نویسنده: حجت الاسلام حسین سوری لکی
مقدمه:
مسؤولیت انسان نسبتبه سرنوشتخود و جامعه از ارزشهای مسلم دین اسلام میباشد . و این امر در آیات و روایات و سیره مسلمین مورد تاکید قرار گرفته است . بنابراین مشارکت افراد در تصمیمات سیاستگذاری، اداره امور اجتماع و تعیین کارگزاران از حقوق و مسؤولیتهای اولیه هر مسلمانی به حساب میآید .از این رو افراد در جامعه اسلامی دارای توانایی انتخاب نسبتبه سرنوشت جمعی خویش بوده و آزادی سیاسی مولود اختیاری است که خداوند ارزانی داشته است . و انقلاب اسلامی که به رهبری حضرت امام خمینی (ره) و پشتیبانی مردم به پیروزی رسید و زمینه مشارکت امت و اداره امور کشور را متکی به آراء عمومی مردم نهاد و به همین جهت جمهوری اسلامی ایران در همه پرسی 12 فروردین 1358 (ه . ش) به تایید ملت همیشه در صحنه ایران رسید .
در اصل پنجاه و ششم قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران چنین آمده است:
«حاکمیت مطلق بر جهان و انسان از آن خداست، و هم او انسان را بر سرنوشت اجتماعی حاکم ساخته است . هیچکس نمیتواند این حق الهی را از انسان سلب کند یا در خدمت منافع فرد یا گروهی خاص قرار دهد و ملت این حق خدادادی را از طرقی که در اصول بعد میآید اعمال میکند .» (1)
حضرت امام (ره) در این مورد چنین میفرماید: «مردم در انتخابات آزادند و احتیاج به قیم ندارند و هیچ فرد یا گروه و دستهای حق تحمیل فرد یا افرادی را به مردم ندارند . جامعه اسلامی ایران که با درایت و رشد سیاسی خود جمهوری اسلامی و ارزشهای والای آن و حاکمیت قوانین خدا را پذیرفتهاند و به این بیعت و این پیمان بزرگ وفادار ماندهاند . . .» (2)
در آستانه ششمین دوره انتخابات مجلس شورای اسلامی هستیم . اهمیت و جایگاه مجلس شورای اسلامی و نقش حضور مردم در صحنه بر همه روشن است . هر چه از عمر پر برکت جمهوری اسلامی ایران میگذرد و مردم متعهد و انقلابی ایران اسلامی به اهمیتحضور و نقش تعیین کننده خود در تمامی صحنههای انقلاب، آگاهتر میشوند و راز دوام و بقاء انقلاب خود را بهتر در مییابند .
از آغاز انقلاب اسلامی تا کنون یکی از اهداف شوم استکبار جهانی دورکردن مردم از صحنههای انقلاب بوده و به انواع ترفندها متوسل شدهاند ولی به لطف خداوند تبارک و تعالی ملتشریف و سرافراز ایران با حضور عظیم خود در صحنههای گوناگون انقلاب این حقیقت را به اثبات رسانیدهاند که از وحدت و انسجام آنان چیزی کم نشده و استکبار و مزدوران آنان تا ابد حسرت گسستن اتحاد و یکپارچگی ملت ما را به گور خواهند برد .
حضرت امام (ره) ضمن اشاره به وضعیت مجلس قبل از انقلاب اسلامی به اهمیت مجلس شورای اسلامی و نقش مردم چنین میفرماید:
«ما دیدیم که اسلام و کشور ایران چه صدمات بسیار غم انگیزی از مجلس شورای غیر صالح و منحرف از بعد از مشروطه تا عصر رژیم جنایتکار پهلوی و از هر زمان بدتر و خطرناکتر در این رژیم تحمیلی فاسد (پهلوی) خورد چه مصیبتها و خسارتهای جان فرسا از این جنایتکاران بی ارزش و نوکر مآب به کشور و ملت وارد شد . از بعد از مشروطه هیچگاه به قانون اساسی عمل نشده، . . . اکنون که با عنایت پروردگار و همت ملت عظیم الشان سرنوشت کشور به دست مردم افتاده و وکلاء از خود مردم و با انتخاب خودشان بدون دخالت دولت و خانهای ولایات به مجلس شورای اسلامی راه یافتند و امید است که با تعهد آنها به اسلام و مصالح کشور جلوگیری از هر انحراف بشود» (3)
حضرت امام در ادامه آن مطلب میفرماید:
«اکنون که بحمدالله موانع رفع گردیده و فضای آزاد برای دخالت همه طبقات پیش آمده است هیچ عذری باقی نمانده و از گناهان بزرگ نابشخودنی، مسامحه در امر مسلمین است . هر کس به مقدار توانش و حیطه نفوذش لازم است در خدمت اسلام و میهن باشد و با جدیت از نفوذ وابستگان استعمار و منحرفان از مکتب بزرگ اسلام جلوگیری نمایند و بدانند که مخالفین اسلام و کشورهای ابرقدرت چپاولگر بین المللی هستند با تدریج و ظرافت در کشور ما و کشورهای اسلامی رخنه و با دست افراد خود ملتها، کشورها را به دام استثمار میکشانند باید با هوشیاری مراقب باشید و با احساس اولین قدم نفوذی به مقابله برخیزید و به آنها مهلت ندهید .» (4)
بنابراین همه مردم در سرنوشت جامعه خویش مسؤول هستند و هیچ عذر و بهانهای از کسی پذیرفته نیست که نسبتبه سرنوشت اداره امور جامعه اسلامی بی تفاوت باشد و بی تفاوت بودن و کنارهگیری نسبتبه سرنوشت اداره امور جامعه از گناهان کبیره محسوب میشود . پس همه مردم باید خود را دخیل و سهیم در اداره امور جامعه بدانند و هر کس به هر اندازهای که توان دارد نسبتبه سرنوشت جامعه اسلامی تلاش نماید و حضور تک تک مردم در صحنههای سیاسی و اجتماعی جامعه اسلامی به عنوان یک وظیفه شرعی، عقلی و سیاسی میباشد . و مطمئن باشیم که حضور گسترده مردم در صحنههای مختلف، دشمن را ناامید و انقلاب را بیمه میکند .
1) وظیفه و نقش مردم در انتخابات از دیدگاه امام خمینی (ره):
از دیدگاه حضرت امام (ره) جایگاه و نقش مردم در انتخابات، اساسی، حساس و تعیین کننده است . در زیر وظایف مردم نسبتبه انتخابات را به فهرست ذکر میکنیم:الف: شرکت فعالانه در انتخابات:
حضرت امام (ره) همه آحاد ملت را به شرکت در انتخابات فرا میخوانند:
«وصیت من به ملتشریف آن است که در تمامی انتخابات چه انتخابات رئیس جمهور و چه نمایندگان مجلس شورای اسلامی و . . . در صحنه باشند و اشخاصی را که انتخاب میکنند روی ضوابطی باشد که اعتبار میشود . عدم دخالت مردم، از مراجع و علماء بزرگ تا طبقه بازاری و کشاورز و کارگر و کارمند، همه و همه مسؤول سرنوشت کشور و اسلام میباشند، چه در نسل حاضر و چه در نسلهای آینده، و چه بسا که در بعض مقاطع عدم حضور و مسامحه گناهی باشد که در راس گناهان کبیره است . پس علاج واقعه را قبل از وقوع باید کرد و الا کار از دست همه خارج خواهد شد و این حقیقتی است که بعد از مشروطه لمس نمودهاید و نمودهایم . چه علاجی بالاتر و والاتر از آن نیست که ملت در سرتاسر کشور در
کارهائی که محول به اوستبر طبق ضوابط اسلامی و قانون اساسی انجام دهد .» (5)
پس همه اقشار ملت در سرنوشت کشور اسلامی خود مسؤول هستند . و لذا همه باید شرکت در انتخابات را بعنوان یک وظیفه شرعی و قانونی خود بدانیم و بدون هیچگونه درنگ و مسامحهای در صحنههای حساس انقلاب حضور فعال داشته باشیم و بدانیم که اگر به خاطر عدم حضور ما در سرنوشت جامعه، ضربهای به انقلاب وارد شود همه ملت در پیشگاه خداوند و شهدای عزیز مسؤول خواهند بود . حضرت امام (ره) در این زمینه چنین میفرماید:
«اگر خدای نخواسته بر اسلام یا کشور اسلامی از ناحیه عدم دخالت در سرنوشت جامعه لطمه و صدمهای وارد شود، یک یک تمام ملت در پیشگاه خدای قهار توانا مسؤول خواهیم بود و نسلهای آینده که ممکن است از کنارهگیریهای کنونی مورد هزار گونه تجاوز واقع شوند ما را نبخشند . یکی از وظایف مهم شرعی و عقلی ما برای حفظ اسلام و مصالح کشور حضور در حوزههای انتخابیه و رای دادن به نمایندگان صالح و کاردان و مطلع بر اوضاع سیاسی جهان و سایر چیزهایی که کشور به آنها احتیاج دارد میباشد و مجلس محتاج به متخصصین رشتههای مختلفی است که کشور احتیاج به آنها دارد . (6)
و در اصل ششم قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران چنین آمده است:
«در جمهوری اسلامی ایران امور کشور باید به اتکاء آراء عمومی اداره شود، از انتخابات، انتخابات رئیس جمهور، نمایندگان مجلس شورای اسلامی، اعضای شورای اسلامی و نظایر اینها یا از همه پرسی در مواردی که در اصول دیگر این قانون معین میگردد .» (7)
پس نقش حضور مردم در سرنوشت جامعه امری روشن و واضح است و در جمهوری اسلامی ایران اداره امور کشور به عهده خود مردم میباشد که از طریق برگزاری انتخابات این مسؤولیت را به افراد واجد شرایط واگذار میکنند . و شکی نیست که هر فرد مسلمانی نسبتبه سرنوشت اداره امور جامعهاش احساس مسؤولیت دارد . و همه اقشار مختلف مردم در انتخابات سرنوشتساز مجلس شورای اسلامی حضور فعال خواهند داشت . و انقلاب متعلق به همه اقشار مردم میباشد و همه در انقلاب سهیم هستند و مردم فهیم و آگاه کشور اسلامی ایران نسبتبه سرنوشت کشورشان بیتفاوت نخواهند بود .
حضرت امام (ره) در این زمینه میفرماید:
«همانطوری که هر آدمی خودش را موظف میداند که بچه خودش را، اطفال خودش را اداره کند . . . این احساس باید در ما پیدا بشود که این مملکت عائله ما هستند و خانه ماست . . . صاحبخانه هم یکی نیست، دو تا نیست، همهاند . . . همه کشور مال همه است .» (8)
ب: مشورت کردن:
مشورت از دستورات اسلامی است و خداوند مؤمنین را به مشورت فرا خوانده و میفرماید:
«و امرهم شوری بینهم» (9) و در جای دیگر میفرماید: «وشاورهم فی الامر» (10) و در روایات متعددی بر اهمیت مشورت تاکید شده است . تا جایی که حضرت امیرالمؤمنین علی علیهالسلام در وصیتخود چنین میفرماید: «اضمم آراء الرجال بعضها الی بعض ثم اقربها الی الصواب و ابعدها من الارتیاب» (11) یعنی نظریات صاحبان رای را جمع آوری کن و سپس نزدیکترین آن را به صواب و دورترین آن را از شک انتخاب کن .
ما از آیات و روایات اصل لزوم مشورت را استفاده میکنیم . از آنجا که مجلس از اهمیت والایی برخوردار است و تصمیمات مجلس شورای اسلامی در امور کشور نقش بسزایی دارند لذا ما برای اینکه کاندیدای اصلح را انتخاب کنیم با افراد مورد اطمینان مشورت کنیم و همه امور و مصالح کشور را در نظر گرفته و بعد خودمان تصمیم بگیریم که به چه کسی رای بدهیم . در این مورد حضرت امام (ره) وظیفه همگان را روشن میکند:
«در تعیین رئیس جمهوری و وکلاء مجلس با طبقه تحصیل کرده متعهد و روشن فکر با اطلاع از مجاری امور و غیر وابسته به کشورهای قدرتمند استثمارگر، و اشتهار به تقوی و تعهد به اسلام و جمهوری اسلامی مشورت کرده، و یا علماء و روحانیون با تقوی و متعهد به جمهوری اسلامی مشورت نموده (نمائید) .» (12)
پس بنابراین مردم مؤمن و انقلابی ما برای انتخاب نماینده خود با افراد مؤمن و متعهد که مورد اعتمادشان هست مشورت مینمایند و در مقام مشورت کسی حق ندارد که رای و نظر خود را بر دیگران تحمیل کند . مردم ما در انتخاب وکلاء خود کاملا آزاد هستند و خودشان طبق معیار و ضوابطی که معین شده نامزدهای انتخاباتی را شناسایی نموده و به شخص مورد نظرشان رای خواهند داد .
ج: انتخاب اصلح:
با توجه به این اصل کلی که مسؤولیتها باید در دست صالحترین افراد باشد مردم نباید بی توجه از کنار این مساله بگذرند بلکه وظیفه دارند از روی آگاهی و شناخت کامل شایستهترین فرد را انتخاب کنند .
مرحوم علامه امینی درکتاب الغدیر میفرماید، ابن عباس از رسول خدا چنین نقل میکند: «من استعمل عاملا من المسلمین و هو یعلم ان فیهم اولی بذلک منه و اعلم بکتاب الله و سنة نبیه فقد خان الله و رسوله و جمیع المسلمین .» (13)
یعنی: هر کس از مسلمانان عاملی (کارگزاری) را بر سر کار بیاورد - و به او مسئوولیتبدهد - در حالی که میداند در بین مسلمانان فردی وجود دارد که او برای این کار سزاوارتر است و به کتاب و سنت پیامبر - صلی الله علیه و آله - آشناتر است آن کس به خدا و رسول خدا - صلی الله علیه و آله - و جمیع مسلمین خیانت کرده است .
بنابراین بر افراد جامعه اسلامی لازم است تا ویژگیهای افراد را بررسی نمایند و از بین آنها بهترین و شایستهترین فرد را برای تصدی امور و کارگزاری نظام اسلامی انتخاب کنند .
حضرت امام خمینی (ره) معنا و معیار اصلح را چنین بیان میفرماید: «اگر (انتخاب اصلح) برای خودتان باشد شیطانی است و اما اگر انتخاب اصلح برای مسلمانهاست، کی و از کجاست، مطرح نیست، از هر گروهی باشد، حزب باشد، یا غیر حزب، نه حزب اسباب این شود که غیر آن فاسد و نه صد در صد حزبی بودن باعث صلاح آنهاست . و انتخاب اصلح برای مسلمین یعنی انتخاب فردی که تعهد به اسلام و حیثیت آن داشته باشد و همه چیز را بفهمد و چون در مجلس اسلام تنها کافی نیستبلکه باید مسلمانی باشد که احتیاجات مملکت را بشناسد و سیاست را بفهمد و مطلع به مصالح و مفاسد کشور باشد و ممکن استبه شما و گروه شما هم مربوط نباشد، که اگر اصلح را انتخاب کردید، کاری اسلامی میکنید و این یک محکی استبرای خودتان که تشخیص بدهید انتخاب برای اسلام استیا برای صلاح خودتان . امیدوارم که تا آخر هم اینطور باشد و هر دوره انتخابات بهتر انجام شود . و این مساله، مساله شخصی نیستبلکه برای اسلام و از امور مهمه است .» (14)
و در جایی دیگر حضرت امام (ره) ملاک و معیار انتخاب اصلح را برای مردم چنین بیان میکند: «اشخاصی را انتخاب کنیم که از هر جهت صالح باشند . مسلمان بودن تنها فایدهای ندارد، باید جمهوری اسلامی را قبول داشته باشد و از مسائل روز اطلاع داشته باشد . سعی کنید مثل مرحوم مدرس را انتخاب کنید . کسانی را که انتخاب میکنید باید مسائل را تشخیص دهند، نه از افرادی باشند که اگر قدرت دیگری تشری زد بترسند، باید بایستند و مقابله کنند .» (15)
ملت هوشیار و همیشه در صحنه ایران اسلامی با در نظر گرفتن ملاک و معیارهای لازم به خاطر خدا و مصالح نظام اسلامی کشورمان با دقت کامل سوابق و ویژگیهای نامزدهای انتخاباتی را بررسی نموده به دور از گرایشهای جناحی و گروه گرائی شایستهترین و صالحترین افراد را برای نمایندگی مجلس شورای اسلامی انتخاب خواهند نمود . و بدانند که با حضور گسترده در انتخابات و انتخاب اصلح ضربه بزرگی بر دشمنان اسلام و انقلاب وارد خواهند کرد .
از بیانات و رهنمودهای حضرت امام (ره) استفاده کنیم: «در هر حال مردم با بصیرت و درایت کاندیداهایی را شناسایی کرده و به سوابق و روحیات و خصوصیات دینی - سیاسی نامزدهای انتخاباتی توجه نمایند . تمییز بین کسانی که در تفکر خود، خدمتبه اسلام و محرومان را اصل قرار دادهاند با دیگران کار مشکلی نیست .» (16) ملت انقلابی و سرافراز ایران اسلامی با شرکت در انتخابات مجلس شورای اسلامی و انتخاب کاندیدای اصلح مشت محکمی بر دهان دشمنان انقلاب اسلامی خواهند زد و بیعت مجددی با آرمانهای بلند امام راحل و مقام معظم رهبری حضرت آیةالله خامنهای - مدظله العالی - میباشد .
2) وظایف و شرایط نامزدهای انتخاباتی از دیدگاه حضرت امام:
وظیفه و نقش نامزدهای انتخاباتی در سلامت انتخابات و حضور پرشور مردم به پای صندوقهای اخذ رای اهمیتبه سزایی دارند .الف: شرایط نمایندگان (کاندیدهای انتخاباتی) :
نامزدهای انتخاباتی مجلس شورای اسلامی علاوه بر شرایط عمومی که در قانون اساسی ذکر شده را دارا هستند باید دارای شرایط دیگری نیز باشند تا بهتر بتوانند به مردم خدمت کنند و در مصوبات مجلس قدرت و توان اظهار نظر و نقد و بررسی لازم را داشته باشند و در مشکلات کلیدی جامعه بتوانند تصمیمات لازم را بگیرند و همیشه مصالح نظام را مقدم بر هر چیزی بدانند .
حضرت امام (ره) شرایط کاندیدای انتخاباتی (نمایندگان) را این طور بیان میفرماید: «مردم شجاع ایران با دقت تمام به نمایندگانی رای دهند که متعبد به اسلام وفادار به مردم باشند و در خدمتبه آنان احساس مسؤولیت کنند و طعم تلخ فقر را چشیده باشند و در قول و عمل مدافع اسلام پابرهنگان زمین، اسلام مستضعفین، اسلام رنج دیدگان تاریخ، اسلام عارفان مبارزه جو، اسلامپاکطینتانعارفو در یک کلمه، مدافع اسلام ناب محمدی - صلی الله علیه و آله - باشند و افرادی را که طرفدار اسلام سرمایه داری، اسلام مستکبرین، اسلام مرفهین بی درد، اسلام منافقین، اسلام راحت طلبان، اسلام فرصت طلبان و در یک کلمه، اسلام امریکایی هستند طرد نموده و به مردم معرفی نمایند .» (17)
شرایط کاندیداهای انتخاباتی (نمایندگان) عبارتند از :
1 - متعبد به اسلام و اعتقاد به جمهوری اسلامی ایران
2 - پشتیبان ولایت فقیه و متعبد به اوامر او
3 - وفادار به مردم
4 - مطلع و آگاه به مسائل روز
5 - هدف خدمتبه محرومین
بنابر این نماینده شایسته کسی است که نمایندگی را راهی برای نیل به پست و مقام قرار ندهد هدف خدمتبه اسلام و انقلاب و رفع گرفتاریهای محرومین جامعه باشد و مصالح نظام اسلامی را بر مصالح شخصی و جناحی مقدم بدارد .
حضرت امام - رضوان الله تعالی علیه - در وصیتنامه خود بخشی از شرایط وکلای مجلس را اینگونه ترسیم مینماید:
«ملت در هر دوره از انتخابات وکلاء دارای تعهد به اسلام و جمهوری اسلامی که غالبا متوسطین جامعه و محرومین میباشند و غیر منحرف از صراط مستقیم به سوی غرب یا شرق و بدون گرایش به مکتبهای انحرافی و اشخاص تحصیل کرده و مطلع بر مسائل روز و سیاستهای اسلامی به مجلس بفرستند .» (18)
ب: شرایط تبلیغات نامزدهای انتخاباتی:
تبلیغات نامزدهای انتخاباتی یکی از عوامل مهم، سلامتبرگزاری انتخابات میباشد . کاندیداهای محترم مجلس شورای اسلامی همانطوری که مطلع هستند هدف از وکیل شدن خدمتبه اسلام و مردم میباشد . بنابر این تبلیغات باید در چهارچوب اسلام باشد . و شما از همان قدم اول نیت را خالص کنید و برای رضای خداوند تبارک و تعالی حرکت کنید تا در آینده بتوانید منشا خدمات شایانی برای جامعه اسلامی باشید .
شرایط تبلیغات نامزدهای انتخاباتی مجلس شورای اسلامی از دیدگاه حضرت امام (ره) :
«نصیحتی است از پدری پیر به نامزدهای مجلس شورای اسلامی که سعی کنید تبلیغات انتخاباتی شما در چهارچوب تعالیم و اخلاق عالیه اسلام انجام شود و از کارهایی که با شؤون اسلام منافات دارد جلوگیری گردد . باید توجه داشت که هدف از انتخابات در نهایتحفظ اسلام است اگر در تبلیغات، حریم مسائل اسلامی رعایت نشود چگونه منتخب حافظ اسلام میشود . باید سعی شود که خدای ناکرده به کسی توهین نگردد و در صورتی که رقیب انتخاباتی به مجلس راه نیافت، به دوستی و برادری - که چیزی شیرینتر از آن نیست - لطمهای نخورد .» (19)
نامزدهای انتخاباتی مجلس شورای اسلامی این نصیحت پدرانه امام راحل (ره) را آویزه گوشتان قرار دهید و بدانید که اگر میخواهید به این ملتشریف و بزرگوار خدمت کنید باید مسائل اسلامی را رعایت کنید . این ملتبرای اسلام قیام کردند و در این راه پر فراز و نشیب علاوه بر اینکه سختیها و مشکلات فراوانی را متحمل شدند شهدای گرانقدری را تقدیم اسلام و انقلاب (نمودهاند) کردهاند . و شکی نیست که شهدای عزیز و امام شهدا ناظر بر اعمال و حرکات ما هستند و ما باید سعی کنیم در مسیر اهداف آن بزرگواران حرکت کنیم . شما باید در تبلیغات انتخاباتی به گونهای عمل کنید که به وحدت و انسجام مردم لطمهای وارد نشود و خدای نخواسته کاندیدای رقیب خود را مورد توهین و هتک حرمت قرار ندهید . باید برنامهها و دیدگاههای خود را در جوی سالم به مردم ارائه دهید تا مردم با بصیرت و درایت و رعایت همه جوانب کاندیدای مورد نظر خود را انتخاب کنند . و بدانید که این انتخابها یک امتحان است و پیروز آن کسی است که به تکلیف و وظیفه الهی خود عمل کرده باشد .
حضرت امام (ره) خطاب به نامزدهای انتخاباتی و طرفداران آنها چنین میفرماید:
«همه این امور اعتباری و زودگذر است و همه در محضر حق هستیم و آنچه در صحیفه کردار ما ماندنی است اعمال و رفتار ما و آنچه موجب سعادت و جاودانگی ما میشود، صفای معنویت و ثمرات خلوص بندگی است، و ما نباید خلوص عمل و جامعه اسلامی خودمان را به زنگار کدورتها و اختلافات آلوده کنیم و رقابتهای انتخاباتی هم هرگز نباید موجبات تفرقه و جدایی را فراهم نماید .» (20)
نکتهای که لازم استبه نامزدهای انتخاباتی مجلس شورای اسلامی تذکر داده شود این است که علاوه بر اینکه شما باید صفا و صمیمیت و به دور از اختلاف رقابت انتخاباتی داشته باشید باید در تبلیغات نهایت صرفه جویی را بنمائید . همانطوری که میدانید امروز عده کثیری از مردم در فقر و مشکلات اقتصادی بسر میبرند . از چاپ عکس و پوسترهای رنگارنگ و زائد بر حد اعتدال و ضرورت، پرهیز نمائید و در حد شناسایی خودتان که ضرورت ایجاب میکند استفاده کنید . و مطمئن باشید که مردم ما گول تبلیغات کذایی و عکس و پوسترهای آنچنانی که نوعا منجر به اسراف میشود را نخواهند خورد . بلکه آنچه مهم است این است که شما اهداف و دیدگاهها و برنامههای خودتان را برای مردم بیان کنید و خودتان را به مردم تحمیل نکنید . بگذارید مردم شریف و آگاه خودشان آزادانه و از روی معیار و ملاکهایی که دارند شخص مورد نظرشان را انتخاب نمایند .
در این قسمتبه بیان شیوا و گهربار امام راحل (ره) گوش جان میسپاریم:
«گرچه همه حق تبلیغات صحیح برای خود یا کاندیداهای خود یا دیگران را دارند و هیچ کس نمیتواند جلوگیری از این حق نماید . و البته لازم است تبلیغات موافق مقررات دولتباشد .» (21)
بنابراین تبلیغات حق طبیعی و قانونی کاندیدها و طرفداران آنها میباشد ولی این تبلیغات باید برابر مقرراتی باشد که برای آنها در قانون معین شده و همه باید رعایت قانون را بر خودمان واجب بدانیم و دیگران را هم به رعایت قانون ارشاد کنیم .
3) وظیفه ناظران و مجریان انتخابات از دیدگاه امام خمینی (ره):
الف: وظیفه ناظران (شورای نگهبان):وظیفه شورای محترم نگهبان را قانون معین نموده . اولین وظیفهای که در این بخش دارند این است که صلاحیت کلیه نامزدهای انتخاباتی را با دقتبررسی نمایند و افرادی که صلاحیتبرای کاندیدای انتخاباتی مجلس را دارند به مردم معرفی نمایند . بدیهی است که شورای محترم نگهبان بدون هیچ گونه مسامحهای با دقت کامل سوابق و خصوصیات کاندیدها را بررسی میکنند و به وظیفه قانونی و شرعی خود عمل خواهند نمود . اما وظیفه دیگری که آن شورای محترم به عهده دارد نظارت بر سلامت و صحت انتخابات میباشد . بعد از برگزاری انتخابات، شورای نگهبان کلیه مدارک و اسناد راجع به برگزاری انتخابات حوزههای انتخابیه را با دقت مورد بررسی قرار میدهند تا حق هیچ کس ضایع نشود و سپس مهر صحتبر انتخابات خواهند گذاشت .
حضرت امام (ره) در باره وظیفه شورای نگهبان چنین میفرماید:
«اعضای محترم شورای نگهبان - ایدهم الله تعالی - را که حافظ مصالح اسلام و مسلمین هستند . . . من به آقایان هشدار میدهم که تضعیف و توهین به فقهای شورای نگهبان امری خطرناک برای کشور و اسلام است . . . لازم است همه به طور اکید به مصالح اسلام و مسلمین توجه کنیم و به قوانین، هر چند مخالف نظر و سلیقه شخصی مان باشد احترام بگذاریم . . . و به شورای نگهبان تذکر میدهم که در کار خود استوار باشید و با قاطعیت و دقت عمل فرمایید و به خدای متعال اتکال کنید .» (22)
اما وظیفه دیگری که بعهده شورای محترم است، بررسی کلیه مصوبات مجلس شورای اسلامی جهت تطابق داشتن با موازین شرع و قانون اساسی میباشد . در اصل نود و ششم قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران چنین آمده است:
«تشخیص عدم مغایرت مصوبات مجلس شورای اسلامی با احکام اسلام با اکثریت فقهای شورای نگهبان و تشخیص عدم تعارض آنها با قانون اساسی بر عهده اکثریت همه اعضای شورای نگهبان است .» (23)
بنابر این باید مصوبات مجلس به تایید شورای محترم نگهبان برسد تا اعتبار قانونی پیدا کند . در اصل نود و سوم قانون اساسی چنین آمده است:
«مجلس شورای اسلامی بدون وجود شورای نگهبان اعتبار قانونی ندارد مگر در مورد تصویب اعتبارنامه نمایندگان و انتخاب شش نفر حقوقدان اعضای شورای نگهبان» (24)
شورای محترم نگهبان بدون در نظر گرفتن منافع جناحی با استقلال طبق وظیفهای که بعهده دارند در جهت پاسداری از اسلام و قانون اساسی عمل خواهند نمود . حضرت امام (ره) میفرماید:
«اگر در مجلس اشتباهی واقع بشود شورای محترم نگهبان با کمال قدرت و استقلال عمل خواهد کرد .» (25)
ب: وظیفه مجریان انتخابات:
امام (ره) خطاب به مجریان انتخابات چنین میفرماید: شما مسؤول این مساله (انتخابات) هستید هم مسؤول کار خودتان و هم مسؤول مسؤولین دیگری که تحت نظر شما هستند هستند، که جریان انتخابات یک جریان صحیح باشد . هیچ کس در انتخابات بر دیگری مقدم نیست، همه افراد ملتیک جور هستند در انتخابات یعنی همان آدمی که یک کار کوچکی انجام میدهد با آن کسی که در راس همه امور هست در باب انتخابات هیچ با هم فرقی ندارند، این یک رای دارد آن هم یک رای دارد . . . . انتخابات جوری باشد که مردم پسند باشد . . . یعنی مردم احساس بکنند به اینکه مساله انتخابات به آنطوری که قانون انتخابات گفته است، به آن طوری که اسلام میخواهد، دارد عمل میشود . عمل مال شماست، قانون یک ثبتی است که میشود، یک وظیفهای تعیین میکند، لکن آنی که مهم است در مقام عمل است، مقام عمل جوری باشد که تطبیق بکند با قانون و مردم در راضی باشند در عمل . . . توجه کنید که اخلال گرها نباید خرابکاری بکنند . . . کسی بیاید مثلا نزدیک صندوق بخواهد به مردم بگوید به این رای بدهید . . . آنجا دیگر جای این حرف نیست که آنجا بایستد و بگوید فلانی خوب است فلانی بد است . . . باید جلوگیری بشود، تا انشاءالله یک انتخابات خوبی داشته باشیم .» (26)
اجرای انتخابات بعهده وزارت کشور، استانداران، فرمانداران، و بخشداران میباشد که مسؤولین مربوطه طبق قانون به وظیفه خودشان عمل خواهند نمود . همان طوری که از بیانات امام راحل (ره) استفاده شد مجریان انتخابات باید انتخابات را در یک جو سالم برگزار نمایند و جوری عمل نمایند که همه مردم واجد شرایط رای بدون هیچگونه دغدغهای با کمال آرامش و اطمینان به کاندیدای مورد نظر خودشان رای بدهند و توجه به این نکته لازم است که باید برای مجریان امر انتخابات هیچ تفاوتی بین کاندیدها برایشان نباشد آنچه وظیفه آنهاست و برای مجریان اهمیت دارد این است که انتخابات را سالم برقرار نمایند و قطعا آن شخصی که اکثریت آراء مردم را کسب کرده باشد به مجلس راه خواهد یافت .
حضرت امام (ره) خطاب به مجریان انتخابات چنین میفرماید:
«شما فرمانداران و بخشدارانو . . . همهتان موظفید به اینکه در این امر (انتخابات مجلس) دقت کنید که خوب انجام بگیرد، نبادا یک وقتخدای نخواسته یک تقلبی در کار بیاید .» (27)
بنابراین همه باید در اجرای برگزاری انتخابات مجلس شورای اسلامی همکاری لازم را با مجریان امر بنمائیم تا انشاءالله انتخابات با حضور گسترده ملت همیشه در صحنه درستبرگزار شود . مسؤولین اجرایی انتخابات انشاء الله تمام تلاش خود را در حسن اجرای انتخابات خواهند داشت و به وظیفه شرعی و قانونی خودشان عمل خواهند نمود . و بار دیگر دشمنان انقلاب و اسلام را مایوس خواهند نمود و مصلحت نظام اسلامی را بر همه چیز مقدم میدارند .
4) وظایف نمایندگان مجلس شورای اسلامی از دیدگاه امام خمینی (ره):
نمایندگان مجلس شورای اسلامی باید با کمال حسن نیت و برادری قوانین و مصوباتی که وضع میکنند بر خلاف اسلام و قانون اساسی نباشد و همانطوری که در اصل شصت و هفتم قانون اساسی آمده که در اولین جلسه مجلس سوگند نامه یاد میکنند و متن آن را امضاء مینمایند از همان جلسه اول تا پایان دوره نمایندگی مجلس به آن اصول پای بند باشند و در انجام وظیفه و حفظ حقوق ملت لحظهای کوتاهی ننمایند . حضرت امام خطاب به نمایندگان مجلس شورای اسلامی چنین میفرماید:«و از نمایندگان مجلس شورای اسلامی در این عصر و عصرهای آینده میخواهم که اگر خدای نخواسته عناصر منحرفی با دسیسه و بازی سیاسی وکالتخود را به مردم تحمیل نمودند، مجلس اعتبارنامه آنان را رد کنند و نگذارند حتی یک عنصر خرابکار وابسته به مجلس راه یابد . . . و از همه نمایندگان خواستارم که با کمال حسن نیت و برادری با هم مجلسان خود رفتار و همه کوشا باشند که قوانین، خدای نخواسته از اسلام منحرف نباشد و همه به اسلام و احکام آسمانی آن وفادار باشید تا به سعادت دنیا و آخرت نائل آیید .» (28)
نمایندگان محترم مجلس شورای اسلامی باید در قبال این مسوؤلیت مهم احساس وظیفه نمایند و به دور از احساسات و اغراض جناحی به فکر رفع گرفتاری و مشکلات مردم محروم کشورمان باشند . و در این زمینه حضرت امام چنین میفرماید:
«و انشاءالله نمایندگان محترم مجلس سنگینی بار مسؤولیت و رسالتخود را در این امر خطیر احساس کرده و میکنند و به خوبی دریافتهاند که نظام و مردم از آنان چه انتظاری دارند، که باید گفت مجموعه خواستهها و انتظارات اسلامی مردم از مجلس رفع گرفتاریها و محرومیتها و دگرگونی در نظام پر پیچ و خم اداری کشور، از انتظارات به حقی است که باید آنها را جدی گرفت . و نمایندگان محترم مجلس قبل از پرداختن به لوایح و تبصرهها و مواد غیر ضروری به فکر مسائل اصلی و کلیدی کشور باشند و بر اساس اسلام عزیز در کمیسیونها با طرح قوانین و لوایح به سمتی حرکت کنند که مشکلات اساسی مرتفع و سیاستهای زیربنایی کشور در امور فرهنگی، اقتصادی، اجتماعی و سیاسی در راستای کمک به محرومین و رفع استضعاف مدون و به مورد اجرا در آید . » (29)
نمایندگان محترم مجلس شورای اسلامی همان گونه که مطلع هستید مجلس محل بحث و گفتگو و انتقاد و استیضاح است اما با رعایت موازین و اخلاق اسلامی و بدون در نظر گرفتن اهداف شخصی و جناحی باید به فکر اصلاح امور جامعه باشید . حضرت امام (ره) چنین میفرماید:
«مجلسی که اساس یک کشور استباید محلی برای بحث و ساختن اخلاق جامعه باشد و انتقاد و استیضاح حق مجلس است اما برخورد با متخلف با آرامی و طرح مسائل اخلاقی بهتر رفع اختلاف میکند تا با الفاظ نیش دار و مقابله کردن با یکدیگر . . . خودشان را یک واعظ حساب بکنند که میخواهند مردم را موعظه کنند و مردم هم احساس کنند که این آقایان خیر و صلاح آنها را میگویند .» (30)
همانطوری که میدانید وظیفه نمایندگان در قانون معین شده است و این نوشتار گنجایش تمام شرح وظایف را نداشته و لذا ما به اختصار به گوشه هایی از وظایف نمایندگان مجلس شورای اسلامی از دیدگاه حضرت امام خمینی - رحمةالله علیه - اشاره کردیم . انشاءالله خداوند توفیق دهد همه بتوانیم به رهنمودهای آن امام بزرگوار و جانشین شایستهاش حضرت آیةالله العظمی خامنهای مدظله عمل نموده و در مسیر اهداف عالیه آن امام راحل و ولی امر مسلمین حرکت کنیم و همیشه مدافع اسلام و انقلاب و ولایت فقیه باشیم و مصلحت نظام اسلامی را مقدم بر همه چیز بداریم . والسلام
پی نوشت :
1 . قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران ، ص 45 .
2 . صحیفه نور، ج 20، ص 194 .
3 . وصیتنامه سیاسی الهی، ص 17 و صحیفه نور، ج 21 .
4 . وصیتنامه سیاسی الهی، ص 18 و صحیفه نور، ج 21 .
5 . وصیتنامه سیاسی الهی، ص 19 و صحیفه نور، ج 21 .
6 . صحیفه نور، ج 18، ص 232 .
7 . قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران، ص 45 .
8 . صحیفه نور، ج 7، ص 13 .
9 . سوره شوری، آیه 38 .
10 . سوره آل عمران، آیه 259 .
11 . من لا یحضرالفقیه، ج 4 .
12 . وصیت نامه سیاسی الهی ، ص 19، و صحیفه نور ج 21 .
13 . الغدیر، ج 8 ص 291 .
14 . صحیفه نور، ج18، ص152 .
15 . صحیفه نور، ج 18، ص 198 .
16 . صحیفه نور، ج20 ، ص 194 .
17 . همان .
18 . وصیت نامه سیاسی الهی، ص 18، صحیفه نور، ج 21 .
19 . صحیفه نور، ج 20، ص 194 .
20 . صحیفه نور، ج 20، ص 215 .
21 . صحیفه نور، ج 18، ص 232 .
22 . صحیفه نور، ج 18، ص 280 .
23 و 24 . قانون اساسی جمهوری اسلامی، ص 53 .
25 . صحیفه نور، ج 18، ص 264 .
26 . صحیفه نور، ج 18، ص 252 .
27 . صحیفه نور، ج 18، ص 205 .
28 . وصیتنامه سیاسی الهی، ص 18، و صحیفه نور، ج 21 .
29 . صحیفه نور، ج 20، ص 214 .
30 . صحیفه نور، ج 18، ص 59 .
