جامعه‌شناسى مواد مخدر
نويسنده:اميرعباس ميرزاخاني
مصرف مواد مخدر و اعتياد به آن از خطرناک‌ترين پديده‌هاى جوامع بشرى به حساب مى‌آيد که در نهايت چيزى جز پشيماني، بيماري، تباهى و مرگ به دنبال نخواهد داشت. عاقبت افرادى که به مصرف موادمخدر مبادرت مى‌ورزند بايد درس عبرتى براى افرادديگر بخصوص جوانان باشد تا به خاطر شادى‌ها، خوشى‌ها و اثرات کاذب و زودگذر و تحت تاثيردوستان به ظاهر رفيق هرگز حتى ذکر مصرف آنها را نيز به خود راه ندهند.
آنچه که باعث تعجب است اين است که خيلى وقتها افرادى دچار سوءمصرف مواد مى‌گردند که در خانواده خود شخص معتادداشته و عاقبت درد و رنج ايشان را کاملا لمس کرده و با چشمان خود مى‌بينند که هميشه از آنان انتقاد مى‌شود ولى اکنون خود گرفتار اين مسئله هستند. راستى چرا ما برخلاف نظاره و لمس مشکلات ديگران جاپاى ايشان مى‌گذاريم؟ طبق آمارهاى موجود هم اکنون يک ميليون ودويست هزار نفر آنها تزريقى بوده و در معرض شديد ابتلا به ايدز و هپاتيت و... هستند و البته تهيه آمار اعتياد در کشور ما به جهت مسائل فرهنگى مشکل بوده و با احتساب افرادى که به صورت تفننى مواد مخدر مصرف مى‌کنند آمار واقعى حدود 3 ميليون نفر تخمين زده مى‌شود. متاسفانه مصرف مواد مخدر به‌عنوان انگيزه مثبت براى لذت، نشاط، تفريح و تکميل اوقات فراغت رهايى از تنهايى و فرار از مشکلات بين برخى جوانان رواج يافته و از همه تاسف‌بارتر اينکه الگوى مصرف مواد مخدر به سرعت در حال تغيير بوده و از مواد سنتى به مواد صنعتى و قرص‌هايى مثل اکستازى در حال تغيير است.موادمخدر جديد مخلوطى از چند ماده اعتيادآور با درجه خلوص بالاترند که مصرف آنها وابستگى به چند ماده مخدر را به‌طور همزمان به دنبال دارد. به‌عنوان مثال کريستال در کشور ما همان هروئين با درجه خلوص بالاتر است و يا مثلا کراک در خارج ازکشور مشتقى از کوکائين ودر کشور ما ترکيب بادرجه خلوص بالاتر هروئين و مقدار کمى کوکائين است.
بزرگترين خطر کنونى جامعه فروش هروئين به نام “کراک”و “کريستال” تحت عنوان مواد نشئه‌کننده‌اى که اعتيادآور نيستند، مى‌باشد.در اينجا يکى از راههاى مبارزه با اين پديده آشنايى جوانان با انواع موادمخدر است که به آن مى‌پردازيم. به اميد روزى که در جامعه‌اى به دور از مواد مخدر و روانگردان به آبادانى وطن خويش برسيم. تمامى مواد روانگردان و مخدر روى مغز و تمام بافت‌هاى بدن تاثير مى‌گذارد که سن،درجه خلوص مواد، ميزان مصرف، روش مصرف و وضعيت سلامت روانى فرد و مسائل خانوادگى ايشان بر آن موثر است.
انواع مواد: مواد به چند گروه تقسيم مى‌شوند:
1- مخدرها: “Narcoties” ترياک و مشتقات آن: کدئين، مرفين و هروئين که سبب القاى بى‌حسي، رخوت و خواب شديد مى‌شوند و مخدرهاى صنعتى مثل پتيدين، بويژه نورفين و...
2- محرک‌ها “Stimulant” که موجب افزايش انرژي، هوشياري، فعاليت جسمي، کاهش خستگى و اشتها، افزايش ضربان قلب و فشار خون مى‌شود مثل کوکائين و آمفتامين.
3-توهم‌زا “Hallocinogen”:توهم‌زاها سبب تغيير واختلاف در خلق و خو، ادراک و حواس بينايى و شنوايى و همچنين القاى حالت رويا در زمان بيدارى مى‌گردد مانند مارى‌جوآنا، ال-اس-دى )LSD(، حشيش، سکالين و پسيلوسيلين.
4- خواب‌آورها: باربيتورانها داروهاى ضدافسردگى و آرام‌بخش مثل مپروبامات و بنزوديازپين‌ها.
در اينجا لازم است به انواع گياهان روانگردان اشاره شود.
1- خشخاش “Opium” که از آن ترياک، مرفين، کدئين و هروئين استحصال مى‌شود.
2- شاهدانه “Cannalbis Stiva” که از آن مارى‌جوآنا و حشيش گرفته مى‌شود. حشيش از صمغ گياه و مارى جوآنا از ساقه و برگ آن به دست مى‌آيد.
3- کوکا “Coca” که از کوکائين “CoCain” استخراج مى‌شود که يک آلکالوئيد بى‌حس کننده موضعى به شمار مى‌رود.
مواد مخدر با تاثير بر همين سيستم منجر به ايجاد اختلال در عملکرد اين سيستم مى‌گردد و از اين موقع به بعد شخص مصرف کننده به خيلى از کارها که قبلا برايش لذت‌بخش بوده تمايل نشان نداده وبرعکس شخص با ديدن مصرف مواد توسط ديگران و حتى عکس‌‌هاى مصرف مواد مخدر احساس نياز به مصرف و لذت و رضايت مى‌کند. اما گذشته از آثار ثبت شده مواد مخدر باورهاى غلط زير نيز در شيوع مصرف مواد مخدر موثر است.
1- براى تسکين دردهاى حاد و مزمن: اين مواد واکنش انسان را نسبت به حس درد کاهش مى‌دهند و فقط اثر تسکينى دارند ولى عامل ايجاد درد رادرمان نمى‌کنند و مشکل همچنان باقى است؛ مثلاشخصى که دچار بيمارى و درد مفاصل زانو يا ديسک کمر است با مصرف مواد دردش تسکين مى‌يابد ولى بيمارى درمان نشده واتفاقا شخص چون درد کمترى حس مى‌کند باز به اين مفاصل فشار بيشترى وارد کرده و منجر به ادامه آسيب مى‌شود ولى مشکل به اينجا ختم نمى‌شود پس از مدتى بدن به مواد عادت کرده و شخص مجبور به افزايش ميزان ودفعات مصرف مى‌شود که گاهى تا 30 برابر مقدار مصرف اوليه براى تسکين درد مصرف مى‌نمايد.
2- عقيده: اشتباه ديگر اثر مواد مخدر بر کاهش قند خون در بيماران ديابتى است که تاکنون توسط مراجع علمى به اثبات نرسيده است و...
3- اعتقاد به اثر موادمخدر در کاهش اضطراب و افسردگى و ساير بيمارى‌هاى روانى است که متاسفانه چنين نبوده و در نهايت منجر به اعتياد و مشکلات بعدى خواهد شد. جالب است بدانيم افرادى که دچار اضطراب، افسردگى و... هستند بسيار مستعد ابتلا به اعتياد هستند که متاسفانه در جوانان يکى از علل مهم شروع مصرف مواد مخدر بود و مهمترين عامل در پيشگيري، روابط خوب خانوادگى واجتماعى است.
4- در رانندگان و شغل‌هايى که نياز به تمرکز و بيدارى طولانى‌مدت دارند که متاسفانه موجب اعتياد و مشکلات آتى آن مى‌شود. در اينجا لازم به ذکر است که خيلى از دردهاى بشر اين است که خود ما براى خود مشکل درست مى‌کنيم اتفاقى که الان براى من رخ داده براى خيلى از انسان‌هاى ديگر نيز رخ داده است ولى من دچار اضطراب شديد شده و قادر به ادامه کار نيستم و خيلى‌ها با توکل اعتماد به نفس ادامه داده تا به موفقيت دست يابند.
متاسفانه خيلى اوقات جوانان جهت رهايى از ترياک و با اين فکر که مدتى از شيشه يا کراک استفاده مى‌کنيم تا ترياک فراموشمان شود و چون اين مواد اعتيادآور نيستند آنها را کنار مى‌گذاريم،
به دام اين دو ماده مهلک مى‌افتند و در اينجا لازم به ذکر است که ترک اعتياد با دو هدف 1)ترک به معناى پاکى کامل يعنى کنار گذاشتن و قطع مصرف به‌طور کامل و 2)ترک با هدف کاهش آسيب که براى افرادى استفاده مى‌شود که در حال حاضر متاسفانه اراده ترک کامل را نداشته و دچار فرم‌هاى پيشرفته اعتياد که همراه با حرکات پرخطر هست شده‌اند. مثلا تزريق مى‌کنند که در اين موارد به آنها توصيه مى‌گردد چنانچه تمايل به ترک نداريد حداقل فرم تزريقى را ترک نموده و از روشهاى ديگر استفاده نماييد و يا ترجيحا از داروهايى که به اين منظور وجود دارد البته با نظر و تجويز پزشک استفاده نماييد و در اصل يک قدم به سلامتى حرکت نماييد.
نحوه مصرف به روش تدخين و کشيدن، حل کردن يا بلعيدن. با مصرف ترياک ابتدا نوعى نشاط و سرخوشى به شخص دست مى‌دهد که پس از آن علائم خمارى بارز گشته و شخص مجبور به تکرار مصرف و افزايش ميزان مصرف مى‌گردد. با ادامه مصرف اراده شخصى سست و متزلزل شده و از لحاظ اجتماعى و اخلاقى رو به قهقهرا مى‌رود و با زير پا گذاشتن ضوابط اخلاقى و قوانين و مقررات، تمام فعاليت‌هاى خود را محدود به تهيه پول براى خريد موادمخدر و پيدا کردن محلى براى مصرف مواد نمايد و البته پس از مدت کوتاهى سرخوشي، دوباره دنبال تهيه پول براى تهيه مواد و مصرف آن و ... و مشکل از آنجا آغاز مى‌گردد که شخص نتواند از راه درست هزينه مصرف را تامين نمايد. مصرف بيش از حد ترياک در انسان موجب مسموميت مى‌شود که به صورت سردرد، سرگيجه، سنگينى سر، احساس تشنگى شديد، خواب عميق، تنگ شدن مردمک و عدم پاسخ به نور، تنفس کند و آهسته حتى 5-4 تنفس در دقيقه “تعداد تنفس انسان طبيعى 14-12 بار در دقيقه” و در نهايت وقفه کامل تنفسي، اغماء و حتى مرگ مى‌شود .در اصل شخص کاملا سالم در اثر کم نفس کشيدن خفه مى‌شود. مرفين و آلکائيدهاى ترياک هستند که اولى به عنوان مسکن و دومى به عنوان ضدسرفه کاربرد پزشکى دارند.
هروئين: “تضعيف کننده سيستم اعصاب مرکزي” نا‌م‌هاى ديگر Horse، Smack هروئين يکى از مشتقات نيمه صناعى مرفين است. هروئين خالص پودرى نرم و سفيد است البته هروئينى که معمولا توسط فروشندگان عرضه مى‌شود جهت سود بيشتر با گچ، تالک، شيرخشک، آرد، پودر بى‌کربنات و ... مخلوط شده و تنها 5 درصد آن هروئين خالص و 95 درصد ديگر مواد فوق است. اين ناخالصى‌‌ها منجر به ايجاد آسيب در جدار رگ‌ها مى‌شود. هروئين رامعمولا در تکه‌هاى پلاستيکى با شکل مخروطى بسته‌بندى مى‌کنند. قدرت اعتيادآورى هروئين بسيار زياد است. ساير ضددردهاى مخدر شامل مشتقات خشخاش (ترياک، مرفين) و داروهاى صنعتى (سنتيک) پتيدين، متادون، دکسترو پروپوکسى‌فن همه اعتيادآور بوده و مصرف آنها باعث ايجاد تحمل و وابستگى مى‌گردد و از اين ميان، هروئين، قوى‌تر و خطرناک‌تر بوده و مصرف آن شايع تر است.
نحوه مصرف: هروئين پودرى سفيدرنگ با دانه‌هاى قهوه‌اى است که به روش تدخين (وجود دستمال کاغذى با تکه‌هاى مقواى ساخته و زرورقى که رويه آلومينيومى آن سوخته و سياه است مى‌تواند علامت مصرف هروئين باشد) و با تزريق هم مصرف مى‌شود.
-A اثر مخدرها در کوتاه مدت: مخدرهاى قوى در کوتاه مدت باعث ايجاد سرخوشى و رضايت شده، دردها را کاهش داده، تعداد تنفس، ضربان قلب حرکات روده‌ها را از طريق کاهش فعاليت سيستم عصبى کاهش داده و ... با مصرف بيشتر داروها خواب آلودگى ايجاد مى‌شود که گاهى اوقات منجر به کما و حتى مرگ در اثر قطع تنفس مى‌گردد .
-B مصرف طولانى مخدرها: مصرف طولانى مدت مخدرها باعث يبوست، کاهش ميل جنسي، قطع عادت ماهانه، بى‌اشتهايى و عدم توجه به وضعيت تغذيه و ... مى‌شود.
2- محرک‌ها: الف) کوکائين Cocaine، Candy، Nose، Snow، Coke، Crack از برگ کوکا “CoCa” که در آمريکاى جنوبى و مکزيک رشد مى‌کند به دست مى‌آيد و محرک قوى سيستم اعصاب مرکزى و بى‌حسى موضعى است. به جرات مى‌توان گفت: کوکائين و کراک، اعتيادآورترين مواد اعتيادآور جهان هستند که وابستگى روانى و جسمى شديد ايجاد مى‌کند. نحوه مصرف به روش استنشاق دود يا تزريق. اثر: باتوجه به اينکه يک محرک سيستم اعصاب مرکزى است مقدار متوسط آن خستگى را برطرف کرده و باعث احساس نشاط، سرخوشي، نيرومندى کاهش اشتها مى‌گردد. فشار خون و ضربان قلب را بالا برده، مردمک‌ها گشاد شده، موجب تعرق، لرز و حتى اضطراب و توهم مى‌شود که چنانچه توهمات ناخوشايند باشد رفتار خشونت‌آميزى ايجاد مى‌شود و مصرف بيش از حد منجر به تشنج و در نهايت مرگ مى‌شود که عوارض فوق در کراک که فرم قوى‌تر کوکائين است شدت يافته و مشکلات بيشتر شده و شديدترين حالات روانى را براى بيمار به همراه دارد.
ب) آمفتامين‌ها: Amphetamine، Uppers، Bennis، Whiz، Speedblun از گروه محرک سيستم اعصاب مرکزي. مصرف منظم آمفتامين يا مت آمفتامين )MDMA - Ecstasy( به سرعت ايجاد وابستگى و اعتياد روانى مى‌کند معمولا به صورت قرص بوده و بلعيده مى‌شود و گاهى اوقات از طريق بينى و يا حتى به صورت تزريقى مصرف مى‌شود. شايان ذکر است که در سال‌هاى 1950 و 1960 ميلادى آمفتامين‌ها را به عنوان کاهش دهنده اشتها تجويز مى‌کردند که امروز کاملا منسوخ است.تاثير دارو در کوتاه مدت باعث افزايش هوشيارى و انرژى و سرخوشى مى‌شود تعداد ضربان قلب و تعداد تنفس را افزايش داده و مردمک‌ها را گشاد مى‌کند. اشتها کم شده و باعث خشکى دهان و افزايش تعريق، لرز، سردرد، اضطراب و ... مى‌شود.نشانه‌هاى سوءمصرف افراد مصرف کننده به طور غيرعادى شاد، فعال، پرحرفي، بى‌قرارى و بى‌اشتهايى است و در کل نوسانات زيادى درروحيه و رفتار آنها به وجود مى‌آيد.
3- توهم‌زاها: حشيش، ال-اس-دى )LSD(، مارى‌جوآنا، Skunk، Cannabis، Hash، Gran حشيش، داراى بوى تند و نافذ بوده، معمولا آن را دود کرده و مصرف مى‌نمايند (مثل سيگار) و يا آن را مى‌خورند. مصرف کوتاه مدت باعث ايجاد سرخوشي، پرحرفى و ... و در طولانى مدت منجر به ضعف، لاغري، رنگ پريدگى و اختلالات روانى مى‌گردد. چند دقيقه پس از کشيدن و يا حدودا يک ساعت پس از خوردن، احساس سرخوشى و نشاط به وى دست مى‌دهد. کنترل رفتار ازدست او خارج شده، پرحرفي، قهقهه و توهم تصورات واهى ايجاد مى‌شود مثلا حوض‌خانه را دريا مى‌‌پندارد و يا ... لازم به توضيح است که حشيش وابستگى جسمى ايجاد نکرده ولى وابستگى روانى شديد آن منجر به استفاده مجدد مى‌شود.
ال-اس-دي: (ليزرژيک اسيد دى اتيل آميد:) يک ماده توهم‌زا بوده که از قارچى به نام ارگو استخراج مى‌گردد و مصرف آن سبب ايجاد اختلال در خلق و خوى فرد، اختلال در شخصيت، اختلال در تشخيص زمان و مکان، سرخوشي، خودستايي، هذيان و افسردگى که حتى منجر به خودکشى و آدم‌کشى مى‌گردد. توهم‌هاى بينايى و شنوايى که در اثر مصرف ال-اس-دى رخ مى‌دهد بسيار خطرناک مى‌شوند.
2- جهت کسب موفقيت در کار، تحصيل و حرفه‌‌آموزي، تلاش نماييد.
3- امروزه نقش آموزش مهارتهاى اجتماعى و زندگى در پيشگيرى از ابتلا به ايدز و اعتياد بسيار حائز اهميت شمرده مى‌شود. (مهارت نه گفتن، مهارتهاى برخورد قاطعانه، مهارت تصميم‌گيري) که لازم است در جهت تربيت فرزندانمان و آموزش مهارتهاى فوق به آنها به طور جدى فکر کنيم. نوجوانان باخصوصيات جسمى و روانشناسى خاص خود تاثيرپذيرى زيادى از همسالان خود دارند که اساس آموزش همسان به همسان است پس در انتخاب دوست واقعا دقت کنيد چرا که هميشه شما موفق به تغيير در دوستان خود نمى‌شويد، شما نيز دچار تغيير خواهيد شد.
4- از گفتن پاسخ “نه” در پيشنهادهايى که به نفع شما نيست هراس نداشته باشيد زيرا اصلا نشانه ضعف نيست بلکه قاطعيت شما در عمل به تصميم شما را نشان مى‌دهد.
5- در مورد موادمخدر، آثار و عوارض آن بيشتر مطالعه کنيد. ارتباط خوب و دو طرفه بين پدر و مادر و فرزندان در پيشگيرى از ابتلا به اين بلاى خانمانسوز بسيار موثر است.
2- کدام يک از شما عزيزان بالغ شده‌ايد؟
3- خانواده شما براى آموزش چنين مسائلى دلسوزتر و مطمئن تر هستند يا دوستان و ...؟ در مورد مواد مخدر چطور؟
مطمئن باشيد باتوجه به شيوع اعتياد در کشورما، فرزندان ما با مواد برخورد خواهند نمود، حالا فرزندان ما از طريق ما و در منزل با مواد و عوارض آن آشنا شوند بهتر و مطمئن‌تر است و يا از طريق دوستان و در مهمانى‌ها و پارتى‌ها، پس بياييم بيشتر فرا بگيريم و در محيط گرم خانواده به آموزش اين مسائل بپردازيم، بياييم با فرزندان خود دراين رابطه صحبت کنيم. ما الگوى فرزندانمان هستيم، از برخوردهاى تند و خشونت‌آميز دورى کنيم و خود مصرف کننده نباشيم و اگر خداى ناکرده هستيم، براى ترک آن اقدام کنيم. فرزند شما در سنين بلوغ جسمي، جنسي، روحى و روانى است، وقت آن رسيده که به طور غيرمستقيم، ناظر و مراقب رفتارهاى نوجوان خود باشيد.
آنچه که باعث تعجب است اين است که خيلى وقتها افرادى دچار سوءمصرف مواد مى‌گردند که در خانواده خود شخص معتادداشته و عاقبت درد و رنج ايشان را کاملا لمس کرده و با چشمان خود مى‌بينند که هميشه از آنان انتقاد مى‌شود ولى اکنون خود گرفتار اين مسئله هستند. راستى چرا ما برخلاف نظاره و لمس مشکلات ديگران جاپاى ايشان مى‌گذاريم؟ طبق آمارهاى موجود هم اکنون يک ميليون ودويست هزار نفر آنها تزريقى بوده و در معرض شديد ابتلا به ايدز و هپاتيت و... هستند و البته تهيه آمار اعتياد در کشور ما به جهت مسائل فرهنگى مشکل بوده و با احتساب افرادى که به صورت تفننى مواد مخدر مصرف مى‌کنند آمار واقعى حدود 3 ميليون نفر تخمين زده مى‌شود. متاسفانه مصرف مواد مخدر به‌عنوان انگيزه مثبت براى لذت، نشاط، تفريح و تکميل اوقات فراغت رهايى از تنهايى و فرار از مشکلات بين برخى جوانان رواج يافته و از همه تاسف‌بارتر اينکه الگوى مصرف مواد مخدر به سرعت در حال تغيير بوده و از مواد سنتى به مواد صنعتى و قرص‌هايى مثل اکستازى در حال تغيير است.موادمخدر جديد مخلوطى از چند ماده اعتيادآور با درجه خلوص بالاترند که مصرف آنها وابستگى به چند ماده مخدر را به‌طور همزمان به دنبال دارد. به‌عنوان مثال کريستال در کشور ما همان هروئين با درجه خلوص بالاتر است و يا مثلا کراک در خارج ازکشور مشتقى از کوکائين ودر کشور ما ترکيب بادرجه خلوص بالاتر هروئين و مقدار کمى کوکائين است.
بزرگترين خطر کنونى جامعه فروش هروئين به نام “کراک”و “کريستال” تحت عنوان مواد نشئه‌کننده‌اى که اعتيادآور نيستند، مى‌باشد.در اينجا يکى از راههاى مبارزه با اين پديده آشنايى جوانان با انواع موادمخدر است که به آن مى‌پردازيم. به اميد روزى که در جامعه‌اى به دور از مواد مخدر و روانگردان به آبادانى وطن خويش برسيم. تمامى مواد روانگردان و مخدر روى مغز و تمام بافت‌هاى بدن تاثير مى‌گذارد که سن،درجه خلوص مواد، ميزان مصرف، روش مصرف و وضعيت سلامت روانى فرد و مسائل خانوادگى ايشان بر آن موثر است.
انواع مواد: مواد به چند گروه تقسيم مى‌شوند:
1- مخدرها: “Narcoties” ترياک و مشتقات آن: کدئين، مرفين و هروئين که سبب القاى بى‌حسي، رخوت و خواب شديد مى‌شوند و مخدرهاى صنعتى مثل پتيدين، بويژه نورفين و...
2- محرک‌ها “Stimulant” که موجب افزايش انرژي، هوشياري، فعاليت جسمي، کاهش خستگى و اشتها، افزايش ضربان قلب و فشار خون مى‌شود مثل کوکائين و آمفتامين.
3-توهم‌زا “Hallocinogen”:توهم‌زاها سبب تغيير واختلاف در خلق و خو، ادراک و حواس بينايى و شنوايى و همچنين القاى حالت رويا در زمان بيدارى مى‌گردد مانند مارى‌جوآنا، ال-اس-دى )LSD(، حشيش، سکالين و پسيلوسيلين.
4- خواب‌آورها: باربيتورانها داروهاى ضدافسردگى و آرام‌بخش مثل مپروبامات و بنزوديازپين‌ها.
در اينجا لازم است به انواع گياهان روانگردان اشاره شود.
1- خشخاش “Opium” که از آن ترياک، مرفين، کدئين و هروئين استحصال مى‌شود.
2- شاهدانه “Cannalbis Stiva” که از آن مارى‌جوآنا و حشيش گرفته مى‌شود. حشيش از صمغ گياه و مارى جوآنا از ساقه و برگ آن به دست مى‌آيد.
3- کوکا “Coca” که از کوکائين “CoCain” استخراج مى‌شود که يک آلکالوئيد بى‌حس کننده موضعى به شمار مى‌رود.
آثار مواد مخدر بر بدن
مواد مخدر با تاثير بر همين سيستم منجر به ايجاد اختلال در عملکرد اين سيستم مى‌گردد و از اين موقع به بعد شخص مصرف کننده به خيلى از کارها که قبلا برايش لذت‌بخش بوده تمايل نشان نداده وبرعکس شخص با ديدن مصرف مواد توسط ديگران و حتى عکس‌‌هاى مصرف مواد مخدر احساس نياز به مصرف و لذت و رضايت مى‌کند. اما گذشته از آثار ثبت شده مواد مخدر باورهاى غلط زير نيز در شيوع مصرف مواد مخدر موثر است.
1- براى تسکين دردهاى حاد و مزمن: اين مواد واکنش انسان را نسبت به حس درد کاهش مى‌دهند و فقط اثر تسکينى دارند ولى عامل ايجاد درد رادرمان نمى‌کنند و مشکل همچنان باقى است؛ مثلاشخصى که دچار بيمارى و درد مفاصل زانو يا ديسک کمر است با مصرف مواد دردش تسکين مى‌يابد ولى بيمارى درمان نشده واتفاقا شخص چون درد کمترى حس مى‌کند باز به اين مفاصل فشار بيشترى وارد کرده و منجر به ادامه آسيب مى‌شود ولى مشکل به اينجا ختم نمى‌شود پس از مدتى بدن به مواد عادت کرده و شخص مجبور به افزايش ميزان ودفعات مصرف مى‌شود که گاهى تا 30 برابر مقدار مصرف اوليه براى تسکين درد مصرف مى‌نمايد.
2- عقيده: اشتباه ديگر اثر مواد مخدر بر کاهش قند خون در بيماران ديابتى است که تاکنون توسط مراجع علمى به اثبات نرسيده است و...
3- اعتقاد به اثر موادمخدر در کاهش اضطراب و افسردگى و ساير بيمارى‌هاى روانى است که متاسفانه چنين نبوده و در نهايت منجر به اعتياد و مشکلات بعدى خواهد شد. جالب است بدانيم افرادى که دچار اضطراب، افسردگى و... هستند بسيار مستعد ابتلا به اعتياد هستند که متاسفانه در جوانان يکى از علل مهم شروع مصرف مواد مخدر بود و مهمترين عامل در پيشگيري، روابط خوب خانوادگى واجتماعى است.
4- در رانندگان و شغل‌هايى که نياز به تمرکز و بيدارى طولانى‌مدت دارند که متاسفانه موجب اعتياد و مشکلات آتى آن مى‌شود. در اينجا لازم به ذکر است که خيلى از دردهاى بشر اين است که خود ما براى خود مشکل درست مى‌کنيم اتفاقى که الان براى من رخ داده براى خيلى از انسان‌هاى ديگر نيز رخ داده است ولى من دچار اضطراب شديد شده و قادر به ادامه کار نيستم و خيلى‌ها با توکل اعتماد به نفس ادامه داده تا به موفقيت دست يابند.
متاسفانه خيلى اوقات جوانان جهت رهايى از ترياک و با اين فکر که مدتى از شيشه يا کراک استفاده مى‌کنيم تا ترياک فراموشمان شود و چون اين مواد اعتيادآور نيستند آنها را کنار مى‌گذاريم،
به دام اين دو ماده مهلک مى‌افتند و در اينجا لازم به ذکر است که ترک اعتياد با دو هدف 1)ترک به معناى پاکى کامل يعنى کنار گذاشتن و قطع مصرف به‌طور کامل و 2)ترک با هدف کاهش آسيب که براى افرادى استفاده مى‌شود که در حال حاضر متاسفانه اراده ترک کامل را نداشته و دچار فرم‌هاى پيشرفته اعتياد که همراه با حرکات پرخطر هست شده‌اند. مثلا تزريق مى‌کنند که در اين موارد به آنها توصيه مى‌گردد چنانچه تمايل به ترک نداريد حداقل فرم تزريقى را ترک نموده و از روشهاى ديگر استفاده نماييد و يا ترجيحا از داروهايى که به اين منظور وجود دارد البته با نظر و تجويز پزشک استفاده نماييد و در اصل يک قدم به سلامتى حرکت نماييد.
مخدرها (ترياک و الکالوئيدهاى آن مرفين، کدئين و...)
نحوه مصرف به روش تدخين و کشيدن، حل کردن يا بلعيدن. با مصرف ترياک ابتدا نوعى نشاط و سرخوشى به شخص دست مى‌دهد که پس از آن علائم خمارى بارز گشته و شخص مجبور به تکرار مصرف و افزايش ميزان مصرف مى‌گردد. با ادامه مصرف اراده شخصى سست و متزلزل شده و از لحاظ اجتماعى و اخلاقى رو به قهقهرا مى‌رود و با زير پا گذاشتن ضوابط اخلاقى و قوانين و مقررات، تمام فعاليت‌هاى خود را محدود به تهيه پول براى خريد موادمخدر و پيدا کردن محلى براى مصرف مواد نمايد و البته پس از مدت کوتاهى سرخوشي، دوباره دنبال تهيه پول براى تهيه مواد و مصرف آن و ... و مشکل از آنجا آغاز مى‌گردد که شخص نتواند از راه درست هزينه مصرف را تامين نمايد. مصرف بيش از حد ترياک در انسان موجب مسموميت مى‌شود که به صورت سردرد، سرگيجه، سنگينى سر، احساس تشنگى شديد، خواب عميق، تنگ شدن مردمک و عدم پاسخ به نور، تنفس کند و آهسته حتى 5-4 تنفس در دقيقه “تعداد تنفس انسان طبيعى 14-12 بار در دقيقه” و در نهايت وقفه کامل تنفسي، اغماء و حتى مرگ مى‌شود .در اصل شخص کاملا سالم در اثر کم نفس کشيدن خفه مى‌شود. مرفين و آلکائيدهاى ترياک هستند که اولى به عنوان مسکن و دومى به عنوان ضدسرفه کاربرد پزشکى دارند.
هروئين: “تضعيف کننده سيستم اعصاب مرکزي” نا‌م‌هاى ديگر Horse، Smack هروئين يکى از مشتقات نيمه صناعى مرفين است. هروئين خالص پودرى نرم و سفيد است البته هروئينى که معمولا توسط فروشندگان عرضه مى‌شود جهت سود بيشتر با گچ، تالک، شيرخشک، آرد، پودر بى‌کربنات و ... مخلوط شده و تنها 5 درصد آن هروئين خالص و 95 درصد ديگر مواد فوق است. اين ناخالصى‌‌ها منجر به ايجاد آسيب در جدار رگ‌ها مى‌شود. هروئين رامعمولا در تکه‌هاى پلاستيکى با شکل مخروطى بسته‌بندى مى‌کنند. قدرت اعتيادآورى هروئين بسيار زياد است. ساير ضددردهاى مخدر شامل مشتقات خشخاش (ترياک، مرفين) و داروهاى صنعتى (سنتيک) پتيدين، متادون، دکسترو پروپوکسى‌فن همه اعتيادآور بوده و مصرف آنها باعث ايجاد تحمل و وابستگى مى‌گردد و از اين ميان، هروئين، قوى‌تر و خطرناک‌تر بوده و مصرف آن شايع تر است.
نحوه مصرف: هروئين پودرى سفيدرنگ با دانه‌هاى قهوه‌اى است که به روش تدخين (وجود دستمال کاغذى با تکه‌هاى مقواى ساخته و زرورقى که رويه آلومينيومى آن سوخته و سياه است مى‌تواند علامت مصرف هروئين باشد) و با تزريق هم مصرف مى‌شود.
-A اثر مخدرها در کوتاه مدت: مخدرهاى قوى در کوتاه مدت باعث ايجاد سرخوشى و رضايت شده، دردها را کاهش داده، تعداد تنفس، ضربان قلب حرکات روده‌ها را از طريق کاهش فعاليت سيستم عصبى کاهش داده و ... با مصرف بيشتر داروها خواب آلودگى ايجاد مى‌شود که گاهى اوقات منجر به کما و حتى مرگ در اثر قطع تنفس مى‌گردد .
-B مصرف طولانى مخدرها: مصرف طولانى مدت مخدرها باعث يبوست، کاهش ميل جنسي، قطع عادت ماهانه، بى‌اشتهايى و عدم توجه به وضعيت تغذيه و ... مى‌شود.
ترک
2- محرک‌ها: الف) کوکائين Cocaine، Candy، Nose، Snow، Coke، Crack از برگ کوکا “CoCa” که در آمريکاى جنوبى و مکزيک رشد مى‌کند به دست مى‌آيد و محرک قوى سيستم اعصاب مرکزى و بى‌حسى موضعى است. به جرات مى‌توان گفت: کوکائين و کراک، اعتيادآورترين مواد اعتيادآور جهان هستند که وابستگى روانى و جسمى شديد ايجاد مى‌کند. نحوه مصرف به روش استنشاق دود يا تزريق. اثر: باتوجه به اينکه يک محرک سيستم اعصاب مرکزى است مقدار متوسط آن خستگى را برطرف کرده و باعث احساس نشاط، سرخوشي، نيرومندى کاهش اشتها مى‌گردد. فشار خون و ضربان قلب را بالا برده، مردمک‌ها گشاد شده، موجب تعرق، لرز و حتى اضطراب و توهم مى‌شود که چنانچه توهمات ناخوشايند باشد رفتار خشونت‌آميزى ايجاد مى‌شود و مصرف بيش از حد منجر به تشنج و در نهايت مرگ مى‌شود که عوارض فوق در کراک که فرم قوى‌تر کوکائين است شدت يافته و مشکلات بيشتر شده و شديدترين حالات روانى را براى بيمار به همراه دارد.
ب) آمفتامين‌ها: Amphetamine، Uppers، Bennis، Whiz، Speedblun از گروه محرک سيستم اعصاب مرکزي. مصرف منظم آمفتامين يا مت آمفتامين )MDMA - Ecstasy( به سرعت ايجاد وابستگى و اعتياد روانى مى‌کند معمولا به صورت قرص بوده و بلعيده مى‌شود و گاهى اوقات از طريق بينى و يا حتى به صورت تزريقى مصرف مى‌شود. شايان ذکر است که در سال‌هاى 1950 و 1960 ميلادى آمفتامين‌ها را به عنوان کاهش دهنده اشتها تجويز مى‌کردند که امروز کاملا منسوخ است.تاثير دارو در کوتاه مدت باعث افزايش هوشيارى و انرژى و سرخوشى مى‌شود تعداد ضربان قلب و تعداد تنفس را افزايش داده و مردمک‌ها را گشاد مى‌کند. اشتها کم شده و باعث خشکى دهان و افزايش تعريق، لرز، سردرد، اضطراب و ... مى‌شود.نشانه‌هاى سوءمصرف افراد مصرف کننده به طور غيرعادى شاد، فعال، پرحرفي، بى‌قرارى و بى‌اشتهايى است و در کل نوسانات زيادى درروحيه و رفتار آنها به وجود مى‌آيد.
3- توهم‌زاها: حشيش، ال-اس-دى )LSD(، مارى‌جوآنا، Skunk، Cannabis، Hash، Gran حشيش، داراى بوى تند و نافذ بوده، معمولا آن را دود کرده و مصرف مى‌نمايند (مثل سيگار) و يا آن را مى‌خورند. مصرف کوتاه مدت باعث ايجاد سرخوشي، پرحرفى و ... و در طولانى مدت منجر به ضعف، لاغري، رنگ پريدگى و اختلالات روانى مى‌گردد. چند دقيقه پس از کشيدن و يا حدودا يک ساعت پس از خوردن، احساس سرخوشى و نشاط به وى دست مى‌دهد. کنترل رفتار ازدست او خارج شده، پرحرفي، قهقهه و توهم تصورات واهى ايجاد مى‌شود مثلا حوض‌خانه را دريا مى‌‌پندارد و يا ... لازم به توضيح است که حشيش وابستگى جسمى ايجاد نکرده ولى وابستگى روانى شديد آن منجر به استفاده مجدد مى‌شود.
ال-اس-دي: (ليزرژيک اسيد دى اتيل آميد:) يک ماده توهم‌زا بوده که از قارچى به نام ارگو استخراج مى‌گردد و مصرف آن سبب ايجاد اختلال در خلق و خوى فرد، اختلال در شخصيت، اختلال در تشخيص زمان و مکان، سرخوشي، خودستايي، هذيان و افسردگى که حتى منجر به خودکشى و آدم‌کشى مى‌گردد. توهم‌هاى بينايى و شنوايى که در اثر مصرف ال-اس-دى رخ مى‌دهد بسيار خطرناک مى‌شوند.
چند توصيه کاربردى براى جوانان
2- جهت کسب موفقيت در کار، تحصيل و حرفه‌‌آموزي، تلاش نماييد.
3- امروزه نقش آموزش مهارتهاى اجتماعى و زندگى در پيشگيرى از ابتلا به ايدز و اعتياد بسيار حائز اهميت شمرده مى‌شود. (مهارت نه گفتن، مهارتهاى برخورد قاطعانه، مهارت تصميم‌گيري) که لازم است در جهت تربيت فرزندانمان و آموزش مهارتهاى فوق به آنها به طور جدى فکر کنيم. نوجوانان باخصوصيات جسمى و روانشناسى خاص خود تاثيرپذيرى زيادى از همسالان خود دارند که اساس آموزش همسان به همسان است پس در انتخاب دوست واقعا دقت کنيد چرا که هميشه شما موفق به تغيير در دوستان خود نمى‌شويد، شما نيز دچار تغيير خواهيد شد.
4- از گفتن پاسخ “نه” در پيشنهادهايى که به نفع شما نيست هراس نداشته باشيد زيرا اصلا نشانه ضعف نيست بلکه قاطعيت شما در عمل به تصميم شما را نشان مى‌دهد.
5- در مورد موادمخدر، آثار و عوارض آن بيشتر مطالعه کنيد. ارتباط خوب و دو طرفه بين پدر و مادر و فرزندان در پيشگيرى از ابتلا به اين بلاى خانمانسوز بسيار موثر است.
ذکر چند سوال مهم:
2- کدام يک از شما عزيزان بالغ شده‌ايد؟
3- خانواده شما براى آموزش چنين مسائلى دلسوزتر و مطمئن تر هستند يا دوستان و ...؟ در مورد مواد مخدر چطور؟
مطمئن باشيد باتوجه به شيوع اعتياد در کشورما، فرزندان ما با مواد برخورد خواهند نمود، حالا فرزندان ما از طريق ما و در منزل با مواد و عوارض آن آشنا شوند بهتر و مطمئن‌تر است و يا از طريق دوستان و در مهمانى‌ها و پارتى‌ها، پس بياييم بيشتر فرا بگيريم و در محيط گرم خانواده به آموزش اين مسائل بپردازيم، بياييم با فرزندان خود دراين رابطه صحبت کنيم. ما الگوى فرزندانمان هستيم، از برخوردهاى تند و خشونت‌آميز دورى کنيم و خود مصرف کننده نباشيم و اگر خداى ناکرده هستيم، براى ترک آن اقدام کنيم. فرزند شما در سنين بلوغ جسمي، جنسي، روحى و روانى است، وقت آن رسيده که به طور غيرمستقيم، ناظر و مراقب رفتارهاى نوجوان خود باشيد.
