سیاستگذاری‌های مورد نیاز زمینه سازی شرایط ظهور

چکیده:

سیاستگذاریهای زمینه سازی شرایط ظهور، در حقیقت آماده کردن ابزار هایی که می توان به آن وسیله اهداف و راهبرد های نظلم، دولت و امت زمینه ساز را به اجرا در آورد. در حقیقت تغییر در مسیرهای راهبردی زمینه سازی شرایط ظهور چیزی نیست که خود بخود انجام شود.
برای اینکه راهبرد آماده سازی شرایط ظهور کار ساز واقع شود، نیازمند سیاست هایی می باشدکه بتواند امور روزمره فعالیت های مربوط به زمینه سازی شرایط ظهور را اداره نماید. با اتخاذ سیاست های زمینه سازی شرایط ظهور، حل مسائل روزانه آسان می گردد و رهنمود هایی ارائه می شود که می توان بدان طریق برنامه های راهبردهای زمینه سازی شرایط ظهور را به اجرا درآورد. مقصود از سیاست های آماده سازی شرایط ظهور، رهنمودها، مقررات و شیوه هایی از مدیریت خاص است که برای حمایت وتقویت فعالیت های زمینه سازی در نظر گرفته می شوند تا نظام، کشور و وزارتخانه ها و سازمان ها و امت زمینه ساز بتوانند به هدفها و راهبرد های تدوین شده دست یابند.
در واقع سیاستگذاریهای زمینه سازی شرایط ظهور ابزارهایی هستند که بدان وسیله برنامه های راهبردی زمینه سازی شرایط ظهور به اجرا در می آیند. در سایه تعیین این سیاستگذاریها در ابعاد و زمینه های مختلف است، که می توان مرز ها ومحدوده های انواع فعالیت ها و کارها را تعیین نمود و بدین وسیله می توان افراد و مسئولین نظام، وزارتخانه ها، سازمانها و جامعه را ارزیابی نمود و به اهداف تعیین شده دست یافت.
در تدوین و اجرای سیاستگذاریهای زمینه سازی شرایط ظهور لازم است به چند نکته زیر توجه شود. الف . پیش بینی سمت و سوی زمینه سازی شرایط ظهور در آینده و شرایط محیطی نقش اساسی در سیاستگذاریهای در این زمینه دارد. ب . یکپارچه کردن راهبرد آماده سازی شرایط ظهور با سیاستگذاریها و شرایط محیطی، و نظام ارزشی، موجب موفقیت در اهداف تعیین شده می شود. ج . در نظر گرفتن مسئله آماده سازی شرایط ظهور در کلیه تصمیم گیری های راهبردی قوای سه گانه، وزارتخانه ها، صدا و سیما، ارتش و سپاه و بسیج، حوزه های علمیه و سایر سازمانها در هنگام تدوین و احرای اهداف، راهبرد ها و سیاستگذاریها موجب موفقیت در فعالیت های زمینه سازی شرایط ظهور می شود.
در واقع سیاستگذاریهای مسئولین آماده سازی شرایط ظهور، برای افراد جامعه و مدیران این موضوع را روشن می کند که چه انتظاری از آنها می رود. بدین وسیله در صد یا احتمال موفقیت مدیران در اجرای راهبرد های آماده سازی را افزایش می دهد.
سیاست های آماده سازی مقیاسی را برای اعمال کنترل برمسئولین و مدیریت ها و امت زمینه ساز ارائه می دهد و می تواند بدان وسیله فعالیت های مختلف را در سطح سازمانها، وزارتخانه ها، قوای سه گانه و جامعه را هماهنگ نمود و زمان تصمیم گیری را کاهش داد. در این مقاله در باره بخشی از سیاستهای مورد نیاز نظام، دولت و امت زمینه ساز ظهور منجی عالم، با استفاده از قرآن، سنت و سیره معصومین و عقل و اندیشه توحید نگر بحث و بررسی می شود و پیشنهاد هایی ارائه می شود.

مقدمه:

جهان و زندگی بشر و گردش چرخهای حیات، تحت تاثیر یک سلسله نظام و قوانین، هدف و طرح و برنامه راهبردی است که از نظر آفرینش بر او حکومت می کند. این قوانین برخی حاکم بر ماده و برخی برای تکامل، مادی و معنوی و علمی انسان و جامعه است. از زرات ریز اتم گرفته تا کهکشانهای بزرگ و در کلیه موجودات مختلف، نظم، قانون و حساب و کتاب دقیقی وجود دارد. از انسانها گرفته تا جانوران، از گیاهان گرفته تا جمادات، از موجودات زمینی گرفته تا اسمانها و کهکشان ها، همه و همه بر اساس طرح و برنامه و نظم و هدفی خاص بوجود آمده اند.
اگر نظمی در جهان وجود نداشت، صحبت کردن از علم مفهومی نداشت. بنابر این در همه جهان و بر تمامی موجودات و جانداران نظم و قانون دقیقی حاکم است. رشد و شکوفایی انسان و جوامع بشری ازقانونمندی خاصی تبعیت می کند، خداوند مهمترین مسئله را اراده حاکم بر تحولات اجتماعی و سیر تاریخ می داند و از نهضت ها و انقلابات پیامبران بعنوان رهبران جبهه حق در مقابل جبهه باطل یاد می کند، که از قوانین حاکم بر آفرینش و بر جامعه تبعیت می کنند.
با نگرش توحیدی، بنظر می رسد که خداوند متعال از آغاز خلقت، بر اساس هدف و طرح و برنامه ای حساب شده در فرایند تکوین و تشریع، برنامه راهبردی و طرح و برنامه دقیق خود را در چند مرحله به اجرا گذاشته است. مرحله اول از قبل از خلقت حضرت آدم (ع) شروع می شود و تا خلقت و هبوط حضرت آدم(ع) در زمین ادامه دارد. مرحله دوم مرحله بعثت و نهضت های انبیاء از ابتدا زندگی حضرت آدم(ع) تا رحلت پیامبر اکرم(ص) بعنوان آخرین پیامبر الهی است، که ظرفیت درک و فهم بشر، به حداکثر خود می رسد.
مرحله سوم از شروع رهبری امامان معصوم (ع) از حضرت علی (ع) شروع می شود و تا غیبت امام زمان (عج) ادامه دارد. مرحله چهارم از آغاز زمان غیبت حضرت مهدی (عج)، تا ظهور آن حضرت ادامه می یابد. در طول این مرحله نائب امام (خاص یا عام) در جامعه حضور دارد، و امت را برای رهایی از ظلم و جور و فساد طاغوتیان رهبری می کند. پس از نابودی نظام طاغوتی، با حمایت امت، حکومت را در دست گرفته و با زمینه سازی شرایط ظهور، زمینه را برای ظهور حضرت مهدی(ع) فراهم می کنند.
هدایت امت به رهبری ولایت فقیه جهت زمینه سازی شرایط ظهور هر کدام بخشی از این طرح و برنامه بزرگ می باشد. مرحله پنجم از ظهور حضرت مهدی (عج) شروع می شود و تا ایجاد حکومت جهانی عادلانه توحیدی ادامه دارد. مرحله ششم، از ایجاد حکومت جهانی عادلانه مهدوی تا ایجاد جامعه ایده آل و بوجود آمدن انسان ایده آل بعنوان انسان کامل یا انسان جانشین خدا در روی زمین و رسیدن به هدف نهایی خلقت( با توجه به اراده خداوند و اراده و اختیار و حق انتخاب انسانها) است. مرحله هفتم مرحله قیامت و روز محاسبه و حساب و کتاب، و دادن پاداش و جزاست.
بنابراین در این طرح راهبردی، بعثت های انبیاء، حرکت های امامان معصوم از جمله واقعه عاشورا، زمان غیبت امام زمان (عج)، ایجاد حکومت اسلامی و زمینه سازی شرایط ظهور، ظهور حضرت مهدی (عج) و رفتن به سمت جامعه و انسان ایده آل هر کدام مراحلی از این طرح و برنامه راهبردی الهی می باشند.
بنابراین جهان بازیگرانه آفریده نشده، بلکه از روی حساب و کتاب و بمنظوری جدی و هدفمند آفریده شده است. جهان عرصه پیکار حق و باطل است و خدا در جبهه حق قرار دارد و پیروان حق را تائید و یاری می کند تا چنان ضربه ای بر پیکر باطل فرود آورد و آنرا نابود سازد. خداوند متعال به هنگام وصف جهان بینی خویش خود را یک انقلابی بزرگ وصف کرده و قهرمان ویرانگری جلوه داده است، که در نهایت ریشه ظلم و استکبار را نابود و بر ویرانه های آن جامعه جهانی عادلانه توحیدی را بنا خواهد نمود .
خداوند در آیه 19 سوره یونس می فرماید: " و ما کان الناس الا امه واحده فاختلفوا"، مردم جز امتی واحد نبودند بعد ها اختلاف کردند. بنابراین جوامع بشری ابتدا بر وحدت و برابری استوار بوده است. در آیه 213 سوره بقره خداوند می فرماید:"فبعث الله النبیین مبشرین و منذرین و انزل معهم الکتاب بالحق لیحکم بین الناس فیما ختلفوافیه"، خدا پیامبرانی را برای بشارت و انذار مردم بر انگیخت و همراهشان بر پایه حق کتاب فرستاد تا میان مردم در باره آنچه اختلاف کرده بودند حکم کند. قرآن در آیات 1تا5 سوره قصص می فرماید: (ان فرعون علا فی الارض و جعل اهلها شیعا، یستضعف طائفه منهم یذبح ابنائهم و یستحیی نساء هم ان کان من المفسدین- بیگمان فرعون در زمین برتری جست مردم آنرا به طبقات تقسیم کرد، گروهی را به ناتوانی کشاند. پسرانشان سر می برید و زنانشان را زنده نگاه می داشت.
بیگمان که او از مفسدین است). و در ادامه می فرماید: ": و نرید ان نمن علی الذین استضعفوا فی الارض و نجعلهم ائمه و نجعلهم الوارثین"، ما اراده کرده ایم بر آنان که در زمین به استضعاف کشیده شدند منت بگذاریم و ایشان را امامان و رهبران مردم قرار داده وارثین قدرت کنیم. بنابراین روزی خواهد رسید که مستضعفین بیدار شده، ظلم و ستم را در هم کوبند و قدرت را در رکاب منجی موعود(عج) بدست آورند. در جای دیگر قرآن می فرماید: ان الله لا یغییر ما بقوم حتی یغییر ما بانفسهم. اما سرنوشت یک قوم یا ملت، بستگی به تغییر و تحول خود آنها بدست خودشان است.
بنابراین خداوند سرنوشت هیچ قومی را تغییر نمی دهد مگر آنکه تک تک آن قوم تغییر و تحول اساسی را در خود ایجاد نمایند. بطور کلی محرومین و مستضعفین به دو گروه اصلی تقسیم می شوند. یک گروه ضعفا هستند که آیات و بینات را در یافت کرده و آگاهانه به جناح ظلم و استکبار روی می آورند و تمکین می نمایند.
گروه دوم مستضعفین آگاه و انقلابی هستند که برای استقرار عدل و قسط مبارزه می کنند و در نهایت، اکثریت مردم به آنها می پیوندند و بر نظام طاغوتی حاکم بر جامعه شان پیروز می شوند وحکومت اسلامی خودشان را به رهبری نائب امامشان (ولایت فقه) تشکیل می دهند. سپس شروع به زمینه سازی شرایط ظهور می کنند. در این صورت است که مسلمانها امکان می یابند تا در یک محیط امن و آزاد شعائر مذهبی، اجتماعی، سیاسی، اقتصادی، خود را اجراء کنند و قوانین قضایی و قانونی و اجرایی مورد نیاز خود را در جهت زمینه سازی شرایط ظهور تدوین و اجرا کنند. برای زمینه سازی شرایط ظهور نیاز به تدوین شاخص ها، اهداف، برنامه های راهبردی، و سیاستگذاریهای مورد نیاز می باشد.

فرهنگ انتظار و زمینه سازی چیست؟

فرهنگ انتظار و زمینه سازی شرایط ظهور، اقیانوس بی پایانی است که هر کس در حد بینش و دانش خود از آن برداشت می کند. نگرشی درست به تدوین و اجرای شاخص ها، اهداف و راهبردها و سیاستگذاریهای موردنیاز در راستای انتظار و زمینه سازی در ابعاد مختلف است. درک صحیح معیار ها ، شاخص ها و ارزش هاست.
تدوین و اجرای اهداف کوتاه مدت، میان مدت و طولانی مدت زمینه سازی شرایط ظهور است. تهیه و اجرای برنامه های راهبردی زمینه سازی ظهور است. تدوین و اجرای سیاستگذاریهای مورد نیاز در راستای زمینه سازی است. بسیج همه منابع و امکانات کشور در جهت ظلم ستیزی، از میان برداشتن تبعیض ها، تلاش و جهاد در جهت عدالت اجتماعی و زمینه سازی است.، احیای امر به معروف و نهی از منکر و اصلاح خود و جامعه است.
رابطه ای قوی و پایدار بر اسای رابطه ولایتی، بین انسان و امام عصر (عج) ایجاد می کند. فرهنگ انتظار، فرهنگ حرکت آفرین، امید بخش و تلاش آور و نشاط آور است. فرهنگی است که تمام ناهنجاری های فردی و اجتماعی، یاس و نومیدی، خستگی و پوچ گرایی را از بین می برد. فرهنگ حرکت و تلاش در جهت زمینه سازی ظهور منجی موعود است. فرهنگ رویش و پویش است.
دریچه ای به جهان آینده و راه نجات فردی و اجتماعی از بن بست ها و گرفتاریهای جسمی و روحی است. فرهنگ انتظار و زمینه سازی زیر بنای ایجاد نظم عادلانه جهانی در پرتو انسان کامل و رهبری معصوم است. بیمه کردن انسان ها و جامعه در برابر تمام بیماری های فکری و روحی است.
فرهنگ انتظار و زمینه سازی، تلاش مستمر و خستگی ناپذیر ، برای شناخت ارزش ها و باورها و مشخص کردن اهداف، راهبرد ها و سیاستگذاریها و برنامه ریزی ها و اجرای آنها همراه با نظارت و کنترل است. فراهم کردن شرایط ظهور منجی عالم و رشد و تکامل پایدار انسان و جامعه است.
برای زمینه سازی تغییر و تحولات فردی و اجتماعی، لازم است اقدامات مختلفی انجام شود. این اقدامات عبارتند از:
• در اولین قدم درک و شناخت امام و نیاز مبرم به او و درک حق ولایت اوست11.
• مرحله دوم داشتن عشق و محبت امام در قلب است12.
• مرحله سوم پذیرش ولایت و سرپرستی و حاکمیت امام و امامت و پیشوایی اوست13.
• مرحله چهارم بستن عهد و پیمان با امام است14.
• مرحله پنجم اطاعت و تبعیت از امام است15.
• مرحله ششم شناخت و پذیرش و اطاعت از نائب عام امام یعنی ولایت فقیه و قیام علیه ظلم و ستم و استقرار یک نظام اسلامی است.
• پس از مراحل فوق، انسان آمادگیهای فکری و روحی لازم را پیدا می کند و می تواند هدفمند و بر اساس یک طرح راهبردی طولانی مدت برای آماده سازی شرایط ظهور حرکت نموده و شرایط لازم را برای حکومت جهانی مهدی موعود (عج) آماده نماید. انقلاب اسلامی ایران اکنون در این مرحله قرار دارد. ضروریست تا اهداف و راهبرد ها و سیاستگذاریهای مورد نیاز در راستای زمینه سازی تدوین و اجراء شود.

انقلاب اسلامی ایران

انقلاب شکوهمند اسلامی ایران دستاورد بزرگ 1400 ساله نهضت های اسلامی است که به رهبری امام خمینی(ره) مرجعی بزرگ از نسل فرزندان پیامبر اکرم، و امتی بزرگ که با فداکاری، جهاد و شهادت ملت قهرمان ایران، پس از گذشت چهارده قرن از نهضت پیامبر اسلام (ص) در عصری که دین کاملا به حاشیه زندگی انسان ها رانده شده بود، با تکیه بر قرآن و سنت پیامبر و سیره امامان معصوم و تفکر و اندیشه بلند رهبری و پیروی عاشقانه امت از او، به پیروزی رسید؛ و نظم نوینی را در دنیا مطرح نمود که در آن اثری از ظلم و فساد و بی عدالتی و پایمال شدن حقوق انسانها نباشد، و جهت گیری ها به سمتی بود که بتوان قسط و عدل را در جامعه پیاده نمود و زمینه را برای ظهور رهبر اصلی انقلاب حضرت مهدی(عج) فراهم نماید، تا بدست او انقلاب جهانی عادلانه مهدوی ایجاد شود.
پس از پیروزی انقلاب اسلامی، مهمترین کار تدوین قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران بود که اولین طرح و قانون منسجم و یکپارچه ای بود که برای حاکمیت دین خداوند در جامعه بر اساس اهداف، معیار ها و ارزشهای الهی به شیوه ای نظام یافته تبیین و محتوی آن در ظرف زمان ریخته و به دنیا عرضه شد. در این قانون اهداف، راهبرد ها، سیاستگذاریها و جهت گیری های کلی نظام تدوین و به صورت شفاف مشخص شده است؛ به صورتی که اگر افراد و کشور های دیگر، قانون اساسی ایران را بخوانند، می فهمند که در هر زمینه سیاستها و جهت گیری نظام ما بر اساس خواست امت و رهبری نظام بر اساس قانون اساسی چگونه است.
این سیاستها و جهت گیری ها در مسیر ظلم ستیزی و مبارزه با بی عدالتی و تفرقه افکنی و مبارزه با فساد، و تلاش جهت استقرار عدالت اجتماعی در جامعه است. این سیاستها و جهت گیری ها که بر اساس معیار ها و ارزشهای الهی توسط عده ای از نخبه های امت مانند علما، فقها و اندیشمندان حوزه و دانشگاه و اسلام شناسان تدوین شد و در قسمت های مختلف قانون اساسی که میثاق ملت است گنجانده شد.
در این مقاله با الهام از قرآن مجید و سنت حضرت رسول(ص) و سیره امامام معصوم(ع) و قانون اساسی و عقل و اندیشه، جهت گیری و سیاستهای کلی نظام، دولت و امت زمینه ساز تبیین شده است. منظور از سیاستهای کلی، اساس معیار ها و ارزشهای حاکم بر برنامه های اعتقادی، اخلاقی، فرهنگی، اجتماعی، سیاسی، اقتصادی، قانونی، قضایی، امنیتی، پژوهشی، علمی، فناوری، عمرانی و آبادانی، نظامی، زیست محیطی نظام، دولت و امت زمینه ساز است..
نیاز به سند سیاستگذاریهای آماده سازی شرایط ظهور
امروزه نیاز به تهیه و تصویب سند سیاستگذاریهای آماده سازی شرایط ظهور می باشد تا عملیاتی شدن این سند در قوای سه گانه، ارتش و سپاه، صدا و سیما وزارتخانه‌ها و دستگاه‌های اجرایی و جامعه امکان پذیر شود. ضروریست تا ترکیبی از اساتید دانشگاه و حوزه در گروهها و زمینه های مختلف تشکیل شود و سند آماده سازی شرایط ظهور را تهیه نمایند و برای تصویب نهایی به شورای انقلاب فرهنگی ارائه نمایند. بدون مشارکت فعال دانشگاه‌ها و حوزه های علمیه این ماموریت تحقق نمی‌یابد. در حقیقت سند سیاستگذاری نظام، دولت و امت زمینه ساز، یک سیاستگذاری مادر است که بقیه سیاستگذاریها در زمینه های مختلف از آن منشعب می شود.
بکارگیری منابع اسلامی( مانند قرآن، سنت و احادیث پیامبر اکرم (ص) و امامان معصوم(ع)، و استفاده از منابع علمی و عقل و منطق، برای ایجاد فضای مصاعد جهت ارتقای معرفت دینی و تدوین و تصویب سیاستگذاریهای مورد نیاز یکی از ماموریتهای اساسی نظام، دولت و امت زمینه ساز است. با توجه به اینکه انسان معمار سرنوشت خویش است، وانسان می تواند آینده را با اراده خود بسازد ، باید بتوان سمت و سوی روند آینده را پیش بینی و تجزیه و تحلیل نمود و اقدامات لازم برای تدوین و اجرای اهداف وراهبردها و سیاستگذاریها و برنامه ریزی های راهبردی و نظارت و کنترل در مرحله اجرا بعمل آورد.
اکنون حدود سه دهه است که از پیروزی انقلاب اسلامی می گذرد. در عرصه های مختلف سیاست هایی در دولت جمهوری اسلامی ایران تدوین و اجرا شده است. در برخی از سیاستها موفق و در برخی دیگر چندان موفق نبوده است. اما بطور کلی اگر به کشتی انقلاب اسلامی در اقیانوس متلاطم و ناآرام جهان امروز نگاه شود، مشاهده می شود که با چالش های زیادی تا کنون مقابله کرده و چالش های بیشتری را در مقابل خود دارد.
اما با وجود همه مسائلی که استکبار جهانی در مقابل آن قرار داده اما این کشتی در جهت اهدافش در حال حرکت است. سرعت این حرکت کافی نیست. در برخی زمینه ها سرعت مناسب است اما در بعضی از زمینه ها کند است. در برخی زمینه ها از پتانسیل خود خوب استفاده می کند، اما در بعضی از زمینه های دیگر نه. با این وجود در مجموع جهت گیری و حرکتش مثبت و به سمت اهداف تعیین شده در حال حرکت است.
در صورتی که از فرصت ها خوب استفاده کنیم، و تلاش کنیم ضعف ها و تهدید های خود را بشناسیم و با برنامه ریزی ضعف ها را برطرف و تهدید ها را به فرصت تبدیل نمائیم و از فرصت ها خوب استفاده کنیم، کشتی انقلاب اسلامی با سرعت بیشتری به سمت اهدافش پیش خواهد رفت.
بنابراین در رابطه با تدوین اهداف، راهبردها و سیاست ها ضروریست، پس از گذشت سی سال از انقلاب اسلامی از خود بپرسیم، آیا ما در زمینه های مختلف سیاستهای خود را تدوین و اجرا نموده ایم؟ آیا سیاستهای تدوین شده اجرا می شوند؟ آیا برای زمینه سازی ظهور سیاستهای لازم را تدوین نموده ایم؟ آیا در مسیری حرکت می کنیم که خود و جامعه و محیط خود را آماده کنیم. اگر فرض کنیم حضرت مهدی (عج) فردا ظهور کند، آیا جهت گیری ها و سیاستها و فعالیتهای دولت، مجلس شورای اسلامی، قوه قضائیه، وزارتخانه ها، ارتش، سپاه پاسداران، بسیج مستضعفان، حوزه های علمیه، صدا و سیمای جمهوری اسلامی و سایر موسسات، سازمانهای دولتی و خصوصی را تائید می کند؟ آیا سیاستها هدفمند ومنطبق با معیار ها و ارزشهای اسلامی و قرآن و سنت پیامبر اکرم (ص) و سیره امامان معصوم (ع) تدوین و اجرا می شود؟ آیا برنامه ریزی های راهبردی، و تخصیص منابع و جهت گیری ها هدفمند و در راستای زمینه سازی در جامعه است. آیا شاخص ها برای اندازه گیری عملکرد ها مشخص شده است؟
بنابر این اکنون زمانی است که از خود بپرسیم: آیا اهداف، و راهبردها در ابعاد و زمینه های مختلف بر اساس معیار ها و ارزشهای اسلامی مشخص شده است. آیا شاخص ها و معیار ها در ابعاد و زمینه های مختلف تدوین شده است؟ آیا این اهداف در جهت عدالت اجتماعی و جلوگیری از ظلم و فساد و تبعیض تدوین و اجرا شده است؟ آیا مجلس شورای اسلامی قوانین را هدفمند و بر اساس اولویت ها بررسی و تصویب می کند. آیا مجلس نظارت همه جانبه بر کار دولت دارد؟ آیا قوه قضائیه سیاستهای مورد نیاز را برای پیشگیری و کاهش جرم و جنایت تدوین و اجرا می کند؟ آیا سیاستهای پیشگیری از ظلم و جنایت تهیه و تدوین شده است؟ آیا دولت جمهوری اسلامی، در برنامه ریزی و اجراء و نظارت و کنترل دقیقی انجام می دهد.
آیا سیاست های تدوین شده است که شکاف های طبقاتی را کاهش دهد؟ آیا جهت گیری دولت،مجلس و قوه قضائیه در جهت کاهش اختلاف طبقاتی و عدالت اجتماعی می باشد؟ آیا جهت گیری و فعالیت وزارتخانه های مختلف، صدا و سیما، و اورگانهای مختلف در جهت اهداف جامعه مهدوی است؟ آیا مولفه های جامعه اسلامی ما با مولفه های جامعه مهدوی انطباق دارد؟ چه اقدامات و برنامه هایی برای اصلاح عدم تطابق ها در زمینه های فرهنگی، سیاسی، اجتماعی، قانونی، قضائی، آموزشی، علمی، تکنولوژی، بهداشتی، اخلاقی، زیست محیطی و غیره داریم. جهت گیری و اهداف و راهبرد ما در زمینه های مختلف چگونه است؟
با توجه به اهداف، و ویژگیهای جامعه مهدوی ، اهداف، راهبرد ها، سیاستگذاریها و جهت گیری ها در جامعه اسلامی مشخص می شود. هر اقدام و هر قدم و هر ریالی که در جامعه اسلامی هزینه می شود بایستی جامعه را یک قدم به معیار ها و ارزشهای جامعه مهدوی نزدیکتر نماید. موارد فوق الذکر نشان می دهد که جامعه اسلامی ما نیاز به یک سند مادر سیاستگذاری دارد تا سیاستهای دیگر در ابعاد و زمینه های مختلف از آن نشعت بگیرد.

سیاست های مورد نیاز نظام، دولت و امت اسلامی:

در طول تاریخ خونهای پاک زیادی ریخته شده و شهدای زیادی برای پیروزی انقلاب اسلامی و تداوم آن جان خود را تقدیم نموده اند. منابع ما محدود و زمان مهمترین سرمایه ما به سرعت در حال گذشتن است. در جامعه اسلامی در هر لحظه لازم است تصمیم گیری شود. این تصمیم گیری ها می تواند در جهت زمینه سازی شرایط ظهور باشد، و می تواند در خلاف جهت آن باشد و یا تصمیمی خنثی و بی اثر باشد که در جهت رفع نیاز جامعه وحرکت به سوی جامعه مهدوی بود و نبودش فرقی نکند. برخی از سیاستهای مورد نیاز عبارتند از:
1- سیاست حرکت بر طبق قرآن، سنت پیامبر(ص) و سیره امامان معصوم(ع) و عقل و اندیشه توحید نگر: قرآن، سنت پیامبر(ص) و سیره امامان معصوم(ع) و عقل و اندیشه توحید نگر، چهار منبع اساسی برای تدوین و اجرای احکام و قوانین اسلامی است.و تدوین قوانین بر اساس چهار منبع فوق جزء بدیهیات جهان تشیع و انقلاب اسلامی است. خداوند متعال در سوره بقره آیه 213 می فرماید: "فبعث الله النبیین مبشرین و منذرین و انزل معهم الکتاب بالحق لیحکم بین الناس فیما اختلفوا فیه ..."؛ پس خداوند پیامبران را فرستاد تا نیکان را بشارت داده و بدان را بترسانند و با آنها کتاب را به راستی فرستاد تا بین مردم در آنچه اختلاف کرده اند حکم کند.
خداوند متعال در سوره حشر آیه 7 می فرماید: "ما آتاکم الرسول فخذوه و ما نهاکم عنه فانتهوا"؛ آنچه را پیامبر به شما بدهد بگیرید و هر چه نهی کند واگذارید. پیامبر در حدیث ثقلین که سندی است که شیعه و سنی آنرا نقل نموده اند و شیعه سنت پیامبر را از طریق عترت او که همان امامان معصوم(ع) می باشند اخذ کرده و بر آن اساس فقه خود را تدوین نموده است. بنابر این در نظام جمهوری اسلامی ایران، ضروریست تا اهداف، راهبرد ها، سیاستگذاریها، برنامه ریزی ها، قوانین و دستورالعملهای خود را بر اساس قرآن، سنتت پیامبراکرم(ص) و سیره امامان معصوم(ع) و عقل و اندیشه تدوین و اجرا نماید و از آن تخطی ننماید. درمواردی که اصول و کلیات مسئله ای در کتاب و سنت و سیره امامان حکم خاصی استنباط نمی شود، در چار چوب اختیارات حاکم اسلامی و ولایت فقیه و اجتهاد، نظام اسلامی می توانند در چارچوب معیار ها و ارزشهای اسلامی در باره آن تصمیم گیری نمایند.
2- سیاست تلاش جهت حل مسائل مسلمانها: همانطور که پیامبر اکرم (ص) فرمودند:"من اصبح و لا یهتم بامور المسلمین فلیس بمسلم"؛ اهتمام به امور و شئون و مسائل مسلمانها بر هر مسلمانی تا آن اندازه فرض و حتمی دانسته است که ترک آن را ملازم و مترادف با مسلمان نبودن دانسته است. یک نظام و دولت اسلامی نیز نمی تواند نسبت به سرنوشت مسلمانها و کشور های اسلامی بی تفاوت باشد، و بایستی تلاش نماید مسائل آنها را به درستی بشناسد و نسبت به حل آن ها قدم بر دارد.
3- سیاست استقلال، عزت و حکمت: خداوندمتعال هیچ راهی را برای سلطه کفار بر مومنان قرار نداده است و می فرید: "لن یجعل الله للکافرین علی المومنین سبیلا". به همین دلیل در اصل 152 قانون اساسی ، سیاست خارجی جمهوری اسلامی ایران، بر اساس نفی هر گونه سلطه جوئی و سلطه پذیری، حفظ استقلال همه جانبه و تمامیت ارضی کشور، دفاع از حقوق همه مسلمانها و عدم تعهد در برابر قدرت های سلطه گر وروابط متقابل صلح آمیز با دول غیر محارب استوار است.
4- سیاست تدوین و اجرای قوانین بر اساس نگرش توحیدی و عدالت اجتماعی: قانون اساسی جمهوری اسلامی در اصل دوم آن آمده است: جمهوری اسلامی نظامی است بر پایه ایمان به: الف- خدای یکتا (لا اله الا الله) و اختصاص حاکمیت و و تشریع به او و الزام تسلیم در برابر امر او. ب- وحی الهی و نقش بنیادی آن در بیان قوانین، ج- .کرامت و ارزش والای انسانی و آزادی توام با مسئولیت او در برابر خدا، که از راه اجتهاد مستمر فقهای جامع الشرایط بر اساس کتاب و سنت معصومین سلام الله علیهم اجمعین .....قسط و عدل و استقلال سیاسی و اقتصادی و اجتماعی و فرهنگی و همبستگی ملی تامین می شود.
در اصل چهارم قانون اساسی آمده است:کلیه قوانین و مقررات مدنی، جزایی، مالی، اقتصادی، اداری، فرهنگی، نظامی، سیاسی و غیره اینها باید بر اساس موازین اسلامی باشد. این اصل بر اطلاق یا عموم همه اصول قانون اساسی و قوانین و مقررات دیگر حاکم است و تشخیص این امر بر عهده فقهای شورای نگهبان است. در اصل نودویکم قانون اساسی، برای تضمین اسلامیت قوانین، شورای نگهبان با عضویت 6 نفر از فقهای عادل و آگاه به مقتضیات زمان و مسائل روز تشکیل می شود تا از احکام اسلامی پاسداری نماید. در حقیقت مجلس شورای اسلامی که اساس قانون گذاری در ایران است بدون وجود شورای نگهبان، اعتبار قانونی ندارد.
5- سیاست مشورت با صاحبان فکر و اندیشه: اصل شورا، اصلی قرآنی است و سوره ای به همین نام در قرآن وجود دارد. خداوند متعال در آیه 38 سوره شوری می فرماید: "واللذین استجابوا لربهم و اقاموا الصلوه و امرهم شوری بینهم و مما رزقنا هم ینفقون"؛ و آنان که امر خدا را اجابت کردند و نماز را بپای داشتند و کارشان را به مشورت با یکدیگر انجام می دهند و از آنچه روزی شان کرده ایم انفاق می کنند. در زندگی پیامبر اکرم(ص) و امامان معصوم(ع) موارد بسیاری هست که در کار های مهم با اصحاب و مردم مشورت می کردند و گاهی رای مردم را بر رای خویش ترجیح می دادند.
6- سیاست استفاده از دستاورد های تفکر، دانش و اندیشه بشر در زمینه های مختلف: در برنامه ریزی جهت توسعه فرهنگی، اجتماعی، سیاسی، اقتصادی و ارتقائ استاندارد های زندگی مردم، توسعه دانش و فناوری، عمران و آبادانی کشور، ضروریست تا در چارچوب اهداف، معیار ها و ارزشهای اسلامی، از کلیه دستاورد های علمی، فناوری و صنعتی بشر استفاده شود.
7- ضرورت احترام به افکار عمومی: امیر مومنان علی علیه السلام در آغاز حکومتش، که پس از امتناع از پذیرش خلافت با اصرار مردم روبرو شد فرمود: "لولا حضور الحاضر و قیام الحجه بوجود الناصر و ما اخذ الله علی العلماء ان لایقاروا علی کظه ظالم و لا سغب مظلوم لا لقیت حبلها علی غاربها". اگر حضور انبوه جمعیت مسلمان نبود و خداوند بدین وسیله حجت را بر من تمام نکرده بود و نیز اگر خداوند از علما پیمان نگرفته بود که در مقابل پر خوری ظالم و گرسنگی مظلوم ساکت ننشینند، افسار خلافت را به گردن شترش می انداختم.
8- سیاست حمایت از اقلیتها و دادن آزادی کامل به آنها: در نظام اسلامی، غیر مسلمانهایی که در قلمرو حکومت اسلامی زندگی می کنند، به آنها مانند مسلمانها آزادی کاملی در انجام مراسم مذهبی و عقاید دینی آنها بدهد.
9- سیاست مدارا با مردم و دوری از تحمیل: خداوند در آیه 159 سوره آل عمران می فرماید: "فبمارحمه من الله لنت لهم ولو کنت فظا غلیظ القلب لا نفضوا من حولک فاعف عنهم واستغفر لهم"؛ به لطف پروردگار با مسلمانان نرم هستی و اگر سر سخت و سنگدل بودی از گردت پراکنده می شدند. پس از خطا هایشان در گذر و برای آنان طلب آمرزش کن.
10- سیاست عدم تحمیل دین خدا: اعتقاد به خداوند و دستورات دینی امری است قلبی که با زور بوجود نمی آید. خداوند متعال در آیه 256 سوره بقره می فرماید: "لا اکراه فی الدین قد تبین الرشد من الغی"؛ کار دین به اجبار نیست راه هدایت و ضلالت بر همه کس روشن گردیده است.
11- سیاست عدم تحمیل حاکم: بیعت و پذیرش مردم یک اصل اسلامی است. امیر مومنان علی علیه السلام پس از بیست و پنج سال گوشه گیری از حکومت، بر اساس مصالح اسلام و مسلمان ها حکومت را قبول کرد اما خود را به زور بر مردم تحمیل نکرد.
12- سیاست مردمی بودن نظام در ابعاد وزمینه های مختلف: اختیاراتی که قانون اساسی به انتخاب شورا های مختلف روستا ها، شهر ها، استانها، مجلس شورای و انتخابات ریاست جمهوری داده تماما تاکید بر مردمی بودن نظام است.
13- سیاست گسترش اعتقادات، معنویت و اخلاق در جامعه: خداوندمتعال در آیه 36 سوره نخل می فرماید: "لقد فی کل امه رسولا ان اعبدو الله واجتنبوا الطاغوت"؛ ما در میان همه ملتها فرستادگانی فرستادیم تا شما خدا را عبادت کرده و از طاغوت دوری گزینید. خداوند در آیه 2 سوره جمعه می فرماید"هو الذی بعث فی الامیین رسولا منهم یتلو علیهم آیاته و یزکیهم و یعلمهم الکتاب والحکمه"؛ او کسی است که در بین مردم ا می پیغمبری ازخودشان بر انگیخت تا آیات حق را بر آنان بخواند و آنها را پاک و مهذب ساخته کتاب و حکمت آموزد.
14- سیاست اجرای حاکمیت ارزشهای توحیدی و عدالت اجتماعی در اداره حکومت و جامعه اسلامی: ده سال حکومت اسلامی پیامبر اکرم (ص) در مدینه و حدود پنج سال حکومت امیر مومنان نشان داد که جامعه اسلامی تنها با عدالت شخصی حاکم و رهبر اسلامی و تقوی و فضیلت او شکل مطلوب و مورد انتظار جامعه بر اساس نگرش توحیدی و عدالت اجتماعی به دست نمی آید. بلکه ضروریست تا معیار ها و ارزش های اسلامی در کلیه مسئولیت ها و عزل و نصب وزرا، استانداران، فرماندهان ارتش و سپاه و بسیج، راسای سه قوه حاکم و جریان داشته باشد.
شیوه اعمال قدرت و برخورد با افراد و گروه ها بایستی ضابطه مند و بر اساس معیار ها و ارزش های اسلامی باشد. خداوند متعال در آیه 8 سوره متئده می فرماید:" ولایجرمنکم شنآن قومعلی ان لا تعدلوا، اعدلوا هو اقرب للتقوی"؛ دشمنی با قومی سبب نشود که شما از مرز عدالت فراتر روید، عدالت را رعایت کنید که آن به تقوی نزدیکتر است. در زیر به برخی از معیار ها و ارزشهای الهی که در قرآن آمده است و در زمان پیامبراکرم(ص) و علی علیه السلام در اداره جامعه به آن عمل می شده اشاره می شود که عبارتند از: الف- ارزش تقوی: "ان اکرمکم عند الله اتقیکم"؛ همانا گرامی ترین شما در نزد خداوند پارساترین شماست.
ب- ارزش جهاد فی سبیل الله: "فضل الله المجاهدین علی القاعدین اجرا عظیما"؛ خداوند جهادگران در راه خدا را بر خانه نشینان برتری داده و اجر عظیم برای آنها منظور داشته است. ج-ارزش سبقت گرفتن در دین الهی: السابقون السابقون، اولئک المقربون"؛ سبقت گرفتگان، سبقت گرفتگان، آنها مقربان هستند. د- ارزش علم : خداوند متعال در آیه 11 سوره مجادله می فرماید: "یرفع الله الذین آمنوا منکم والذین اوتوا العلم درجات"؛ خداوند ایمان آورندگان شما و صاحبان علم را به درجاتی برتری می دهد.
ه- ارزش هجرت در راه خداوند: خداوند در آیه 20 سوره توبه می فرمایدک"کسانی که ایمان آورند و هجرت کردند و در راه خدا با مال و جان جهاد کردند بالاترین درجه در نزد خدا دارند، و- ارزش عمل صالح: خداوند در سوره ولعصر می فرماید:"ولعصر، ان الانسان لفی خسر، الا الذین ءامنوا و عملو االصالحات و تواصوا بالحق و تواصوا بالصبر"؛ قسم به عصر، که بی تردید انسان ها همه در زیانند، مگر آنها که ایمان آورده و اعمال صالح (اعمال شایسته) کردند و یکدیگر را به حق سفارش نمودند و به صبر توصیه کردند. همچنین خداوند در آیه 75 سوره طه می فرماید: "و من یاته مومنا قد عمل الصالحات فاولئک لهم الدرجات العلی"، و هر کس به خدای خود مومن باشد و با اعمال صالح بر او وارد شود دارای بالاترین درجات است.
15- سیاستگذاری در زمینه رشد و گسترش اعتقادات اسلامی و معرفتی: یکی از ویژگیهای نظام، دولت و امت زمینه ساز، افزایش معرفت و دانش و شناخت انسان از خود، خداوند، جامعه، طبیعت و جهان است. با چنین شناختی انسان به قدرت الهی عمیق تر پی می برد و برای نقش آفرینی مثبت در مسیر قرب الهی افکارش متمرکز شده و قدرت بیشتری برای پیمودن راه رشد و کمال پیدا می کند. و با سرعت و شتاب بیشتری در جهت زیبایی ها و امر به معروف و زمینه سازی و نهی از منکر و نفی نظام استکباری تلاش می کند، و برای استقرار عدالت اجتماعی و نفی ظلم و ستم به مبارزه، ایثار و جهاد خستگی ناپذیر می پردازد.
بنابر این ضروریست که در این زمینه سیاستگذاری شود. پیامبر اکرم(ص) در طول 13 سال در مکه و 10 سال در مدینه با آیات قرآن و گفتار، کردار و عمل خود، نه تنها در حرف بلکه در عمل نیز سیاستگذاری نمودند. همچنین در زمان حکومت امیر مومنان، این سیاستگذاریها ادامه داشته است. جهت گیری این سیاستها، در جهت عمق بخشیدن به بینش و اعتقادات فردی و اجتماعی بوده است.
ضروریست که در این زمینه کمیته ای مرکب از نمایندگان وزارت آموزش و پرورش، علوم و فناوری، نمایندگانی از حوزه علمیه و صدا و سیمای جمهوری اسلامی، تشکیل شود و در جهت عمق بخشیدن به اعتقادات اسلامی نوجوانان و جوانان بطور منسجم و یکپارچه سیاستگذاری و برنامه ریزی نمایند.
در این سیاستگذاریها لازم است، نسل جوان خود را بشناسد، بنابر این ضروریست که سیاستگذاری در جهت انسان شناسی، و شناخت انسان از خود باشد. تا بینش و نگرشمان را نسبت به خود و خدا و مردم و طبیعت، بر اساس معیار ها و ارزشهای قرآنی تغییر ندهیم محال است بتوانیم هر گونه ظلم و ستمی را نفی کنیم و عدالت اجتماعی را در جامعه مستقر نمائیم.
16- سیاستگذاری در زمینه رشد و شکوفایی خصلت های اخلاقی: یکی از اهداف نظام، دولت و امت زمینه ساز، تغییر و تحول انسان و وظایف انسان نسبت به خود است.
بنابر این لازم است انسان تلاش کند تا از طریق انقلاب اعتقادی، روز به روز نگرش و دیدگاهش را نسبت به خود و خدا، و جامعه و هستی، عمیق تر نماید؛ و ایمان، اعتقاد و خصلت های اخلاقیش را بر اساس قرآن و خصلت های پیامبر اکرم(ص) و امامان راستین(ع) اصلاح و به طور مستمر بهتر و کامل تر نماید و با تهذیب و خودسازی، خود را به صفات الهی آراسته نماید. حضرت مهدی در زمان ظهور، با رفتار و گفتار و سیاستگذاریهای خود چنان مردم را با خلق و خوی قرآنی و سنت پیامبر(ص) و امامان معصوم(ع) آشنا می کند و آنرا در طی یک انقلاب فرهنگی نشر می دهد که انسان ها به معرفت و تزکیه عمیقی در دل و جانشان دست می یابند و آن هدفی که در آیات قرآن برای رسالت انبیا مطرح شده"یعلمهم الکتاب و الحکمه و یزکیهم" تحقق می یابد.
اخلاق، رفتار و عمل امام زمان(عج) به عنوان انسان کامل، به همراه یاران خالص و با وفا و از خود گذشته و کامل خود در عرصه های فردی، اجتماعی موجب می شود تا مردم متحول شوند و ساختار و نهاد های غیر الهی بتدریج اصلاح و ساختار های و نهاد های جدیدی منطبق با نظام عادلانه مهدوی بوجود آید.
ساختارهای جدید به تدریج اعتقادات انسانها را عمیق و خلق و خوی آنها را اصلاح می کند، و با ارتقاء عقلانیت و عدالت فردی و اجتماعی روز به روز آنها را بسمت انسان کامل و نخبه هدایت می کند. از علی(ع) روایت شده، وقتی مهدی(عج) ظهور کند در هیچ سینه ای کینه ای باقی نخواهد ماند. سیاست گذاریهای اخلاقی از عهده یک فرد یا یک گروه مشخص خارج است.
و بایستی کلیه عوامل موثر در رشد و شکوفایی خصلت های پسندیده و اسلامی در ابتدای سیاستگذاری مشخص شود. این سیاستگذاریهالازم است در جهتی باشد که بی نیازی را در دل انسان ها قرار می دهد و حرص و آزمندی از قلب انسان ها خارج شود. و روحیه کمال طلبی و اخلاق پسندیده در میان مردم رایج شود؛ و ظلم و فساد و کدورت و دشمنی و دیگر صفات شیطانی از زندگی مردم رخت بر بندد.
در این زمینه ضروریست تا کمیته ای مرکب از نمایندگان وزارت آموزش و پرورش، علوم و فناوری، نمایندگانی از حوزه علمیه و صدا و سیمای جمهوری اسلامی، و نمایندگانی از سه قوه تشکیل شود و در جهت رشد و شکوفتیی اخلاق پسندیده و خصلت های اسلامی، برای نوجوانان و جوانان و همه مردم بطور منسجم و یکپارچه سیاستگذاری و برنامه ریزی نمایند.
پیامبراکرم (ص) در وصف دوران حضرت مهدی(عج) میفرماید:"و یجعل الله الغنی فی قلوب هذه الامه1"؛ خداوند بی نیازی و غنا را در دل های این امت پدید آورد. جهت پاسخگویی مسئولین و کارکنان نظام، ضروریست تا نظام، دولت و امت زمینه ساز نسبت به مسئولین و کارکزاران و دولتمردان کشور، سخت گیر باشند، اما با رئوفت و مهربانی با محرومین و مستضعفین و مردم برخورد نمایند؛ و با برخورد اسلامی و سازنده خود، روح وحدت و محبت و یکپارچگی را بین مردم و نظام افزایش دهند. پیامبراکرم (ص هدف از بعثتش را گسترش اخلاق و صفات الهی در میان مردم معرفی می نماید و می فرماید: " انی بعثت لاتمم مکارم الاخلاق2"، همانا من به خاطر این مبعوث شدم که مکارم و خوبی های اخلاقی را کامل گردانم.
17- سیاستگذاری در زمینه تحقیقاتی: تحقیق یا پژوهش چیست؟ تحقیق یا پژوهش در واقع بررسی موشکافانه و همه جانبه بر روی یک موضوع یا مسئله است تا همه ابعاد مبهم و ناشناخته آن شناسایی شود. امروزه تحقیق و پژوهش در کشور های توسعه یافته و صنعتی از جایگاه بالائی برخوردار است. برای زمینه ساز ظهور، ضروریست تا مردم از چنان ظرفیت اعتقادی، اخلاقی و علمی برخوردار باشند که با شناخت قوانین حاکم بر طبیعت از آن در ابعاد مختلف و در جهت رشد و توسعه علمی و فناوری و عمران و آبادی استفاده نمایند.
خداوند از کسانی که اهل معرفت و تحقیقات علمی هستند تمجید می کند: "یرفع الله الذین آمنوا منکم والذین اوتواالعلم درجات3 "، خداوند (رتبه) کسانی از شما را که گرویده و کسانی را که دانشمندند(بر حسب) درجات (آنها) بلند گرداند، و خدا به آن چه می کنید آگاه است. در زمان ظهور رشد اجتهاد یا رشد و شکوفایی مسائل اعتقادی، اخلاقی و تحقیقات علمی به حد کمال خود می رسد و تمام حقایق اسلام از طریق رشد و تکامل اجتهاد در ظرف زمان ریخته و اسلام در ابعاد مختلف خود احیا خواهد شد.
جهت حل مسائلی که در مسیر حرکت نظام، دولت و امت زمینه ساز ظهور پیش می آید، و پیدا کردن راه حل در ابعاد و زمینه های مختلف، ضروریست تا آن مسائل در قالب پروژه های تحقیقاتی طرح شود، و پ‍وهشگران ذی صلاح برای حل آن تحقیق نمایند. در این صورت است که می توان با مسائل و موانعی که در فرایند زمینه سازی شرایط ظهور پیش می آید، برخورد نمود و مسائل را حل و موانع را از مقابل حرکت از میان برداشت و آنرا کنار زد.
سیاستگذاریهای پزوهشی ضروریست در هر یک از ابعاد و زمینه های آماده سازی تدوین و اجراء شود. جهت گیری این سیاستگذاری ها بایستی هدفمند و در جهتی باشد که مسائل کشور را حل و موانع مقابل انقلاب اسلامی را کنار بزند و یااز میان بردارد. این سیاستگذاریها بایستی در جهتی باشد که از یکطرف محققان را به بالاترین درجات تحقیقات علمی رساند و از طرف دیگر مسائل کشور را که در قالب پروژه های تحقیقاتی طرح می شود، عادلانه به اطلاع کلیه پژ‍وهشگران جامعه قرار دهد و از رابطه بازی و دوباره کاریهاو ریخت و پاش ها و زد و بند ها جلوگیری نماید.
برای تدوین سیاستها در هر زمینه ضروریست تا افراد متعهد و محقق و ذیصلاح که با مسائل مختلف در زمینه مربوطه آشنایی دقیقی دارند و می دانند که قله و لبه تیز تحقیقات علمی در زمینه مربوطه در کجا قرار دارد، تشکیل شود؛ و سیاستهای مورد نیاز را تدوین نمایند.
18- سیاستگذاری های علمی: سیاست توسعه و گسترش علم و دانش: اولین پیام الهی به پیامبر اکرم(ص) در آیات 1 تا 5 سوره علق در باره خواندن و علم آموزی است. قرآن با کلمه خواندن آغاز می شود. خدا با صفت رب که تربیت کننده و پرورش دهنده را می رساند نام برده می شود. اولین کار و آموزش او آموزش خلقت انسان است و توجه دادن به اینکه انسان از علق (خون بسته یا زالوی کوچک مکنده خون) آفریده است و اوست که به قلم انسان را داده و آنچه را نمی داننست آموخته است و می فرماید" اقرا باسم ربک الذی خلق، خلق الانسان من علق، اقرا و ربک الاکرم الذی علم بالقلم، علم الانسان مالم یعلم"، بخوان به نام پروردگارت که آفرید. انسان را از خون بسته آفرید.
بخوان که پروردگارت از همه کریم تر است. همان که بوسیله قلم آموخت. به انسان آنچه را که نمی دانست آموخت. خداوند در زمانی که در کل حجاز بیش از 12 نفر کاغذ نویس نداشت، و نوشتن نه تنها چندان شانی در جامعه نداشت بلکه عرب جاهلیت، قلم را حقیر و نویسنده را تحقیر می کرد و آنچه در میان آنها مقدس بود شمشیر و اسب بود نه قلم و نوشته. در چنین زمانی خداوند در آیه اول سوره قلم می فرماید: "ن والقلم و ما یسطرون" سوگند به ن و قلم و به آنچه می نویسد. برخی ن را دوات یا مرکب معنی کرده اند.
خداوند متعال برتر ی دانشمندان را با لحت استفهامی در آیه 9 سوره زمر اعلام می کند و می فرماید:"هل یستوی الذین یعلمون والذین لایعلمون انما یتذکراولواالالباب"آیا کسانی که می دانند با کسانی که نمی دانند برابرند تنها خردمندان متذکر می شوند. برخی از مسلمانها خواسته اند علم را در بیان قرآن به علوم مذهبی و حتی فقهی منحصر کرده اند.در حالی که همه جا از علم بطور مطلق یاد شده و اگر مسلمانی برای برطرف کردن نیاز مسلمانهای دیگر و جامعه و بشریت برای بدست آوردن علمی حرکت و تلاش نماید را شامل می شود.
در حدیثی از پیامبر اکرم(ص) می فرماید: "اطلبواالعلم و لو فی الصین"، دانش را بجوئید حتی اگر در چین باشد. علی (ع) می فرماید: "من علمنی حرفا فقد صیرنی عبدا"، هر که حرفی بمن آموخت مرا بنده خویش ساخت.کسی از پیامبر اسلام(ص) می پرسد: اگر یکساعت بیشتر تا مرگ من نمانده باشد آن یک ساعت را چه کنم؟ ÷یامبر پاسخ می دهد: برو و آنرا با مباحثه علمی بگذران!؟، "تفکر ساعه خیر من سبعین سنه عباده"، یکساعت تفکر از هفتاد سال عبادت بهتر است. در روایت آمده است که: پیامبر اکرم(ص) وارد مسجد شد، گوشه ای جمعی بعبادت نشسته بودند و گوشه ای دیگر جمعی به بحث علمی مشغول بودند. پیامبر در هر دو نگریست و بگروهی که به مباحث علمی مشغول بودند پیوست.
بزرگترین ارزش ما فوق تصوری که اسلام به علم می دهد آن است که پیامبر اکرم(ص) در آغاز نهضت اسلام، در زمانی که بیش از هر چیز پیامبر به بسیج مردم و جهاد در راه خدا و بیش از همه به مجاهدان نیاز داشت نه به دانشمندان، می فرماید :"مدادالعلماء افضل من دماء الشهداء"، مرکب دانشمندان از خون شهیدان برتر است. رشد و توسعه علمی بستگی به این دارد که چقدر ما آیات و سنت های الهی را درک کنیم.
هرپدیده یا ایه ای را به دقت بشناسیم. ارتباط آنرا با پدیده ها یا ایات دیگر درک کنیم؛ و زمینه را برای رشد علمی و تولید علم و فناوری فراهم نمائیم. بنابراین از جمله برنامه های مهمی که، در راستای فرمایش های مقام معظم رهبری است، فراهم کردن زمینه تولید علم و جنبش نرم افزاری و آزاد اندیشی است. نگرش وحدت گرای توحیدی نشان می دهد به میزانی که ما پیشرفت های علمی را درک پدیده ها و سنت های الهی بدانیم و آنرا با تمام همت و توان خود انجام دهیم، و ان را جدای از کار عبادی ندانیم، در این صورت به میزانی که در علم و فناوری پیشرفت می کنیم به خدا نزدیک می شویم. و در این حرکت از خدای عالم یاری طلبیم.
در زمینه رشد علمی به احادیث زیر توجه نمائید: امام صادق(ع) می فرماید:"العلم سبعه و عشرون حرفا فجمیع ما جائت به الرسل حرفان ....فاذا قام قائمنا اخرج و العشرین حرفا فبثها فی الناس و ضم الیها الحرفین حتی یبثها سبعه و عشرین حرفا4"؛ دانش 27 حرف یا شعبه و شاخه است.
تمام آن چه پیامبران برای بشریت آوردند، دو حرف بیش نبود و مردم نیز بیش از آن دو حرف را نشناختند؛ اما هنگامی که قائم قیام کند، 25 حرف دیگر را آشکار ساخته و در پرتو خورشید وجودش، در میان مردم منتشر می سازد و آن دو حرف را نیز بدان ضمیمه ساخته تا همه علوم کامل و منتشر گردد. پیامبر(ص) می فرماید: "یتنعم امتی فی زمن المهدی(ع) نعمه لم یتنغموا قبلها قط.. 5؛ امت من در زمان مهدی(ع) به رفاه و نعمت هایی دست می یابند که پیش از آن در هیچ دوره ای دست نیافته بودند.
این احادث به رشد و توسعه علمی و فناوری اشاره می کند که موجب می شود مردم در بالاترین سطح رفاه و نعمت نسبت به گذشته قرار بگیرند. این حقیقت به نقش و اهمیت توسعه و گسترش پژوهشهای علمی و فناوری را نشان می دهد. سیاستگذاریهای علمی بایستی هدفمند و در جهت شناخت دقیق تر ازآیات، و سنت های الهی و شناخت انسان، جامعه، طبیعت و جهان باشد. این سیاستها بایستس به رشد و توسعه علمی و عمومی کردن آن هدایت نماید.
امام باقر(ع) در باره علم و حکمت می فرماید: "در زمان آن حضرت، به شما حکمت عطا می شود، تا جایی که زن ها در خانه های خود بر اساس قرآن و سنت پیامبر خدا داوری می کنند.
19- سیاستگذاریهای در زمینه رشد و توسعه فناوری: امروزه، در کشور های توسعه یافته رشد و توسعه تحقیقات علمی، فناوری و تولیدات صنعتی در زمینه های مختلف به صورت حیرت انگیزی رشد نموده است. در جمهوری اسلامی ایران نیز توسعه علمی و فناوری در حال تغییر و تحول است.
رشد و توسعه در زمینه های مختلفی با سرعت های مختلفی در حال انجام است. در زمینه هایی مانند انرژی اتمی صلح آمیز، پزشکی (مانند سلولهای بنیادی)، و هوا فضا با سرعت بیشتری انجام می شود و سرمایه گذاریهای مناسبی در این زمینه ها شده است. در ساخت یک موشک که بیش از ده هزار قطعه دارد، با ساخت آن عرصه های دیگری برای توسعه فناوری و ساخت و تولید محصولات دیگر باز می شود.
در ایران، نظام فن آوری با سرمایه دولتی برای فناوری های مختلف شکل گرفته، و علی رغم تحریم ها و به نتایج مثبتی تا کنون رسیده است. امروزه آنچه در ایران نیاز داریم داشتن یک سیستم گسترده فناوری است. خوشبختانه با تهیه برنامه چهارم، و چشم انداز بیست ساله، و تهیه نقشه علمی کشور، نیاز به یک سیستم فناوری گسترده هر چهبیشتر احساس می شود. سیستمی که قادر باشد پر.وزه های بزرگی مانند انرژی اتمی را به بخش های مختلفی تقسیم کند و هر بخش را نیز به قیمت های کوچکتر تقسیم نماید و هر جزء ان را به یکی از مراکز توسعه فناوری واگزار نماید.
در حال حاضر نیاز مند چنین سیستم و مدیریت هدایت چنین سیستم گسترده ای می باشیم، تا بتوانیم اختراعات، اکتشافات و نواوری های زیادی تولید نمائیم و با سرعت و شتاب بیشتری حرکت نمائیم تا جبران عقب افتادگی ما در طول چهار قرن اخیر بشود. در توسعه فناوری، می توان پس از شناخت دقیق از فناوری مورد نیاز به سه روش زیر عمل نمود:الف: با توسعه تحقیقات علمی به فناوری مورد نیاز رسید.
ب- با شناخت فناوری وانتقال، جذب و هضم و بومی کردن و نوآوری فناوری از آن در جهت زممینه سازی شرایط ظهور استفاده نمائیم. ج- با تلفیق بند الف و بند ب، مکی توان به فناوری های مورد نیاز دست یافت. البته در این زمینه مسائل مختلفی در مقابل ما قرار دارد که لازم است با درایت و تحقیقات علمی آنها را حل نمائیم. بدون تدوین سیاستگذاریها و برنامه ریزی نمی توانیم به رشد و توسعه فناوری رسید.
20- سیاستگذاری در عمران و آبادانی: برای ارتباط موثر انسان با طبیعت، و محیط اطراف خود ضروریست تا انسان شناخت کافی نسبت به طبیعت و قوانین حاکم بر آن پیدا نماید. تا انسان نتواند پدیده ها و قوانین الهی حاکم برانها را بشناسد، نمی تواند بطور موثری در زمینه های عمرانی و آبادانی از آن استفاده نماید. همه آیات و پدیده هاو قوانین حاکم بر آنها برای این آفریده شده تاانسان بتواند با شناخت آنها، در جهت رشد و شکوفایی استعداد هاانسان و جامعه قرار گیرد.
و انسان با استفاده از آنها و بدون تخریب محیط زیست دست به عمران و آبادانی زند، و استاندارد های زندگی خود و جامعه را بالابرد. هدف از شناخت طبیعت، از یک طرف شناخت خالق آیات، پدیده ها و قوانین حاکم بر آن است، و از طرف دیگر بهره برداری موثر از طبیعت و توزیع عادلانه این ثروت خدا داری در جامعه، و بالا بردن سطح رفاه عمومی از طریق عمران و آبادانی است. خداوند متعال انسانها را برای شناخت ایات و پدیده ها و قوانین حاکم بر آنها دعوت می کند، و در سوره بقره می فرماید: "ان فی خلق السماوات والارض واختلاف اللیل والنهار ولفلک التی تجری فی البحر بما ینفع الناس و ما انزل الله من السماء من ماء فاحیا به الارض بعد موتها و بث فیها من کل دابه و تصریف الریاح والسحاب المسخر بین السماء والارض لایات لقوم یعقلون 6"، بی گمان در آفرینش آسمان ها و زمین و آمد و شد شب و روز و کشتی ها که بر کسب منافع مردم به دریا روانند و آبی که خدا از آسمان فرو فرستاد پس زمین مرده را به آن زنده نمود و همه گونه جنبنده در آن منتشر ساخت و گردش باد ها و ابر های مهار شده ی میان آسمان و زمین، (در همه اینها) مسلما برای قومی که بیندیشند نشانه هایی است.
در حکومت جهانی مهدوی عمران و آبادانی به حدی است که دیگر بیابان و کویری باقی نمی ماند به هرجا که مسافرت کنی زمین شاداب، و گیاهان با طراوت می بینی، و بوی طراوت و تازگی به مشام می رسد و همه جا سرسبزی موج می زند.
21- سیاست های فرهنگی: امروزه پس از گذشت حدود سی سال از انقلاب اسلامی، ضروریست تا تغییر و تحولات و جهت گیری نظام اسلامی در مسیری باشد تا تغییر و تحولات اعتقادی، اخلاقی، فرهنگی و معیار ها و ارزشهای انقلاب در عمق وجود مسئولین و کلیه افراد جامعه رسوخ نماید.
در صورتی که هشیارنباشیم و عده ای که چندان اعتقادی به انقلاب اسلامی ندارند به تدریج در مسند مسئولیت ها بنشینند، در این صورت خطر باز گشت به ارزشهای نادرست قبل از پیروزی انقلاب، جامعه و انقلاب اسلامی را تهدید می کند. همانطوری که در صدر اسلام پس از رحلت پیامبر اکرم(ص)، معیار ها و ارزشها و اشرافیت رانده شده در زمان پیامبر، باز می گردد، با این تفاوت که معیار ها و ارزشهای جاهلیت را با قرآن و سنت پیامبر و بنام شعائر اسلامی توجیه می کند. و اشرافیت و جاهلیت، این بار نه بر گرد بت ها، که بر گرد کعبه می چرخد. و به جای لات و عزی، قرآن را بر سرنیزه می کند، و در دفاع از خویش نه از اساطیرالاولین، که از وحی و توحید و نماز،مسجد و جهاد صحبت می کند.
و به این صورت بلال ها و ابوذر ها، که همه ارزشها و آرمان ها و آرزو های خود را در دین اسلام و شعارهای لا اله الالله، الله و اکبر، قرآن، توحید، نبوت، امت و امامت و همه احکام اسلامی می شناختند و به اسلام محمد(ص) پناه می آوردند، و در جهاد و مبارزه با جاهلیت و اشرافیت، اینها سلاحشان بود، پس از پیامبر خلع سلاح شدند و همه سلاحها به دست دشمن افتاد.
در این شرایط، دشمن لباس دوست بر تن می کند و سلاح دوست را در دست می گیرد. کار به جایی می رسد که امیر مومنان علی(ع) مظهر بینش توحیدی و عدالت، وصی پیامبر اکرم(ص) و مظهر محرومین و مستضعفین مبارز، و مظهر انسان کامل، با فریاد الله اکبر مسلمان دیگر، در محراب مسجد کوفه، به خون می غلطد و به شهادت می رسد. و امام حسین(ع) وارث پیامبران الهی(ع) حضرت آدم، نوح، ابراهیم، موسی، عیسی، و محمد(ص) و وارث اوصیای الهی حضرت علی(ع) و امام حسن(ع)، مظهر انسان شاهد و ناظری که برای انجام تکلیف شرعی امر به معروف و نهی از منکر و افشای ماهیت رژیم جاهلیت و اشرافیت اموی که با پوشش اسلامی، و با قرآن و سنت پیامبر، نظام جاهلیت و اشرافیت و ظلم و فساد، تبعیض حکومت اموی را توجیه می کند و با حرکت های خزنده فرهنگی می رود که ارزشها و معیار های اسلامی زمان پیامبر را ضد ارزش، و معیار ها و ارزش های جاهلی را بعنوان ارزش های نظام اسلامی معرفی نماید، قیام می کند و حجت را بر همه اصحاب، و یاران و تابعین، عالمان و زاهدین تمام می کند.
سید الشهدا(ع) با فتوای دینی شهید می شود. و تمام وارثان جاهلیت و اشرافیت، بعنوان بزرگترین فاتحان اسلام به جامعه و تاریخ معرفی می شوند. انگشتان کسانی که به خون علی و حسین و مستضعفین بیدار شده و معترض به نظام اموی رنگین شده است، قرآن ها را در سرتا سر دنیا تکثیر می نمایند. سیاست های فرهنگی بایستی، تغییر و تحول اساسی در فرهنگ مردم و جامعه ایجاد نماید.
فرهنگ از سه قسمت اساسی ارزشها، نورم ها و وجه مادی تمدن تشکیل می شود. . در این دیدگاه نقش هر یک از عناصر فرهنگ عبارتند از: الف- ارزشها:که از جمله عوامل موثر در زندگی انسان است که اجزای دیگر فرهنگ را هدایت و جهت می دهد.؛ ب- نورم ها رفتار هایی هستند که از انسان ها در موقعیت های مختلف انتظار می رود؛ ج- وجه مادی فرهنگ یا دستاورد های فرهنگی شامل دانش اشیاء، فرهنگ مادی و فناوری می شود.
در سیاستگذاری در بعد فرهنگی لازم است به سیاست های مورد نیاز، مهندسی فرهنگی توجه شود. تا معیار ها و ارزشهای فرهنگ انقلاب و اسلام در کلیه سطوح مسئولین و در اقشار مختلف مردم جامعه رسوخ نماید. در واقع سیاست هایی است که مشخص می کند هیچ تصمیمی نبایستی گرفته شود مگر اینکه با فرهنگ اسلامی (با قرآن، سنت پیامبر و سیره امامان معصوم(ع) و عقل سلیم) منطبق باشد. این سیاستها کمک می کند تا اهداف و راهبرد های فرهنگی بطور موثری اجرا شود و در هر تصمیم گیری، عدالت اجتماعی مد نظر قرار گیرد.
22- سیاست های اجتماعی: انسان موجودی اجتماعی است و ضروریست برای حل مسائل مادی و معنوی خود و جامعه با دیگر افراد جامعه ارتباط و تبادل داشته باشد.
برای داشتن ارتباط موثر ضروریست حقوق و وظایف و مسئولیت های خود و جامعه را بشناسد و به حقوق دیگران در جامعه احترام گذارد، و ارتباط سالم و موثری با دیگر افراد جامعه برقرار نماید.در این صورت است که انسان براساس دستورات خداوند کریم در قرآن و سنت و سیره پیامبر اکرم(ص) و امامان معصوم(ع)، و بر اساس فطرت انسانی و عقل بطور موثری با همسر، معلم، استاد، مسئولین، خانواده، و با مردم در جامعه داخلی و با جامعه جهانی ارتباط برقرار نماید و کوشش نماید زمینه لازم را برای عدالت فردی و عدالت اجتماعی فراهم نماید. در هر یک از ارتباطات لازم است بر اساس موازین و حدود شرعی و عقلی عمل شود تا حقوق کسی (فردی و اجتماعی) تضییع نشود.
هر انسانی با توجه شان و جایگاه خویش، ضروریست این موازین و حدود الهی را بشناسد و طبق آن عمل کند. و بر اساس آموزه های الهی مسئولیت های اجتماعی خود را درک کند و روابط نیکویی با دیگران در جامعه برقرار نمایند. قرآن کریم می فرماید: "تلک حدود الله فلا تعتدوها و من ینعد حدود الله فاولئک هم الظالمون 7"، این حدود الهی است (احکام)؛ پس از آن تجاوز نکنید و کسانی که از حدود الهی تجاور کنند، آنان همان ستم کارانند.
23- سیاستگذاریهای سیاسی: عدالت یک اصل در امور سیاسی و حکومتی است. عدالت یک سیاست بنیادی عام و فراگیر است. عدالت عامل تداوم و پایداری و صیانت دولت ها، حکومت ها و ملت هاست. شرط اساسی تحقق عدالت، داشتن و آموزش انسان های عادل و عدالت خواه و و عدالت پرور است. عدالت یک امر جامع اجتماعی، سیاسی و حکومتی است.
امیر مومنان علی(ع) در زمینه امور سیاسی و حکومتی می فرمایند: "لن تحصن الدول بمثل استعمال العدل فیها8، هرگز چیزی به مانند عمل کردن به عدالت، دولت ها را صیانت نخواهد کرد. همچنین می فرماید: "من عمل بالعدل حصن الله ملکه9"، هر کس به عدالت عمل کند، خداوند ملک او را از گزند حوادث صیانت خواهد کرد. همچنین می فرماید:"ما حصن الدول بمثل العدل10 "، هر گز در استحکام پایه های حکومت ها چیزی هم چون عدالت نخواهد شد. نوع برخورد و رفتار امیر مومنان علی(ع) با کارگزاران خود نمونه هایی از رفتار حضرت مهدی با کارگزاران خود می باشد.
از جمله دستورات قابل توجه حضرت علی(ع) فرمان او به مالک اشتر به هنگام اعزام وی به مصر است11. بر خورد آن حضرت با برخی کارگزاران- حتی با خطا های کوچک آنها نمونه های قابل ذکر است. به عنوان مثال می توان به نامه توبیخ آمیز علی(ع) به عثمان بن حنیف، والی بصره، به خاطر شرکت در مجلس میهمانی یکی از اشراف بصره اشاره کرد12. در این برخورد ها یا کارگزاران را دعوت به رفتار عادلانه کرده و یا کارگزار ناصالح را عزل و توبیخ نموده است.
در باره اوصاف کارگزاران حضرت مهدی(عج) روایات شده که: آنها از یک طرف دارای عدالت و تقوای فوق العاده می باشند و از طرف دیگر دارای صلاحیت، لیاقت، تلاش، صبر و استقامت اند. بنابر این ضروریست تا سیاستگذاریهای مورد نیاز را در زمینه های سیاسی تدوین نمائیم.
24- سیاستهای اقتصادی و توزیع عادلانه منابع و ثروت: سیاستگذاری در عدالت اقتصادی و توزیع عادلانه ثروت به مفهوم سیاستگذاری در فرایند تصمیم گیری بر طبق معیار ها، ضوابط و قوانین اسلامی در سه امور الهی، فردی و اجتماعی است که در سه زمینه الف- تولید، و توسعه عادلانه ثروت (رشد اقتصادی پایدار)، ب- توزیع (توزیع عادلانه ثروت) ج- مصرف در حد کفایت (نه افراط و نه تفریط) است و دارای شاخص هایی می باشد که مهمترین سیاستگذاریها در این زمینه عبارتند از: الف- رشد اقتصادی پایدار و تولید ثروت و بالارفتن کیفیت و استاندارد های زندگی، ب- حذف نابرابری و فقر از چهره جامعه از طریق اشتغال مناسب و سیاست های صحیح اقتصادی و درآمد معقول برای مردم، ج- کاهش مستمر نابرابری از طریق اصل مشارکت و اصل توزیع صاحبان کار و سرمایه. د- رعایت مصرف در حد کفایت(جلوگیری از افراط و تفریط) است. بدون شک، بدترین نوع اسارت بشر، فقر مادی و معنوی، نیاز روزانه او به غذا، لباس، مسکن و دارو و دیگر مایحتاج ضروری زندگی است.
این اسارتها برای انسان لحظه ای برای آسایش و تعمق و تمرکز فکری باقی نمی گذارد؛ و همواره انسان را در اندیشه سیر کردن شکم و پوشاندن بدن و دستیابی به یک سر پناه و بهبودی از انواع بیماریهایی که او را تهدید می کند می باشد. بنابراین برای انسان فرصتی باقی نمی گذارد تا به مفاهیم بالاتر زندگی بیندیشد. بدون سیاستگذاری بر اساس عدالت اقتصادی و توزیع عادلانه ثروت، روز به روز اختلاف طبقاتی بیشتر می شود، به صورتی که بر اساس آمار سازمان ملل متحد، در کل جهان شکاف بین 20 درصد افراد با کمترین درآمد با 20 درصد افراد با بالاترین درآمد بیشتر شده است.
این نسبت در سال 1820 میلادی 3 برابر، در سال 1870 به 7 برابر، در سال 1913 به 11 برابر ، در سال 1960 به 30 برابر، در سال 1990 به 60 برابر، و در سال 1997 به 74 برابر رسیده است. و امروز ه به بیش از 80 برابر رسیده است. عوامل مختلفی وجود دارد که نشان می دهد در جهان سرمایه داری غرب روز بروز شکافهای اقتصادی و توزیع نا عادلانه ثروت و منابع بیشتر می شود.
25- سیاست امنیتی: سیاستگذاری امنیتی بایستی از نظر مادی و معنوی، افراد جامعه از امنیت کافی برخوردار باشند و همه در زمینه های مختلف از امنیت لازم برخوردار باشد. سیاستهای امنیتی در حکومت جهانی مهدوی به صورتی است که همه جا امنیت برقرار است. امام صادق(ع) در تفسیر آیه"و لیبدلنهم من بعد خوفهم امنا13"، می فرماید: این آیه شریفه در باره امام زمان است.
در آن زمان، چندان امنیت بر سراسر گیتی گسترده می شود که از هیچ چیز به چیز دیگر زیان نمی رسد؛ ترس و وحشتی به چشم نمی خورد؛ حتی جانوران و حیوانات در میان مردم رفت و آمد می کنند و به یکدیگر آزاری ندارند14. حضرت رسول(ص) می فرماید: حکومت مهدی(عج) به گونه ای است که دوزن شبانه حرکت کرده، مسافرت می کنند و از بی عدالتی و ستم هراسی ندارند15. در کلمات قدسی آمده است: " در آن زمان، امنیت و آسایش را در روی زمین حکمفرما می کنم، چیزی به چیزی صدمه نمی زند.
26- سیاست قضایی و حقوقی: امروزه عدالت اجتماعی مهمترین نیاز انسان است و برای تحقق آن ضروریست تا بنیان ظلم و ستم و فساد از قلمرو حاکمان و قانون گذاران و قضات دور شود. بنابراین لازم است سیاستهای مورد نیاز جهت پیشگیری جرم و فساد تهیه واجرا شود. و سیاستهای سیستم قضایی متحول شده و از ظلم و فساد و بیداد پالایش شود تا بتواند بین مردم به عدالت داوری نماید. در زمان حضرت مهدی(عج) سیستم قضایی و حقوقی او بسیار دقیق، توسعه یافته و گسترده و مجهز به اخرین ابزارهای طبیعی و فرا طبیعی است.
زیرا برای تحقق دقیق عدالت در ابعاد و زمینه های مختلف به چنین دستگاهی نیاز دارد. دستگاهی که با ظالم به شدت برخورد نماید و حق مظلوم را از ظالم بستاند و به مظلوم برگرداند. همانگونه که فرشتگان در آیه 30 سوره بقره، به هنگام خلقت انسان پیش بینی کردند و بخدا گفتند"اتجعل فیها و یسفک الدماء" آیا در روی زمین کسانی را قرار می دهی که در آن فساد می کنند و خون می ریزند.
از همان آغاز زندگی بشر، ظلم و ستم حاکم شد و قابیل برادرش هابیل را به قتل رساند و تا کنون این ظلم و فساد در طول تاریخ و در سرتا سر جهان در ابعاد مختلف گسترش یافته است. به همین خاطر هدف نهائی انبیاء الهی استقرار یک نظام توحیدی بر اساس قسط و عدل بوده است، که این امر سر انجام قطعا با ظهور حضرت مهدی(عج) محقق خواهد شد. از طرف دیگر، نظام عادلانه هستی بر محور عدالت و نظم می چرخد.
عدالت ریشه ای فطری و قانونیدارد. عدالت قانونی و حقوقی فراگیر است و کلیه ابعاد زندگی اجتماعی را در بر می گیرد. با تدوین و اجرای سیاست های مناسب در زمینه قضایی، حق و حقوق افراد در جامعه داده می شود، و نظام عدالت اجتماعی در جامعه پیاده خواهد شد.
27- سیاست قانونگذاری: تدوین و اجرای سیاستهای مورد نیاز در زمینه قانونگذاری موجب می شود اجرای قوانین بر معیار قسط و عدل و جلوگیری از ستمگران و حکومت جائرانه و بسط عدالت فردی و اجتماعی و منع از فساد و فحشا و انواع کجرویها و آزادی بر معیار عقل و عدل و استقلال و خودکفایی و جلوگیری از استعمار و استثمار و استعباد و حدود و قصوص و تعزیرات بر میزان عدل برای جلوگیری از فسار و تباهی جامعه پیاده شود.
سیاستهای مناسب موجب می شود تا قوانینی تصویب شود تا جامعه را براساس موازین عقل و عدل و انصاف و بر اساس عدالت اجتماعی جلو برد. خداوند متعال در قرآن آیه 32 سوره فاطر می فرماید" ثم اورثنا الکتاب الذین اصطفینا من عبادنا فمنهم ظالم لنفسه و منهم مقتصر و منهم سابق با الخیرات"، این کتاب را به ارث به بندگان برگزیده خود دادیم. قرآنی که دست ماست کتاب زندگی است. قوانینی در آن تدوین شده که توسط خالق انسان تدوین شده است.
طراح و خالق انسان می داند چه تفکر و اندیشه ای، چه گفتار و کرداری و چه فعالتهایی برای شکوفایی استعداد هایی که بلقوه در عمق وجود انسان و جامعه قرار داده است موجب شکوفایی و به فعل درآمدن آنها می شود؛ در نتیجه آن قوانین را در قرآن مشخص نموده است. کسی که محصولی را طراحی می کند میداند عوامل موثر در کارایی و حفظ و نگهداری محصول چیست. باغبان و کشاورزی که آگاه به بذر و درخت و آب و هوا و زمین و نوع محصول و انواع آفت ها و بیماریهایی محصول است می داند که در چه شرایطی و تحت چه قوانینی این محصول باید رشد کند تا استعداد های خدا دادی به القوه در آن به بلفعل تبدیل شود.
قرآن کتاب خواندن و فهمیدن و عمل کردن است. قوانین فردی و اجتماعی و نحوه ارتباط ما با خود، و جامعه خود و جامعه جهانی و نحوه ارتباط ما با محیط اطرافمان، با طبیعت و خداوند در آن آمده است. توجه به تفکر توحیدی و عدالت و دوری از ظلم و تبعیض و فساد در قوانین قرآنی موج می زند. خداوند با قنون امر به معروف و نهی از منکر به تمام ایمان اورندگان واجب نموده که به این قانون در زندگی فردی و اجتماعی عمل کنند
خود و محیط پیرامونی و جامعه را به زیبایی ها و کار های خدا پسند تشویق کنند و در مقابل منکرات (ظلم و فساد و بی عدالتی ..) موضع گیری کنند و آنها را نهی نمایند. مردم را در کار ها به خدا و قوانین الهی دعوت کنند و از کار هایی که خلاف قوانین و دستورات الهی است نهی نمایند. مجلس شورای اسلامی مهمترین وظیفه اش تدوین قوانی مورد نیاز زمینه سازی شرایط ظهور و نیاز کشور در چارچوب قرآن و سنت و سیره و سخنان معصومین و عقل است. در هر یک از قوانین مجلس لازم است جهت دار باشد. محور اساسی قوانین مجلی بایستی عدالت اجتماعی باشد.
هر قانونی که در مجلس می گذرد بایستی یک قدم ما را به عدالت اجتماعی نزدیک و نظام ما را یک قدم از تبعیض (که در طول قرنهای گذشته شکل گرفته) دور نماید. بنابراین برای تدوین و تصویب قوانین زمینه سازی نیاز به نمایندگانی داریم که با نگرش توحیدی و تیز بینی و شناخت محیط داخلی و خارجی در یکی از ابعا و زمینه های تخصصی مورد نیاز جامعه متخصص و مهارت بالایی داشته باشند و بتوانند در آن زمینه قوانینی را برای زمینه سازی شرایط ظهور و پیاده کردن عدالت اجتماعی تدوین نمایند.
افراد جامعه اسلامی نیز بایستی در انتخاب نمایندگان خود بسیار دقیق باشند و در انتخاب نمایندگان عدالت را تخصصی را رعایت نمایند؛ و نمایندگانی با تخصص هادر زمینه های مختلف مورد نیاز مجلس شورای اسلامی انتخاب نمایند.
28- سیاست نظامی: از آن جا که محور حرکت نظام، دولت و امت زمینه ساز ظهور، رشد و گسترش ظلم ستیزی و عدالت اجتماعی و توسعه اخلاق، معنویت و عقلانیت است، استکبار جهانی نمی تواند آن را تحمل کند. بنابراین بطور طبیعی با چالشها، و موانع بسیاری روبرو خواهد بود.
ضروریست تا با معیار ها و ارزشهای قرآنی و آگاهی از سنت و سیره پیامبر اکرم (ص) و امامان معصوم(ع) و تعقل وتفکر و توسعه فناوری به ویژه در صنایع نظام، خود را برای دفاع از کیان انقلاب اسلامی از نظر تسلیحاتی خود را آماده نماید و با آماده نگهداشتن نیرو های ارتش جمهوری اسلامی و سپاه پاسداران انقلاب اسلامی و بسیج مستضعفین و ایجاد مانور های نظامی در دل دشمن ترس ایجاد نماید تا هیچگاه به خود جرعت مقابل با انقلاب اسلامی را نداشته باشد. و در صورت تجاوز دشمن، با انجام عملیات نظامی غیر متعارف، دشمن را از کرده خود پشیمان نماید.
همچنین بتواند با ظلم و جور و تبعیض مقابله نماید و تمامی موانع را از مقابل خود بردارد، و بتواند عدالت اجتماعی را در ابعاد مختلف آن توسعه و در جامعه نهادینه نماید. اما انسان هر چقدر اعتقادی، اخلاقی و آرمانی فکر کند، و به اصلاح فردی و اجتماعی بیاندیشد، بی تردید نمی تواند به اعمال قدرت و بکار گیری نیرو های نظامی بعنوان یک راه و ابزار موثر نیندیشد.
بنابراین ضروریست که در بکار گیری نیرو ها و تجهیزات نظامی بر اساس شاخص ها، اهداف، راهبرد ها، سیاستگذاری نماید. حضرت مهدی(عج) از نظر قدرت و تشکیلات نظامی چنان پیشرفته است که از یک طرف ایمنی و امنیت را برای نیروهای حق طلب و عدالت جو تضمین می کند و از طرف دیگر چنان هراس و ترسی در دل نیرو های باطل و ستمگر و مفسد می اندازد که یا مطیع او می شوند و یا از سر راه برداشته می شوند.
اینکار جز با اعمال قدرت نظامی میسر نمی باشد. خداوند در قرآن می فرماید: "قاتلو هم حتی لا تکون فتنه و یکون الذین لله....16". از امام باقر(ع) روایت شده که می فرماید: همانا در قائم آل محمد شباهتهایی از پنج پیامبر(ص) می باشد... و اما شباهت او به جدش پیامبر(ص) قیامش با شمشیر و به هلاکت رساندن دشمنان خدا و رسول و در هم کوبیدن متکبران و طاغوتیان است و به راستی، با ترس و شمشیر یاری می شود. حضرت علی (ع) می فرماید: ....بابی ابن خیره الاماء ...یسومهم خسفا و یسقیهم بکاس مصبره، و لا یعطیهم الا السیف هرجا... 17. علی (ع) می فرماید: پدرم فدای پسر بهترین زنان! (یعنی حضرت مهدی (عج)) ... ظالمان را خوار و ذلیل می کند و جام زهرآگین به کامشان خواهد ریخت و با شمشیر و کشتاری فراگیر با آنها بر خورد خواهد کرد.
امام باقر(ع) در تفسیر آیه"بعثنا علیکم عبادا لنا اولی باس شدید18. فرمودن: منظور از بندگان ما که سخت نیرومندند، قائم و اصحاب او هستند19.
29- سیاستهای زیست محیطی: امروزه دیگر محیط زیست را نمی توان تقسیم کرد، دیگر در این زمینه نمی شود گفت ما مسائل محیطزیست را رعایت می کنیم ولی کاری به کشور همسایه ما یا کشور های دیگر نداشته باشیم که مسائل محیطزیست را رعایت نمی کنند. بنابراین امروزه در زمینه محیط زیست جهانی شدن یک امر طبیعی است، زیرا منافع و مصایب بشر بهم گره خورده است.
بنابراین محیط زیست یک مسئله جهانی است. آگر هوا آلوده شود، اگر لایه اوزن سوراخ شود، اگر یخهای قطبی آب شوند ضررش به همه جا خواهد رسید. بنابراین بایستی سلامت محیط زیست را حفظ کرد. رودخانه ها، دریا ها، و اقیانوس ها را آلوده نکرد، جنگلها و حیوانات را از بین نبرد. رشد و توسعه فناوری در زندگی بشر، موجب آلایندگی های زیست محیطی شده و تعادل و تناسب آنرا به هم زده است. بنابر این ضروریست تا سیاستهای مورد نیاز زیست محیطی را در فرایند رشد و توسعه علمی، فناوری، صنعتی، اقتصادی و عمرانی تدوین و اجرا شود.
ضروریست تا به مقوله محیط زیست و طبیعت توجه کافی مبذول شود و ارتباط آن با پیشرفت علم و فناوری درک شود. متاسفانه امروزه بعلت توسعه نا متعال فناوری و صنعتی، روندی غیر طبیعی را طی می کند. با توجه به اینکه انسان خود یک موجود طبیعی است. اگر رشد و توسعه فناوری و صنعتی در جهتی باشد که نظم طبیعت را از حال تعادل خارج سازد، عملا این مسئله گریبان انسان را خواهد گرفت و تاثیر ناگواری در انسان، جامعه و اینده خواهد گذاشت.
امروزه بعلت رشد ناموزون تکنولوژی و صنعتی و عمرانی موجب شده تا برای بالابردن استاندارد های زندگی، وساخت و استفاده از منزل، خودرو، پوشاک و غیره به میزان زیادی به طبیعت آسیب وارد می شود. باتدوین و اجرای سیاستهای زیست محیطی، موجب می شود تا رشد و توسعه فناوری و صنعتی، هماهنگ با طبیعت و شرایط زیست محیطی جلو رود.
اما اگر سیاستهای زیست محیطی تدوین و اجرا نشود و یا از فناوری و صنعت بی رویه استفاده شود موجب نابودی، منابع، جنگلها، الودگی آب و هوا و منابع زمین و زیر زمینی می شود و موجب می شود که چرخه اکولوژیک دچار اختلال شود، که در نتیجه باران های اسیدی، بالارفتن دمای زمین، سوراخ شدن لایه اوزون، ازدیاد بیماریهای ژنتیک، ذوب شدن یخ های قطبی، نابودی مناطق وسیعی از جنگلهای اروپا (بعلت باران های اسیدی) و بسیاری موارد دیگر که برای انسانهای آینده محیط فاجعه آمیزی را ایجاد خواهد کرد.
امروزه برای جلوگیری از سرعت تخریب طبیعت در جهان، قوانین وسیاستگذاریهای مختلفی تهیه و تدوین و مورد اجرا گذاشته شده است. بعضی از این قوانین عبارتند از: الف- قانون و سیاستهای ارزیابی محیط زیست (بیش از 50 صنعت مشخص شده اند که به محیط زیست آسیب می رسانند، بنابراین کنترل های بیشتری روی آنها اعمال می شود). ب- قانون و سیاستگذاری و دستورالعمل اقتصاد زباله (این قانون در شرکتهایی که بیش از 20 نفر می باشند و تولید زباله می کنند اجراء می شود.
در این قانون فرایند تولید زباله و میزان زباله و تدابیر لازم برای بازیافت آن یا به حد اقل رساندن آن اتخاذ شده است. معاهده ها و سیاستگذاریهای بین المللی نیز مانند معاهده کیوتو در رابطه با محیط زیست تدوین و اجرا می شود. هدف این معاهده کاهش گاز های گلخانه ای در جهان است. سیاستگذاریهای مورد نیاز در ایران، در زمینه زیست محیطی هنوز بطور اساسی تدوین و اجرا نشده است و ما هنوز علی رغم تلاش هایی که در این زمینه شده است در اول راه می باشیم 20.
30- سیاست احترام به حقوق دیگران: انسان در اسلام جانشین خدا در زمین و اشرف مخلوقات عالم است. خداوند در قرآن ارزشهای انسان را در داستان خلقت عالم نشان میدهد. این ارزشها عبارتند از: الف- روح الهی در اودمیده شده است؛ ب- سجده کردن فرشتگان بر او؛ ج- خلیفه و جانشین خداوند روی زمین؛ د- آموختن اسماء و علم و دانش، ه- پذیرفتن امانت الهی؛ و- دارای اراده و اختیار و انتخاب کننده؛ ز- سحده کردن ملائکه بر آدم؛ ح- پذیرفتن امانت الهی. خداوند در آیه 34 سوره بقره می فرماید:"و اذقلنا للملائکه اسجدو الادم فسجدوا الا ابلیس ابی واستکبر و کان من الکافرین"؛ و آنگاه که به فرشتگان گفتیم: برای آدم سجده کنید، پس همه سجده کردند، جز ابلیس که ابا کرد و برتری جست و از کافران گردید. آدم خلیفه و جانشین خداوند در روی زمین است.
خداوند در آیه30 سوره بقره میفرماید:"و اذ قال ربک للملائکه انی حاعل فی الارض خلیفه، قالوا اتجعل فیها من یفسد فیها و یسفک الدماء و نحن نسبح بحمدک و نقدس لک قال انی اعلم ما لا تعلمون"؛ و آنگاه که پروردگارت به فرشتگان گفت من در زمین خلیفه (و جانشینی) قرار می دهم. گفتند: آیا در آن مخلوقی قراز می دهی که تباهی کند و خون ها بریزد، حال آنکه ما تو را به پاکی می ستاییم و تقدیست می کنیم؟ گفت: من آن می دانم که شما نمی دانید. آموختن اسماء و علم دانش: خداوند در آیه 33 سوره بقره می فرماید: "قال یا آدم انبئهم باسمائهم فلما انباهم باسمائهم قال الم اقل لکم انی اعلم غیب السموات والارض و اعلم ما تبدون و ما کنتم تکتمون"؛ گفت: ای آدم! آنان (فرشتگان) را از حقایق این اسماء آگاه ساز و چون آنها را آگاه ساخت خداوند فرمود: آیا به شما نگفتم که من نهان آسمان ها و زمین را میدانم، و می دانم آنچه را آشکار می کنید و آنچه را پنهان می داشتید؟ پذیرفتن امانت الهی: خداوند متعال در آیه 70 سوره اسراء می فرماید:"لقد کرمنا بنی آدم و حملنا هم فی البر والبحر و رزقنا هم من الطیبات و فضلنا هم علی کثیر ممن خلقنا تفضیلا"؛ و به راستی ما فرزندان آدم را گرامی داشتیم و آنها را در خشکی و دریا سیر دادیم و از نعمت های پاکیزه روزی بخشیدیم و آنها را بر بسیاری از مخلوقات خود برتری دادیم، برتری کامل.
31- سیاست مبارزه با تبعیض ها و نابرابری ها: اسلام هر گونه تبعیضی را که بر اساس رنگ پوست، نژاد، زبان، فقر و ثروت، زشتی یا زیبایی، قوم و طایفه، روستایی و شهری، و لباس و غیره را که بین انسان ها حاکم شود، ظلم می داند و آنرا نفی می کند.
در بند 9 اصل سوم قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران به رفع تبعیضات ناروا اشاره شده و آمده است "رفع تبعیضات ناروا و ایجاد امکانات عادلانه برای همه در تمام زمینه های مادی و معنوی". در اصل 19 و اصل 20 آمده است: "مردم ایران از هر قوم و قبیله که باشند از حقوق مساوی بر خوردارند و رنگ، نژاد، زبان و مانند اینها سبب امتیاز نخواهد بود".
خداوند در آیه 13 سوره حجرات می فرماید: یا ایها الناس انا خلقناکم من ذکر و انثی و جعلناکم شعوبا و قبائل لتعارفوا ان اکرمکم عندالله اتقیکم ان الله علیم خبیر" ای مردم! ما شما را از یک مرد و زن آفریدیم، و شما را تیره ها و قبیله ها قرار دادیم تا یکدیگر رابشناسید (و اینها ملاک امتیاز نیست)، قطعا برترین شما نزد خداوند با تقوی ترین شماست. بی تردید خداوند دانای آگاه است.
32- سیاست داشتن جهت گیری مردمی و ضد اشرافیگری: حکومت مترفین و اشراف، یکی از ظالمانه ترین نظام ها در طول تاریخ بوده است. در عصر بعثت پیامبر اسلام، اشراف قریش خود را برتر و حاکمیت را در انحصار خود داشتند و در جامعه مکه حکومت می کردند. مردم و مستضعفین مکه در جنین نظامی اختیار مال و جان خود را نداشتند و در برابر حاکمان مانند بردگان هیچگونه آزادی در انتخاب دین و مذهب و عقیده خود نداشتند. در طول تاریخ مترفین و اشراف در برابرانبیاء الهی جبهه گیری و با آنها مخالفت می کردند.
این مسئله در تاریخ در نهضت حضرت ابراهیم (ع)، حضرت موسی(ع)، حضرت عیسی(ع) و حضرت محمد(ص) به وضوح مشاهده می شود. پیامبر اسلام (ص) 13 سال در مکه و 10 سال در مدینه با همین مترفین و اشراف و گردنکشان مبارزه می کرد. خدامند متعال در آیه 34 سوره سبا می فرماید:"و ما ارسلنا فی قریه من نذیر الا مترفوها انا بما ارسلتم به کافرون"؛ ما در هیچ شهری هشدار دهنده ای نفرستادیم جز آنکه مترفان (اشراف) آنهاگفتند:ما به آنچه آورده اید کافریم.
33- سیاست حمایت از محرومان و مستضعفان: از جمله اهداف و سیاستهای نهضت های انبیا در طول تاریخ و انقلاب اسلامی ایران اصل نجات انسانها از یوغ ظلم و فساد و حمایت و پشتیبانی ازمحرومین و مستضعفین است. خداوند در قرآن محید، با اشاره به گردنکشی، برتری جویی و سیاست تفرقه افکنی فرعون، در آیه 5 سوره قصص می فرماید: "و نرید ان نمن علی الذین استضعفوا فی الارض و نجعلهم ائمه و نجعلهم الوارثین"؛ و ما اراده کرده ایم تا بر مستضعفان زمین منت نهیم و آنها را پیشوایان (مردم) گردانیم و ایشان را وارثان (زمین) کنیم.
بنابراین جبهه انبیا، امامان و رهبران الهی در طول تاریخ، جبهه محرومین و مستضعفین بوده است، و هدف نهضت های آنها، گرفتن حق مستضعفین از مستکبرین (ملاء و مترفین) بر اساس نگرش توحیدی و عدالت اجتماعی بوده است. حتی ظهور حضرت مهدی (عج) و قیام او علیه نظام استکباری جهانی، برای ایجاد حکومت جهانی عادلانه مهدوی بوده است. اکثر پیروان و اصحاب انبیای الهی از افراد محروم و مستضعف جامعه بوده اند. بعنوان مثال غالب اصحاب و پیروان حضرت محمد (ص) از محرومین مستضعفین بوده اند مانند، عمار یاسر، مقداد، ابوذرغفاری، بلال حبشی، سلمان فارسی و غیره.
در مقابل دشمنان انبیا و رهبران الهی در طول تاریخ ملاء و مترفین و اشراف و عیاشان و مفسدان بوده اند. بعنوان مثال دشمنان پیامبر اکرم (ص) و نهضت اسلام را افرادی مانند ابوسفیان، ابولهب، ابو جهل و غالب سرمایه داران مفسد و عیاش تشکیل می داده است که حاکمیت نظام ظلم و جور و فساد را در دست داشته وسیاست خفقان و تفرقه افکنانه ای و مقابله با هر حرکت آزادیخواهانه در جامعه را دنبال می کردند. در مقابل، از جمله اهداف و سیاستهای انبیا و رهبران الهی مبارزه با حاکمان نظام ظلم و جور و فساد، برای گرفتن حق محرومین و مستضعفین بوده است.
خداوند متعال در آیه 75 سوره نسا می فرماید: "مالکم لا تقاتلون فی سبیل الله والمستضعفین من الرجال والنساء والولدان الذین یقولون ربنا اخرجنا من هذه القریه الظالم اهلها واجعل لنا من لدنک ولیا واجعل لنا من لدنک نصیرا"؛ و چرا در راه خدا و (نجات) مستضعفان، از مردان و زنان و کودکان نمی جنگید که می گویند: پروردگارا! ما را از این شهری که اهلش ستمکارند بیرون ببر و از جانب خود بر ما سرپرستی بگمار و از جانب خود برای ما یاوری قرار ده.
پیامبران و رهبران الهی نه تنها از محرومین و مستضعفین حمایت می کردند و برای نجات آنها با نظام ظلم و ستم مبارزه می کردند، بلکه خود و غالب پیروانشان از مستضعفین بیدار شده بودند. و مانند آنها زندگی می کردند. در روایت است که پیامبر اکرم (ص) مانند بردگان روی زمین می نشست، مانند آنها غذا می خورد و مانند آنها سوار مرکب می شد و مانند آنها زندگی می کرد و از جمله افرادی بود که گاه از گرسنگی سنگ به شکم می بست.
34- سیاست تنظیم عادلانه روابط و مناسبات اقتصادی و توزیع عادلانه ثروت: یکی از مسئولیتهای مهم انبیا ورهبران الهی تلاش جهت تامین قسط و عدل و تحقق عدالت اجتماعی است. تمامی مکتب های مادی، سرمایه داری، سوسیالیستی، کمونیستی، سیاسی و اقتصادی جهان مدعی عدالت اجتماعی هستند. اما نوع نگرش و تفسیر آنها از عدالت اجتماعی با مکاتب الهی فرق می کند. بعنوان مثال، مکتب و نظام سرمایه داری، عدالت اجتماعی را در آزادی و مالکیت بی حد و حساب فردی می داند.
در مکتب سوسیالیستی و کمونیستی، اصالت را به جامعه می دهد، و عدالت اجتماعی را در مساوات اقتصادی افراد جامعه می شناسد. از جمله اهداف بسیار مهم اسلام تحقق قسط و عدل در جامعه است. خداوند متعال در آیه 25 سوره حدید می فرماید: "لقد ارسلنا رسلنا بالبینات و انرلنا معهم الکتاب والمیزان لیقوم الناس بالقسط و انزلنا الحدید فیه باس شدید و منافع للناس...." به راستی ما پیامبران خود را با دلایل آشکار فرستادیم و با آنها کتاب و میزان (حق و باطل) نازل نمودیم تا مردم به عدل و انصاف به پاخیزند و آهن را که در آن نیرویی شدید و منافعی برای مردم است پدید آوردیم.
عدالت در بعد اقتصادی بر اساس اهداف و سیاستهای الهی و اسلامی از مولفه های زیر تشکیل می شود: الف- هر کس مالک تلاش و دست رنج اقتصادی کار خویش است. خداوند متعال می فرماید: "لیس للانسان الا ما سعی". ب- عدالت اقتصادی نباید موجب انباشتن ثروت در دست گروه خاصی شود. خداوند متعال در آیه 7 سوره حشر می فرماید: "کی لایکون دوله بین الاغنیاء منکم"؛ هرگز نباید مال و ثروت در انحصار اغنیاء و صاحبان ثروت باشد.
ج- برای تحقق اصل فوق بایستی بخشی از درآمد های مسلمانها به افراد محروم و ناتوان و نیازمند اختصاصداده شود. خداوندمتعال درآیه 24 و 25 سوره معراج می فرماید:" والذین فی اموالهم حق معلوم، للسائل و المحروم"؛ آنان (افراد متقی) که در مالشان حقی معلوم برای افراد محروم جامعه معین شده است.
35- سیاست تامین رفاه عمومی: نعمت های الهی که خداوند در طبیعت خلق و پرورش داده است، برای استفاده همه افراد بشر است. خداوند در وجود انسان با در اختیار گذاشتن علم و دانش و قدرت درک پدیده ها و قوانین الهی حاکم بر جهان و طبیعت، قدرت تسخیر طبیعت و استخراج و پرورش منابع و استفاده و بکار گیری آن برای رفع مایحتاج خویش را فراهم نموده است.
خداوند در آیه 168 سوره بقره می فرماید:"یا ایها الناس کلوا مما فی الارض حلالا طیبا ولا تتبعوا خطوات الشیطان انه لکم عدو مبین"؛ ای مردم از آنچه در روی زمین حلال و پاکیزه است بخورید و از گام های شیطان پیروی نکنید که او دشمن آشکار شماست. خداوند متعال در آیه 15 سوره سبا می فرماید: " کلوا من رزق ربکم واشکرواله بلده طیبه و رب غفور"؛ ازروزی خدایتان بخورید و شکر گزار او باشید. مسکنتان شهری نیکو و پروردگارتان بخشنده است.
36- سیاست در تدوین قانونگذاری و اجرای و اعمال قانون یکسان برای همه: از جمله نیاز اولیه هر جامعه و زندگی جمعی انسان، وجود قانون و مقررات و اجرای درست آن است. در دو قرن اخیر در جوامع زیادی قوانین مترقی ای نوشته اند، اما درمرحله اجرا سرمایه داران و قدرتمندان از آن تبعیت نمی کردند و تنها برای محرومین و مستضعفین اجرا می شد.
از ویژگیهای حکومت پیامبر اسلام و علی (ع) و انقلاب اسلامی، این بوده که اولا هر گونه مجازاتی، فقط بر اساس قانون و ضابطه از پیش اعلام شده شده می باشد و ثانیا قانون و ضابطه برای کلیه اعضای جامعه، در هر شرایط و وضعیت و مسئولیت اجتماعی که باشند بطور یکسان اعمال می شود.
و هیچ فرقی بین رئیس جمهوری و مردم عادیوجود ندارد. رعایت دقیق ضوابط و قوانین تدوین شده از طرف همه افراد و اقشار مختلف و مسئولین نظام، موجب ایجاد امنیت در جامعه می شود و موجب ایجاد انگیزه و دلگرم شدن افراد در فعالیتهای مختلف، فرهنگی، اجتماعی، سیاسی، اقتصادی، قضایی و قانونگذاری، علمی و فناوری و عمرانی می شود.
37- سیاست استقلال قوه قضائیه و دادگری از دولت و صاحبان قدرت های اجتماعی، اقتصادی، سیاسی و نظامی برای ایجاد عدالت اجتماعی:  یکی از فعالیت های مهم، اجرای قوانین و صدوراحکام بر طبق قوانین و ضوابط است. بهمین خطر در قانون اساسی نظام جمهوری اسلامی، قوه قضائیه از استقلال کامل برخوردار است. این قوه ای است که پشتیبان فردی و اجتماعی است و مسئولیت تحقق عدالت را بعهده دارد.
موارد زیر از مهمترین مسئولیتهای قوه قضائیه می باشد: الف- اقدامات لازم برای پیشگیری از وقوع جرم و جنایت و اصلاح مجرمین؛ ب- رسیدگی به شکایات و تضلمات و صدور حکم؛ ج- حل و فصل کردندعاوی و رفع خصومت ها بر طبق قانون؛ د- احیای حقوق مردم و گسترش عدل و آزادیها بر طبق معیار ها و ارزشهای اسلامی؛ ه- نظارت بر حسن اجرای قوانین در بخش دولتی و خصوصی؛ و- کشف جرائم و تعقیب، و مجازات و تعزیر مجرمین و اجرای حدود و مقررات جزایی اسلام.
38- سیاست مساوات و برابری مردم در برابر قانون و اجرای قانون: در نظام جمهوری اسلامی همه مردم بایستی اولا در شرایط مساوی مشمول هر قانون مصوب در سه قوه بشوند و در قانون تبعیضی وجود نداشته باشد؛ ثانیا درمرحله اجرای قوانین همه مردم جامعه بایستی بطور یکسان و به یک چشم نگاه کرده شوند و در اجرای قانون هیچگونه تبعیضی وجود نداشته باشد. بنابراین همه مردم بایستی در یکحد در حمایت قانون قرار بگیرند، و همه خطا کاران در اقشار مختلف به یک اندازه مجازات شوند.
و بنا بر اصل بیستم قانون اساسی جمهوری اسلامی: همهافراد ملت اعم از زن و مرد یکسان در حمایت قانون قرار دارند و همه از حقوق انسانی، سیاسی، اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی با رعایت موازین اسلام برخوردارند. در اصل 107 قانون اساسی آمده است که: رهبر در برابر قوانین با سایر افراد کشور مساوی است.
39- سیاست فرهنگ سادگی و صمیمیت رهبران، دولت و مردم: سیاست فرهنگ سادگی و صمیمیت رهبر، دولت و مردم، در حقیقت این سیاست مردمی بودن نظام اسلامی را نشان می دهد. در صورتی که در طول تاریخ در نظام های غیر الهی و غیر مردمی، همواره دیواره های آهنینی بین حاکمان (دولتمردان) و مردم عادی وجود داشته است. و حاکمان و دولتمردان از مردم عادی فاصله بگیرند و عده ای متملق و چاپلوس و اشراف مفسد و صاحبان زر و زور و تزویر بر گردشان جمع شوند.
بررسی و مطالعه زندگی انبیاء و رهبران الهی حقیقتدیگری را به ما نشانمی دهد، که با شیوه و مشی مستکبرین و حاکمان ظالم و مفسد در تعارض بوده است. بعنوان مثال، پیامبر اکرم(ص) با تمام عظمت و قدرتی که داشت با مردم متواضعانه و زاهدانه و صمیمی با مردم زندگی و با آها صحبت می کرد و در هر مجلسی که وارد می شددر هر جا که خالی بود همانجا می نشست.
با مردم طوری با صفا و صمیمیت صحبت می کرد که فاصله ای بین او و آنها ایجاد نشود. در قانون اساسی تاکید بر حقوق و شخصیت آحاد ملت و نفی تبعیض های ناروا، برابری همه افراد در برابر قانون، تاکید بر ارزشهای اخلاقی اسلامی و رابطه مستحکم بین دولتمردان و مردم شده است که موجب صمیمیت و صداقت بین آنها می شود.
40- سیاست مقابل به مثل با دشمنان و مخالفان نظام: در طول تاریخ مخالفان نظام الهی و حکومت اسلامی بخشی از افراد جامعه را تشکیل می دهند، که می توان آنها را به دسته های زیر تقسیم بندی نمود: الف- افرادی که دارای خواسته های مشروع می باشند و از سیاستها و نا هنجاریهای جامعه رنج می برند و از اعمال برخی مسئولین حکومتی ناراضی می باشند.
سیاست حکومت اسلامی در برابر این دسته باید، بررسی علت نارضایتی ها و ریشه یابی آنها باشد و در جایی که حق با این افراد است، اقدام لازم برای اصلاح نظام و رفع نابسامانی مربوطه به عمل آید. در صورتی که عده ای بر اثر تبلیغات دشمنانداخلی و خارجی دچار سوء تفاهم شده اند با روشنگری و گفتگو و توضیح سیاستها در صدا و سیما و روزنامه ها، سوء تفاهم ها از این افراد بر طرف شود. اما در برابر سه گروه دیگر چه سیاستی بایستی اتخاذ شود؟ خداوندمتعال در آیه 194 در سوره بقره می فرماید"فمن اعتدی علیکم فاعتدوا علیه بمثل ما اعتدی علیکم واتقوا الله و اعلموا ان الله مع المتقین"؛ هر کس به شما تجاوز و دشمنی کرد، با او به مقابله به مثل کنید (به همان گونه همان اندازه که او دشمنی کرده است دشمنی کنید)، و از خدا پروا دارید و بدانید که خداوند با تقوا پیشگان است. این سیاست، سیاست مقابله به مثل است.
در مقابل مبارزه تبلیغاتی، با آنها مبارزه تبلیغاتی کنید، در مقابله با مبارزه سیاسی، با آنها مبارزه سیاسی کنید، و در مقابله با مبارزه نظامی و براندازی، در برابر آنها با قدرت کوبنده و سلح نظامی روبرو شوید. ب- مخالفان قانونی حکومت: این افراد دارای ایده های خاص خود در اداره جامعه اند و در چار چوب قوانین، و با ابزار های قانونی به مخالفت با سیاستهای دولت می پردازند. سیاست حکومت اسلامی در برابر این افراد، سیاست مقابله به مثل است.
اگر آنها مبارزه سیاسی و تبلیغاتی می کنند شما نیز با آنها مبارزه سیاسی و تبلیغلتی کنید. ج- افرادی که با اصل نظام و مشروعیت آن مخالفند، ولی مخالفت خویش را از طریق راههای سیاسی و تبلیغاتی دنبال می کنند. سیاست نظام اسلامی، مبارزه تبلیغاتی و سیاسی با آن هاست. د- افرادی که به دنبال براندازی نظام جمهوری اسلامی می باشند و پیوسته در حال توطئه و تخریب و دروغ پراکنی می باشند و با استفاده از سلاح نظامی و مبارزه مسلحانه با نظام مبارزه می کنند.
سیاست نظام اسلامی مبارزه مسلحانه و از میان بر داشتن آنها خواهد بود. در زمان حکومت اسلامی امیر المومنین علی (ع)، تا زمانی که خوارج دست به توطئه نزدند، علی رغم انتقادشان از حکومت و بد گفتن به حضرت، حضورشان را در جامعه تحمل می کرد. سیاست علی (ع) روشنگری و افشای کج فهمی آنها بود. اما وقتی خوارج شروع به نا امن کردن جامعه اسلامی و کشتن مسلمانها پرداختند، مقابله مسلحانه علی (ع) با آنها شروع شد.
41- سیاست دوری از خشونت و خونریزی در برخورد با مخالفان و جنگ مسلحانه داخلی و خارجی: در اسلام برای کنترل مبارزه مسلحانه، حد و حدود و مقرراتی وضع شده است. سیاست اسلامی در جنگ مسلحانه بین دو کشور اسلامی این است که تلاش کند تا بین آنها میانجی گری و صلح بر قرار نماید. و در صورت ادامه تجاوز دست مظلوم را بگیرد و به کمک آن بشتابد.
خداوند متعال در آیه 9 سوره حجرات می فرماید: " وان طائفتان من المومنین اقتتلوا فاصلحوا بینهما فان بغت احد ئهما علی الاخری فقاتلوا التی تبغی حتی تفی ء الی امر الله فان فاءت فاصلحوا بینهما بالعدل و اقسطوا ان الله یحب المقسطین"؛ و اگردو طایفه از مومنان با هم جنگیدند، میان آن دو اصلاح کنید؛ و اگر یکی از آن دو بر دیگری تعدی کرد، با آنکه تعدی می کند بجنگید تا به فرمان خدا باز گردد.
پس اگر باز گشت، میانشان به عدالت صلح دهید و عدل و انصاف روا دارید، که بی شک خداوند دادگران را دوست دارد. خداوند در آیه 194 در سوره بقره می فرماید: هر کس به شما تجاوز کرد پس شما به همانگونه در دشمنی مقابله به مثل کنید.
42- سیاست صلح طلبی در سیاست خارجی: انسانها فطرتا صلح جو و طالب آن هستند. نظام اسلامی که یک نظام جامع و پویایی است، احقاق حق و گرفتن حق محروم از ظالم و بر قرای عدالت در روابط بین الملل یک سیاست مسلم اسلامی است. خداوند در آیه 61 سوره انفال می فرماید: "فان جنچوا للسلم فاجنح لها و توکل علی الله انه هو السمیع العلیم"؛ اگر بیگانگان به صلح مایل شدند تو نیز بدان راضی باش و بر خدا تکیه کن که او شنوای داناست. از جمله سیاستی که بر صلح طلبی اولویت دارد، ریشه کن کردن فتنه است. خداوند در آیه 39 سوره انفال می فرماید:"قاتلو هم حتی لا تکون فتنه و یکون الدین کله لله فان انتهوافان الله بما یعملون بصیر"؛ با آنها بجنگید تا دیگر فتنه ای نماند و دین یکسره از آن خدا گردد.
پس اگر (از کفر) باز ایستادند، بی تردید خداوند به آنچه انجام می دهند بیناست. هیچ راهی برای سلطه طلبی وجود ندارد. علی (ع) در عهد نامه خویش به مالک اشتر می فرماید: و بپرهیز از خونها، و ریختن آن به ناروا، که چیزی چون ریختن خون به نا حق، آدمیرا به کیفر نرساند و گناه را بزرگ نگرداند و نعمت را نبرد و رشته عمر را نبرد و خداوند سبحان روز رستاخیز نخستین داوری که میان بندگان کند در خونهایی باشد که از یکدیگر ریخته اند. پس حکومت خود را با ریختن خونی به حرام نیرومند مکن که خون به حرام ریختن قدرت را به ناتوانی و سستی کشاند بلکه دولت را از صاحب آن به دیگری بگرداند.
43- سیاست وفای به عهد و پایبندی به تعهدات، قرار داد ها و پیمانها: بر اساس دستورات اسلامی، یک مسلمان نبایستی خلف وعده و پیمان شکنی نماید. وفای به عهد و پیمان، یک اصل حقوقی است و الزامات شرعی در معاملات و پیمانها بوجود می آورد. در پیمانها و تعهدات بین نظام اسلامی و دولتها و ملت های دیگر,نشکستن عهد و پیمان وباقی ماندن بر عهد خویش است. خداوند متعال در آیه 8 سوره مومنون می فرماید: "والذین هم لاماناتهم و عهدهم راعون"؛ مومنان کسانی هستند که رعایت امانتها و پیمانهایشان را می کنند. در اصا 153 قانون اساسی تلویحا لزوم وفای به عهد و پیمانها را تائید می کند.
44- سیاست قاطعیت در برابر دشمنان و نرمی و عطوفت و رحمت در مقابل مومنان: خداوند از مسلمانها و نظام اسلامی می خواهد که در برابر دشمن هوشیار باشند و از هر گونه ساده اندیشی و زود باوری بر حذر باشند. و در برابر خودی ها و مسلمانها به نرمی و عطوفت و مهربانی برخورد نمایند. بنابر این حکومت و جامعه اسلامی نبایستی در برابر دشمن حیله گر و توطئه گر سیاست ساده اندیشی و مماشات داشته باشد، بلکه بایستی سیاست ب صلابت همراه با اظهار قدرت از خود نشان دهد. خداوند متعال در آیه 29 سوره فتح می فرماید:" محمد رسول الله واالذین معه اشداء علی الکفار رحماء بینهم"؛ محمد پیامبر خداست و کسانی که با او هستند بر کفار سر سخت و در بین خودشان مهربانند.
45- سیاست سازش میان دین و دنیا: در بسیاری ازادیان، دین بعنوان عکس العمل معنوی انسان در برابر زندگی مادی و تمایلات به نعمت های این جهان تلقی می شود. خدا پرستی در برابر دنیا دوستی، معنویت در برابر مادیت، روح در برابر جسم، زندگی اخروی در برابر زندگی مادی، دین در برابر دنیا و آخرت در برابر زندگی کنونی است. به مفهوم دیگر اساس بیشتر مذاهب و مکاتب بزرگ عرفانی و اخلاقی و پایه اخلاقی بشری بر کشمکش میان این دو جنبه متناقض بنا نهاده شده است.
اما در اسلام چنین تناقضی وجود ندارد، دنیا و آخرت با یکدیگر متناقض نیستند، بلکه مکمل و کامل کننده همدیگرند و "الدنیا مزرعه الاخره" دنیا کشتزار آخرت است. مسلمانها سعادت زندگی مادی و معنوی در این جهان و آخرت را از خداوند دائما در خواست می کنند. خداوند متعال در آیه 201 سوره بقره می فرماید: "ربنا آتنا فی الدنیا حسنه و فی الاخره حسنه" پروردگارا! زندگی در زندگی دنیا و زندگی آخرت بهما خوبی ده. و در آیه 77 سوره قصص می فرماید: ولا تنس نصیبک من الدنیا و احسن کما احسن الله الیک"، سهم خود را از دنیا فراموش مکن و همانگونه که خدا به تو نیکی کرد نیکی کن.
علی (ع) می فرماید "من لا معاش له لا معاد له"، هر که زندگی مادی ندارد، زندگی اخروی نیز ندارد. امام صادق (ع) سیاست سازش بین دنیا و آخرت را در یک جمله بیان می کند که "لیس منا من ترک دنیاه لآخرته ولا آخرته لدنیا"، آنکه دنیایش را برای آخرت رها می کند و نیز آنکه آخرتش را بدنیا می فروشد از ما نیست. پیامبر اکرم (ص) حالات روحی مسلمانها و امت اسلامی را در یک جمله بیان می کند و می فرماید" زهاداللیل و اسدالنهار" ، آنها را پارسایان شب و شیران روز خوانده است.
بنابراین سیاست نظام و دولت و امت زمینه ساز بایستی در جهتی باشد که در هر دو بعد زندگی مادی و معنوی امت اسلامی برای مردم جان نمونه و الگو باشد، تا در دعوت از دیگران به اسلام و زمینه سازی ظهور موفق تر باشد.
46- سیاست احترام به حقوق ملل و مذاهب دیگر : خداوند متعال در آیه 8 در سوره ممتحنه می فرماید:"ولا ینهیکم الله عن الذین لم یقاتلوکم فی الدین و لم یخرجوکم من دیارکم ان تبروهم و تقسطوا الیهم ان الله یحب المقسطین"، خداوند شما را از نیکی کردن و دادگری باکسانی که در (امر) دین با شما نجنگیده و شما را از دیارتان بیرون نکرده اند نهی نمی کند.
بی تردید خداوند دادگران را دوست می دارد (خداوند منع نمی کند شما را از اینکه با آنان بعدالت و نیکی رفتار کنید). یعنی اقلیت ها در اسلام اگر با شما جنگ مذهبی اعلام نکردند و به شما فشار نیاوردند و شما را از وطنتان خارج نکرده است نهی نمی کند شما را از اینکه با آنها به عدالت و نیکی رفتار کنید. اسلام در عین حالیکه وظیفه مسلمانها را تبلیغ مذهب خود می داند، هیچ اقلیت مذهبی را مجبور نمی کند که ترویج فکر و مذهب خودش را تعطیل کند و همیشه حقوق اقلیت ها را محترم می داشته است.
47- سیاست منع دوستی و برقراری رابطه با کسانی که عملا با شما می جنگند: خداوند متعال در آیه9 در سوره ممتحنه می فرماید:"انما ینهکم الله عن الذین قاتلکم فی الدین و اخرجوکم من دیارکم و ظاهروا علی اخراجکم ان تولوهم و من یتولهم فاولئک هم الظالمون"، خداوند شما را تنها از دوستی و رابطه با کسانی باز می دارد که در (امر) دین با شما جنگیدند و شما را ازخانه هایتان بیرون راندند و در بیرون راندنتان با یکدیگر هم دستی کردند. و هر کس با آنها دوستی کند آنان همان ستمگرانند. آیه فوق فقط افرادی را که نبایستی با آنها با نیکویی رفتار کنیم نشان می دهد، با کسانی که با شما عناد می وذرند و می جنگند و شما را از وطنتان می خواهند بیرون کنند. آنها را نبایستی دوست خود بگیرید. دشمنی که با هم همدست می شوند تا شما را از خانه هایتان بیرون کنند و عملا با شما می جنگند.
48- سیاست آزادی بحث و نظریه پردازی و ابراز نظر: بر خلاف مسیحیت که کشیشان بعنوان دفاع ازمسیحیت در قرون وسطی انهمه به علما و دانشمندان و به علم و اندیشه ظلم کردند و دانشمندانی مانند گالیله را به خاطر اینکه چیزی را درک یا کشف کرده و نظر داده که خون در بدن جریان دارد می سوزانند و از بین می برند. در صورتیکه در اسلام بزرگترین رهبران مذهبی هیچگاه نگفته اند این نظر حق است و بس. عدم تعصب در اندیشه، اختلاف نظر در تفسیر و کلام و حدیث و اصول عقاید در اسلام و گفتگو با مخالفین و مناظرات مذهبی امری عادی بوده است.در اوائل اسلام، علمای همه مذاهب با هم روی موضوعاتی که با هم اختلاف داشتند بحث می کردند. پیامبر اکرم (ص) می فرماید: "ان فی اختلاف امتی رحمه"، در اختلاف میان امت من رحمتی است. البته اختلاف فکری منظور است تا تمام امت قالبی و کور کورانه فکر نکنند تا امت مرده ای نباشند. از تنازع افکار و تصادم آزادانه افکار و طوفان فکری علما و دانشمندان و امت اسلامی است که فکر تازه بوجود می آید، و تکامل فکری ایجاد می شود.
49- سیاست گسترش حکمت و خصلت های پسندیده اخلاقی: امروزه با رشد و توسعه علمی و فناوری و توسعه و گسترش دانستنیهای طبیعی، ریاضی، فنی، حقوقی، ادبی، هنری، انسان شناسی، جامعه شناسی، تاریخ و غیره یعنی دانش انسان، هیچگاه مانع ارتکاب جنایات و بی عدالتی های بشر مانع نشده است، بلکه شکل جنایت و ارتکاب جرم را تغییر داده اند و حتی دامنه آنرا وسیع تر و گسترده تر کرده اند. همانطر که کشور های آمریکا و اروپا که از رشد علمی و فناوری پیشرفته ای برخوردار است در طول دو قرن اخیر دست به استعمار، بهره کشی و بردگی و کشت و کشتار زیادی زده است.
و این همه پیشرفت های علمی این کشور ها را از نظر اخلاقی اصلاح نکرده بلکه در بسیاری از ابعاد منحط تر نموده است و او را بر ارتکاب جنایت تواناتر و هوشیارتر نموده است. امروز کشتار و جنایات آمریکا در عراق، افغانستان، لبنان، فلسطین و همچنین جنایات امریکا در زندان های گوانتانمو، ابو قریب و زندان های مخوف دیگر بر هیچ کس پوشیده نیست و دستورات شکنجه مستقیما توسط ریاست جمهوری آمریکا صادر شده است.
مقصود از گسترش حکمت، خود آگاهی انسانی و اخلاق فردی، وجدان بیدار و توانا و سالم انسانی است به صورتی که بتواند انسان را در مسیر فطرت و نوامیس خلقت نگاه دارد و در جهت قرب به خداوند به تلاش، جهاد و حرکت وادارد و از انحراف و سقوط و تسلط هوسها و امیال منحط و متجاوز باز دارد. افراد و دانشمند بدون اخلاق و حکمت به آسانی و ارزانی خودرا در اختیار صاحبان زر و زور و تزویر قرار می دهد و در برابر خودخواهی و پول و شهوت، نسبت به هیچ ظلم و جور و فسادی حساسیت از خود نشان نمی دهد و خود ابزاری در اختیار سازمانهای مخوفی مانند سازمان سیا ی امریکا می شود.
در مقابل افراد، و امتی قرار دارند که از علم و اطلاعات بی بهره اند اما در هوسها و تحریکها و فریبندگیها و در مخوف ترین پرتگاه های انسان کش، چنان استوار و مستقیم گام بر می دارند که گویی دست به دست راهنما و راهبری آگاه و توانا دارد و به صورتی است که سراسر وجودش از راستی و شرافت حکایت می کند و از او جز خیر وزیبایی نمی تراود و از چهره اش پر تو یقین و استقامت و استواری و نیکی نمایان است.
این دو تفاوت در بین دو گروه فوق الذکر در چیست؟ آن دست پنهانی که در دست وی است چیست؟ می بینیم که در گروه دوم نیرو و وجدانی است که گروه اول علی رغم دانشش فاقد آن است. چنین نیرویی و چنین وجدانی خود آگاه و بیدار را، حکمت می نامند. در قرآن کتاب و حکمت با هم آمده است و همه جا به مفهوم آگاهی درست و شناخت حق است. "الحکمه ضاله المومن"، حکمت گمشده مومن است. درروایتی آمده است: "العلم نور یقذفه الله فی قلب من یشاء"، علم نوری است که خدا در دل آنکه می خواهد می افکند.
50- سیاست ایجاد وحدت اعتقادی، اخلاقی و فرهنگی، اجتماعی سیاسی بین مسلمانها و امت اسلامی: همانطوری که پیامبر اکرم(ص) توانست اولا مهاجرین و انصار را که پرورش یافته دو محیط مختلف بودند و از نظر تفکر و معاشرت فاصله زیادی با هم داشتند متحد کند، و ثانیا قبیله اوس و خزرج را که جمعیت انصار را تشکیل می دادند و حدود 120 سال با هم در جنگ بودند و دشمنان خونی یکدیگر بودند، توانست اختلاف میان آنها را از میان بردارد و انها را با هم متحد نماید.
51- ایجاد رعب و حراس در دل دشمنان اسلام از طریق مانور های نظامی: همانطور که پیامبر اسلام از طریق مانور های نظامی، و آگاه کردن دشمنان از قدرت نظامی و ایمان و جهاد امت اسلامی، سعی نمود تا با ایجاد حراس از قدرت اسلام، سپاه دشمن را از حمله به مسلمانها منصرف نماید.
52- سیاست امنیتی و کسب اطلاع از آخرین وضعیت دشمن: تلاش جهت دستگیری جاسوسان دشمن و گرفتن اطلاع از آخرین وضعیت دشمن از راه های مختلف. در زمان پیامبر عباس عموی پیامبر که یک مسلمان واقعی غیر متظاهر به اسلام در مکه بود، پیامبر اکرم(ص) را در مدینه از نقشه های جنگی قریش آگاه می ساخت. بنا براین نیاز به افراد خبر رسان از وضعیت دشمن می باشد.
53- سیاست آماده سازی روحی و روانی نیرو های نظامی، سپاهی و بسیجی: در یکی از جنگها، پیامبر اکرم شمشیری بدست گرفت و برای تحریک مجاهدانش گفت: کیست که این شمشیر را بدست گیرد و حق آنرا ادا کند؟ عده ای برخواستند، اما پیامبر ازدادن شمشیر به آنها امتناع کرد. ابو دجابه گفت حق شمشیر چیست؟ پیامبر اکرم(ص) گفت حق شمشیر این است که آنقدر با آن دفاع کنی که خم شود. ابودجابه گفت من حاضرم. پیامبر شمشیر را به او داد و او با هر کافری که روبرو می شد او را بر روی زمین می انداخت.
54- سیاست انتخاب مسئولین نظام که از صفات ناپسندی مانند بخل، جهل، ستم، تجاوز، رشوه، بدور باشد: علی(ع) در نهج البلاغه خطبه 13/189 می فرماید: "و قد علمتم انه لا ینبغی آن یکون الوالی علی الفروج والدماء والمغانم والاحکام و امامه المسلمین البخیل فتکون فی اموالهم نهمته و لا الجاهل فیضلهم بجهله و لا الجافی فیقطعهم بجفائه والحائف للدول فیتخذ قوما دون قوم و لا المرتشی فی الحکم فیذهب بالحقوق و یقف بها دون المقاطع و لا المعطل للسنه فیهلک الامه"، و همانا دانستید که شایسته و سزاوار نیست کسی که بر ناموس، خون، غنیمت و پیشوائی مردم ولایت دارد، بخیل باشد، چه در آن حال در اموال مردمان به شدت نصرف کند، و نباید نادان باشد تا به سبب آن مردم را گمراه سازد، و نباید ستمکار باشد تا آنان را پریشان روزگار نماید، و نباید تجاوزگر در مال مردم باشد. پس گروهی را در عطا بر دیگری ترجیح دهد، و نه در حکم رشوه گیرد تا حقوق مردم را از بین برود و بی توجه به حدود الهی حکم دهد، و نه ضایع کننده سنت که باعث هلاک امت گردد.
55- سیاست مبارزه با رشوه: مال و ثروت، هدایا و تشویقات، محل لغزش و تزلزل مسئولین نظام اسلامیست. شیطان صفتانی که در صدد بدست آوردن جاه و مقامند، برای اینکه بتوانند بواسطه اشخاص ذی نفوذ به خواسته های خود برسند دست به دادن هدایا و رشوه می زنند. مسئولین نظام اسلامی باید با دقت فراوان مواظب این لغزشها باشند تا هرگز در دام شیاطین گرفتار نیابند. زمانی که نامه حضرت سلیمان بواسطه هدهد به ملکه سبا رسید، تصمیم گرفت با دادن هدیه ای حضرت سلیمان را بیاز ماید.
خداوند در آیه 35 سوره نمل می فرماید: "وانی مرسله الیهم بهدیه فناظره بم یرجع المرسلون"، حضرت سلیمان با نپذیرفتن هدیه که درس بزرگی به مسئولین نظام اسلامی داد و با فرستادگان ملکه سبا چنین فرمود: آیا می خواهید مرا با مال فریب دهید، آنچه خدا به من داده از آنچه شما دارید بهتر است بلکه، شما هستید که با هدایا خوشحال می شوید. در آیه 36 همان سوره می فرماید:"فلما جاء سلیمان قال اتمدونن بمال فما اتانی الله خیر مما اتاکم بل انتم بهدیتکم تفرحون". غافل نباشیم که امروز هدایا که در واقع رشوه است در قالبهای مختلف و صورتهای متفاوت انجام می پذیرد که گاهی نتیجه آن بعد از یک یا چند سال ظاهر می شود که این هوشیاری مسئولین نظام اسلامی را طلب می کند.
56- سیاست هماهنگی گفتار مسئولین با کردار و عملکردشان: مسئولین نظام اسلامی نبایستی گفتارشان با کردار و عملکردشان با هم فرق داشته باشد، تابتوانند در قلوب مردم نفوذ کنند و در عمل پایبند به احکام اسلام باشد. اینطور نباشد که مردم را دعوت به حق و اطاعت از احکام اسلام دعوت کند اما خود بر خلاف آن عمل نمایند در این صورت تنفر و بی اعتمادی را به دنبال خواهد داشت. از علی (ع) صحبت کنند ولی زندگیمعاویه وار داشته باشند در این صورت پشتوانه قوی و استواری را از دست میدهند.
57- سیاست انتخاب مسئولین که مردم دوست، مهربان و نرمخو با مردم: خداوند در آیه 159 سوره آل عمران خطاب به حضرت پیامبر اکرم (ص) می فرماید: "ولو کنت فظا غلیظ القلب لا نفضوا من حولک"، اگر خشن و سختگیر و تند خو بودی مردم از اطراف تو پراکنده می شدند.
حضرت علی (ع) در نامه به مالک اشتر در نهج البلاغه نامه 54 از مالک می خواهد با رحمت و محبت با مردم بر خورد کند چه نسبت به آنها که مسلمان هستند و چه به آنان که غیر مسلما می باشند. می فرماید:"واشعر قلبک الرحمه للرعیه والمحبه لهم و اللطف بهم و لا تکونن علیهم سبعا ضاریا تغتنم اکلهم فانهم صنفان اما اخ لک فی الدین او نظیر لک فی الخلق"، دل خویش را با مهر به رعیت سرشار ساز و به آنان محبت نموده و لطف نما برای آنان درنده ای خونخوار مباش که خوردنشان را غنیمت شماری! چه رعیت دو دسته اند: یا برادر دینی تواند، یا در آفرینش با تو برابر و همانندند.
58- سیاست تبیین و تبلیغ فرمانبرداری ار خدا، و از فرستاده اش رسول و از اولی الامر از بین خود:  خداوند متعال می فرماید:"یا ایها الذین آمنو اطیعوا الله و آطیعوا الرسول و اولی الامر منکم". خداوند اطاعت و فرمانبرداری از کسانی را که در میان ما اولی الامر و صاحبان قدرت و زعامت اند، فرض نموده است.
59- سیاست ساده زیستی مسئولین: مسئولین نظام اسلامی در مسائل زندگی و معیشتی خویش باید ساده زیست باشند. زندگانی خود را در سطح افراد ضعیف جامعه قرار دهد و با آنان در مسائل و سختیها ابراز همدردی نماید، این گونه همسویی با مردم باعث پیوند و ارتباط بیشتر مردم و مسئولین نظام می شود.
مردم مسئولین را جزو خود می دانند و مشکلات زندگی آنها را معترض و مخالف نساخته و نا امید نمی گرداند و نتیجه آن حمایت از مسئولین نظام در هنگام مشکلات است. حضرت علی (ع) در نهج البلاغه خطبه 209/325 می فرماید: "ان الله فرض علی ائمه العدل ان یقدروانفسهم بضعفه الناس کیلا یتبیغ بالفقیر فقره"، خداوند بر حاکمان عادل واجب فرموده است که زندگانی خویش را در سطح مردم فقیر قرار دهند تا رنج فقر فقیر او را به هیجان در نیاورد.
60- استفاده از نکات مثبت تجربیات دیگر کشور ها در سیاستگذاری:
در ساختار تدوین سیاست‌ها و تخصیص بودجه جهت زمینه سازی شرایط ظهور نهادهای مختلفی تاثیرگذارهستند. در تدوین و اجرای سیاست های مورد نیاز آماده سازی شرایط ظهور، بایستی از قرآن، روش و سنت پیامبر(ص) و سیره امامان معصوم(ع) استفاده شود. همچنین لازم است از عقلانیت و اجتهاد در سیاستگذاریها استفاده شود. در این رابطه استفاده از تجربیات تاریخی و تجربه دیگر کشور ها در امر سیاستگذاری می تواند مفید باشد. بنابراین مناسب است از تجربه کشورهای مختلف در تدوین سیاستگذاریها و تخصیص بودجه استفاده شود.
تجربه کشورهای مختلف در تدوین سیاستگذاریها و تخصیص بودجه نوع این نهادها و همچنین میزان تأثیرگذاری آنها بر تدوین سیاستها و تخصیص بودجه مورد نیاز متفاوت است. در غالب کشورها 4 نهاد عمده در فرآیند تدوین سیاست‌های کشورها تاثیرگذار می‌باشند: 1) نهادهای سیاستگذار و سرمایه‌گذار 2) نهادهای هماهنگ‌کننده سیاستگذاری 3) نهادهای مشاوره‌ای سیاستگذاری و 4) حکومتهای منطقه‌ای و ایالتی یا استانی؛ که در زیر به توضیح هریک پرداخته می شود: الف- نهادهای سیاستگذار و سرمایه‌گذار : در کشورهای مختلف، وزارتخانه‌های دولتی به عنوان نهادهای اصلی، مسئول تدوین سیاست‌هایخود و تخصیص بودجه‌های تحقیقاتی هستند.
بعنوان مثال وزارتخانه‌های مسئول سیاستگذاری علم و تکنولوژی در کشورهای مختلف، متفاوت هستند؛ به عنوان مثال، در کشورهایی مانند آلمان و نروژ، وزارتخانه آموزش و پرورش، مسئولیت بیش از نیمی از سرمایه‌گذاری تحقیق و توسعه دولتی را بر عهده دارد و همین وزارتخانه تأمین بودجه دانشگاه‌ها را نیز انجام می‌دهد.
در سوئد، حدود 45 درصد سرمایه‌گذاری دولتی را وزارت آموزش و پرورش و 24 درصد آن را وزارت دفاع انجام می‌دهد. همچنین، در کشورهایی مانند استرالیا و فنلاند، بیش از دوسوم سرمایه‌گذاری دولتی در زمینه تحقیق و توسعه را وزارت آموزش و پرورش و وزارت تجارت و صنایع انجام می‌دهند.
ب- نهادهای هماهنگ‌کننده سیاستگذاری: از آنجا که در کشورهای مختلف، مسئولیت سیاستگذاری در زمینه های مختلف از جمله در زمینه علم و تکنولوژی میان وزارتخانه‌های مختلف تقسیم شده است، این کشورها سعی کرده‌اند که مکانیزم‌هایی برای ایجاد هماهنگی در این سیاستگذاری‌ها ایجاد کنند. این مکانیزم‌ها در قالب نهادهای هماهنگ‌کننده سیاستگذاری تبلور یافته‌اند. به عنوان مثال در زمینه رشد و توسعه علمی و فناوری، می‌توان به موارد ذیل به عنوان نهادهای هماهنگ‌کننده سیاستگذاری علم و تکنولوژی در کشورهای مختلف اشاره کرد: کمیته هماهنگی علم و تکنولوژی استرالیا، اداره علم و تکنولوژی انگلستان، شورای علم و تکنولوژی ژاپن و کمیسیون بین‌وزارتخانه‌ای علم و تکنولوژی اسپانیا.
همگی این نهادها وظیفه ایجاد هماهنگی در تدوین سیاست‌ها و مصرف بودجه‌های تحقیقاتی را در میان وزارتخانه‌های مختلف بر عهده دارند. در برخی از کشورها، این نهادها وظیفه تدوین برنامه‌های توسعه علم و تکنولوژی را نیز بر عهده دارند. به عنوان مثال، در اسپانیا برنامه ملی تحقیق و توسعه را کمیسیون بین ‌وزارتخانه‌ای علم و تکنولوژی CICYT تدوین کرده ‌است و چارچوب اولیه‌ای برای هماهنگی میان وزارتخانه‌ها محسوب می‌شود.
برخی کشورهای دیگر مانند استرالیا و فنلاند، اقدام به ایجاد نهادهای هماهنگ‌کننده در بالاترین سطوح حکومتی خود کرده‌اند. به عنوان مثال، شورای سیاست علم و تکنولوژی فنلاند، خطوط راهنمای لازم را در زمینه سیاست‌های علم، تکنولوژی و نوآوری به حکومت ارائه می‌کند. این شورا را نخست‌وزیر مدیریت می‌کند و شامل پنج وزیر و ده فرد متخصص سطح بالا است. ج- نهادهای مشاوره‌ای سیاستگذاری: علاوه بر نهادهای سیاستگذار و نهادهای هماهنگ‌کننده، بسیاری از کشورها از نهادهای مشاوره‌ای نیز برای کمک در تدوین سیاست های مورد نیاز خود در زمینه های مختلف استفاده می کنند. بعنوان مثال در زمینه سیاست علم و فناوری، شورای علم سوئیس، مشاوره‌های لازم را در زمینه کلیه مسائل مرتبط با سیاست علم به مجلس فدرال ارائه می‌دهد.
د- حکومت‌های منطقه‌ای و ایالتی: برای سیاستگذاری دقیق و هدفمند در زمینه های مختلف از جمله در زمینه علم و تکنولوژی لازم است که دیگر اعضای بدنه سیاستگذاری علم و فناوری نیز مورد توجه قرار گیرند. دولت‌های منطقه‌ای (ایالتی و محلی) اهمیت ویژه‌ای در ساختار سیاستگذاری کشورهای دارای حکومت فدرال دارند (مانند استرالیا، بلژیک و آلمان). به عنوان مثال، در بلژیک 3 منطقه عمده جغرافیایی وجود دارد که دارای مسئولیت‌های زیادی در زمینه سیاستگذاری علم و تفناوری می‌باشند (بویژه در زمینه سرمایه‌گذاری و تأمین بودجه برای دانشگاه‌ها و مؤسسات آموزش عالی). در برخی کشورها، برای ایجاد هماهنگی میان سیاستگذاری‌های ایالات مختلف با دولت فدرال، معمولا نهادهایی توسط کشورها تشکیل می‌شوند.
به عنوان مثال، در آلمان شورای علم وظیفه هماهنگی میان ایالت‌ها و دولت فدرال را در زمینه سیاستگذاری علم و فناوری بر عهده دارد. بنابراین با نگاهی گذرا بر این چهار نوع نهاد و مثال‌های ارائه شده در دیگر کشورها، می‌توان گفت که توجه به ساختار سیاستگذاری در کشورهای و استفاده از انواع نهادهای لازم برای سیاستگذاری، می‌تواند راهگشای سیاستگذاری یکپارچه، هدفمند و دقیق کشور در زمینه رشد و توسعه و گسترش زمینه سازی ظهور باشد. به عنوان مثال، استفاده از نهادهای مشاوره‌ای و هماهنگ‌کننده می‌تواند به حرکت سریع‌تر و هدفمند‌تر علم و فناوری در کشور کمک کند.
این نهادها می‌توانند بر توزیع بودجه‌های تحقیقاتی میان وزارتخانه‌های مختلف تأثیر بگذارند و با انجام بررسی‌هایی دقیق، تخصیص بودجه‌های تحقیقاتی را در راستای اهداف و نیازمندی‌های کشور سوق دهند. این موضوع که کدامیک از وزارتخانه‌های کشور باید بیشترین نقش را در زمینه سازی ظهور و مصرف بودجه‌های تحقیقاتی داشته باشد، از موضوعات مهمی است که با وجود یک ساختار مناسب برای سیاستگذاری در هر زمینه و استفاده موثر از نهادهای مختلف‌، امکان پاسخگویی خواهد داشت21.
61- سیاست استفاده بهینه از زمان:
62- سیاست حمایت از تشکیل خانوداه و خانواده:
63- سیاست ایجاد اشتنغال برای هر یک از افراد جامعه
64- سیاست مبارزه با تبعیض ومساوات نگری در کلیه زمینه ها:
65- سیاست رشد و توسعه کشور های اسلامی و همگرا کردن آنها
موارد 61 تا 65 و سایر سیاست های مورد نیاز در پژوهش های آینده ارائه خواهد شد.
در شکل (1) جایگاه سیاستگذاری در فرایند تدوین و اجرای برنامه های راهبردی زمینه سازی شرایط ظهور مشخص شده است.
شکل(2) فرایند تدوین و اجرای سیاستگذاریهای مورد نیاز زمینه ساز ظی شرایط ظهور، با استفاده از چهار نهاد مختلف نشان داده شده است.
سیاستگذاریها باید عمومی شود تا مورد حمایت اعضای جامعه قرار گیرد و این امر نیازمند توسعة ژورنالیسم سیاستگذاری در زمینه های مختلف در کشور است. بعنوان مثال اگر نخستین استراتژی تکنولوژی مالزی را که در آغاز دهه 1990 م و برای 10 سال طراحی شد، مطالعه کنید، خواهید دید که یکی از سیاست‌های اصولی آن بسط ژورنالیسم علمی است.
ما ژورنالیست علمی نداریم، چون از اهمیت آن غافلیم و به همین دلیل، هیچ پژوهشی هم در این زمینه انجام نمی‌شود. یکی از اهداف ژورنالیسم علمی، ایجاد یک فضای عمومی سیاستگذاری علمی است که در نهایت، مشوق فعالیت‌های زمینه سازی و توسعه در هر زمینه است. همچنین ضروریست سیاستگذاری ها بومی‌سازی و نظریه پردازی در امر دانش سیاستگذاری است.
یکی دیگر از الزامات توسعة زمینه سازی شرایط ظهور در هر زمینه، بومی‌سازی و نظریه پردازی در هر زمینه است. به مفهوم دیگر سیاستگذاریها و دانش علمی موجود در هر زمینه بایستی بومی شود. متاسفانه نگرش به توسعه و سیاستگذاری در کشور اغلب منشا خارجی دارد. تا وقتی سیاستگذاریها و توسعه در هر زمینه بومی نشود، نسبت به آن احساس تعلق و خویشاوندی نخواهیم کرد. سیاستگذاریها و دانش غیر بومی ما را از خود بیگانه می‌سازد؛ در عین حال که بسیاری از افراد باهوش به طور غریزی رغبت چندانی به آن نشان نمی‌دهند.البته اطلاع از تجربیات دیگران و استفاده از نکات مثبت آنها و بومی کردن آن امری لازم است.
مسئولیت سیاست گذاران، مدیران، علما و دانشمندان، در سیاستگذاری زمینه سازی شرایط ظهور
امروزه سیاستگذاران، مدیران، علماو دانشمندان و اورگانها و وزارتخانه های کشور در شکل نگرفتن تعامل صحیح بین نیروهای صاحب نظر در حوزه و دانشگاه و جامعه جهت تدوین سیاست های زمینه سازی شرایط ظهور مسئولند، و نسبت به تدوین آن نقش دارند شکی نیست؛ اما باید تأکید کرد که همگی آنها در به ‌وجود آمدن وضعیت فعلی در کشور بی‌تقصیر نبوده‌اند.
مهمترین ضعف علما و دانشمندان کشورمان این است که نمی‌توانند سیاستگذارها و مدیران و مسئولین کشور را به تکاپوی مدبرانه وادارند. آنان تعامل شایسته‌ای با سیاستگذاران و مدیران کشور ندارند. برخی از محققان کشور نیز به‌هر علت از همکاری، همفکری و کار گروهی و مشارکت دادن سایر همکاران تحت یک شبکة علمی تعریف‌شده سرباز می‌زنند. این مشکلی است که باید علت‌یابی شود. ما زیاد حرف می‌زنیم، ولی کم عمل می‌کنیم. به بحث‌های نظری بیش از آنچه که نیاز داریم می‌پردازیم.
بار ها از علی و ساده زیستی صحبت می کنیم، اما عملا از تجملات و زرق و برق حمایت می کنیم. باید قیام به عمل کنیم. باید عزم را جزم کنیم تا مسائلمان را حل کنیم. برای حل مسائل مختلف از جمله حرکت در جهت زمینه سازی شرایط ظهور نیاز به سیاستگذاری داریم. متاسفانه یکی از مشکلات اصلی کشور در هر زمینه ، عدم تدوین سیاست‌های کارآمد در آن زمینه است که باعث معضلات بسیار و سوداگری‌های فراوان در بخش های مختلف اقتصادی، صنعتی و کشاورزی و غیره شده است

ضعف ها و محدودیتها در سیاستگذاری زمینه سازی شرایط ظهور:

متاسفانه بنظر می رسد که در سیاستگذاری ها ضعف های اساسی وجود دارد. ضروریست تا ضعف ها در هر زمینه از جمله در تدوین سیاستگذاریهای زمینه ساز ظهور، رفع شود و سیاستگذاری در کشور از جایگاه مهمی برخوردار باشد. این ضعف ها را می توان در موارد ذیل خلاصه نمود: الف- اولین و مهم‌ترین مساله این است که به مطالعه تدوین و اجرای سیاست‌ها در ایران بی‌توجهی شده است و به دلیل عدم وجود مطالعه‌ در تدوین و اجرای سیاستگذاریها‏، موجب شده تا سیاستهای ما به صورت کلی گویی و در حد کلیات تدوین شود.. ما نحوه اجرای سیاست‌گذاری را مطالعه نمی‌کنیم، به همین علت کلی‌گویی می‌کنیم و گاه شکل آکادمیک نیز به آن می‌دهیم. بنابراین اولین آسیب این است که تدوین و اجرای سیاست‌گذاری در زمینه سازی شرایط ظهور در هر زمینه در ایران به صورت سیستمی مطالعه و بررسی نمی‌شود.
سیاست‌گذاری در زمینه سازی شرایط ظهور در هر زمینه مربوط به تدوین مساله و شناخت مساله، انتخاب راه حل ها، تصمیم‌گیری، اجرا، بازخورد، ارزیابی و ... است. برخی فرآیند آن را پنج مرحله و برخی دیگر نه مرحله ذکر می‌کنند. شاید بتوان گفت در ایران چیزی به نام مطالعات سیاست‌گذاری وجود ندارد. چند سالی است که بحث‌های مدیریت استراتژیک در کشور ما مطرح شده است. سیاست‌گذاری ها بایستی وارد مسایل عملی ‌شود.
ما باید در آن مثال‌های اجرایی و مشخص بزنیم و نمی‌توانیم به حرف‌های کلی اکتفا کنیم‎ْ؛ ماندن در کلیات اتفاقا آفت مدیریت راهبردی است‏؛ در حالی که سیاست‌گذاری با مثال‌های عینی سر و کار دارد. ب- نبود چارچوب نظری مشخص در سیاست‌گذاری: در تدوین سیاست‌گذاری اجرا آن‌ معمولا بر یک مدار و چارچوب نظری خاص و مشخص استوار نیستیم. گاه نیز در حد رفع تکلیف چندین نظریه «متفاوت» و «متعارض» را می‌آوریم، اما آن را کاربردی نمی‌کنیم. لذا سیاستگذاریهای ما روشن و شفاف نیست.
ج- نبود تعریف دقیقی از سیاستگذاری: مشکل دیگر در اجرای سیاست‌ها این است که تعریفی از سیاست به مفهوم دقیق آن نداریم. اگر تعریف دقیقی از سیاست داشته باشیم می‌توان راه‌کارهای اجرا را هم در آن ببینیم. از همین روست که گاه سیاست‌ اعلام شده‏، تنها یک هدف‌گذاری یا کلی‌گویی‌ غیر قابل اجرا است که معمولاَ به برنامه عملیاتی منجر نمی‌شود.
د- نبود دستورالعمل ‌های صریح سیاستگذاری: باید قانون، دستورالعمل و یا سیاست‌هایی داشته باشیم که متضمن دستورالعمل‌های صریح سیاستگذاری باشد. سند چشم‌انداز، سیاست‌های کلی، قانون برنامه، سندهای توسعه ‌بخشی و فرابخشی همه وجود دارند‏، اما آن‌گاه که می‌خواهیم آن‌ها را عملیاتی کنیم، دستورالعمل صریح سیاستگذاری در دست نداریم. اگر چه موافقت‌نامه امضا شده میان سازمان مدیریت و دستگاه‌ها می‌تواند چنین نقشی داشته باشد، اما آن هم ناقص است. در سطح دستگاه‌ها نیز چنین ساز و کاری وجود ندارد.
« مقام رهبری» در پایان سند چشم‌انداز اضافه‌ کرده‌اند که باید در قوانین و در بودجه‌های سنواتی سیاست‌های کلی پیش‌بینی گردد. این نکته‌ی «اجرایی» مهمی است؛ اما ما دانش فنی چگونگی تبدیل سیاست‌های کلان به سیاست‌های خرد و به برنامه‌های مشخص نداریم، این دانش فنی در بدنه دیوان‌سالاری، سیاست‌گذاری، مجمع تشخیص مصلحت و سازمان مدیریت هم وجود ندارد. بنابراین در مقوله‏ دستورالعمل‌های صریح سیاستی، که تکلیف اجرا را مشخص بکند ضعف داریم؛ به طور مثال برای استراتژی توسعه صنعتی هنوز هیچ برنامه‌ی عملیاتی نداریم. ما سیاست‌گذاری می‌کنیم، اما تعریفی دقیقی از سیاستگذاری نداریم.
ه- نیاز به اولویت دادن به ارزش‌ها: اولویت در ارزش‌ها مطرح نیست. ما می‌خواهیم ارزش‌های متفاوتی مثل عدالت، اشتغال، تورم، امنیت، آزادی و ... را با هم داشته باشیم. در سیاستگذاری های دولتی لحظات بحرانی و حساسی فرا می‌رسد که به ناچار باید اولویت‌بندی کرد. لذا باید سلسله مراتبی برای ارزش ها وجود داشته باشد. و- فقدان کارشناسان خبره در سیاستگذاری: برای اجرای سیاست‌ها «بدنه کارشناسی دولتی»‌ای که مجهز به مهارت‌های لازم باشد، نداریم. آیا سازمان های دولتی و بخش اجرایی، ظرفیت مهارتی انجام سند چشم‌انداز را دارد؟ برای تغییر، به انسان‌هایی نیاز است که بتوانند «تغییر» ایجاد کنند.
بهترین سازمان، ظاهرا «سازمان مدیریت و برنامه‌ریزی» است که اتفاقا برای این کار آماده نیست. ز- فقدان هماهنگی و بدنه مدیریت دانش سازمانی: هماهنگی از منظر دانش سازمانی یا مدیریت دانش، حدود یک دهه است که مطرح شده است. یکی از بحث‌های مدیریت دانش، این است که اطلاعات و تحلیل‌های کارمندان اداری می‌تواند به صورت یک واحد اطلاعات، در یک جا جمع شوند و به یک کل واحد تبدیل گردند؛ اما برعکس در دستگاه دولتی ما، افراد هرکدام دارای اطلاعات مجزایی هستند که می‌بایست از طریق مدیریت دانش، این اطلاعات پراکنده به یک دانش سازمانی تبدیل شود.
ح- فقدان محیط تخصصی برای بحث در تدوین و اجرای سیاست ها : فقدان محیط تخصصی، برای بحث در زمینه تدوین و اجرای سیاست‌ها است که فعلا وجود خارجی ندارد. به‌خصوص ژورنالیسم ما به صورت سیستماتیک، تدوین و اجرای سیاست‌ها را دنبال نمی‌کند. لذا این گونه بحث‌ها به صورت پراکنده مطرح می‌شود.

نتیجه گیری:

برای اجرای موفقیت آمیز برنامه راهبردی اماده سازی شرایط ظهور نیاز به تدوین و اجرای سیاستگذاریهای مورد نیاز در چارچوب قوانین الهی در قرآن، سنت پیامبر اکرم(ص)، سیره امامان معصوم(ع) و عقلانیت و اجتهاد می باشد. در حقیقت تغییر در مسیرهای راهبردی زمینه سازی شرایط ظهور چیزی نیست که خود بخود انجام شود.
برای اینکه راهبرد آماده سازی شرایط ظهور کار ساز واقع شود، نیازمند سیاست هایی می باشدکه بتواند امور روزمره فعالیت های مربوط به زمینه سازی شرایط ظهور را اداره نماید. با اتخاذ سیاست های زمینه سازی شرایط ظهور، حل مسائل روزانه آسان می گردد و رهنمود هایی ارائه می شود که می توان بدان طریق برنامه های راهبردهای زمینه سازی شرایط ظهور را به اجرا درآورد.
مقصود از سیاست های آماده سازی شرایط ظهور، رهنمودها، مقررات و شیوه هایی از مدیریت خاص است که برای حمایت وتقویت فعالیت های زمینه سازی در نظر گرفته می شوند تا بتوانند به هدفها و راهبرد های تدوین شده دست یابند. سیاستگذاریهای زمینه سازی شرایط ظهور ابزارهایی هستند که بدان وسیله برنامه های راهبردی زمینه سازی به اجرا در می آیند.
در سایه تعیین این سیاستگذاریها در ابعاد و زمینه های مختلف است، که می توان مرز ها ومحدوده های انواع فعالیت ها و کارها را تعیین نمود و بدین وسیله می توان افراد و مسئولین نظام، وزارتخانه ها، سازمانها و جامعه را ارزیابی نمود و به اهداف تعیین شده دست یافت. در این مقاله ضعف ها و محدودیتها در سیاستگذاری زمینه سازی شرایط ظهور توضیح داده شد و اورگانهای مورد نیاز برای سیاستگذاری توضیح داده شد، و به شصت سیاست مورد نیاز با توجه به آیات قرآن، سنت پیامبر و سیره معصومین و عقل و اندیشه توحید نگر بحث و بررسی شد و پیشنهاد هایی برای اجرای موفقیت برنامه های راهبردی زمینه سازی ارائه گردید.
امید است پژوهشگران و علما و اساتید محترم با دیدی انتقادی سیاستهای فوق الذکر را نقد کنند و سیاستهای پیشنهادی خود را به نظام، دولت و امت زمینه ساز ظهور ارائه نمایند. برای اطلاعات بیشتر به منابع 22-30رجوع نمائید.

منابع:

1- بحار الانوار، ج 51، ص 84.
2- بحار الانوار، ج 51، ص 29.
3- سوره مجادله، آیه 11.
4- بحارالانوار، ج 52، ص 336، ج 73.
5- بحارالانوار، ج 51، ص 83.
6- سوره بقره، آیه 164.
7- سوره مجادله، آیه 11.
8- غرر الحکیم، ص 339.
9- همان.
10- غرر الحکیم، ص340.
11- نهج البلاغه، نامه 45.
12- نهج البلاغه، نامه 53.
13- نور، 55
14- ماهنامه موعود، ش 35، ص 71،
15- طبسی، چشم اندازی به حکومت حضرت مهدی، ص 191،
16- بقره، 193.
17- نعمانی، الغیبه، ص 229.
18- اسرائ، 5.
19- بحار، ج 51، ص 57.
20- دکتر رضا ناد، توسعه تکنولوژی و اثرات آن بر محیط
زیست،فصلنامه توسعه تکنولوژی، سال چهارم، شماره دهم، بهار
1385
21- Managing National Innovation Systems , OECD, 1999
22-صادق عمل نیک، مرتضی، چشم انداز، هیئت فکری و طرح و برنامه دکترین مهدویت، مجموعه آثار سومین همایش بین المللی دکترین مهدویت، شهریور 1386
23- صادق عمل نیک، مرتضی، طرح راه بردی آماده سازی زمینه های ظهور منجی عالم (عج)، مجموعه آثار سومین همایش بین المللی دکترین مهدویت، شهریور 1386
24-صادق عمل نیک، مرتضی، ابعاد مختلف اعتقادی، اخلاقی، پژوهشی، علمی، فناوری و آبادانی نظام و دولت زمینه ساز شرایط ظهور منجی عالم، به زودی در مجموعه آثار چهارمین همایش بین المللی دکترین مهدویت، شهریور 1387
25- صادق عمل نیک، مرتضی،ابعاد مختلف فرهنگی، اجتماعی،اقتصادی، سیاسی، قضایی، قانونی، امنیتی، نظامی و زیست محیطی، نظام و دولت زمینه ساز ظهور منجی عالم، به زودی در مجموعه آثار چهارمین همایش بین المللی دکترین مهدویت، شهریور 1387
26-صادق عمل نیک، مرتضی، سیستم، برنامه ریزی راهبردی و ساختار سازمانی مورد نیاز رشد و گسترش زمینه سازی شرایط ظهور در داخل و خارج از نظام، دولت و امت زمینه ساز ظهور، به زودی در مجموعه آثار چهارمین همایش بین المللی دکترین مهدویت، شهریور 1387
27- صادق عمل نیک، مرتضی، سیاستگذاریهای زمینه سازی شرایط ظهور در نظام، دولت و امت زمینه ساز ظهور، به زودی در مجموعه آثار چهارمین همایش بین المللی دکترین مهدویت، شهریور 1387
28- صادق عمل نیک، مرتضی، طراحی اولیه سیستم اطلاعاتی یکپارچه رایانه ای نظام، دولت و امت زمینه ساز شرایط ظهور و انقلاب جهانی عادلانه مهدوی، به زودی در مجموعه آثار چهارمین همایش بین المللی دکترین مهدویت، شهریور 1387
29-صادق عمل نیک، مرتضی، وحدت سازمانی و عدالت محوری در سازمان صنایع هوایی در راستای افق آینده انقلاب اسلامی و جامعه جهانی مهدوی، بزودی در همایش صنایع هوایی در سال 1387
30- صادق عمل نیک، مرتضی،ضرورت توجه اساسی به رشد و توسعه پژوهش های علمی و فناوری در صنایع هوایی در راستای افق انقلاب اسلامی و حکومت جهانی مهدوی، بزودی در همایش صنایع هوایی در سال 1387

منبع: کمیته علمی همایش بین المللی دکترین مهدویت

---

تصاویر زیبا و مرتبط با این مقاله