هويت اجتماعي، هيجان ها و نگرش ها
نويسنده: سهام الدين بورقاني
در بحران موشكي كوبا در سال 1341 در هيات حاكمه آمريكا 14 نفر در عالي ترين سطوح تصميم گيري مداخله و مشاركت داشتند. هر 14 نفر افراد توانا، باهوش و متعهد و دلبسته آمريكا بودند، اما اگر شش تن آنها جاي رئيس جمهوري آمريكا بودند، احتمالادنيا نابود شده بود.
عملگرايي جان اف كندي، رئيس جمهور وقت آمريكا، مشورت جويي او درباره بحران و تسلط او بر مسائل سياست خارجي سرانجام به احتراز از جنگ و يافتن راه حل آبرومندانه اي منجر شد، اما اين پرسش همواره در اذهان علاقه مندان حوزه سياست باقي است كه رهبران سياسي جهان چگونه تصميم گيري مي كنند؛ براساس انواع سبك هاي رهبري يا با تكيه بر دانش و منش خويش و مشورت خواهي از گروه هاي مشاوران.
پاسخ اين پرسش را به همراه پاسخ سوالاتي نظير چرايي دخالت و مشاركت مردم در سياست، علل بروز درگيري هاي خانمانسوز همانند بوسني، علت رخداد فاجعه يازدهم سپتامبر و ده ها پرسش ديگر درباره سياست را مي توان در كتاب خواندني و جذاب <مقدمه اي بر روانشناسي سياسي> خواند.
روانشناسي سياسي از دروس جديدي است كه به عنوان حوزه هاي ميان رشته اي از علوم اجتماعي با هدف تحليل رفتارهاي سياسي رهبران، شخصيت هاي سياسي، گروه ها و افراد براساس نظريه ها و مفاهيم روانشناختي در مراكز آموزش عالي جهان تدريس مي شود. در مراكز آموزش عالي كشور چندان بهايي به اين درس داده نمي شد و شايد يكي از علل آن فقر منابع درسي بود. روانشناسي سياسي مدتي است كه در برنامه درسي دوره كارشناسي ارشد رشته هاي علوم سياسي و روابط بين الملل دانشكده روابط بين الملل وزارت امور خارجه گنجانده شده است.
دكتر كمال خرازي، وزير سابق امور خارجه به همراه يكي از همكارانش دكتر جواد علاقبندراد اخيرا كتابي را ترجمه و توسط نشر دانشگاهي به چاپ رسانده اند كه علاوه بر تامين بخشي از نيازهاي علمي دانشجويان، ابزارهاي ذي قيمتي نيز براي تحليل رفتار سياسي افراد، مقامات، گروه ها و ملت ها در اختيار نويسندگان، تحليلگران، مفسران و روزنامه نگاران قرار مي دهد. كتاب <مقدمه اي بر روانشناسي سياسي> نام دارد و مارتاكاتم، بث وتيز - اولر، النامسترز و توماس پرستون، نويسندگان آن هستند.
كتاب 10 فصل دارد و با توضيح چيستي روانشناسي سياسي آغاز مي شود و به تاريخچه اين رشته نيم نگاهي مي اندازد. فصل دوم كتاب به شخصيت و سياست اختصاص دارد و مي كوشد به پرسش هاي فراواني كه در اين باب وجود دارد، پاسخ دهد. پرسش هايي نظير اينكه شخصيت چگونه بر رفتار سياسي تاثير مي گذارد؟ آيا افراد بي نظيرند يا با تركيب هاي متفاوت ويژگي هاي مشترك دارند كه موجب مي شود در رفتار سياسي مشابهت از خود بروز دهند؟ مي دانيم كه بررسي شخصيت سياسي، از قديمي ترين سنت ها در روانشناسي سياسي است و از مفهوم شخصيت براي ارزيابي انواع گسترده اي از رفتارهاي سياسي استفاده شده است. ويژگي هاي شخصيت قدرت طلب و خصوصيات رهبران از بخش هاي خواندني اين فصل است.
<شناخت، هويت اجتماعي، هيجان ها و نگرش ها در روانشناسي سياسي به عنوان فصل سوم است كه مفاهيم جدي از روانشناسي شناختي و اجتماعي را بر خواننده عرضه مي كند و كاربرد آنها را درخصوص روانشناسي سياسي شرح مي دهد. نقش هيجان و عاطفه در سياست يكي از موضوعات پركشش اين بخش از كتاب است.
<روانشناسي سياسي گروهي> فصل بعدي كتاب را شكل داده كه انسان سياسي را در محيط پيراموني يعني در ميان گروهي و در مقام عضو گروه كه در سياست نقش مهمي دارند، بررسي مي كند. فصل پنجم كتاب به <بررسي رهبران سياسي> اختصاص دارد. ابعاد شخصيت، شناخت و رفتار افراد در گروه هاي كوچك به منظور كاوش در سبك مديريت و رهبري با توجه به برخي چارچوب هاي تحليلي در اين فصل بررسي مي شود. روساي جمهوري اسبق آمريكا براي طرح مفاهيم مربوط به تحليل رهبران هدف كنكاش قرار مي گيرند. به عنوان مثال در سبك رهبري در حوزه سياست داخلي ترومن داور و تكرو بوده و در حوزه سياست خارجي هدايتگر و ديده بان. اين خصوصيات براي بيل كلينتون به ترتيب در سياست داخلي واگذاركننده و ناظر و در سياست خارجي مجري و ناوبر بوده است. فصل بررسي رهبران سياسي را شايد بتوان جذاب ترين بخش كتاب ناميد.
<راي گيري، نقش رسانه هاي گروهي و مدارا> عنوان فصل ششم كتاب مقدمه اي بر روانشناسي سياسي است. برخي سوالات در اين بخش به طور جدي هدف بررسي قرار گرفته است. مثلامردم عادي درباره آرمان دموكراتيك و سياسي تا چه حد پيچيده فكر مي كنند؟ آمريكايي ها به چه ميزان به اطلاعات سياسي توجه دارند؟ مردم عادي اطلاعات سياسي را چگونه پردازش مي كنند و به علاوه تاثير رسانه هاي گروهي بر تفكر سياسي چگونه و به چه ميزان است و يا مردم تا چه حد با عقايد مخالف مدارا مي كنند!
به بيان ديگر رفتار راي دهندگان در آمريكا و انگلستان و نيز تاثير مشاركت كنندگان در حوزه سياست بر كيفيت دموكراسي در اين فصل با جزئيات بررسي و تحليل مي شود.
<روانشناسي سياسي نژاد و قوميت> با توجه به اينكه نژادپرستي و قوميت محوري از عوامل مهم مناقشات سياسي سازش ناپذير در سرتاسر جهان است، به عنوان فصلي جداگانه در اين كتاب هدف نقد، تحليل و بررسي قرار گرفته است.
<روانشناسي سياسي ناسيوناليسم> و <افراطي هاي سياسي از ديد روانشناسي> عناوين مضمون هشتم و نهم است. ناسيوناليسم پديده اي فراگير نيست، اما در 200 سال گذشته محرك مهمي در رفتار سياسي بوده است. امروزه ناسيوناليسم را يكي از خطرناك ترين منابع رفتار سياسي در قرن بيستم مي شناسند. مگر نه اينكه ناسيوناليسم آلمان عامل بروز جنگ دوم جهاني شد. ريشه هاي ناسيوناليسم و تاثير آن در رفتار سياسي از موضوعات مورد بررسي كتاب است. البته نبايد فراموش كرد كه ناسيوناليسم منشا فداكاري هاي بزرگ نيز بوده است. تندروي سياسي و بررسي برخي انواع وحشيانه خشونت سياسي در فصل نهم مورد بررسي قرار گرفته است.
روانشناسي سياسي مناقشات و امنيت بين المللي> پايان بخش فصول كتاب مقدمه اي بر روانشناسي سياسي است. مردم در طول تاريخ همواره با درگيري و جنگ و خشونت دست و پنجه نرم كرده اند و البته در تمام ادوار عالمان و دانشمندان كوشيده اند به علل اين درگيري ها پي ببرند، اما راهي بس دراز را پيش روي خود ديده اند. در اين فصل كوشش شده كه براي درك بهتر علل وقوع جنگ ها، موضوع از جهات مختلف هدف بررسي قرار گيرد و به رويكردهاي روانشناسي سياسي در بررسي امنيت و مناقشات بين المللي توجه جدي تري به عمل آيد.
كتاب مقدمه اي بر روانشناسي سياسي را مركز نشر دانشگاهي در بهار 86 از زير چاپ خارج كرده است. هر كس كه به مسائل سياسي مي انديشد، از مطالعه اين كتاب بي نياز نيست تا با خواندن اين كتاب دريابند كه افراد براي نيل به مقاصد سياسي دست به چه اقدامات غم انگيز و هولناكي مي زنند و با ريشه هاي رواني اين ماجراها آشنا شوند.
كتاب كوشيده بياموزد اگر مايليم الگوهاي رفتاري زيانبار افراد را بشناسيم و براي اصلاح آن اقدام كنيم، بايد ريشه هاي رواني رفتار سياسي آنها را به درستي درك كنيم.
تصاوير زيبا و مرتبط با اين مقاله
عملگرايي جان اف كندي، رئيس جمهور وقت آمريكا، مشورت جويي او درباره بحران و تسلط او بر مسائل سياست خارجي سرانجام به احتراز از جنگ و يافتن راه حل آبرومندانه اي منجر شد، اما اين پرسش همواره در اذهان علاقه مندان حوزه سياست باقي است كه رهبران سياسي جهان چگونه تصميم گيري مي كنند؛ براساس انواع سبك هاي رهبري يا با تكيه بر دانش و منش خويش و مشورت خواهي از گروه هاي مشاوران.
پاسخ اين پرسش را به همراه پاسخ سوالاتي نظير چرايي دخالت و مشاركت مردم در سياست، علل بروز درگيري هاي خانمانسوز همانند بوسني، علت رخداد فاجعه يازدهم سپتامبر و ده ها پرسش ديگر درباره سياست را مي توان در كتاب خواندني و جذاب <مقدمه اي بر روانشناسي سياسي> خواند.
روانشناسي سياسي از دروس جديدي است كه به عنوان حوزه هاي ميان رشته اي از علوم اجتماعي با هدف تحليل رفتارهاي سياسي رهبران، شخصيت هاي سياسي، گروه ها و افراد براساس نظريه ها و مفاهيم روانشناختي در مراكز آموزش عالي جهان تدريس مي شود. در مراكز آموزش عالي كشور چندان بهايي به اين درس داده نمي شد و شايد يكي از علل آن فقر منابع درسي بود. روانشناسي سياسي مدتي است كه در برنامه درسي دوره كارشناسي ارشد رشته هاي علوم سياسي و روابط بين الملل دانشكده روابط بين الملل وزارت امور خارجه گنجانده شده است.
دكتر كمال خرازي، وزير سابق امور خارجه به همراه يكي از همكارانش دكتر جواد علاقبندراد اخيرا كتابي را ترجمه و توسط نشر دانشگاهي به چاپ رسانده اند كه علاوه بر تامين بخشي از نيازهاي علمي دانشجويان، ابزارهاي ذي قيمتي نيز براي تحليل رفتار سياسي افراد، مقامات، گروه ها و ملت ها در اختيار نويسندگان، تحليلگران، مفسران و روزنامه نگاران قرار مي دهد. كتاب <مقدمه اي بر روانشناسي سياسي> نام دارد و مارتاكاتم، بث وتيز - اولر، النامسترز و توماس پرستون، نويسندگان آن هستند.
كتاب 10 فصل دارد و با توضيح چيستي روانشناسي سياسي آغاز مي شود و به تاريخچه اين رشته نيم نگاهي مي اندازد. فصل دوم كتاب به شخصيت و سياست اختصاص دارد و مي كوشد به پرسش هاي فراواني كه در اين باب وجود دارد، پاسخ دهد. پرسش هايي نظير اينكه شخصيت چگونه بر رفتار سياسي تاثير مي گذارد؟ آيا افراد بي نظيرند يا با تركيب هاي متفاوت ويژگي هاي مشترك دارند كه موجب مي شود در رفتار سياسي مشابهت از خود بروز دهند؟ مي دانيم كه بررسي شخصيت سياسي، از قديمي ترين سنت ها در روانشناسي سياسي است و از مفهوم شخصيت براي ارزيابي انواع گسترده اي از رفتارهاي سياسي استفاده شده است. ويژگي هاي شخصيت قدرت طلب و خصوصيات رهبران از بخش هاي خواندني اين فصل است.
<شناخت، هويت اجتماعي، هيجان ها و نگرش ها در روانشناسي سياسي به عنوان فصل سوم است كه مفاهيم جدي از روانشناسي شناختي و اجتماعي را بر خواننده عرضه مي كند و كاربرد آنها را درخصوص روانشناسي سياسي شرح مي دهد. نقش هيجان و عاطفه در سياست يكي از موضوعات پركشش اين بخش از كتاب است.
<روانشناسي سياسي گروهي> فصل بعدي كتاب را شكل داده كه انسان سياسي را در محيط پيراموني يعني در ميان گروهي و در مقام عضو گروه كه در سياست نقش مهمي دارند، بررسي مي كند. فصل پنجم كتاب به <بررسي رهبران سياسي> اختصاص دارد. ابعاد شخصيت، شناخت و رفتار افراد در گروه هاي كوچك به منظور كاوش در سبك مديريت و رهبري با توجه به برخي چارچوب هاي تحليلي در اين فصل بررسي مي شود. روساي جمهوري اسبق آمريكا براي طرح مفاهيم مربوط به تحليل رهبران هدف كنكاش قرار مي گيرند. به عنوان مثال در سبك رهبري در حوزه سياست داخلي ترومن داور و تكرو بوده و در حوزه سياست خارجي هدايتگر و ديده بان. اين خصوصيات براي بيل كلينتون به ترتيب در سياست داخلي واگذاركننده و ناظر و در سياست خارجي مجري و ناوبر بوده است. فصل بررسي رهبران سياسي را شايد بتوان جذاب ترين بخش كتاب ناميد.
<راي گيري، نقش رسانه هاي گروهي و مدارا> عنوان فصل ششم كتاب مقدمه اي بر روانشناسي سياسي است. برخي سوالات در اين بخش به طور جدي هدف بررسي قرار گرفته است. مثلامردم عادي درباره آرمان دموكراتيك و سياسي تا چه حد پيچيده فكر مي كنند؟ آمريكايي ها به چه ميزان به اطلاعات سياسي توجه دارند؟ مردم عادي اطلاعات سياسي را چگونه پردازش مي كنند و به علاوه تاثير رسانه هاي گروهي بر تفكر سياسي چگونه و به چه ميزان است و يا مردم تا چه حد با عقايد مخالف مدارا مي كنند!
به بيان ديگر رفتار راي دهندگان در آمريكا و انگلستان و نيز تاثير مشاركت كنندگان در حوزه سياست بر كيفيت دموكراسي در اين فصل با جزئيات بررسي و تحليل مي شود.
<روانشناسي سياسي نژاد و قوميت> با توجه به اينكه نژادپرستي و قوميت محوري از عوامل مهم مناقشات سياسي سازش ناپذير در سرتاسر جهان است، به عنوان فصلي جداگانه در اين كتاب هدف نقد، تحليل و بررسي قرار گرفته است.
<روانشناسي سياسي ناسيوناليسم> و <افراطي هاي سياسي از ديد روانشناسي> عناوين مضمون هشتم و نهم است. ناسيوناليسم پديده اي فراگير نيست، اما در 200 سال گذشته محرك مهمي در رفتار سياسي بوده است. امروزه ناسيوناليسم را يكي از خطرناك ترين منابع رفتار سياسي در قرن بيستم مي شناسند. مگر نه اينكه ناسيوناليسم آلمان عامل بروز جنگ دوم جهاني شد. ريشه هاي ناسيوناليسم و تاثير آن در رفتار سياسي از موضوعات مورد بررسي كتاب است. البته نبايد فراموش كرد كه ناسيوناليسم منشا فداكاري هاي بزرگ نيز بوده است. تندروي سياسي و بررسي برخي انواع وحشيانه خشونت سياسي در فصل نهم مورد بررسي قرار گرفته است.
روانشناسي سياسي مناقشات و امنيت بين المللي> پايان بخش فصول كتاب مقدمه اي بر روانشناسي سياسي است. مردم در طول تاريخ همواره با درگيري و جنگ و خشونت دست و پنجه نرم كرده اند و البته در تمام ادوار عالمان و دانشمندان كوشيده اند به علل اين درگيري ها پي ببرند، اما راهي بس دراز را پيش روي خود ديده اند. در اين فصل كوشش شده كه براي درك بهتر علل وقوع جنگ ها، موضوع از جهات مختلف هدف بررسي قرار گيرد و به رويكردهاي روانشناسي سياسي در بررسي امنيت و مناقشات بين المللي توجه جدي تري به عمل آيد.
كتاب مقدمه اي بر روانشناسي سياسي را مركز نشر دانشگاهي در بهار 86 از زير چاپ خارج كرده است. هر كس كه به مسائل سياسي مي انديشد، از مطالعه اين كتاب بي نياز نيست تا با خواندن اين كتاب دريابند كه افراد براي نيل به مقاصد سياسي دست به چه اقدامات غم انگيز و هولناكي مي زنند و با ريشه هاي رواني اين ماجراها آشنا شوند.
كتاب كوشيده بياموزد اگر مايليم الگوهاي رفتاري زيانبار افراد را بشناسيم و براي اصلاح آن اقدام كنيم، بايد ريشه هاي رواني رفتار سياسي آنها را به درستي درك كنيم.
تصاوير زيبا و مرتبط با اين مقاله
