8 بهمن 1387 / 30 محرم الحرام 1430 / 27 ژانویه 2009 |
 1) 8 بهمن ماه سال 1357 هجري شمسي:
حضرت امام خميني(ره) درباره گفتههاي بختيار پيامي فرستادند و اعلام كردند: آنچه كه ذكر شده است كه شاپور بختيار در سمت نخست وزير من مي پذيرم ؛ دروغ است، بلكه تا استعفا نكند او را نميپذيرم چون اورا قانوني نميدانم. امام راحل در بخش پاياني اين پيام افزودند كه من با بختيار تفاهمي نكردهام و آنچه كه سابق گفته است كه گفتگوي بين او ومن بوده دورغ محض است. ملت بايد موضع خود را حفظ كنند و مراقب توطئه ها باشند . ديگر حادثه مهم اين روز تحصن حدود چهل تن از روحانيون تهران براي اعتراض به جلوگيري از بازگشت امام خميني(ره) به ايران بود. آنان در مسجد دانشگاه تهران تحصني نامحدود كردند. در ميان اين روحانيون متحصن بزرگاني چون دكتر بهشتي و آيت الله مطهري حضور داشتند؛ و بتدريج شمار روحانيون متحصن بيش از 400 نفر شدند. |
|
2) 8بهمن ماه سال 1358 هجري شمسي: استاد محمد فراهتي اديب و دانشمند گرانمايه بعد از عمري خدمت به اسلام و تبعيين و ترويج قرآن كريم به رحمت حق پيوست . اين عارف وارسته در سال 1293 شمسي در خانواده اي روحاني به دنيا آمد و تحت توجهات ويژه جد بزرگوارش آيت الله حاج صدر العلماكاشاني پرورش يافت. استاد فراهتي در سالهاي سياه و خفقان و استبداد با ايماني خلع ناپذير و بي هيچ هراسي ارشاد و هدايت مردم نهاد . ايشان بيش از سي سال در مسجد آقا بزرگ كاشان جلسات قرآن تشكيل دادو شاگردان بسياري تربيت كرد. |
 3) تصرف آذربايجان توسط قواي روس در جريان جنگ جهاني اول (1293ش) پس از شروع جنگ جهاني اول و تجاوز نيروهاي عثماني به آذربايجان ايران، دولت روسيه نيز قواي خود را وارد ايران نمود و براي تصرف شهرهاي آذربايجان، بين قواي روس و عثماني جنگ شديدي درگرفت. در اين نبرد سهمگين عده زيادي از مردم آذربايجان كشته و زخمي شدند و اموال آنان به غارت رفت تا اين كه قواي روس بر سپاه عثماني پيروز گشت و عثمانيها عقب نشيني كردند. قواي قزّاق روس در حالي به ايران هجوم آورده و در شهرها به تجاوزگري مشغول بودند، كه ايران از همان آغاز بيطرفي خود را اعلام كرده بود. روسها در اين ميان، شهرهاي آذربايجان را آتش زده و مغازهها را غارت كردند. اين واقعه در حالي صورت ميگرفت كه دولت تزاري روسيه از سوي لنين سرنگون شده و دولت جديدي با مرام كمونيستي قدرت را در دست گرفته بود. البته قواي قزاق روس كه اين زمان در ايران بودند، ارتباطي با دولت جديد نداشته و هنوز به دولت تزار وفادار بودند. |
 4) درگذشت "سيد حسن تقي زاده" آخرين فرد از رجال دوران مشروطيت (1348 ش) سيدحسن تقي زاده در شهريور 1256 ش در تبريز به دنيا آمد. پس از پايان تحصيل در دارالفنون تهران، با عضويت در تشكيلات فراماسونري و با توجه به نفوذ گسترده آن در بين روشنفكران ايراني به ويژه مشروطهخواهان، در جنبش مشروطه شركت فعالي داشت و پس از به توپ بستن مجلس توسط محمد علي شاه قاجار، به سفارت انگليس پناهنده شد. تقيزاده پس از فتح تهران توسط مشروطه خواهان در از بين بردن مخالفان خود تلاش زيادي به كار برد به طوري كه او از عوامل مؤثر در دستگيري، محاكمه و شهادت شيخ فضلاللَّه نوري و نيز باني اصلي در ترور و شهادت آيت اللَّه سيد عبداللَّه بهبهاني به شمار ميرود. او كه در اكثر دورههاي اوليه مجلس شوراي ملي به نمايندگي انتخاب شده بود، پس از انقراض قاجار نيز به سمتهاي گوناگوني نيز دست يافت. تقيزاده در 1310 ش وزير دارايي گرديد و در اين سمت با امضاي معاهده تمديد قرارداد دارسي در خرداد 1312، سلطه بريتانيا را بر منابع نفتي و سرمايههاي ايران استمرار بخشيد. در دوران محمدرضا نيز به عنوان سفير، راهي لندن شد و در 1328 به رياست مجلس سنا رسيد. سيدحسن تقيزاده از بانيان اوليه و اصلي وابستگي ايران به سياستهاي انگليس طي نهضت مشروطه ايران و يك قرن بعد از آن بود. او همچنين از عوامل توفيق نقشههاي سياسي بريتانيا و نفوذ آن كشور در ايران به شمار ميرفت. تقيزاده در اواخر عمر به دليل افشا شدن اسامي و اسرار فراماسونهاي ايراني توسط ساواك كه براي تضعيف نفوذ انگلستان و تقويت نفوذ آمريكا صورت گرفت، به بهانه كهولت سن، فعاليت سياسي را كنار نهاد و خانهنشين شد. از پرويز يا چنگيز، تاريخ انقلاب ايران، ماني و دين او و بيست مقاله از جمله آثار اوست. سيدحسن تقيزاده سرانجام در هشتم بهمن 1348 ش پس از هفتاد سال فعاليت سياسي و به عنوان آخرين فرد از رجال سياسي دوران مشروطه در 92 سالگي درگذشت. |
|
5) تحصن روحانيون انقلابي در مسجد دانشگاه تهران در اعتراض به بستن فرودگاههاي كشور (1357 ش) در اعتراض به جلوگيري دولت بختيار از ورود امام خميني(ره) به كشور، حدود چهل نفر از روحانيون مبارز و انقلابي، در مسجد دانشگاه تهران تحصن كردند و شرط پايان اين تحصن را بازگشت حضرت امام عنوان نمودند. حضرات آيات سيد محمد حسيني بهشتي، مرتضي مطهري، عطاءاللَّه اشرفي اصفهاني، سيد محمود طالقاني، محمدجواد باهنر، سيد علي خامنهاي، اكبر هاشمي رفسنجاني، محمد امامي كاشاني، محمد يزدي، علي مشكيني، محمد صدوقي و... از جمله متحصنين بودند. اين تحصّن مورد حمايت و استقبال شديد مردم و مراجع تقليد واقع شد و در نهايت شرايطي را به وجود آورد كه بالاخره دولت بختيار را مجبور ساخت به بستن فرودگاهها پايان بخشد و اجباراً قدمي ديگر به عقب رود. |
 6) كشتار مردم تهران به دستور "بختيار" در آخرين روزهاي عمر رژيم پهلوي (1357ش) در اين روز، در تظاهرات و برخوردهاي خونين در سراسر كشور، دهها تن شهيد يا مجروح شدند. مردم تهران نيز در حالي كه براي پيوستن به روحانيون متحصن در مسجد دانشگاه تهران به سمت دانشگاه در حركت بودند، از طبقات بالاي ساختمان ژاندارمري مورد هجوم نيروهاي انتظامي قرار گرفته و چهره شهر تهران به صورت يك شهر جنگ زده درآمد. اين حركت، انعكاس جهاني يافت و برخي از خبرگزاريها، آن را مشابه كشتار هفدهم شهريور دانستند. نكته قابل توجه در اين روز، همياري مردم بود چرا كه تنها يك ساعت پس از آغاز كشتار، راهروهاي بيمارستانها، مملو از لوازم بيمارستاني اهدايي از سوي مردم گرديد. |
|
7) برگزاري نخستين مجمع عمومي جهاني اهل بيت (ع) در تهران (1372ش) |
 8) 8 سال 1329 هجری شمسی ، شهرام ناظری خواننده و استاد موسیقی ایرانی ، در كرمانشاه متولد شد. پدروی كه صدای لطیفی داشت و از سبك قدما و خوانندگان آن دیار به خصوص شادروان شیخ داوودی خواننده بزرگ بهره گرفته بود فرزندش را تحت تعلیم قرار داد. شهرام ناظری در سن 9 سالگی اولین برنامه هنری خود را در رادیو كرمانشاه همراه با تار مرحوم درویشی؛ از نوازندگان معروف كرمانشاه اجرا کرد. وی سپس در سن 11 سالگی در رادیو تلویزیون ایران چند برنامه در آواز ایرانی اجرا نمود و برای پر بارتر كردن درك موسیقی خود ارتباط بیشتری با پسر عمویش علی ناظری و درویش نعمت علی خان خراباتی كه تاثیر بزرگ و مهمی بر آشنایی او با موسیقی محلی و كردی و درك آن داشته‌اند برقرار نمود. وی همواره در پی بهره بردن از مكاتب و استادان مختلف بوده است. در سال 1345 برای بهره گیری از محضر اساتیدی چون شادروان عبداله خان دوامی، نورعلی خان برومند، عبدالعلی وزیری، محمود كریمی و. .. مقیم تهران می‌شود و ضمن بهره گیری از محضر این اساتید سه تار را نیز نزد استادان احمد عبادی، محمود تاج بخش، جلال ذوالفنون و محمود هاشمی فرا می گیرد. شهرام ناظری به مدت یكسال در تبریز با نوازندگان و موسیقیدانان آن دیار مانند : بیگجه خانی ، محمود فرنام قیطانچیان كه از شاگردان اقبال آذر بودند درزمینه موسیقی ایرانی كار می كند. درسال 1354 بنابه پیشنهاد نورعلی برومند به استخدام رادیوتلویزیون در می آید ، و اولین برنامة خود را با گروه شیدا به سرپرستی محمد رضا لطفی با مثنوی مولانا و ترانه ای از شیخ بهایی اجرا می نماید و پس از آن با گروه عارف به سرپرستی حسین علیزاده و پرویز مشكاتیان همكاریش را ادامه می دهد. وی درسال 1355 درنخستین كنكور موسیقی سنتی ایران (باربد) مقام اول رابه دست می آورد. درسال 1358 همراه با گروه چاووش كه خود از اعضای اصلی آن بود در سخت ترین شرایط صدای موسیقی سنتی و اصیل ایران را به گوش مردم هنردوست كشور رساند. او در سالهای 1360 تا 1364 از فعالیت خود کاست و به طرق مختلف مشغول تدریس موسیقی و ردیفهای آوازی به علاقه مندان گردید . از سال 1364 به بعد با همكاری گروههای موسیقی ایرانی كارهای زیبایی را به بازار موسیقی عرفانی و اصیل ایرانی عرضه ساخت كه از درخشان ترین این آثار رامی توان : گل صد برگ و آتش در نیستان با همكاری استاد جلال ذوالفنون ، كنسرت اساتید با همكاری گروه استاد فرامرز پایور، بی قرار با همكاری گروه جلیل عندلیبی ، یادگار دوست با ارکستر کامل کامبیز روشن روان و ... را نام برد. حضور او درجشنوارة موسیقی فجردرسال 1380 به همراه فرزندش حافظ ناظری را شاید بتوان یكی از مهم‌ترین وقایع درتمام دوران این جشنواره به حساب آورد . چنان كه جایزه اول این فستیوال به عنوان بهترین خواننده موسیقی اصیل ایرانی را نصیب او ساخت . وی جایزة مخصوص هیئت داوران را نیز از جشنوارة مهر دریافت داشته است. شهرام ناظری دارای صدایی منحصر به فرد و حماسی است و چندین کار نیز به زبان کردی در کارنامه او وجود دارد. |
 9) 27ژانويه سالت1900ميلادي:
نخستين قرص مسكن شيميايي را داروساز آلماني بنام فليكس هوفمان ساخت. هوفمان تحصيلات خود را دررشته شيمي به پايان رساند و پس ازآن درآزمايشگاهي كه خود را پركرده بود به تحقيق و آزمايش پرداخت. او سرانجام درچنين روزي قرص مسكني را ساخت كه امروزه آسپرين ناميده ميشود. |
|
10) امضاي قرارداد صلح معروف به "مصالحه صد ساله" ميان ايران و روم (422م) ايران و روم به عنوان دو امپراتوري قدرتمند زمان، در طول حكومت خود، به بهانههاي گوناگون به متصرفات يكديگر حمله ميكردند و با امضاي قراردادي به اين جنگها خاتمه ميدادند. يكي از جنگهاي بين دو كشور كه در سال 421م با حمله روم آغاز شد، به بهانه آزار و اذيت مسيحيان ايران و نيز فرار برخي از آنان به روم به وقوع پيوست. در اين حال پس از آنكه ماموريت فرستاده پادشاه وقت ايران به بيزانس براي استرداد فراريان ناموفق ماند و امپراتور روم نسبت به عقوبت فراريان در صورت بازگشت به ايران اظهار نگراني نمود، لاجرم كار به جنگ كشيده شد. از آن طرف، كارگران رومي در ايران به حبس افتاده و اموال آنها نيز توقيف شد. در اين جنگ، هر دو طرف قادر به شكست دادن طرف مقابل نبودند اما در نهايت سردار رومي ضمن آتش زدن ادوات جنگي، به خاك روم عقبنشيني كرد. گرچه ايران دراين جنگ پيروز نشد، اما چهره لشكر شكست خورده نيز به خود نگرفت تا اينكه سپاه روم تقاضاي مصالحه نمود. سرانجام در 27 ژانويه سال 422م، قرارداد صلحي به مدت صد سال بين دو طرف منعقد شد. بر اساس اين قرارداد كه به مصالحه صد ساله شهرت يافت، مسيحيان در ايران و زرتشتيان در روم از آزادي عمل در اعتقادات مذهبي برخوردار شدند. همچنين امپراتوري روم موظف شد هزينه حفظ معابر ايران را در برابر طوايف مخالف برعهده داشته باشد. اين هزينه از ديدگاه روميها نوعي باجخواهي ايران تلقي ميگرديد و گاهي از پرداختن آن شانه خالي ميكردند. قرارداد صد ساله ايران و روم كمتر از بيست سال دوام آورد و آتش جنگ بار ديگر بين دو امپراتوري برافروخته شد. |
|
11)  تولد "ولفگانگ آمادئوس موزارت" آهنگساز شهير اتريشي (1756م) ولْفْگانگْ آمادِئوس موزارِت آهنگساز و موسيقيدان نابغه اتريشي در 27 ژانويه سال 1756م در سالْزْبورگ اتريش به دنيا آمد. وي از چهار سالگي تحت نظر پدرش شروع به فراگيري موسيقي كرد و از شش سالگي به همراه خواهر و پدرش براي اجراي كنسرت راهي سفر شد. پيروزي و موفقيت ولفگانگ در ويِن، ميل پدر را به سفرهاي بيشتري برانگيخت و او را به شهرت رساند. موزارت در طول زندگي كوتاه خود كه پيوسته در فقر و رنجوري و كار بيش از حد گذشت، آهنگهايى را تنظيم كرد كه عاليترين و زيباترين نمونه در عالم است. اين آثار از لحاظ تكنيك موزارت را در شمار بزرگترين موسيقيدانان تمام تاريخ موسيقي بشر درآورده است. آثار او شامل سمفوني، اُپرا، كنسرت، سونات و قطعات مجلسي، در حدود 600 اثر هستند كه اين آثار نتيجه افكار و ذوق انساني و درك عميق اين نابغه اتريشي است. اُپِراهاي موزارت از جمله ازدواج فيگارو و نيلبك سحرآميز، سرآمد آثار او به حساب ميآيند. گوته، ديگر موسيقيدان شهير قرن هجدهم اروپا درباره او گفته است: پديدهاي مانند موزارت همواره چيزي غيرقابل توجيه باقي ميماند. ولفگانگ موزارت سرانجام بر اثر كار زياد و بيماري حاصل از آن در پنجم دسامبر 1791م در 35 سالگي درگذشت و در گورستان فقراي ويِن به خاك سپرده شد. |
 12) مرگ خانم "شارلوت برونته" اديب شهير قرن نوزدهم انگليس (1855م) خانم شارلوت برونته اديب معروف انگليسي در دهم ژوئن 1816م در انگلستان به دنيا آمد. وي به همراه خواهران خود به نامهاي اميلي و آن، ساليان دراز با پدر كشيش خود و تنها برادرشان زندگي ميكرد و هر سه خواهر پس از چندي به دامان كتاب و ادبيات كشيده شدند. شارلوت در 28 سالگي به همراه خواهرش اميلي، مجموعه اشعار خود را انتشار داد و يك سال بعد نيز كتاب معروف يتيم را منتشر ساخت. اين كتاب كم و بيش شرح زندگاني و احساسات خود او بود. هنگام انتشار اين اثر، شارلوت به خواهرش اميلي نوشت، "برخلاف تصور بسياري از نويسندگان جهان، من با اين اثر، ميخواهم ثابت كنم كه قهرمان كتاب لازم نيست دختر آشوبگر و همه پسند باشد. همچنين ميخواهم بگويم كه با يك اثر ميتوان درجهان شهرت و جاودانگي كسب كرد." همانگونه كه شارلوت پيشبيني كرده بود، داستان يتيم ناگهان موجي از احساسات در سراسر انگلستان به وجود آورد و مورد استقبال فراوان قرار گرفت. اشعار شارلوت برونته را در ادبيات انگلستان، عاليترين نمونه شِكوِههاي زنان دلباخته و ناكام شمردهاند. هرچند اشعار خواهرش اميلي را عميقتر و عاليتر از او دانستهاند. اشعار اين سه خواهر بيشتر با روح آنها سر و كار دارد و از جنبه هوس عاري است؛ زيرا تقريباً هيچ كدام از آنها، عشق را جز به صورت روحاني نشناخته بودند. اين سه خواهر عمري كوتاه داشتند و پس از آن كه دو خواهر شارلوت در 29 و 30 سالگي درگذشتند، شارلوت نيز در 27 ژانويه 1855م در 39 سالگي جان سپرد. هرچند شارلوت برونته در ميان سه خواهر، داراي ارزش ادبي و شهرت بيشتري بود ولي به طور كلي، خواهران برونته از نخستين زنان مشهوري بودند كه در جهان داستاننويسي در انگلستان ظهور كردند و با آثار دلنشين و روح نواز خود، ميليونها ادب دوست سراسر عالم را به خود مشغول داشتند. |
 13) تولد "آنتوان اگزوپري" نويسنده شهير فرانسوي (1900م) آنتوان دو سِنْتْ اگزوپِري داستاننويس فرانسوي در 27 ژانويه 1900م در شهر لئون فرانسه به دنيا آمد. وي پس از طي تحصيلات خود به نيروي هوايى فرانسه پيوست و در كنار آن به نويسندگي پرداخت. اگزوپري در 29 سالگي اولين اثر خود را با الهام از وقايع زندگي خود در كتابي به نام پيك جنوب منتشر كرد و با چاپ كتابهاي بعدي خود، به شهرت دست يافت. اما آنچه سِنْتْ اگزوپري را به شهرت جهاني رسانيد كتاب شازده كوچولو بود كه آن را در سال 1943م منتشر نمود. اين كتاب اگرچه براي كودكان نگاشته شده، اما پر از نكات دقيق و عميق رواني و شاهكاري جاويدان است كه تصاوير ذهني را با مفاهيم فلسفي درهم آميخته است. زندگي از ديدگاه اگزوپري، حادثهاي بيش نيست چه در قلمرو كار و چه در چارچوب روح و انديشه. در داستانهاي اگزوپري كه برگرفته از تجربيات شخصي اوست، وجدان و اخلاقْ حاكم ميباشد و بلندطبعي و شهامت روحي نمايان است. وي اگرچه به عنوان يك خلبان، راههايى طولاني را در فضا پيمود، اما از زندگي، احساسي مبهم و غمانگيز دارد. وي نويسندهاي شاعر و مخترعي با استعداد و مردي متفكر است. در آثار او تخيلهاي نويسندهاي انسانْ دوست ديده ميشود كه در دنياي اخلاق و وجدان به سر ميبَرَد و فلسفهاش را از عالم عيني و واقعي بيرون ميكشد. از اگزوپري آثار ديگري نيز برجاي مانده كه پرواز شبانه، سرزمين آدميان و خلبان جنگ از آن جمله است. آنتوان سنت اگزوپري سرانجام در 31 ژوئيه 1944م در جريان يك ماموريت هوايي بر فراز فرانسه، در هنگامه جنگ جهاني دوم، بر اثر سقوط هواپيمايش، در سن 44 سالگي كشته شد. |
|
14) امضاي قرارداد صلح ويتنام پس از شكست امريكا از اين كشور (1973م) امريكا در دهه 1950م مداخله در امور منطقه هند و چين را آغاز كرد و مانع اجراي توافقهاي بينالمللي درباره وحدت ويتنام شمالي و جنوبي ميشد. در اوايل دهه 1960م، عمليات چريكهاي كمونيست كه به ويتْكُنگْ شهرت داشتند افزايش يافت و دولت ويتنام جنوبي براي مبارزه با اين چريكهاي كمونيست، از امريكا استمداد كرد. اعزام نظاميان امريكا به ويتنام از سال 1962م و در دوران حكومت كِنِدي آغاز شد، ولي جانسون، رئيس جمهور بعدي ايالات متحده، بامداخله مستقيم در جنگهاي داخلي ويتنام در 4 اوت 1964م، امريكا را درگير جنگي كرد كه قريب 9 سال به طول انجاميد و به امريكا تلفات سنگيني وارد آورد. به موجب آمارهاي رسمي، تعداد سربازان امريكايى كه طي 9 سال از اوت 1964 تا اواسط 1973م، در ويتنام جنگيدند از 8/7 ميليون نفر تجاوز ميكند. در اين جنگ، هواپيماهاي جنگنده و بمبافكن امريكايى در وسيعترين عمليات هوايى پس از جنگ جهاني دوم، چندين ميليون تن بمب بر شهرها و مراكز صنعتي و نظامي و ارتباطي ويتنام شمالي ريختند و خسارات فراواني به بار آوردند. به طور مثال، هواپيماهاي امريكايى تنها از فوريه 1965 تا ژوئيه 1968م، ظرف سي ماه، طي بيش از يكصد و هفت هزار حمله هوايى خود، بيش از 2/5 ميليون تن بمب بر سر مردم بي دفاع اين كشور فرو ريختند و صدها هزار نفر را به خاك و خون كشيدند. قدرت تخريبي بمبهايى كه طي 9سال جنگ بر ويتنام ريخته شد، بيش از دو برابر قدرت تخريبي بمبهايى بود كه در طول جنگ جهاني دوم در آلمان مورد استفاده قرار گرفت. در اين ميان مردم امريكا كه به شدت از درگيري امريكا درجنگ ويتنام و تلف شدن جوانان امريكايى در اين جنگ ناراضي بودند از سال 1966م به بعد مخالفت خود را با ادامه جنگ ابراز كرده و خواهان توقف جنگ شدند. در نهايت با انتخاب ريچارد نيكسون به رياست جمهوري امريكا، وي كه با وعده انتخابي خود براي پايان جنگ به اين مقام رسيده بود، جنگ ويتنام را با تحمل شكستي خفتبار براي امريكا خاتمه داد. اين اولين جنگي بود كه امريكا در آن شكست ميخورد. ولي اكثريت مردم امريكا، كه به حقانيت خود در اين جنگ اعتقاد نداشتند از اينكه به هر قيمتي كه شده از اين مخمصه رهايي يافتهاند راضي به نظر ميرسيدند. با امضاي قرارداد صلح ويتنام و امريكا در فرانسه، نيروهاي امريكايي از اين كشور خارج شدند و در 29 مارس 1973م، آخرين سربازان متجاوز نيز از ويتنام بيرون رفتند. |
 15) زادروز شاه عباس صفوی : بيست و هفتم ژانويه زاد روز شاه عباس است. تولد و وفات شاه عباس در ژانويه اتفاق افتاده است. وي در27 ژانويه 1556 به دنيا آمد و در 19 ژانويه سال 1629 فوت شد. مورخان متفق القول گفته اند كه سياستهاي داخلي و خارجي او مشابهت زياد به طرحهايي داشت كه هزار سال پيش از وي توسط خسرو انوشيروان (انوشيروان دادگر) به اجرا درآمده بود. شاه عباس كه از جانب پدر فرماندار خراسان بود و درشهر هرات حاكم نشين خراسان بسر مي برد پس از آن كه شنيد كه سران قزلباش پدر نابيناي او را آلت دست قرار داده و مادرش «مهدعليا» را كه مانع سوء استفاده هاي ايشان بود كشته اند با لشكر خراسان به قزوين رفت و برضد پدر كودتا كرد و شاه شد و دست قزلباش را به تدريج از كارها كوتاه كرد. |
