مفهوم نهضت علمي و جنبش نرم افزاري كه از مسايل راهبردي نظام اسلامي است، چيست و چه ابعاد و حدود و ثغوري را شامل مي شود؟
پاسخ:
سالها پيش وقتي اولين بار مقام معظم رهبري بحث جنبش نرم افزاري و نهضت توليد علم را در كشور مطرح فرمودند برخي گمان كردند كه اين تلاش علمي و توليد علم فقط بايد در حوزه علوم انساني باشد بعضي ديگر آن را فقط در حوزه مسائل صنعتي و فني تسري دادند. عده اي ديگر فراتر از اين دو مقوله اصل توليد علم و نوآوري در اين عرصه را انكار كرده و سخنان يأس آفرين و نااميدكننده مي زدند كه مگر ما مي توانيم در اين زمينه حرف اول را بزنيم؟
بنابراين مناسب است با توجه به پيشرفتهاي علمي كه اين روزها شاهد آن هستيم بار ديگر رهنمودهاي مقام معظم رهبري را بازخواني نموده تا اين حركت مبارك انشاءالله شتاب بيشتري به خود بگيرد.
معظم له درباره مفهوم جنبش نرم افزاري و توليد علم مي فرمايند: «چند سال پيش، اول بار در دانشگاه اميركبير، مسأله جنبش نرم افزاري را مطرح كردم و آن يعني اينكه در زمينه علم، توليد علم و شكستن مرزهاي علم، يك جنبش و يك حركت عظيم به وجود بيايد... جنبش نرم افزاري، يعني در معرفت علم ننشينيد دست خود را دراز كنيد تا ديگران بكارند و ميوه چيني كنند و هر مقدار از ميوه را كه لازم نداشتند، بياورند در دست شما بگذارند. برو بكار، برو آبياري كن، بر روي بنايي كه ديگران ساخته اند، بنا بساز، اين هدف ما بود. عده اي مي گفتند ما نمي فهميم! الان هم از گوشه و كنار شنيده ام كه عده اي سخنان يأس آفرين مي زنند: مگر ما مي توانيم؟ بله، مي توانيم. ما در ميدان هاي گوناگون و در فضاي معرفت علمي امروز دنيا مي توانيم كارهايي بكنيم كه هنوز در دنيا نو باشد، اين در همه زمينه ها كاملاً امكان پذير است.(1)
آري مقام معظم رهبري براي ملتي كه داعيه تمدن سازي دارد، شايسته نمي بينند كه تنها تغذيه كننده توليدات علمي ديگران باشد، بلكه زيبنده چنين كشوري اين است كه ضمن اينكه از دست آوردهاي علمي ديگران استفاده مي كند، خود نيز به خلاقيت، نوآوري و توليدات علمي جديد همت گمارد و راهبرد نهضت علمي و جنبش نرم افزاري را وجهه همت خود در تمامي عرصه ها قرار دهد. مقام معظم رهبري در تبيين اين مطلب مي فرمايند: «امروز همه همت ما اين است كه نه فقط علم، بلكه فرآورده هاي علمي و تكنولوژي و خرده تكنولوژي را از آنها ياد بگيريم و از آنها تقليد كنيم؛ اين كاري نيست كه يك ملت بايد به آن همت بگمارد. البته اين كارها بايد بشود و چاره اي نيست. وقتي انسان چيزي را ندارد، آن را از كسي كه دارد، مي گيرد. وقتي ساخت آن را بلد نيست از كسي كه بلد است ياد مي گيرد. در اين شكي نيست، اما بايد راه نو و فكر نو و بن بست شكني را وجهه همت خود قرار دهد.(2)
بنابراين حركت عظيم انقلاب اسلامي كه منادي نظام سازي، دولت سازي و تمدن سازي با مباني، اصول و ارزشهاي جديد است كه نه با غرب و نه با شرق همخواني دارد، شايسته است كه مقلد نباشد و بتواند در حوزه هاي مختلف و ابعاد گوناگوني كه براي اداره يك جامعه و يك كشور به نحو علمي لازم است به نوآوري و نوانديشي بپردازد. معظم له در اين زمينه نيز مي فرمايد: «وقتي از علم صحبت مي شود، ممكن است در درجه اول علوم مربوط به مسايل صنعتي و فني به نظر بيايد... اما من به طور كلي و مطلق اين را عرض مي كنم، علوم انساني، علوم اجتماعي، علوم سياسي، علوم اقتصادي و مسائل گوناگوني كه براي اداره يك جامعه و يك كشور به صورت علمي لازم است، به نوآوري و نوانديشي- يعني اجتهاد- احتياج دارد.(3)
پرواضح است كه ابعاد جنبش نرم افزاري از اين منظر هيچ گونه محدوديتي ندارد و توليد علم به تمامي عرصه هاي اداره يك كشور مربوط مي شود.
سالها پيش وقتي اولين بار مقام معظم رهبري بحث جنبش نرم افزاري و نهضت توليد علم را در كشور مطرح فرمودند برخي گمان كردند كه اين تلاش علمي و توليد علم فقط بايد در حوزه علوم انساني باشد بعضي ديگر آن را فقط در حوزه مسائل صنعتي و فني تسري دادند. عده اي ديگر فراتر از اين دو مقوله اصل توليد علم و نوآوري در اين عرصه را انكار كرده و سخنان يأس آفرين و نااميدكننده مي زدند كه مگر ما مي توانيم در اين زمينه حرف اول را بزنيم؟
بنابراين مناسب است با توجه به پيشرفتهاي علمي كه اين روزها شاهد آن هستيم بار ديگر رهنمودهاي مقام معظم رهبري را بازخواني نموده تا اين حركت مبارك انشاءالله شتاب بيشتري به خود بگيرد.
معظم له درباره مفهوم جنبش نرم افزاري و توليد علم مي فرمايند: «چند سال پيش، اول بار در دانشگاه اميركبير، مسأله جنبش نرم افزاري را مطرح كردم و آن يعني اينكه در زمينه علم، توليد علم و شكستن مرزهاي علم، يك جنبش و يك حركت عظيم به وجود بيايد... جنبش نرم افزاري، يعني در معرفت علم ننشينيد دست خود را دراز كنيد تا ديگران بكارند و ميوه چيني كنند و هر مقدار از ميوه را كه لازم نداشتند، بياورند در دست شما بگذارند. برو بكار، برو آبياري كن، بر روي بنايي كه ديگران ساخته اند، بنا بساز، اين هدف ما بود. عده اي مي گفتند ما نمي فهميم! الان هم از گوشه و كنار شنيده ام كه عده اي سخنان يأس آفرين مي زنند: مگر ما مي توانيم؟ بله، مي توانيم. ما در ميدان هاي گوناگون و در فضاي معرفت علمي امروز دنيا مي توانيم كارهايي بكنيم كه هنوز در دنيا نو باشد، اين در همه زمينه ها كاملاً امكان پذير است.(1)
آري مقام معظم رهبري براي ملتي كه داعيه تمدن سازي دارد، شايسته نمي بينند كه تنها تغذيه كننده توليدات علمي ديگران باشد، بلكه زيبنده چنين كشوري اين است كه ضمن اينكه از دست آوردهاي علمي ديگران استفاده مي كند، خود نيز به خلاقيت، نوآوري و توليدات علمي جديد همت گمارد و راهبرد نهضت علمي و جنبش نرم افزاري را وجهه همت خود در تمامي عرصه ها قرار دهد. مقام معظم رهبري در تبيين اين مطلب مي فرمايند: «امروز همه همت ما اين است كه نه فقط علم، بلكه فرآورده هاي علمي و تكنولوژي و خرده تكنولوژي را از آنها ياد بگيريم و از آنها تقليد كنيم؛ اين كاري نيست كه يك ملت بايد به آن همت بگمارد. البته اين كارها بايد بشود و چاره اي نيست. وقتي انسان چيزي را ندارد، آن را از كسي كه دارد، مي گيرد. وقتي ساخت آن را بلد نيست از كسي كه بلد است ياد مي گيرد. در اين شكي نيست، اما بايد راه نو و فكر نو و بن بست شكني را وجهه همت خود قرار دهد.(2)
بنابراين حركت عظيم انقلاب اسلامي كه منادي نظام سازي، دولت سازي و تمدن سازي با مباني، اصول و ارزشهاي جديد است كه نه با غرب و نه با شرق همخواني دارد، شايسته است كه مقلد نباشد و بتواند در حوزه هاي مختلف و ابعاد گوناگوني كه براي اداره يك جامعه و يك كشور به نحو علمي لازم است به نوآوري و نوانديشي بپردازد. معظم له در اين زمينه نيز مي فرمايد: «وقتي از علم صحبت مي شود، ممكن است در درجه اول علوم مربوط به مسايل صنعتي و فني به نظر بيايد... اما من به طور كلي و مطلق اين را عرض مي كنم، علوم انساني، علوم اجتماعي، علوم سياسي، علوم اقتصادي و مسائل گوناگوني كه براي اداره يك جامعه و يك كشور به صورت علمي لازم است، به نوآوري و نوانديشي- يعني اجتهاد- احتياج دارد.(3)
پرواضح است كه ابعاد جنبش نرم افزاري از اين منظر هيچ گونه محدوديتي ندارد و توليد علم به تمامي عرصه هاي اداره يك كشور مربوط مي شود.
پي نوشت ها
1- سخنان مقام معظم رهبري، مورخ 1383.10.17
2- سخنان مقام معظم رهبري، مورخ 1381.7.3
3- سخنان مقام معظم رهبري، مورخ 1379.12.9
