روابط عمومی(2)
امروزه ارتباطات نقش بسیار مهمی در پیشبرد اهداف یك سازمان ایفاء می كند و بهبودكیفی و كمی فعالیتهای سازمان و افزایش بهره وری از امكانات و نیروی انسانی در سایه‌انعكاس هر چه بهتر فعالیتها و مصوبات سازمان به جامعه و بهره گیری از امكانات وقابلیتهای اجتماع و مشاركت عمومی افراد آن می باشد
این مركز در آغاز نام مؤسسه عالی مطبوعات وروابط عمومی را برای خود برگزید و بعداً به دانشكده علوم ارتباطات اجتماعی تغییر نام‌داد تا سال ۱۳۵۸ به فعالیت مشغول بود و در طول ۱۳ سال فعالیت این دانشكده نزدیك‌به ۱۰۰۰ نفر موفق به اخذ مدرك لیسانس روابط عمومی شدند
قابل ذكر است كه پروپاگاند به عنوان فنی كه دارای هدفی دروغین و ضد دمكراسی وضد اجتماعی می باشد منفی تلقی می شده و مردم آن را بد می دانستند .نگاهی گذرا به وضعیت حكومت و مردم در جوامع چین ، ایران ، مصر و یونان بیانگر این‌مسئله است كه سلاطین و امپراطورها دائماً از شیوه تبلیغ و تشویق و ترغیب استفاده می‌كردند تا مردم قدرت امیران و شاهان را بپذیرند و به فرمان آنها گردن نهند و راه تبلیغات‌و هنر برقراری ارتباط با مردم و مردمداری به عنوان كم خرجترین و ساده ترین راه جهت‌دوام حكومت مورد استفاده قرار می گرفت .به عنوان مثال داریوش شاه ایران فرمان داده بود تا نوشته هایی را به چند زبان در مسیر راه‌كاروان بر سنگ بنویسند تا عابرین نظرات او را بخوانند و به عنوان یك پیام به نقاط دیگرببرند سلاطین و رهبران اجتماعی در گذشته از طریق ارتباط دوجانبه و گروهی ،سخنرانی های عمومی ، انتشار كتب و رسالات ، پخش اخبار و شایعه سعی می كردند به‌اهداف خود دست یابند . استفاده و بهره گیری از حربه تبلیغات بقدمت تاریخ بشر بر می گردد و آنچه كه در حال حاضر وجود دارد و از آن به عنوان روابط عمومی یاد می‌كنیم تكامل یافته شیوه هاو روشهای قدیمی است . به طور مثال تبلیغاتی را كه برای‌مسابقات ورزشی المپیك در یونان باستان بكار گرفته می شد ، صورت بهتر و عالیتر ونافذتر آنرا درالمپیكها و مسابقات مختلف جهانی مشاهده می كنیم و یا باستان شناسان‌آثاری را در رم یافته اند كه در هنگام انتخابات مجلس سنای رم بكار گرفته می شد مثلاًسندی بدست آمده كه روی آن نوشته شده‌بود «به سیرو رای بدهیداومرد خوبی است »
سزار در سال ۵۹ قبل از میلاد دستور داده تا خبرنامه یك ورقی در رم تهیه و منتشرنمایند تا پیشرفتهای امپراطوری را به اطلاع همگان برسانند و از امپراطور تبلیغ نمایند وامروزه از همین روش جهت بیان بیلان كار و گزارش عملكرد نهادها و سازمانهااستفاده می شود .
گسترش روز افزون جمعیت و تمركز افراد در نقاط خوش آب و هوا و بالا رفتن فرهنگ‌و سواد عمومی مردم و افزایش سازمانها و نهادها جهت ارائه خدمات به مردم زمینه های‌توجه این مراكز را به افكار عمومی ضروری كرد به طوریكه مسئولین سازمانها و نهادها به‌این نتیجه رسیدند كه توجه نكردن به افكار مردم و نكته نظرات آنها عملاً مراكز را باشكست مواجه خواهد كرد و در همین راستا اقدام به ایجاد دفاتری جهت تهیه و انتشارخبرنامه و مطبوعات نمودند تا از این طریق با مردم ارتباط برقرار نموده و از نكته نظرات‌و پیشنهادات و انتقادات آنها نیز بهره مند گردند .
اهمیت ایجاد چنین دفاتری روز بروز بیشتر گردید و تكامل همین دفاتر مطبوعاتی زمینه رابرای پیدایش و ایجاد دفاتر روابط عمومی فراهم كرد .
اصطلاح روابط عمومی برای نخستین بار در ایالات متحده آمریكا و در نوشته های اداره‌اتحادیه راه آهن ایالات متحده بكار برده شد و در دهه اول قرن بیستم اولین دفاتر روابط‌عمومی در مؤسسات این كشور ایجاد گردید و در سال ۱۹۰۶ اولین شركت خصوصی‌كه تنها خدمات روابط عمومی را به مشتریان خود ارائه می كرد بوجود آمد .
نخستین شركت روابط عمومی توسط ( ledbetter lee )فارغ التحصیل دانشگاه‌پرنیسون و خبرنگار روزنامه new vork world در شهر نیویورك تأسیس گردید .این فرد را پدر روابط عمومی در آمریكا می نامند .
لی در آغاز تأسیس شركت روابط عمومی خود اقدام به انتشار اعلامیه ای بنام اعلامیه‌اصول نمود كه در قسمتی از این اعلامیه آمده است : «این یك دفتر مطبوعاتی سری‌نیست ، همه كارهای ما بطور آشكار انجام می گیرد . هدف ما این است كه خبر واطلاعات را در اختیار مردم قرار دهیم . اینجا یك آژانس آگهی تجارتی نیست اخبار واطلاعاتی كه ما ارائه می دهیم دقیق و صحیح است . هر گونه اطلاعات تكمیلی در هرموردی به طور كامل به هر شخصی كه تقاضا كند داده خواهد شد .»
وظیفه این دفاتر ارتباط با مطبوعات كشور و انتقال اطلاعات و اخبار ، تشریح و تبلیغ‌اقدامات وزارتخانهٔ مربوطه ، پاسخ به انتقادها و پرس و جوهای آنان و انتشار نشریات وتولیدات اطلاعاتی ، تبلیغاتی و آموزش بود . مسئولان این دفاتر را تقریباً همیشه كسانی‌كه دارای سابقه كار مطبوعاتی بودند تشكیل می دادند . در سال ۱۳۰۴ ه-ش یكی ازافسران ارتش ، رضاخان قدرت را در كشور به دست گرفت ولی در این كار از پشتیبانی‌صاحبان قدرتهای بزرگ در صحنه جهانی برخوردار بود رضا شاه با تمركز قدرت دردستهای خود به گسترش تشكیلات اداری پرداخت و ضمن تحمیل محدودیتهای شدید برمطبوعات و نظام آموزش و پرورش كشور به امر تبلیغ (پروپاگاند) رژیم تازه مستقر كرده‌خود اهمیت بسیار داد در نتیجه صنعت تبلیغات یك سویه از بالا به پایین آن هم با كمك‌فنون اطلاع رسانی جدید ، بودجه بیشتر مجدداً رونق یافت و دفاتر انتشارات ، اطلاعات ،تبلیغات دولت و وزارتخانه ها به طور مستمر به تبلیغ آنچه خودشان پیشرفتها و اقدامات‌مفید رژیم جدید می خواندند مشغول گردیدند .در این دوره حجم عظیمی از نوشته های خبری ، تبلیغی در مطبوعات و انبوه تولیدات‌تبلیغی ، ترغیبی از سوی وزارتخانه ها و مؤسسات دولتی پدید آمد كه به صورت مقالات، گزارشها و اخبار در مطبوعات و یا به صورت نشریات ، بروشورها ، كتابچه ها و كتابهاظاهر می شدند و می كوشیدند تا پیامهای خبری ، تبلیغی رژیم جدید را به اطلاع مردم‌برسانند هر چند كه این تلاشهای ارتباطی یك سویه را نمی توان روابط عمومی نامید ولی‌در آن عصر دفاتر انتشارات و مطبوعات در وزارتخانه هاگسترش كمی و وسعت‌سازمانی یافتند و مدیران مؤسسات عملاً با كاربرد تبلیغات و نفوذ و تأثیر آن بر افكارعمومی آشناتر شدند .
فعالیت روابط عمومی و تأثیر آن دست اندركاران را تشویق به برگزاری دوره های‌آموزشی جهت توجیه روند فعالیت روابط عمومی نمود و نخستین دوره آموزش روابط‌عمومی تحت همین عنوان در سال ۱۹۲۳ میلادی در دانشگاه نیویورك تشكیل گردید .این دوره توسط برنیز تدریس گردید . برنیز كتابی تحت عنوان روابط عمومی ،تاكتیكها و استراتژیها به چاپ رساند .
كار روابط عمومی آنقدر اهمیت پیدا كرد كه در سال ۱۹۶۰ بیش از ۱۰۰ هزار نفر درآمریكا در قسمت روابط عمومی بكار اشتغال داشته و در سال ۱۹۸۳ بیش از ۱۵ هزارنفر دانشجو در این رشته در آمریكا مشغول به تحصیل بودند . بدین ترتیب بود كه بتدریج‌در تشكیلات وزارتخانه ها و سازمانهای بزرگ كشوری و لشكری ، ادارات و دفاتری به‌نامهای تبلیغات ، انتشارات ، اطلاعات و مطبوعات و غیره تأسیس شد این واحدها عموماًبه انتشار اخبار در مطبوعات ، تهیه بریده جراید ، تنظیم آگهی ها ، برگزاری گردهمایی وانجام سخنرانی و فعالیتهای مشابه می پرداختند ومسئولین این ادارات بیشتر ازنویسندگان ،شعرا و خطبا انتخاب می شدند .
بعد از آمریكا كشور انگلستان نیز به راه اندازی دفاتر روابط عمومی پرداخت بطوریكه‌در سال ۱۹۱۱ نخستین فعالیتهای روابط عمومی به مفهوم امروزی و با همین نام آغازبكار كرد و نیروی هوایی انگلیس در سال ۱۹۱۹ واحد روابط عمومی خود را تشكیل داد .پس از این دو كشور به تدریج در سایر كشورهای صنعتی چون آلمان ، فرانسه ، هلند و ...در سازمانها واحدهای روابط عمومی تشكیل گردیدو راه برای پیدایش حرفه روابط‌عمومی هموار شد
ضرورت آموزش و تبادل تجربه در مورد فعالیتهای روابط عمومی متخصصین وكارشناسان این حرفه را بر آن داشت تا اقدام به تأسیس انجمنهای روابط عمومی نمایند واین انجمنها با اهداف اعتلای كمی و كیفی فعالیتها ، شناساندن آن به جامعه ، تبادل تجربه‌و بالابردن سطح آموزش آن ، راه اندازی شد و نخستین انجمن روابط عمومی در ایالات‌متحده آمریكا به سال ۱۹۴۸ تشكیل گردید و در پی آن انجمنهای مشابهی با اهداف‌مشابه در دیگر كشورهای صنعتی تأسیس گردید و در سال ۱۹۴۹ انجمن بین المللی‌روابط عمومی با تلاش انجمنهای ملل كشورهای صنعتی تشكیل شد كه شاخه تخصصی‌رشته آن در شورای اقتصادی و اجتماعی سازمان ملل متحد می باشد . اجلاس این‌انجمن هر سه سال یكبار در یكی از كشورهای عضو سازمان ملل متحد تشكیل می گردد .قابل ذكر است چهارمین اجلاس انجمن بین المللی روابط عمومی در سال ۱۹۶۸ درتهران تشكیل گردید
این مركز در آغاز نام مؤسسه عالی مطبوعات وروابط عمومی را برای خود برگزید و بعداً به دانشكده علوم ارتباطات اجتماعی تغییر نام‌داد تا سال ۱۳۵۸ به فعالیت مشغول بود و در طول ۱۳ سال فعالیت این دانشكده نزدیك‌به ۱۰۰۰ نفر موفق به اخذ مدرك لیسانس روابط عمومی شدند
● تاریخچه روابط عمومی
قابل ذكر است كه پروپاگاند به عنوان فنی كه دارای هدفی دروغین و ضد دمكراسی وضد اجتماعی می باشد منفی تلقی می شده و مردم آن را بد می دانستند .نگاهی گذرا به وضعیت حكومت و مردم در جوامع چین ، ایران ، مصر و یونان بیانگر این‌مسئله است كه سلاطین و امپراطورها دائماً از شیوه تبلیغ و تشویق و ترغیب استفاده می‌كردند تا مردم قدرت امیران و شاهان را بپذیرند و به فرمان آنها گردن نهند و راه تبلیغات‌و هنر برقراری ارتباط با مردم و مردمداری به عنوان كم خرجترین و ساده ترین راه جهت‌دوام حكومت مورد استفاده قرار می گرفت .به عنوان مثال داریوش شاه ایران فرمان داده بود تا نوشته هایی را به چند زبان در مسیر راه‌كاروان بر سنگ بنویسند تا عابرین نظرات او را بخوانند و به عنوان یك پیام به نقاط دیگرببرند سلاطین و رهبران اجتماعی در گذشته از طریق ارتباط دوجانبه و گروهی ،سخنرانی های عمومی ، انتشار كتب و رسالات ، پخش اخبار و شایعه سعی می كردند به‌اهداف خود دست یابند . استفاده و بهره گیری از حربه تبلیغات بقدمت تاریخ بشر بر می گردد و آنچه كه در حال حاضر وجود دارد و از آن به عنوان روابط عمومی یاد می‌كنیم تكامل یافته شیوه هاو روشهای قدیمی است . به طور مثال تبلیغاتی را كه برای‌مسابقات ورزشی المپیك در یونان باستان بكار گرفته می شد ، صورت بهتر و عالیتر ونافذتر آنرا درالمپیكها و مسابقات مختلف جهانی مشاهده می كنیم و یا باستان شناسان‌آثاری را در رم یافته اند كه در هنگام انتخابات مجلس سنای رم بكار گرفته می شد مثلاًسندی بدست آمده كه روی آن نوشته شده‌بود «به سیرو رای بدهیداومرد خوبی است »
● تاریخچه روابط عمومی در ایران
سزار در سال ۵۹ قبل از میلاد دستور داده تا خبرنامه یك ورقی در رم تهیه و منتشرنمایند تا پیشرفتهای امپراطوری را به اطلاع همگان برسانند و از امپراطور تبلیغ نمایند وامروزه از همین روش جهت بیان بیلان كار و گزارش عملكرد نهادها و سازمانهااستفاده می شود .
گسترش روز افزون جمعیت و تمركز افراد در نقاط خوش آب و هوا و بالا رفتن فرهنگ‌و سواد عمومی مردم و افزایش سازمانها و نهادها جهت ارائه خدمات به مردم زمینه های‌توجه این مراكز را به افكار عمومی ضروری كرد به طوریكه مسئولین سازمانها و نهادها به‌این نتیجه رسیدند كه توجه نكردن به افكار مردم و نكته نظرات آنها عملاً مراكز را باشكست مواجه خواهد كرد و در همین راستا اقدام به ایجاد دفاتری جهت تهیه و انتشارخبرنامه و مطبوعات نمودند تا از این طریق با مردم ارتباط برقرار نموده و از نكته نظرات‌و پیشنهادات و انتقادات آنها نیز بهره مند گردند .
اهمیت ایجاد چنین دفاتری روز بروز بیشتر گردید و تكامل همین دفاتر مطبوعاتی زمینه رابرای پیدایش و ایجاد دفاتر روابط عمومی فراهم كرد .
اصطلاح روابط عمومی برای نخستین بار در ایالات متحده آمریكا و در نوشته های اداره‌اتحادیه راه آهن ایالات متحده بكار برده شد و در دهه اول قرن بیستم اولین دفاتر روابط‌عمومی در مؤسسات این كشور ایجاد گردید و در سال ۱۹۰۶ اولین شركت خصوصی‌كه تنها خدمات روابط عمومی را به مشتریان خود ارائه می كرد بوجود آمد .
نخستین شركت روابط عمومی توسط ( ledbetter lee )فارغ التحصیل دانشگاه‌پرنیسون و خبرنگار روزنامه new vork world در شهر نیویورك تأسیس گردید .این فرد را پدر روابط عمومی در آمریكا می نامند .
لی در آغاز تأسیس شركت روابط عمومی خود اقدام به انتشار اعلامیه ای بنام اعلامیه‌اصول نمود كه در قسمتی از این اعلامیه آمده است : «این یك دفتر مطبوعاتی سری‌نیست ، همه كارهای ما بطور آشكار انجام می گیرد . هدف ما این است كه خبر واطلاعات را در اختیار مردم قرار دهیم . اینجا یك آژانس آگهی تجارتی نیست اخبار واطلاعاتی كه ما ارائه می دهیم دقیق و صحیح است . هر گونه اطلاعات تكمیلی در هرموردی به طور كامل به هر شخصی كه تقاضا كند داده خواهد شد .»
وظیفه این دفاتر ارتباط با مطبوعات كشور و انتقال اطلاعات و اخبار ، تشریح و تبلیغ‌اقدامات وزارتخانهٔ مربوطه ، پاسخ به انتقادها و پرس و جوهای آنان و انتشار نشریات وتولیدات اطلاعاتی ، تبلیغاتی و آموزش بود . مسئولان این دفاتر را تقریباً همیشه كسانی‌كه دارای سابقه كار مطبوعاتی بودند تشكیل می دادند . در سال ۱۳۰۴ ه-ش یكی ازافسران ارتش ، رضاخان قدرت را در كشور به دست گرفت ولی در این كار از پشتیبانی‌صاحبان قدرتهای بزرگ در صحنه جهانی برخوردار بود رضا شاه با تمركز قدرت دردستهای خود به گسترش تشكیلات اداری پرداخت و ضمن تحمیل محدودیتهای شدید برمطبوعات و نظام آموزش و پرورش كشور به امر تبلیغ (پروپاگاند) رژیم تازه مستقر كرده‌خود اهمیت بسیار داد در نتیجه صنعت تبلیغات یك سویه از بالا به پایین آن هم با كمك‌فنون اطلاع رسانی جدید ، بودجه بیشتر مجدداً رونق یافت و دفاتر انتشارات ، اطلاعات ،تبلیغات دولت و وزارتخانه ها به طور مستمر به تبلیغ آنچه خودشان پیشرفتها و اقدامات‌مفید رژیم جدید می خواندند مشغول گردیدند .در این دوره حجم عظیمی از نوشته های خبری ، تبلیغی در مطبوعات و انبوه تولیدات‌تبلیغی ، ترغیبی از سوی وزارتخانه ها و مؤسسات دولتی پدید آمد كه به صورت مقالات، گزارشها و اخبار در مطبوعات و یا به صورت نشریات ، بروشورها ، كتابچه ها و كتابهاظاهر می شدند و می كوشیدند تا پیامهای خبری ، تبلیغی رژیم جدید را به اطلاع مردم‌برسانند هر چند كه این تلاشهای ارتباطی یك سویه را نمی توان روابط عمومی نامید ولی‌در آن عصر دفاتر انتشارات و مطبوعات در وزارتخانه هاگسترش كمی و وسعت‌سازمانی یافتند و مدیران مؤسسات عملاً با كاربرد تبلیغات و نفوذ و تأثیر آن بر افكارعمومی آشناتر شدند .
فعالیت روابط عمومی و تأثیر آن دست اندركاران را تشویق به برگزاری دوره های‌آموزشی جهت توجیه روند فعالیت روابط عمومی نمود و نخستین دوره آموزش روابط‌عمومی تحت همین عنوان در سال ۱۹۲۳ میلادی در دانشگاه نیویورك تشكیل گردید .این دوره توسط برنیز تدریس گردید . برنیز كتابی تحت عنوان روابط عمومی ،تاكتیكها و استراتژیها به چاپ رساند .
كار روابط عمومی آنقدر اهمیت پیدا كرد كه در سال ۱۹۶۰ بیش از ۱۰۰ هزار نفر درآمریكا در قسمت روابط عمومی بكار اشتغال داشته و در سال ۱۹۸۳ بیش از ۱۵ هزارنفر دانشجو در این رشته در آمریكا مشغول به تحصیل بودند . بدین ترتیب بود كه بتدریج‌در تشكیلات وزارتخانه ها و سازمانهای بزرگ كشوری و لشكری ، ادارات و دفاتری به‌نامهای تبلیغات ، انتشارات ، اطلاعات و مطبوعات و غیره تأسیس شد این واحدها عموماًبه انتشار اخبار در مطبوعات ، تهیه بریده جراید ، تنظیم آگهی ها ، برگزاری گردهمایی وانجام سخنرانی و فعالیتهای مشابه می پرداختند ومسئولین این ادارات بیشتر ازنویسندگان ،شعرا و خطبا انتخاب می شدند .
بعد از آمریكا كشور انگلستان نیز به راه اندازی دفاتر روابط عمومی پرداخت بطوریكه‌در سال ۱۹۱۱ نخستین فعالیتهای روابط عمومی به مفهوم امروزی و با همین نام آغازبكار كرد و نیروی هوایی انگلیس در سال ۱۹۱۹ واحد روابط عمومی خود را تشكیل داد .پس از این دو كشور به تدریج در سایر كشورهای صنعتی چون آلمان ، فرانسه ، هلند و ...در سازمانها واحدهای روابط عمومی تشكیل گردیدو راه برای پیدایش حرفه روابط‌عمومی هموار شد
ضرورت آموزش و تبادل تجربه در مورد فعالیتهای روابط عمومی متخصصین وكارشناسان این حرفه را بر آن داشت تا اقدام به تأسیس انجمنهای روابط عمومی نمایند واین انجمنها با اهداف اعتلای كمی و كیفی فعالیتها ، شناساندن آن به جامعه ، تبادل تجربه‌و بالابردن سطح آموزش آن ، راه اندازی شد و نخستین انجمن روابط عمومی در ایالات‌متحده آمریكا به سال ۱۹۴۸ تشكیل گردید و در پی آن انجمنهای مشابهی با اهداف‌مشابه در دیگر كشورهای صنعتی تأسیس گردید و در سال ۱۹۴۹ انجمن بین المللی‌روابط عمومی با تلاش انجمنهای ملل كشورهای صنعتی تشكیل شد كه شاخه تخصصی‌رشته آن در شورای اقتصادی و اجتماعی سازمان ملل متحد می باشد . اجلاس این‌انجمن هر سه سال یكبار در یكی از كشورهای عضو سازمان ملل متحد تشكیل می گردد .قابل ذكر است چهارمین اجلاس انجمن بین المللی روابط عمومی در سال ۱۹۶۸ درتهران تشكیل گردید
