از دست دادن حس بویایی و چشایی

از دست دادن حس بویایی و چشایی، وضعیتی است که می‌تواند تأثیر بزرگی بر زندگی ما گذارد. در این مقاله، به علل از دست دادن حس بویایی و چشایی همراه با درمانهای آنها می‌پردازیم.
توانایی ما در مزه کردن و بو کشیدن هدیه‌‌ای از جانب خداوند است. حس چشایی به ما کمک کرده از خوردن غذاها و نوشیدنی‌های خوشمزه لذت ببریم. حس بویایی به ما اجازه می‌دهد از رایحه‌های بسیار خوشبو بهره‌مند شویم. این دو حس با یکدیگر ارتباط بسیار نزدیکی دارند. در نتیجه، از دست دان حس بویایی اغلب منجر به از دست دادن حس چشایی می‌شود. نمونه‌ای از این وضعیت از دست دادن حس بویایی و چشایی پس از ابتلاء به سرماخوردگی است. مجاری بینی ما به دلیل سرماخوردگی مسدود شده و موفق نبوده طعم غذایی که می‌خوریم را احساس کنیم. چنانچه این وضعیت برای مدت زمان کوتاهی باشد، آزردگی و ناراحتی کمتری را برای ما ایجاد می‌کند. با این حال، در صورتی که این وضعیت برای مدت زمان طولانی‌تری تداوم یابد، آنگاه می‌تواند مسئله‌ای جدی به حساب آید. عدم توانایی در درک نشانه‌ی هشدار دهنده از فاسد بودن غذا و یا نشت گاز می‌تواند برای سلامت و امنیت ما خطرناک باشد.
چه عواملی موجب از دست دادن حس بویایی و چشایی می‌شوند
عامل سن: عوامل مختلفی وجود داشته که از بیماری گرفته تا آسیب دیدگی می‌توانند منجر به از دست دادن حس بویایی و چشایی شوند. مطالعات تحقیقاتی صورت گرفته نشان می‌دهند که از دست دادن حس بویایی و چشایی با افزایش سن ناشی از زوال اعصاب کنترل کننده‌ی حواس بویایی و چشایی شروع می‌شود. افراد بالای 60 سال بسیاری از توانایی‌های بویایی و چشایی خود را به همین دلیل از دست می‌دهند.
انسداد بینی: انسداد در مجرای بینی شایع‌ترین علت این وضعیت به شمار می‌رود. این امر می‌تواند به دلیل عفونت سینوس، عفونت دستگاه تنفسی فوقانی، آلرژی، رشد پولیپ در بینی یا حفره سینوس، و غیره اتفاق افتد. در تمامی این عوارض، میزان رایحه‌ا‌ی که به گیرنده‌های بویایی در مجرای بینی می‌رسند، به دلیل انسداد کاهش یافته و مشکلات بویایی و چشایی را بوجود می‌آورد.
پرتو درمانی: کسانی که به منظور درمان سرطانهای سر و یا نواحی گردن تحت پرتودرمانی قرار دارند به احتمال زیاد حواس بویایی و چشایی خود را از دست می‌دهند.
دلایل دیگر: بعضی افراد به طور مادرزادی فاقد حس بویایی و چشایی می‌باشند که به آن آنوسمی مادرزادی نیز گویند. وارد شدن هرگونه‌ صدمه به سر که بر روی اعصاب مسئول حس بویایی تأثیر بگذارد، می‌تواند موجب از دست دادن موقت و یا دائمی حس بویایی و چشایی شود. افراد مبتلا به بیماریهای سیستم عصبی، اختلالات هورمونی، بیماری‌های لثوی و یا بیمارانی که حنجره یا جعبه صوتی خود را از دست داده‌اند نیز ممکن است با این مشکل مواجه شوند. عوارض جانبی برخی داروها و یا قرار گرفتن طولانی مدت در معرض مواد شیمیایی مضری مانند حشره کش‌ها می‌تواند این حواس را ناتوان سازد. استعمال دخانیت می‌تواند موجب آسیب شدید به غشاهای بینی شده در نتیجه حس بویایی تضعیف گشته و مواد غذایی به نظر بی مزه می‌رسند.

درمان

درمان حس بویایی و چشایی از دست رفته تا حد زیادی به علت زمینه‌ای مسبب این عارضه بستگی دارد. علت آن با معاینه بینی با استفاده از تلسکوپ بینی، اشعه ایکس و سی تی اسکن، سابقه پزشکی بیمار، و غیره تشخیص داده می‌شود.
» در صورتی که علت آن احتقان بینی ناشی از سرماخوردگی باشد، آنگاه استنشاق بخار و یا دوش آب گرم به تمیز و خالی کردن مجرای بینی و بازیابی حس بویایی و چشایی کمک می‌کند.
» چنانچه فرد سیگار را ترک نماید، بهبود در عملکرد بویایی و چشایی می‌تواند مشاهده شود.
» اگر علت آن عوارض جانبی در اثر مصرف هرگونه دارویی باشد، آنگاه به محض قطع کردن دارو و یا تغییر دادن آن، حس چشایی و بویایی فرد به طور طبیعی باز می‌گردد.
» پولیپ بینی اغلب نیاز به درمان با آنتی بیوتیک و یا عمل جراحی دارد.
» هنگامی که علت آن ناشی از چند بیماری باشد، در این صورت به محض درمان شدن آن بیماری، فرد می‌تواند مجدداً حس بویایی و چشایی خود را بازیابد. بهترین بخش این است که بدن ما دارای مکانیسمی طبیعی جهت جایگزین ساختن سلولهای پیر عصبی و صدمه دیده با سلولهای جدید است که بدین ترتیب حواس مجدداً بازمی‌یابند
بنابراین چنانچه دچار از دست رفتن حس بویایی و چشایی شده‌اید، تا زمانی که علت زمینه‌ای درمان شود با شکیبایی صبر کنید. تا آن زمان شیوه‌ی زندگی خود را تغییر دهید. به عنوان مثال، آلارم هشدار دود در خانه نصب کرده، از سوزاندن غذا و یا خطر آتش سوزی در حین آشپزی خودداری کرده، به هنگام کار با مواد سمی تهویه‌ی مناسب را حفظ کنید و از این دست کارها را انجام دهید. با این کار می‌توانید زندگی طبیعی را نیز در پیش گیرید.