نوروز، بهانهاى براى مهرورزى
منبع:بیانات مقام معظم رهبرى، حضرت آيةالله خامنهاى
نوروز، درس تحول
ما در دعاى آغاز تحويل، از خداى متعال مىخواهيم كه حالمان را به بهترين حال برگرداند. اين تغيير و تحول، يكى از بزرگترين اسرار حركت تكاملى انسان است كه اسلام ما را به آن امر كرده و دستور داده است؛ مخصوص كسان خاصى هم نيست. مبادا كسى خيال كند كه تغيير حال، از آن كسانى است كه طبق معيارهاى اسلامى، دچار بدحالىاند؛ حتى كسانى كه حال و اخلاق نيكى دارند، چون بهترين نيستند، از خدا مىخواهند كه به سمت بهترين حركت كنند. ما، هر كه هستيم، هر جا هستيم و در هر مرتبهاى از دانش، معرفت، كمال و اخلاق انسانى قرار داريم، بايد از خدا بخواهيم كه حالمان را نيكوتر كند و ما را به سمت كاملتر شدن پيش ببرد.2
نوروز، روز نو
نوروز، يعنى روزى كه شما با عمل خودتان، با حادثهاى كه اتفاق مىافتد، آن را نو مىكنيد. روز بيست و دوم بهمن كه ملت ايران، حادثه عظيمى را به كمك خدا تحقق بخشيد، روز نويى (نوروز) است. آن روزى كه امام امت، قاطعاً به دهان مستكبر قلدر گردن كلفت دنيا - يعنى آمريكا - مشت كوبيد، آن روز، روز نو و راه نويى (نوروز) بود؛ حادثه نويى بود كه اتفاق مىافتاد و افتاد. ما بايد نوروز را، نوروز كنيم. نوروز به حسب طبيعت، نوروز است؛ جنبه انسانى قضيه هم به دست ماست كه آن را نوروز كنيم.3
كريسمس و نوروز
مايه افتخار
درست توجه كنيد؛ پدر، چندين سال است در هند زندگى مىكند. محيط، هند است و در هند آن زمان هم زبان فارسى، زبان رايج بوده است. دوره، دوره تيمورىهاست و گاهِ اوج زبان فارسى در هند؛ اما اينها عربند و به زبان عربى تكلم مىكنند. سيد على خان كه شاعر است، قصايد غرايى به زبان عربى مىسرايد. عيد نوروز كه از راه مىرسد، سيد على خان براى تهنيت عيد به پدرش، قصيدهاى به زبان عربى مىگويد و به او تقديم مىكند... . آيا قصيده عربى سيدعلى خان مدنى در خصوص عيد نوروز، مايه افتخار به يك سنت تاريخى نيست؟
به راستى چرا انسان بايد اين ارزشها را فراموش كند؟ آقا به نام ايرانىخواهى، نفس مىكشد و زندگى مىكند؛ اما عيد نوروز را به راحتى با كريسمس عوض مىكند! بىذوقى و بىسليقگى تا اين حد!4
نوروز، اسلامى نه باستانى
ببينيد؛ نوروز و تحويل سال - رفتن از يك سال به سال ديگر - يك محتواى معنوى پيدا كرد. مردم را توصيه مىكند كه غسل كنيد؛ خود را شستوشو دهيد و تميزترين لباسها را بپوشيد (البته صحبتى از لباس نو نيست؛ صحبت از لباس تميز است)؛ به ديدن يكديگر برويد؛ صله رحم كنيد؛ دلهايتان را شاد كنيد؛ به خودتان اميد بدهيد و با رويش طبيعت، يك رويش معنوى در دل خودتان به وجود آوريد. برخورد با عيد نوروز، اين است؛ لذا ما ايرانىها، عيد نوروز را دوست مىداريم و آن را جشن مىگيريم؛ اما جشن ما، يك جشن سالم است. اسلام با هر كدام از مراسم قديمى كه برخورد مىكند، اين طور برخورد مىكند. البته بعضى از مراسم هست كه قابل اصلاح نيست؛ مثلاً اسلام درباره مراسم خرافى از روى آتش پريدن، حرفى ندارد و تأييد نمىكند؛ اما هيچ اشكالى نمىبيند كه مردم در مناسبتى از مناسبتهاى عيد، به فضاى باز بروند، با سبزه و طبيعت و صحرا، ديدارى تازه كنند، خود و طبيعت را با يكديگر نزديك كنند و لذت صحيح و سالم ببرند.5
اسلام در بسيارى از مواقع، با سنتها اين كار را مىكند. مردم ما عين همين كار را با نوروز كردند؛ نوروز را نگه داشتند و محتواى آن را عوض كردند. نوروز در ايران، جشنى در خدمت حكومتهاى استبدادى قبل از اسلام بود! به همين خاطر است كه مىگويند: «نوروز باستانى»! نوروزش خوب است؛ ولى باستانىاش بد است! باستانى، يعنى اين كه همه اين جشنهاى دوره سال - مثل جشن نوروز يا جشن «مهرگان» يا جشنهاى ديگرى نظير «خردادگان»، «مردادگان» و جشنهاى گوناگونى كه قبل از اسلام بوده است - در خدمت حكومتهاى استبدادى و سلطنتهاى پوسيده دوران جاهليت ايران بود. محتواى نوروز، محتواى مردمى و خدايى نبود؛ توجه و ارادت به حضرت حق، در آن نبود؛ جهات عاطفى و انسانى و مردمى، در نوروز نبود. ملت ايران، نوروز را نگه داشتند؛ اما محتواى آن را عوض كردند. محتواى امروز نوروز ايرانى، غير از محتواى باستانى است.6
نوروز، مظهر ذوق ايرانى
امروز، نوروز براى ملت ما عبارت است از اولاً توجه مردم به خدا؛ اول تحويل سال كه مىشود، مردم دعا مىخوانند؛ «يا محول الحول و الاحوال»؛ مىگويند: آغاز سال را با ياد خدا شروع مىكنند؛ توجه خود را به خدا زياد مىكنند. اين، ارزش است. ثانياً نوروز را بهانهاى براى ديد و بازديد و رفع كدورتها و كينهها و محبت به يكديگر قرار مىدهند. اين، همان برادرى و عطوفت اسلامى و همان صله رحم اسلام است؛ بسيار خوب است. ضمناً نوروز را بهانهاى براى زيارت اعتاب مقدسه قرار مىدهند كه اين بسيار خوب است.7
پىنوشت:
1. پيام نوروزى رهبر انقلاب، فروردين 1369.
2. پيام نوروزى رهبر انقلاب، فروردين 1372.
3. سخنرانى در ديدار با مسئولان كشورى و لشگرى، نوروز 1369.
4. سخنرانى در ديدار با مديران مطبوعات كشور، ارديبهشت 1375.
5. سخنرانى در جمع زائران حرم امام رضا عليهالسلام، فروردين 1378.
6. سخنرانى در جمع زائران حرم امام رضا عليهالسلام، فروردين 1377.
7. همان.
