دیدنیهای همدان
گنجنامه
کتیبههای گنجنامه که یادگاری از دوران داریوش و خشایارشای هخامنشی است، بر دل یکی از صخرههای کوه الوند در فاصله ۵ کیلومتری غرب همدان و در انتهای درهٔ عباس آباد حکاکی شده است.
کتیبهها هر کدام در سه ستون ۲۰ سطری به زبانهای پارسی قدیم، بابلی و عیلامی قدیم نوشته شدهاند.
متن پارسی در سمت چپ هر دو لوح قرارگرفته است و پهنایی معادل ۱۱۵ سانتی متر دارد. متن بابلی در وسط هر دو کتیبه نوشته شده و متن عیلامی در ستون سوم قراردارد.
با توجه به سوراخهای کنار کتیبه، به نظر میرسد که کتیبهها روپوشی داشتهاند که آنان را از گزند باد وباران حفظ میکرده است.
لوح سمت چپ که کمی بالاتر از کتیبهٔ دیگر در کوه کنده شده است مربوط به داریوش بزرگ هخامنشی است. طول آن حدود ۲۹۰ سانتی متر، ارتفاعش ۱۹۰ سانتی متر و دارای متنی به شرح زیر است :
خدای بزرگ است اهورامزدا، که این زمین را آفرید، که آن آسمان را آفرید، که مردم را آفرید، که شادی را برای مردم آفرید،...
آرامگاه بابا طاهر عریان :
ترانه ها یا دو بیتیهای باباطاهر به لهجه لری سروده شده است. دو قطعه و چند غزل با لهجه لری و مجموعه کلمات قصار به زبان عربی از آثار دیگر وی است. اشعار او سرشار از معانی دل انگیز و عواطف رقیق است . آرامگاه وی در شمال شهر همدان در میدان بزرگی به نام وی قرار دارد. بنای مقبره باباطاهر در ادوار گذشته چندین بار باز سازی شده است.
در قرن ششم هجری برجی آجری و هشت ضلعی بوده است، در دوران حکومت رضا خان پهلوی نیز بنای آجری دیگری بجای آن ساخته شده بود. درجریان این بازسازی ، لوح کاشی فیروزه ای رنگی مربوط به قرن هفتم هجری به دست آمد، که دارای کتیبه ای به خط کوفی برجسته و آیاتی از قرآن مجید است و هم اکنون در موزه ایران باستان نگهداری می شود.
احداث بنای جدید در سال ١٣٤٤ شمسی با همت انجمن آثار ملی و شهرداری وقت همدان و توسط مهندس محسن فروغی انجام شده است. در اطراف بنای جدید فضای سبز وسیعی احداث شده، که زیبائی آنرا دو چندان کرده است.
برخی از بزرگان و ادیبانی که در جوار مزار باباطاهر آرمیده اند عبارتند از : محمد ابن عبدالعزیز از ادبای قرن سوم هجری، ابولفتح اسعداز فقهای قرن ششم، حاجی میرزا عل نقی کوثر از دانشمندان قرن سیزدهم و مفتون همدان از شعرای قرن چهاردهم این بنای تاریخی طی شماره ١٧٨٠ مورخه ٢١/٢/١٣٧٦ به ثبت آثار تاریخی و ملی ایران رسیده است.
غار علیصدر
زمین شناسان قدمت سنگهای این غار را به دوره ژوراسیک از دوران دوم زمین شناسی ( ١٩٠- ١٣٦میلیون سال قبل) نسبت میدهند.
مردم روستای علیصدر و روستاهای اطراف، از قدیم الایام به وجود این غار پی برده بودند و از آب آن بهره برداری میکردند. تا اینکه در ٥ مهرماه ١٣٤٢ شمسی گروهی ١٤ نفره از اعضای هیئت کوه نوردی همدان، غار علیصدر را مورد بازدید و کاوش قراردادند و توانستند با وسایل ابتدایی، مانند فانوس و تیوپ لاستیکی،مسافتی از غار را طی کنند. در سال ١٣٤٦ با پخش خبر کشف این غار شگفت انگیز و بی انتها درسطح رسانه های ملی، سیل محققان، کوه نوردان و علاقه مندان به آثار طبیعی به سوی آن سرازیر شد.
در سال ١٣٥٢ کوه نوردان همدان دهانه و ورودی غار را به قطر ٥٠ سانتی متر تعریض کردند و از سال ١٣٥٤ استفاده عمومی از غار علیصدر آغاز شد. از آن روز تاکنون جهت سهولت بازدید و رفاه حال گردشگران کارهای زیادی درون غار انجام شده که علاوه بر افزایش طول مسیر آبی برای قایقرانی، مسیرهایی در خشکی به مسیر بازدید افزوذه گشته که مناظر جدید و بدیعی را در جلوی دیدگان مشتاق گردشگران قرار میدهد.
آرامگاه بوعلی همدان
دیدن آرامگاه حجهالحق شیخ الرییس شرف الملک ابوعلی حسین بن عبدالله بن سینا و ادای احترام به این فیلسوف، دانشمند و طبیب مشهور ایرانی از دغدغههای فرهیختگان و دوستداران علم و دانش داخل و خارج کشور است.
به گفته مسوولان میراث فرهنگی و گردشگری همدان در تابستان امسال تاکنون حدود ۵۰هزار نفر از ایرانگردان و گردشگران خارجی از این بنای تاریخی و فرهنگی دیدن کردند.
آرامگاه بوعلیسینا در یکی از میادین اصلی شهر همدان در دوره قاجاریه احداث شد که در سال ۱۳۲۵با الگوپذیری از گنبد کاووس با مساحت سه هزار و ۹۰مترمربع بنای جدید آن احداث شده است.
نمای آرامگاه از سنگ خارا و سطح حیاط با سه پله سرتاسری به ایوان ساختمان متصل میشود، دیوارهای سرسرا با سنگ تراورتن و کف آن نیز با سنگ خارای چکشی پوشیده شده است.
از طرف راست و چپ سرسرا سنگ قبرهای قدیمی بوعلی سینا و یار قدیمی وی ابوسعید دخوک قرار دارد.
آرامگاه بوعلی، گنجنامه و تپه هگمتانه، غارعلیصدر، حمام حاج آقاتراب نهاوند و مقبره میررضیالدین آرتیمانی در تویسرکان پذیرای بیشترین گردشگران استان هستند.
پل فرسف