاي مادي و معنوي اوست نازل گشته است. بنابراين انقلاب جهاني او از نظر برنامه و قانون حكومتي، داراي پشتوانه‌اي بي نظير است و با هيچ حركت و جنبش اصلاحي ديگري قابل مقايسه نيست. شاهد اين ادّعا آن است كه جهان امروز پس از تجربه قوانين بشري به ضعف و سستي آنها اقرار و اعتراف كرده است و به تدريج آماده پذيرش قوانين آسماني مي‌گردد.
«آلوين تافلر»، مشاور سياستمداران آمريكا براي حل اين بحران و اصلاح جامعه جهاني، نظريه «موج سوم»4را ارائه كرده است؛ ولي در عين حال اعترافات شگفت آوري در اين زمينه دارد:
فهرست مشكلاتي كه جامعه ما (غرب) با آن مواجه است، تمامي ندارد. با ديدن فروپاشي پياپي نهادهاي تمدن صنعتي در حال نزاع به درون غرقاب بي كفايتي و فساد؛ بوي انحطاط اخلاقي آن نيز مشام را مي‌آزارد. در نتيجه موج ناخشنودي و فشار براي تغييرات، فضا را انباشته است. در پاسخ به اين فشارها، هزاران طرح ارائه مي‌شود كه همگي ادعا دارند اساسي و بنيادي يا حتي انقلابي اند؛ اما بارها و بارها، مقررات و قوانين، طرح‌ها و دستورالعمل‌هاي جديد ـ كه همگي به منظور حل مشكلات ما تهيه و تدوين شده‌اند ـ كمانه مي‌كنند و بر وخامت مشكلات ما مي‌افزايند و اين احساس عجز و يأس را دامن مي‌زنند كه هيچ فايده‌اي ندارد و مؤثّر نيست. اين احساس براي هر نظام دموكراسي خطرناك است و نياز شديد به وجود مرد سوار بر اسب سفيد ضرب المثل‌ها را هر چه بيشتر دامن مي‌زند.5
بر اين اساس هر انقلاب و رويداد اجتماعي نيز به زمينه‌ها و شرايط آن بستگي دارد؛ همانگونه كه انقلاب اسلامي ايران نيز با فراهم آمدن مقدمات آن به پيروزي رسيد. قيام و انقلاب جهاني امام مهدي(عجل الله تعالي فرجه الشريف) كه بزرگترين حركت جهاني است نيز پيرو همين اصل است و بدون تحقق زمينه‌ها و شرايط آن به وقوع نخواهد پيوست.
مقصود از اين سخن آن است كه تصور نشود امر قيام و حكومت امام مهدي(عجل الله تعالي فرجه الشريف) از روابط حاكم بر جهان آفرينش مستثني است و حركت اصلاحي آن بزرگوار از راه معجزه و بدون اسباب و عوامل عادي به سرانجام مي‌رسد. بلكه بر اساس تعاليم قرآن و پيشوايان معصوم(عليهم السلام)، سنّت الهي بر اين قرار گرفته كه امور عالم از مجراي طبيعي و علل و اسباب عادي انجام گيرد.
امام صادق(عليه السلام) فرمود:
«خداوند امتناع دارد از اينكه امور را جز از راه اسباب (آن) فراهم آورد.»1
و در روايتي از امام باقر(عليه السلام) نقل شده است كه شخصي به ايشان عرض كرد:
«مي گويند زماني كه امام مهدي(عجل الله تعالي فرجه الشريف) قيام كند همه امور بر وفق مراد او خواهد بود.
حضرت فرمود: هرگز چنين نيست. قسم به آنكس كه جانم در دست اوست اگر بنا بود براي كسي كارها خود به خود درست شود همانا براي رسول خدا(صلي الله عليه و آله وسلم) چنين مي‌شد.»2
البته سخن فوق بدين معني نيست كه در قيام بزرگ مهدوي، امدادهاي غيبي و آسماني وجود نخواهد داشت بلكه مقصود آن است كه در كنار امدادهاي الهي، زمينه‌ها و عوامل و شرايط عادي نيز بايد فراهم شود.
با اين مقدمه ابتدا بايد زمينه‌هاي ظهور را بشناسيم و سپس در راه تحقّق آنها گام برداريم.
مهمترين زمينه‌هاي قيام و انقلاب جهاني امام مهدي(عجل الله تعالي فرجه الشريف) چهار چيز است كه هر يك را جداگانه مورد بررسي قرار مي‌دهيم:
الف. طرح و برنامه
روشن است كه هر قيام و حركت اصلاحي به دو برنامه نياز دارد:1. برنامه‌اي جامع براي مبارزه با ناهنجاري‌هاي موجود از طريق سازماندهي نيروها.
2. قانوني كامل و متناسب با همه نيازهاي جامعه كه ضامن تمام حقوق فردي و اجتماعي در يك نظام عادلانه حكومتي باشد و حركت رو به رشد اجتماع را براي رسيدن به وضعيت آرماني، ترسيم كند.
تعاليم قرآن كريم و سنّت معصومين(عليهم السلام) كه همان اسلام ناب است به عنوان بهترين قانون و برنامه در اختيار امام عصر(عليه السلام) است و آن حضرت بر اساس اين منشور جاويد الهي عمل خواهد كرد3كتابي كه آيات آن توسط خداوند بزرگ كه آگاه به تمام زواياي حيات آدمي و نيازهاي مادي و معنوي اوست نازل گشته است. بنابراين انقلاب جهاني او از نظر برنامه و قانون حكومتي، داراي پشتوانه‌اي بي نظير است و با هيچ حركت و جنبش اصلاحي ديگري قابل مقايسه نيست. شاهد اين ادّعا آن است كه جهان امروز پس از تجربه قوانين بشري به ضعف و سستي آنها اقرار و اعتراف كرده است و به تدريج آماده پذيرش قوانين آسماني مي‌گردد.
«آلوين تافلر»، مشاور سياستمداران آمريكا براي حل اين بحران و اصلاح جامعه جهاني، نظريه «موج سوم»4را ارائه كرده است؛ ولي در عين حال اعترافات شگفت آوري در اين زمينه دارد:
فهرست مشكلاتي كه جامعه ما (غرب) با آن مواجه است، تمامي ندارد. با ديدن فروپاشي پياپي نهادهاي تمدن صنعتي در حال نزاع به درون غرقاب بي كفايتي و فساد؛ بوي انحطاط اخلاقي آن نيز مشام را مي‌آزارد. در نتيجه موج ناخشنودي و فشار براي تغييرات، فضا را انباشته است. در پاسخ به اين فشارها، هزاران طرح ارائه مي‌شود كه همگي ادعا دارند اساسي و بنيادي يا حتي انقلابي اند؛ اما بارها و بارها، مقررات و قوانين، طرح‌ها و دستورالعمل‌هاي جديد ـ كه همگي به منظور حل مشكلات ما تهيه و تدوين شده‌اند ـ كمانه مي‌كنند و بر وخامت مشكلات ما مي‌افزايند و اين احساس عجز و يأس را دامن مي‌زنند كه هيچ فايده‌اي ندارد و مؤثّر نيست. اين احساس براي هر نظام دموكراسي خطرناك است و نياز شديد به وجود مرد سوار بر اسب سفيد ضرب المثل‌ها را هر چه بيشتر دامن مي‌زند.5
پي نوشت ها:
1. ميزان الحكمة، ج 5، ح 8166.
2. الغيبة نعمانى، باب 15، ح 2.
3. امام باقر(عليه السلام) در توصيف امام مهدى(عجل الله تعالي فرجه الشريف) فرمود: «يَعمَلُ بِكتابِ الله، لايَرى مُنكراً الاّ اَنكَرَهُ؛ يعني او بر اساس كتاب خدا (قرآن) عمل خواهد كرد و هيچ بدي را نمى بيند مگر اينكه آن را انكار مى كند.» بحارالانوار، ج 51، ص 141.
4. ايشان معتقد است تا به حال دو انقلاب كشاورزى و صنعتى تحول عظيمى در جهان ايجاد كرده و موج سوم كه انقلاب الكترونيكى و فراصنعتى است در راه است.
5. به سوى تمدن جديد، تافلر، محمدرضا جعفرى.
