کمیته بین المللی صلیب سرخ

قلبی به رنگ سرخ

در میانهٔ تاریکی‌های جهان، وقتی جنگ آسمان را می‌درد و زمین به آتش بی‌پناهی می‌سوزد، گروهی با نشانِ سرخ بر سینه، بی‌صدا می‌آیند. کمیتهٔ بین‌المللی صلیب‌سرخ، نه با سلاح، که با دست‌های پر از مهر، زخم‌های بشریت را التیام می‌بخشد. آنها پاسدارانِ امیدند، فرشته‌هایی بی‌بال که در هیاهوی مرگ، زندگی را نجوا می‌کنند.

وظیفه‌شان سنگین است؛ گاهی پناه‌دادن به اسیران جنگ است، گاهی رساندن نامه‌ای از عزیزی که سال‌هاست صدایش گم شده در غبارِ نفرت. آنها میان آتش می‌دوند تا کودکانی را که خانه‌شان ویران شده، در آغوش بگیرند. برایشان فرقی ندارد که زخمی چه زبانی دارد یا چه خدایی را می‌خواند—فریادِ درد، برایشان یکسان است.

صلیب‌سرخ، تنها یک نشان نیست؛ عهدی است با انسانیت. عهدی که می‌گوید: "تا آخرین نفس، تنها نخواهی ماند." آنها چراغ‌هایی هستند که در توفان‌های سهمگینِ جنگ، روشن می‌مانند تا کسی راه گم نکند. در جهانی که گاهی مهربانی به فراموشی سپرده می‌شود، آنها یادآور می‌شوند که هنوز هم می‌توان با یک دستمال پاک، اشکی را پاک کرد، با یک پتو، لرزۀ یأس را از تن بیرون راند.

و اینگونه، در سکوتِ قهرمانانه‌شان، جهانی را نجات می‌دهند—نه با شعار، که با عمل. نه با کلام، که با حضور. چون گاهی تنها چیزی که یک زخم نیاز دارد، دستی است که بی‌منت، بر آن مرهم بگذارد...

در 24 ژوئن سال 1859 ، هانری دونان ، از شهروندان کشور سوئیس ، از سلفرینوی ایتالیا، که جنگ سختی میان ارتش های اتریش و فرانسه در آنجا درگیر بود، عبور کرد. منظره هزاران سرباز که به دلیل فقدان خدمات پزشکی کافی در صحنه جنگ رها شده بودند، دونان را سخت پریشان ساخت.

از این مردم محلی خواست به او در رسیدگی به آنان کمک کنند، پس از بازگشت به سوئیس ، کتاب خاطرات سلفرینو را منتشر ساخت و در خواست نمود که جمعیت های امدادی در زمان صلح تشکیل شوند ، با پرستارانی که آماده باشند در زمان جنگ از زخمیان مراقبت نمایند، و نیز درخواست نمود که این داوطلبان که در زمان جنگ به یاری خدمات پزشکی نیزوهای مسلح فراخوانده می شوند بر پایه یک تواقفنامه بین المللی به رسمیت شناخته شوند و مورد محافظت قرار گیرند.

دونان در کتاب خود آورده است:
آیا نباید امکاناتی در زمان صلح و آرامش در کار باشد که جمعیت هایی امدادی تشکیل شوند و هدفشان این باشد که در زمان جنگ با داوطلبانی ایثارگر و کاملاً صالح در انجام وظیفه خود، از زخمیان مراقبت کنند؟
هنگامیکه پنج تن از شهروندان ژنو، از جمله دونان، در سال 1863 ، کمیته بین المللی امداد به زخمیان را بنیاد نهادند که سپس به کمیته بین المللی صلیب سرخ تبدیل گردید، صلیب سرخ متولد شد. علامت آن صلیبی سرخ بر زمینه سفید - وارونه پرچمم کشور سوئیس - بود. سال بعد، 12 دولت نخستین قرارداد ژنو را تصویب کردند که پی - ستون تاریخ اقدامات بشردوستانه شد: ارائه خدمات مراقبتی به زخمیان ، و تعریف خدمات پزشکی به عنوان بیطرف در میدان جنگ.

کمیته بین المللی صلیب سرخ - وظیفه ، نقش ، و ماموریت
کمیته بین المللی صلیب سرخ (ICRC ) ، که مقر آن در ژنو ( سوئیس) قرار دارد ، سازمانی است بیطرف، بیغرض و مستقل که وظیفه منحصراً‌ بشردوستانه آن عبارت است حفاظت از زندگی و کرامت قربانیان جنگ و نیز خشونت داخلی ، و یاریرسانی به آنها. فعالیت های کمیته بین المللی بر پایه مقررات حقوق بشردوستانه استوار است، و در موارد سیاسی ، دینی و عقیدتی بیطرف است.

کمیته بین المللی معتقد به اصول بنیادین نهضت است و در راستای اشاعه آنها تلاش می ورزد؛
چنانچه جمعیت های تازه تأسیس یا جمعیت هایی که مجدداً‌ تشکیل شده اند شرایط به رسمیت شناخته شدن را احراز کرده باشند، اقدام به شناسائی آنها می کند؛
در زمینه رعایت، توسعه و اشاعه حقوق بین الملل بشردوستانه فعالیت می نماید، و می کوشد با ترویج و تقویت حقوق بشردوستانه و اصول بشردوستانه جهانی ، از بروز آلام انسانی جلوگیری کند؛
تلاش می ورزد به قربانیان نظامی و غیرنظامی منازعات مسلحانه و درگیری های داخلی و پی آیندهای آنها یاری رسانی کند و از آنها حفاظت نماید.

در چارچوب این نقش ها، کمیته بین المللی ، کار هدایت وهماهنگسازی فعالیت های امدادی نهضت را در مواقع منازعات به عهده دارد. و به عنوان یک میانجی بیطرف و مستقل ، به اقدامات بشردوستانه مبادرت می ورزد. نمایندگان کمیته بین المللی ، برابر قراردادهای ژنو ، از بیمارستان ها ، اردوگاه ها، کارگاه ها ، زندان ها و دیگر اماکنی که ممکن است اسیران جنگی در آنجا نگهداری شوند بازدید می کنند . هدف از این بازدید ها، بررسی شرایط فیزیکی و روانشناختی بازداشتگاه ها ، و ارائه تدارکات امدادی به اسیران ، بازداشت شدگان و خانواده های آنان می باشد. وانگهی، کمیته بین المللی ، به آسیب دیدگان غیرنظامی یاری پزشکی و تدارکات امدادی ارائه می نماید، به مسائل بهداست عمومی ناشی از منازعات - همه گیری ها، بهداشت ناکافی و تغذیه نابسنده- می پردازد.

از آنجا که بسیاری از قربانیان به معلولیت همیشگی دچار می شوند، کمیته بین المللی خدمات فیزیوتراپی و درمان توانبخشی نیز به آنان ارائه می کند.

آژانس مرکزی جستجو
در جریان جنگ فرانسه - پروس (1871-1870) ، کمیته بین المللی صلیب سرخ طرفین درگیر را ترغیب نمود تا فهرست هایی از زخمیان و اسیران را در اختیار کمیته مزبور قرار دهند. آنگاه ،کمیته شروع به پاسخگویی به استعلام هایی نمود که از سوی خویشاوندان اینگونه افراد دریافت می شد و نیز به مبادله پیام های اسیران و خانواده های آنان پرداخت. این اقدامات سرآغاز بنیانگری آژانس مرکزی ستجو گردید. امروزه وظایف اصلی آژانس عبارتند از اخذ و ثبت کلیه اطلاعاتی که شناسائی درگذشتگان ، زخمیان یا گمشدگان را امکان پذیر سازد و انتقال آن اطلاعات به بستگان نزدیک اینگونه افراد؛ با تسهیل مکاتبه میان اعضای از هم جدا شده خانواده ها در مواقعی که دیگر امکانات ارتباط مقدور نیست؛ جستجوی گمشدگان یا کسانی که خانواده هایشان از آنها بی خبراند؛ صدور اسناد گوناگون ، مانند گواهی های اسارت یا فوت، و اوراق سفر. این اقدامات معمولاً با همکاری جمعیت های ملی انجام می گیرد که بسیاری از آنها دارای واحدهای خدمات جستجو می باشند.

ادراه جستجوی مفقودین جمعیت هلال احمر جمهوری اسلامی ، که یکی از واحدهای اداره کل امور بین الملل آن می باشد، از آغاز جنگ تحمیلی تاکنون خدمات بسیار ارزنده و گسترده ای در این زمینه به خانواده های گرامی شهیدان ، مفقودین و آزادگان ، و همچنین دیگر مراجعین ، ارائه و ، از جمله، میلیون ها پیام خانوادگی در این رابطه مبادله نموده است.

ساختار های تصمیم گیرنده کمیته بین المللی صلیب سرخ
مجمع ، عالی ترین رکن کمیته بین المللی صلیب سرخ است . مجمع بر کلیه فعالیت های کمیته بین المللی نظارت می نماید، و تنظیم سیاست ها ، تعریف اهداف کلی و استراتژی نهادین ، و تصویب بودجه و حساب ها به عهده آن می باشد. مجمع برخی از مسئولیت های خود را به شورای مجمع تفویض می نماید. اعضاء آن مرکب از اعضاء کمیته بین المللی صلیب سرخ می باشند، و ماهیتی همکارانه دارد. رئیس و دو نائب رئیس آن ، رئیس و نواب رئیس کمیته بین المللی صلیب سرخ می باشند.

نشان صلیب سرخ یک سال بعد از تأسیس کمیته بین‌المللی صلیب سرخ در شهر ژنو در سال ۱۸۶۴ به تصویب رسید. به احترام هنری دونانت بنیانگذار کمیته جهانی که یک تاجر سوییسی بود، طرح این نشان از برگردان رنگ پرچم سویس گرفته شده‌است. پس از آن در کنفرانس ژنو در سال 1906 ، تاکید شد که این نشان بدون هیچ وابستگی مذهبی و با تغییر رنگ نشان ملی و پرچم سوییس طراحی و درست شده است و بعنوان نشان رسمی سازمان تصویب شد.

شیر و خورشید سرخ
در اواخر دورهٔ قاجاریه، هم‌زمان با تصویب هلال احمر برای دولت عثمانی که با میانجیگری دیپلمات وقت ایران - ممتاز السلطنه -صورت گرفت، دولت ایران موفق به رسمی ساختن نشان ویژه خود یعنی شیر و خورشید سرخ شد. پس از انقلاب ۵۷، در سال ۵۹ دولت وقت ایران با تاکید بر حفظ نشان ویژه خود، استفاده از ان را به تعلیق در اورد و خواستار استفاده از هلال احمر شد. بنا به تصویب کمیته بین‌المللی صلیب سرخ در سال 1929، نشان شیر و خورشید سرخ همواره رسمی است و مطابق با درخواست دولت ایران اجازه استفاده از داده خواهد شد. شایان ذکر است دولت ایالات متحده و اسراییل در چند سال اخیر در پی تلاش برای کسب نشان ستارهٔ سرخ داوود، خواستار جایگزینی آن با نشان شیر وخورشید سرخ بودند؛ که کمیتهٔ جهانی صلیب سرخ با رد این درخواست، بر حفظ این نشان تاکید ورزید.