نخل مهربان، حيرت انگيزترين موهبت خداوند

رطب خورده كى منع رطب كند!

پيشينه خرما: خرما ميوه اى بسيار قديمى است. باستان شناسان پيشينه كاشت درخت نخل را مربوط به ۵ هزار سال قبل مى دانند. برخى خاستگاه آن را هندوستان دانسته و گروهى بر اين باورند كه نخل خرما نخست از ايران به چين و سپس از آن جا نيز به اسپانيا برده شد. خرماى ايرانى گونه هاى متعددى دارد كه مصارف هر كدام از آنها متفاوت است. گونه هايى ماند مهترى، سلانى، شهمران، كلوته و … كه در ميان اين گونه ها شايد نام مضافتى آن هم مضافتى بم براى ما از همه آشناتر باشد. شكلى از خرما كه به صورت رطب در بازارهاى داخلى و خارجى با طعمى بسيار خوشمزه به فروش مى رسد.

* نخل مهربان:

چندين دهه پيش از اين اصلا رسم نبود كه مردم براى رفتگان و درگذشتگان خود خرما خيرات كنند اما اكنون اين نوع مصرف براى صنف خرمافروش بسيار غنيمت است و جاى خوشحالى!
درخت نخل از موهبت هاى حيرت انگيز خداوند است كه همه چيزش براى انسان مفيد است: از تنه آن در ساختمان سازى استفاده مى شود و اين تنه به كار رفته در ساختمان در حدود ۳۰۰ تا ۵۰۰ سال عمر مى كند. در ميان تنه نخل مغز ترد و شيرى رنگى وجود دارد كه شيرين اماگس است و پنير نخل ناميده مى شود و بسيار مقوى و گران قيمت است. در بهار كه نخل شكوفه مى زند اين شكوفه ها را ـ به نام تارونه ـ از درخت مى چينند و از آن عرق تارونه مى گيرند كه مانند ساير عرقيات، مفيد و درمانگر دردهاى معده و ضعف قلب است. از ليف خرما هم كه انواع حصير، پرده، جارو، كيف، سبد، بادبزن و … مى بافند. ارتفاع يك نخل حداقل ۱۰ متر و حداكثر ۲۰ متر است و چنانچه در مناطق گرمسير از طريق هسته كاشته شود. ۱۰ سال بعد محصول مى دهد و ميوه نخل به طور ميانگين ۴۰ كيلوگرم است

* خرما چه دارد؟

به نظر مى رسد ارزش غذايى يك ماده غذايى تعيين مى كند كه آن را در شمار كدام دسته از خوراكى ها قرار دهند. ناهيد ذكاوت كارشناس تغذيه مى گويد: خرما ميو ه اى است بهشتى. واحد اين ميوه در هرم غذايى به خاطر كوچكى اش شامل دو تا ۳ عدد از آن است. با خوردن چند عدد خرما به راحتى مى توانيد آن را جايگزين يكى از وعده هاى ميوه و تره بار و سبزى هاى مفيد كنيد. او معتقد است خرما اسيد اضافى معده تان را خنثى مى كند و چنانچه به اصطلاح معده ترش كرديد از فرمول چينى ها در طب سنتى چينى استفاده كنيد بدين ترتيب كه دو تا سه عدد خرماى تازه و له شده را در آب جوش بيندازيد و بخوريد. قند خرما ساكاروز و گلوكز است كه آب و پكيتن هم دارد. به گفته ذوكات، در هر يكصد گرم خرماى تازه، ۱۶۳ كيلو كالرى، ۳۸ گرم گلوسيد، ۳۰ ميلى گرم فسفر ، يك گرم پروتيين، كمى چربى و مقاديرى هم كلسيم و ويتامين C و نياسين پيدا مى شود و بنابر تحقيقات دانشمندان مصرى خوردن ۸۰ گرم خرما ۱۰ درصد نياز روزانه بدن به اين ويتامين كه برطرف كننده مشكلات گوارشى، روانى و پوستى است را جبران مى كند. اما يك صد گرم خشك آن داراى ۳۰۰ گرم كالرى، ۲ گرم پروتيين، نيم گرم چربى، ۷۳ گرم گلوسيد، ۶۰ ميلى گرم گوگرد و مقاديرى هم فسفر، پتاسيم، منيزيم ، كلسيم، آهن و نياسين است.

نگهدارى از خرما

۱- خرماى خشك نيازى به يخچال ندارد.
۲- اگر مى خواهيد خرما را بيرون از يخچال نگه داريد بهتر است نوع خشك آن را بخريد.
۳- چنان چه به خرماى نيمه خشك علاقه نداريد و رطب را بيشتر مى پسنديد جالب است بدانيد كه رطب دشتستان(كبكاب) هر چند ظاهرش خيلى زيبا و شكيل نيست و له شده به نظر مى رسد اما ارزش غذايى بالايى دارد و دوم آن كه خارج از يخچال هم تا مدت ها قابل نگهدارى است.
۴- برخى از انواع خرما در رطوبت بالا و هواى خشك شكرك مى زنند. مصرف خرماى شكرك زده هيچ ضررى ندارد. اما اگر دوست نداريد كه خرمايتان شكرك بزند در زمستان آن را داخل يخچال نگذاريد.
۵- بهتر است رطب را پس از شستن ميل كنيد.
۶- خرماى خشك معمولا در كارخانه ها شسته به روش هاى نوين ضدعفونى شده اند به همين خاطر خرماى خشك را نشوييد.
۷- خرما را پس از شستن براى مدت طولانى نگه نداريد، زيرا ترش خواهد شد.
۸- بهتر است خرما را به اندازه مصرف و با ريختن مقدارى آب داغ روى آن بشوييد.
۹- خرماى نيمه خشك يا خشك را در ظرف پلاستيكى و يا نايلون نگه داريد چون ماندگارى اش كمتر مى شود.
۱۰- چنانچه برايتان از جنوب سوغات خرما يا رطب فراوان آورده اند و مى ترسيد ترش شود، پيش دستى كنيد و پس از گرفتن هسته ها چنانچه پوست ضخيمى دارند آن را بگيريد و با آنها انواع شيرينى هاى خرمايى مانند حلواى خرما و رنگينك درست كنيد. ( به كتاب هاى آشپزى رجوع كنيد و يابه پايگاه هاى شيرينى پزى سرى بزنيد!)

---

تصاوير زيبا و مرتبط با اين مقاله