17 بهمن 1387 / 9 صفر المظفر 1430 / 5 فوریه 2009 |
|
1) 17بهمن ماه سال1366هجري شمسي: استاد ابراهيم فخرايي محقق معاصركشورمان ديده ازجهان فروبست. فخرايي دررشت متولد شد. 16ساله بود كه براي ادامه تحصيل راهي تهران شد و دراوج نهضت جنگل به زادگاه خود بازگشت. فخرايي دراين ايام با ميرزا كوچك خان جنگلي آشنا شد و دراندك مدتي تصدي تحريرات ميرزا را به عهده گرفت. استا ابراهيم فخرايي دردوران نهضت جنگل همراه و يارميرزا كوچك خان بود و مدتي هم به وزارت عدليه وي درآمد. كتابهاي ارزندهاي چون «تاريخ ايران، سردارجنگل و گيلان درجنبش مشروطيت» ازجمله آثاراستاد ابراهيم فخرايي بشمارميروند. |
|
2) 17بهمن ماه سال1357هجري شمسي: درپي حكم حضرت امام خميني(ره) مبني برانتخاب رياست دولت موقت، مردم تهران و ديگرشهرهاي ايران با برگزاركردن راهپيماييهاي با شكوه حمايت خود را از رئيس دولت موقت اعلام كردند. دراين روزدراكثرشهرستانها ازجمله اصفهان مردم انقلابي و مسلمان با اجتماع درخيابانها فرياد سرنگوني دولت بختياررا سردادند. ازنخستين ساعات بامداد 17بهمن كليه راهها و خيابانهاي منتهي به مجلس شوراي ملي تحت نظارت نيروي انتظامي قرارگرفته مجلس محاصره نظامي شده بود. مردم درخيابانهاي اطراف ميدان بهارستان تظاهرات كردند و شعارسرنگوني حكومت پهلوي و دولت بختياررا سردادند. ازديگررويدادهاي مهم اين روزخروج ژنرال هايزراز ايران بود. هايزرآخرين فرستاده كارتررئيس جمهوروقت اِمريكا به ايران يكماه بعد ازتوقف درتهران ايران را ترك كرد تا نتايج آخرين جاسوسيهاي خود را دراختياركارترقراردهد. |
|
3) رحلت آيتاللَّه العظمي "حاجآقا حسين طباطبايي قمي" از مدرسين حوزه علميه نجف و قم (1325 ش) آيتاللَّه حاج آقا حسين طباطبايي قمي در سال 1243ش (28 رجب سال 1282 ق) در شهر قم ديده به جهان گشود. ايشان تحصيلات ابتدايي خود را در يكي از مكتبخانههاي قم شروع كرد و پس از آن، درسهاي مقدماتي از قبيل صرف و نحو و منطق را فراگرفت. حاج آقا حسين قمي پس از آن براي ادامه تحصيل راهي تهران شد و از استاداني همچون ميرزا ابوالحسن جلوه، شيخ فضل اللَّه نوري، ميرزا محمد حسن آشتياني، شيخ علي مدرس يزدي و ميرزا محمود قمي بهره برد. آيت اللَّه قمي سپس طي دو بار سفر به عتبات عاليات از محضر عالمان نامداري همچون: ميرزا محمد حسن شيرازي، ميرزا حبيباللَّه رشتي، آخوند خراساني و علامه سيد محمدكاظم يزدي و آخوند ملاعلي نهاوندي استفاده كرد. وي همچنين تهذيبِ اخلاق را در محضر علامه سيد مرتضي كشميري و علم حديث را در محضر علامه ميرزا حسين نوري فراگرفت. ايشان ضمناً به حوزه درس ميرزا محمد تقي شيرازي رفت و عمده شاگردي خود را نزد وي به انجام رساند به طوري كه مورد توجه خاص استاد واقع شد و ميرزا، براي مرجعيت و تقليدِ بعد از خود، او را معين كرد. آيت اللَّه قمي پس از نزديك به بيست سال اقامت در نجف به مشهد بازگشت و حوزه درس خود را تشكيل داد و مرجعيت مردم را نيز عهدهدار شد. وي در واقعه قيام خونين مسجد گوهرشاد مشهد در اعتراض به كشف حجاب اعتراض خود را مطرح ساخت كه به تبعيد ايشان به عراق انجاميد. ايشان از مراجع وارستهاي بود كه در مقاطع مختلف بهخصوص در دوران خفقان رضاخاني به پا خاست و شجاعانه به ستيز با دشمن پرداخت و دخالت عملي در سياست را با حضور در صحنههاي مختلف سياسي بخوبي نشان داد كه به حق ميتوان او را "قامت قيام" ناميد. آيت اللَّه قمي از مشايخ حديث و اجتهادِ زمان خود بود كه بعد از شيخ الشريعه اصفهاني، رياست و زعامت شيعه به او منتهي شد. از ايشان آثار متعددي بر جاي مانده كه حاشيه بر عروةُالوثقي، حاشيه بر رساله ارث و نَفقات، مختصَرُ الاحكام، طريقُ النجاة، مناسك حج و... از آن جملهاند. اين فقيه عالي مقام و عالم نستوه سرانجام در هفدهم بهمن 1325 ش برابر با چهاردهم ربيعالاول 1366ق در هشتاد و دو سالگي رحلت كرد و پس از تشييعي باشكوه در صحن امام علي(ع) دفن گرديد. |
 4) فرار " ژنرال هايزر" مستشار آمريكايي از ايران (1357 ش) ژنرال هايزر فرستاده ويژه آمريكا، در چهاردهم دي ماه 1357 به منظور كمك به بقاي رژيم پهلوي و اعلام حمايت آمريكا از فرماندهان ارتش شاه و زمينهسازي كودتا عليه انقلاب اسلامي به تهران آمده بود. وي در سفرش به ايران، ارتش را به تحت كنترل گرفتن ايران تشويق نمود و از ارتش خواست تا از دولت بختيار حمايت كرده، نظم را مستقر كند. هايزر معتقد بود كه ارتش قدرت مهار تشنّجات را دارد اما در صورتي كه نيروهاي مذهبي طرفدار امام خميني قصد سرنگوني دولت را داشتند او كودتا را به اجرا ميگذاشت. اما ژنرال هايزر پس از يك ماه تلاش بيهوده و شكست در مأموريت خود به كشورش بازگشت. |
 5) تشكيل مجمع تشخيص مصلحت نظام به امر امام خميني (1366 ش) پس از تشكيل مجلس شوراي اسلامي و شوراي نگهبان، مواردي به وجود آمد كه اين دو نهاد با هم اختلاف نظر پيدا ميكردند و در هر بار نظر حضرت امام را اعمال مينمودند. سرانجام در اواسط بهمن 1366 از سوي رييس جمهور، رييس مجلس، رييس ديوان عالي كشور، نخست وزير و حاج احمد خميني نامهاي خطاب به امام نگاشته و از ايشان درخواست شد كه براي حل عملي مسائل، مرجعي را تعيين كرده كه باعث حل اختلاف مجلس با شوراي نگهبان گردد. حضرت امام نيز در 17 بهمن آن سال، فرمان تشكيل مجمع تشخيص مصلحت نظام مركب از اعضاي شوراي نگهبان، رؤساي سه قوه و... را صادر كردند. مشروعيت و قانوني بودن تصميمات مجمع تشخيص مصلحت نظام، تا قبل از بازنگري قانون اساسي در سال 1368، با توجه به اختيارات ولايت مطلقه فقيه كه قانون اساسي آن را به رسميت شناخته، قابل توجيه بود. ولي پس از بازنگري قانون اساسي، اين مجمع براي تشخيص در مواردي كه مصوبات مجلس توسط شوراي نگهبان بر خلاف موازين شرع و يا قانون اساسي تشخيص داده شود و از آن سو مجلس با درنظر گرفتن مصلحت نظام، نظر شوراي نگهبان را تأمين نكند؛ و همچنين مشاوره در اموري كه رهبري به آنان ارجاع ميدهد و ساير وظايفي كه در قانون ذكر شده است، به دستور مقام معظم رهبري تشكيل ميشود. اعضاي ثابت و متغير اين مجمع را مقام معظم رهبري تعيين مينمايند. |
|
6) عقبنشيني مفتضحانه نيروهاي نظامي آمريكا از خليج فارس در جريان جنگ تحميلي (1366 ش) دولت ريگان به دنبال رسوايي ايران گيت، به منظور باز يافتن اعتبار خود در ميان كشورهاي عرب، با درخواست حكّام منطقه جهت اعزام نيرو به خليج فارس به بهانه حفاظت از كشتيراني آزاد موافقت نمود. اين اقدام همچنين به خيال تحريك و تحت فشار قرار دادن ايران و منحرف ساختن تمركز و توجه ايران بر ادامه جنگ تا پيروزي نهايي طرحريزي گرديد. علي رغم مخالفتهاي وسيع اغلب اعضاي كنگره و ساير محافل سياسي آمريكا با اقدام جنگطلبانه اين كشور در خليج فارس، دولت ريگان با سماجت و تلاشهاي گسترده سياسي - تبليغاتي و برخورداري از حمايت و همكاري صهيونيستها و عواملشان در آمريكا، پس از مدتي توانست تا حدود زيادي منتقدان را خاموش سازد. رسانههاي آمريكايي نيز تا مدتي اغلب، حملات به كشتيراني منطقه را ناديده گرفته و بيشتر به موفقيت عمليات اسكورت آمريكا و عدم وقوع حمله عليه كشتيهاي آمريكايي پرداختند. اين رسانهها غالباً آن چه را كه حملات قايقهاي توپدار ايران به تانكرهاي متعلق به عربستان و كويت و تانكرهايي كه عازم اين منطقه هستند ميخوانند با آب و تاب خاص و با هدف معرفي ايران به عنوان يك نيروي تندرو و تهديدكننده جريان آزاد كشتيراني در خليجفارس منعكس ميكرد و به ندرت از حملات وسيع عراق عليه تانكرهاي نفتي بينالمللي ياد ميكردند. نيروهاي نظامي آمريكا مانعي بر افزايش حملات به نفتكشها نشد به طوري كه رسانههاي آمريكا نيز به آن اعتراف كردند. در نهايت وحشت نيروهاي آمريكا از حملات انتحاري ايرانيان و مخارج سنگين حضور آنان در خليج فارس باعث عقب نشيني مفتضحانه آنها در اين روز گرديد. |
 7) 9صفرسال38هجري قمري:
جنگ نَهروان ميان خوارج و حضرت علي(علیه السلام) درمحلي به همين نام روي داد. خوارج گروهي ازسپاه امام علي(علیه السلام) بودند كه درپايان جنگ صِفّين به سبب موافقت حضرت علي(علیه السلام) با حاكميّت ازاطاعت آن حضرت سرباززدند و با خروج ازسپاه امام گروه نوظهورخوارج را تشكيل دادند. هرچند حضرت علي(علیه السلام) اين مظهرعدالت و تقوا، خوارج را به بازگشت به بيعت و انصراف ازعقيده خويش ارشاد كردند. اين كارسودي نبخشيد و سرانجام قريب به14000نفرازآنان برضدّ حضرت علي(علیه السلام) اجتماع كردند. حضرت علي(علیه السلام) كه سرگرم مبارزه با معاويه بودند سركوبي خوارج و دفع آنان را ضروري تر ديدند. پس به سمت بصره محل تجمع خوارج حركت كردند و درمحل نهروان كه درشمال مداين واقع شده بود با آنان جنگيدند. |
|
8) 9صفرسال432هجري قمري: « ابوعلي احمد مُسكويه» ازجمله بزرگترين فلاسفه، حكما و مشاهيردانشمندان اسلامي درگذشت. او درلغت، منطق، ادبيات، فنون شعري، رياضيات، فلسفه و حكمت استاد بود و بعد ازارسطوو فارابي به معلم ثالث شهرت يافته بود. ازآثارابن مسكويه «تَجاربُ الاُمَم، جاويدان خرد و تَهذيبُ الاَخلاق و تَطهيرُالاَعراق» را مي توان نام برد. |
 9) 9صفرسال1290هجري قمري:
دولت ايران براي تكميل مخارج سفراول ناصرالدّين شاه قاجار به خارج ازكشورمبالغي ازبارون ژوليوس دورويتروام گرفت. با رون دورويتردربرابرپرداخت اين وام امتيازات بسياري به مدت70سال ازدولت ايران دريافت كرد. تأسيس بانك و استخراج همه معادن طبيعي ايران به جزطلا و نقره ازجمله اين امتيازات بود. بدين ترتيب تأمين مخارج سفرناصرالدّين شاه آسيب هاي شديدي برپيكره اقتصادي و مالي ايران وارد آورد. |
|
10) 9صفرسال1319هجري قمري: امتيازاستخراج نفت درايران به ويليام فاكس دارسي انگليسي واگذارشد. دارسي سرمايه دراانگليسي پس ازتحقيق درباره معادن نفت ايران و اطمينان ازسختي بودن غني بودن آنها پيشنهاد ناعادلانه خود را به واسطه وزيرمختارانگليس درايران به مظفرالدّين شاه قاجارارائه كرد. اين شاه بي كفايت نيزبدون درنظرگرفتن منافع ملت و كشور، اين امتيازرا به دارسي واگذاركرد. |
|
11) شهادت "عمارياسر" صحابي بزرگ پيامبر در جنگ صفين (37 ق) رساترين سخن دربارهي شخصيت معنوي او حديث رسول خدا است كه فرمود: "عمار، از سر تا پايش آكنده از ايمان است و ايمان با گوشت و خون او عجين گرديده است". همچنين، پيامبر به او فرموده بود: "تو را گروه ستمگري خواهد كشت در حالي كه تو آنان را به سوي حق و حقيقت دعوت مينمايي". اين خبر غيبي كه يكي از دلايل نبوت و راستگويي پيامبر(ص) بود آنچنان كه فرموده بود نيز اتفاق افتاد و سرانجام عمار در نود سالگي در جنگ صفين در ركاب امام علي به دست هواداران معاويه كشته شد. عمار ياسر از مسلمانان راستين بود كه در راه اسلام سختيهاي فراواني را تحمل كرد و پدر و مادر او اولين شهداي راه اسلام بودند. |
|
12) درگذشت "ابنرُشدِ اندلسي" فيلسوف و دانشمند مسلمان (595 ق) ابوالوَليد محمد بن احمد بن رشد معروف به ابن رشد از بزرگترين فلاسفه و حكماي اسلامي قرن ششم هجري ميباشد كه در فلسفه و حكمت، يگانهي روزگار خود بود و در فقه، حديث، ادبيات، منطق و ديگر علوم متداول نيز تبحّر داشت. وي كه در اندلس ميزيست، نزد ملوك آن سامان مقرب گرديد و قاضي يكي از مناطق آن شد. بيشتر از صد كتاب به او نسبت داده شده است كه التحصيل، بِدايَةُ المجتهد، فلسفهي ابن رشد و الكليات و... از آن جملهاند. |
|
13) رحلت آيتاللَّه "ميرزا عبدالرحيم كَليبَري" عالم و فقيه اصولي (1334 ق) ميرزا عبدالرحيم بن نصر اللَّه انصاري جابري كليبري، از علماي اماميه و از فقهاي اصولي و ادبا و فُصَحا بوده است. وي از شاگردان آخوند خراساني و ميرزا حبيب اللَّه رشتي و مامقاني بود و سپس سالها در تبريز به تدريس فقه و اصول پرداخت. الاجتهاد و التقليد و قاعدهي لاضرر از جمله تأليفات اوست. |
 14) مرگ "شارلماني" از امپراتوران مقتدر اروپا (814م) شارلماني يا شارل كبير در 9 دسامبر سال 742 م در فرانسه به دنيا آمد و پس از مرگ پدر، مشتركاً با برادرش به سلطنت رسيد. با مرگ برادر شارلماني، وي در سال 771 م، رهبري طويف فرانك را به تنهايى در دست گرفت و به سركوب اقوام رقيب و گسترش سرزمينهاي تحت تصرف خود پرداخت. شارلماني اولين پادشاه اروپايى بود كه در سال 800 م، تاج امپراتوري را از پاپ لئون سوم دريافت كرد و به اين ترتيب پادشاه، مقامي روحاني يافت. با وجود اين، شارلماني براي كسب و حفظ قدرت و گسترش قلمرو فرمانروايى خود، مخالفان داخلي و مردم سرزمينهاي همجوار را به شدت سركوب كرد. وي همچنين اقوام فرانسوي و ساير كشورهاي همسايه را كه بتپرست بودند به اجبار به دين مسيحي رهنمون ساخت و با تصرف نقاط گستردهاي از اروپا توانست امپراتوري وسيعي ايجاد نمايد در اين امپراتوري، كشورهاي فرانسه، بلژيك، هلند، آلمان، سوئيس، مجارستان، شمال و مركز ايتاليا و نيز دو ايالت از اسپانيا گرد هم آمده بودند. وي اگر چه سواد نداشت اما طرفدار توسعه علم و فرهنگ بود شارلماني در دين خود تعصب شديدي داشت و بر همين اساس جنگهاي وسيع و متعددي نيز با مسلمانان به راه انداخت. وي بعد از 74 سال زندگي، بيش از 40 سال سلطنت و 14 سال امپراتوري در 5 فوريه 814 م درگذشت. |
|
15) كشف كشور "سيرالئون" در غرب قاره افريقا (1460م) پس از آن كه سرزمين سيرالئون در پنجم فوريه سال 1460م توسط تني چند از ماجراجويان پرتغالي كشف شد، نخستين مهاجران اروپايى نيز در سال 1462م در اين نقطه وارد گرديدند. در قرن شانزدهم ميلادي، كاشفين انگليسي به تسخير سيرالئون پرداختند و به تدريج بر تمام سواحل اين سرزمين مسلط شدند. سواحل سيرالئون تا اواسط قرن هجدهم، مركز تجارت برده بود و انگلستان در سال 1808م اين كشور را به طور رسمي به عنوان مستعمره خود اعلام كرد. با اين حال بوميان سيرالئون از اوايل قرن بيستم شورشهايى را بر ضد انگلستان برپا كردند و پس از اعطاي استقلال داخلي آن در سال 1951م، استقلال كامل سيرالئون در سال 1961م به رسميت شناخته شد. كشور افريقايى سيرالئون با 71/740 كيلومترمربع مساحت، بر كرانه شرقي اقيانوس اطلس و در غرب افريقا واقع شده است. فريتاون پايتخت و زبان انگليسي و فرانسه در آن متداول است. اين كشور در حدود 5 ميليون نفر جمعيت دارد كه اكثريت نژادي را سياهان تشكيل ميدهند. پيشبيني جمعيت تا سال 2025، بيش از 8 ميليون نفر خواهد بود. شهرهاي مهم آن عبارتند از؛ كينما، ماكني و بونت. 60% مردم سيرالئون مسلمان و مابقي داراي مذاهب بومي و مسيحيت ميباشند. حكومت اين كشور جمهوري با يك مجلس قانونگزاري ميباشد. |
|
16) وقوع جنگ "بولوني" ميان فرانسويان و نيروهاي كليسا (1512م) يكي از جنگهاي قرن شانزدهم اروپا، جنگي بود كه در چند مرحله ميان نيروهاي كليسا با نيروهاي فرانسوي رخ داد. در 5 فوريه 1512م در منطقه بولوني در كنار درياي مانش در فرانسه جنگي آغاز شد كه در آن، نيروهاي كليسا و نيروهاي فرانسه به نبرد برخاستند. در اين جنگ گرچه نيروهاي كليسا برتري داشتند اما سرانجام با شكست مواجه شدند. دو هفته پس از آن بار ديگر جنگي شروع شد كه در جريان آن كليسا و پاپ موفق شده بودند با ايجاد اتحاديه تاريخي "سنت ليگ" سپاهيان متحد ممالك اروپايي را با خود همراه نمايند. جنگ دوم اين دو سپاه در مرحله ديگر در 19 فوريه 1512م رخ داد كه باز هم به شكست نيروهاي كليسا و ممالك متحده و پيروزي ارتش فرانسه منجر شد. |
|
17) تولد "ساموئل ريچارْدْسون" نويسنده معروف فرانسوي (1689م) ساموئل ريچارْدْسون، رمان نويس انگليسي در پنجم فوريه 1689م در انگلستان به دنيا آمد. وي در ابتدا به كارآموزي در يك چاپخانه مشغول شد و علاوه بر فراگيري فنون چاپ و تصحيح نمونههاي كتاب، با مطالعات فراوان بر وسعت فكر و اطلاعات خود افزود. ريچاردسون از 20 سالگي به نويسندگي روي آورد تا اين كه با انتشار پِمْلا يا تقواي اجر يافته در 4 جلد به شهرت فراواني رسيد. پيروزي اين اثر چنان قاطع و قابل توجه بود كه هر كس آن را نخوانده بود به بيذوقي و ركود ذهن متهم ميگشت. وي در سالهاي بعد كتاب سرگذشت بانويى جوان در 7 جلد و تاريخ سِرْچارلْزْ گرانديسون را در 7 جلد نگاشت كه اين دو كتاب نيز موفقيت زيادي به دست آوردند. ريچاردسون از آن پس از داستاننويسي دست برداشت و به جمعآوري قطعههاي برگزيدهاي از كتابهايش پرداخت كه شامل كلمات قصار و عبارتهاي حكيمانه و اخلاقي بود. در واقع، ادراك ريچاردسون درباره دگرگوني و انقلاب روح فرد و ايمان پرشور و راسخ او به تقوا و فضيلت و شيوه پرهيجان رمانهايش موجب پيروزي و محبوبيت فراوانش نزد كساني ميشد كه تشنه رمانهاي سرگرمكننده بودند و همچنين تجزيه و تحليلي كه در اين كتابها از قلب و روح آدمي به عمل آمده بود، برايشان سود فراوان داشت. در سالهاي بعد، شهرت ريچاردسون به خارج از انگلستان كشيده شد و الهامبخش بسياري از نويسندگان اروپا گشت. در حقيقت، ريچاردسون پدر رمان تحليلي در انگلستان شناخته شده و داستاننويسي انگليسي را به طرزي كه امروزه معمول است پايه گذاري نموده است. ساموئل ريچاردسون سرانجام در نهم دسامبر 1761م در هفتاد و دو سالگي درگذشت. درباره او گفتهاند كه هيچ نويسندهاي قبل از ريچاردسون نتوانسته است چنين عميقانه قلب و روح آدمي را بشكافد و مورد تجزيه و تحليل قرار دهد. |
|
18) تولد "هنري هرْتْزْ" فيزيكدان و رياضيدان آلماني (1857م) هنري هِرتْزْ، فيزيكدان معروف آلماني در 5 فوريه 1857م در هامبورگ آلمان به دنيا آمد. او در ابتداي جواني، به رشته معماري و مهندسي علاقهمند بود، اما خيلي زود از اين علاقه دست كشيد و به علوم تحقيقي دل بست. از اين رو تحت نظر برخي اساتيد بزرگ زمان، به فيزيك روي آورد و پس از مدت كوتاهي، به تدريس فيزيك پرداخت. هرتز در ادامه، كار مطالعاتي خود را با تحقيق در امواج الكتريكي يا نيروي مغناطيسي پيگيري كرد و با ساختن يك فرستنده و يك گيرنده راديويى، به شهرت دست يافت. او براي اكثر دستگاههاي الكترونيكي مثل راديو، تلويزيون و رادار كه امروزه در خدمت بشر هستند، اصول استواري را پايه گذاري كرد و ثابت نمود كه ميتواند امواج الكتريكي را بگيرد و بفرستد. هرتز طول موج را به دست آورد و اطلاعات گسترده و جالبي درباره فركانْسِ نوسانها يافت. اين دانشمند آلماني، در سال 1888م بر روي اختراع اسرارآميزي به نام رادار تحقيق و مطالعه كرد و به عنوان نخستين فرد، به اساس كار اين دستگاه پي برد. همچنين او موفق به اختراع نوعي آنتن شد كه در انتقال و گرفتن امواج تلويزيوني به كار ميرفت. نام او با عبارت سيكل در ثانيه به معني هرتز، هميشه جاودان خواهد بود چرا كه هرتز نخستين كسي بود كه ثابت كرد هر موج الكتريكي يا مغناطيسي، مدت زماني وقت نياز دارد تا حركت كند. هنري هرتز سرانجام در حالي كه 37 سال از عمرش ميگذشت در 26 نوامبر 1894م درگذشت. |
 19) درگذشت "توماس كارْلايِل" نويسنده و متفكر انگليسي (1881م) توماس كارْلايِل نويسنده انگليسي در سال 1795 در اسكاتلند متولد گرديد و پس از دروس مقدماتي براي ادامه تحصيل به دانشگاه ادينبورو رفت. وي ضمن تحصيل، به فراگيري زبان آلماني پرداخت و به نظرات فلاسفه و انديشمندان آلماني علاقهمند گرديد به طوري كه آثاري نيز از "گوته" نويسنده بزرگ آلماني، به زبان انگليسي ترجمه نمود. وي طي سالهاي بعد، آثار متعدد ديگري انتشار داد و به شهرت دست يافت. وي در كتاب خود با عنوان چارتيسم، ضمن تشريح اوضاع بسيار دشوار زندگي طبقه كارگر انگليس، با شهامت تمام، طبقه ثروتمند و مرفه و بياعتنائيشان به طبقه فقير را مورد سرزنش قرار داد. كارلايل بر اين عقيده بود كه كارگران نبايد به عنوان ابزار كار به شمار آيند بلكه آنها چون، توانايىهاي خود را در راه توليد به كار ميگيرند بايد از بهره كار و صنعت خود سود برند. كارلايل در سرگذشت و نقد ادبي نيز آثار گرانبهايى انتشار داد و در راه معرفي قدرت سران و بزرگان و پيشوايان كشورها كه در نظر او مظهر قدرت آسماني هستند تلاش كرد. وي در اين مسير، كتاب قهرمانان را درباره بزرگان نگاشت كه به سبب انديشه و قدرت بينظير وصف، اثري برجسته به شمار ميآيد. كارلايل در اين اثر، برتري ارزش مسائل جاوداني روح را بر بيايماني و شك و ترديد به اثبات ميرساند. وي كه تحت تأثير فرهنگ و تمدن اسلامي قرار گرفته و با قرآن نيز آشنايى پيدا كرده بود درباره اين كتاب آسماني مينويسد: "قرآن صدايى بيواسطه از قلب هستي است و مردم بايد به آن گوش فرا دهند و اگر به چنين كلامي گوش ندهند، شايسته نيست به كلام ديگري اعتنا نمايند." توماس كارلايل به واسطه حمله شديد به فريبكاري، ريا و دروغ و علاقهاش به دموكراسي و اعتقاد به قدرت فردي و قهرماني به ويژه پيشوايان نيرومند، نويسندهاي ممتاز به شمار ميآيد. در سراسر آثار وسيع كارلايل، تمايل به تغزل، قدرت تفكر و نيروي طنز و نوعي پيشگويى، حتي در تاريخنويسي ديده ميشود. در نظر كارلايل، بشر زندگي ميكند، زيرا به چيزي معتقد است. حتي در سراسر تاريخ، نشانههايى از قدرت خدايى به چشم ميخورد كه از نظر بشر ناپيداست. اين قدرت الهي در وجود معدودي از افراد بشر و در روحهاي برتر تجلي ميكند و به آنان، رسالت راهنمايي ديگران داده ميشود. از ديگر آثار كارلايل ميتوان به انقلاب فرانسه، گذشته و حال، رمان سارتور ريسارتْسْ و يادبودها اشاره كرد. توماس كارلايل سرانجام در 86 سالگي در 5 فوريه 1881م درگذشت. |
 20) اعلام جمهوري مكزيك در قاره امريكا (1917م) مكزيك از كشورهاي كوچك قاره امريكا است كه از قديم الايام محل سكونت بوميان بوده است. سرزمين مكزيك در سال 1521م توسط استعمار اسپانيا اشغال شد و در حدود سيصد سال تحت سلطه اسپانيا قرار گرفت. در اوايل قرن نوزدهم ميلادي، نهضتهاي استقلال خواهي در اين كشور آغاز شد كه در نهايت به اعلام استقلال آن در سال 1810م منجر گرديد. در اين ميان هرچند قيام سراسري مردم توسط ارتش اسپانيا سركوب شد، با اين حال استقلال مكزيك، يازده سال بعد در سال 1821م عملاً به مرحله اجرا درآمد. در طول سالهاي بعد، اوضاع اقتصادي اين منطقه تا حدودي بهبود يافت و پيشرفتهاي مادي صورت گرفت، با اين وجود، نابرابريهاي اجتماعي باعث شد تا در سال 1910م، انقلابي سراسر مكزيك را فراگيرد. اما بروز اختلاف در ميان سران انقلاب به جنگ داخلي چند سالهاي انجاميد. تا اين كه در پنجم فوريه 1917م با تصويب قانون اساسي جديد مكزيك، تغييراتي در كشور روي داد و بار ديگر جمهوري اعلام شد. |
