بیماری آرتروز
يكي از بيماريهاي مفصلي است كه در ميانسالي به آن دچار مي‌شود. اين بيماري بصورت كند و آهسته پيشرفت مي‌كند و انسان را دچار دردهاي متناوبي مي‌كند بسياري از مبتلايان به آرتروز درد ندارند ولي يك عكسبرداري تصادفي وجود آن را ثابت مي‌كند .
اولين قسمتي كه در آرتروز آسيب مي‌بيند غضروف مفصل است كه ناهموار و فرسوده مي‌شود بعد از تخريب غضروف استخوانهاي مجاور دچار ضايعه مي‌گردند مثل سخت شدن استخوان بوجود آمدن حفره‌هاي خالي در استخوان تيزي نوك استخوان و در آخر سفت شدن مايع مفصلي و كپسول مفصل آرتروز در افراد بين ۲۰ تا ۳۰ ساله هم ديده مي‌شود بيم آن مي‌رود كه نوزادان مبتلا نيز رو به افزايش برود.
آرتروز در همه كشورها و با هرگونه آب و هوائي وجود دارد فقط در نقاط آفتابي و غيرمرطوب شايد كمتر و در نواحي مرطوب و بدون آفتابي كمي بيشتر ديده مي‌شود. بدون ترديد كساني كه شبكه خون رساني مفاصل آنها بد كار مي‌كند در معرض ابتلا به آرتروز هستند متلا‌‌ً خانم‌هايي كه مبتلا به واريس ساق پا هستند در معرض ابتلا به آرتروز زانوها قرار دارند به اين جهت است كه آرتروز زانو در خانمها بيشتر از مردها ديده مي‌شود. در مورد آفتاب بايد گفت كه اثر مهمي در پيدايش آرتروز دارد زيرا منع اصلي ويتامين D در چربيهاي پوست بدن قرار دارد كه با تابش آفتاب تغيير شكل يافته و تبديل به ويتامين D مي‌شود و همچنين ويتامين D است كه موجب جذب كلسيم و تثبيت آن در استخوانها مي‌شود.
براي اينكه چربيهاي پوست به وسيله نور آفتاب تبديل به ويتامين D بشوند بايد نور آفتاب روي پوست بدن بتابد و براي اينكه ويتامين D ساخته شود بايد روي پوست چربي وجود داشته باشد بهداشت مدرن كه عموميت يافته بچه‌ها را مجبور مي‌سازد همه روزه با صابون شستشو كنند و اين عادت پسنديده را سراسر عمر دنبال نمايند در صورتي كه اگر اين چربيهاي گرانبها را از دست بدهيم مسلماً بدن خود را از منابع اصلي ويتامين D محروم ساخته و به بروز التهاب استخوان و غضروف و در نهايت به آرتروز كمك كرده‌ايم . افرادي كه با احتياط رفتار مي‌كنند كمي پياده راه مي‌روند و كمتر عصباني مي‌شوند خيلي ديرتر مبتلا به آرتروز مفصل خواهند شد تا افرادي كه فعاليت كمتري دارند و هميشه يك جا ايستاده‌اند.
از آغاز ۴۰ تا ۵۰ سالگي سرعت ترميم مفاصل شروع به كم شدن مي‌كند و اگر اين آهستگي زيادتر شده و روز به روز سلولهاي مفاصل با تحمل كار زياد ناتوانتر مي‌شوند و اين آغاز بيماري آرتروز است.
افراد دچار آرتروز ، بیش تر در معرض ابتلا به سرطان ریه قرار دارند
آرتروز و سرطان ریه
تحقیقات اخیر نشان می دهد، افرادی که از آرتروز رنج می برند بیش تر در معرض ابتلا به سرطان ریه قرار دارند.
محققان اعلام کردند، آرتروز پس از عواملی چون مصرف دخانیات از جمله عوامل خطرساز ابتلا به سرطان ریه به حساب می آید.
گروهی از دانشمندان آمریکایی با انجام یک سری آزمایشات گسترده بر روی بیش از ۱۶ هزار بیمار که برخی از سرطان ریه و برخی دیگر نیز از آرتروز رنج می بردند، به نتایج تازه ای دست یافتند.
نتایج این سری آزمایشات نشان داد، اکثریت افرادی که مبتلا به سرطان ریه شده اند در اغلب موارد از آرتروز نیز برای مدت زمانی طولانی رنج می بردند.
محققان اعلام کردند ابتلا به آرتروز و عدم اقدام برای درمان قطعی آن در ۴۳ درصد موارد می تواند منجر به بروز سرطان ریه شود.
چاقی خطر ابتلا به آرتروز زانو و لگن را در مردان افزایش می دهد.
مردان چاق اگر می خواهند به آرتروز دچار نشوند باید وزن خود را كم كنند.
چاقی خطر ابتلا به آرتروز زانو و لگن را در مردان افزایش می دهد.
پژوهشگران در سوئد با بررسی ۲۶۰۰ فرد سالمند متوجه شدند، چاقی ، خطر ابتلا به آرتروز زانو را در مردان و زنان افزایش می دهد اما آرتروز مفصل لگن فقط در مردان چاق افزایش می دهد.
بر پایه یافته های این پژوهش ، نیاز به تعویض مفصل زانو در افراد چاق به مراتب بیش از افراد دارای وزن طبیعی است.
چاقی یكی از شایعترین علل مرگ و میر و معلولیت در افراد است و تنها راه مقابله با آن اصلاح سبك زندگی است.
رژیم غذایی در بیماری آرتروز
تغذیه مناسب، کلید اصلی جلوگیری از انواع بیماری ها از جمله آرتروز است. اولین مرحله اصلی در درمان آرتروز، رساندن وزن به حد ایده آل است. وزن اضافی باعث ایجاد فشار بر روی مفاصل و در نتیجه عوارض آرتروز می گردد. رعایت یک رژیم غذایی که حاوی فیبر بیشتری باشد ( فاقد مواد شیمیایی آلوده که باعث ایجاد استرس در بدن می شود، باشد)، مصرف بیشتر میوه ها و سبزی جات تازه، ماهی ، دانه ها و غلات سبوس دار توصیه می شود. مصرف ماهی های آب های سرد از جمله ماهی آزاد ( سالمون ) توصیه می گردد. مصرف چربی های اشباع ، روغن های هیدروژنه یا جامد ، غذاهای پرچرب و سرخ کرده و شکر توصیه نمی گردد، چرا که این مواد غذایی باعث ایجاد اسیدیته ی بالای محیط داخلی مفاصل شده و این حالت موجب درد بیشتری در مفاصل و در نتیجه التهابات آنها می شود.
مصرف میوه، سبزی، غلات كامل ( تصفیه نشده وسبوس دار)، آجیل ، دانه های خوراكی و ماهی باعث كاهش التهاب مفاصل یا آرتروز می شوند.
گوشت های پرچرب، تخم مرغ ، مارگارین، کره، کافئین، الکل، شکر سفید، تنباکو و محصولات لبنی باید از رژیم غذایی حذف شوند. در حدود یک سوم از افرادی که از بیماری آرتریت روماتوئید رنج می برند به سولانین ها و یا بعضی گیاهان حساس اند که از آن جمله می توان سیب زمینی ، فلفل ها، بادمجان، گوجه فرنگی و تنباکو را نام برد که باید از رژیم غذایی این گروه از افراد حذف گردد. توصیه می شود که حداقل 6 تا 8 لیوان آب در طول روز جهت دفع سموم از بدن مصرف شود.
غذاهایی که می توان مصرف نمود
- سبزیجات برگ سبز مانند جعفری، شاهی، کرفس ، کلم پیچ
- هویج
- جودوسر، محصولات تهیه شده از گندم
- محصولات تهیه شده از سویا
- غلات کامل مانند برنج قهوه ای، ارزن، جو، گندم، جوی دو سر
- ماهی های آب های سرد مانند ماهی آزاد ساردین، شاه ماهی.
غذاهایی که باید از مصرف آنها پرهیز کرد
تحقیقات نشان داده که علائم آرتروز ، حتی در کسانی که آرتریت روماتوئید دارند ، کاهش خواهد یافت ، به شرط آن که این افراد با یک رژیم گیاهخواری سازش یابند. این رژیم فاقد غذاهای با منشاء حیوانی به خصوص محصولات لبنی است. مواد غذایی که نباید در این بیماری مصرف شوند ، شامل گروه های زیر است:
- مهار کننده های جذب کلسیم : گوشت قرمز، لبنیات ، تخم مرغ، جوجه، الکل، قهوه ، شکر تصفیه شده، اکثر شیرینی جات، نمک اضافی
- غذاهای دارای اگزالات بالا : ریواس ، زغال اخته، آلوها ، کنگر ، اسفناج
- غذاهای خانواده ی گیاهان تاج ریزی ها : گوجه فرنگی، بادمجان، سیب زمینی، فلفل ها، تنباکو
- غذاهایی که موجب تورم و آب آوردگی می شوند : گندم سیاه، لبنیات، کلیه ی چربی های حیوانی، مغزها و آجیل ها، دانه های چرب دار، کره ی حاصل از دانه ها.
با خوردن ميوه و سبزي خود را در مقابل آرتروز محافظت کنيد
محققان و متخصصان تغذيه توصيه مي‌كنند كه با خوردن ميوه و سبزي خود را در مقابل آرتروز محافظت کنيد .
نوشيدن يک ليوان آب پرتقال در روز مي تواند آرتروز را از شما دور کند.
تحقيقات نشان مي دهد که نوع خاصي کاروتن ترکيبي که غالبا در برخي ميوه ها و سبزي ها يافت مي شود مي تواند عامل اين مساله باشد.
يافته هاي قبلي دانشمندان نشان داده بود که کاروتن – ماده زرد و نارنجي رنگ ميوه‌ها و سبزي‌ها مي‌تواند با اثرات آنتي‌اکسيدان خود التهاب را کاهش دهد.
تحقيقات نشان مي‌دهد: افرادي که بيشترين مصرف بتا- کريپتوزانتين و زيگزانتين – را داشتند، حدود نصف ديگران در خطر ابتلا به التهاب مفصلي بودند.
محققان مي گويند اين اطلاعات ثابت کرد که برخي آنتي اکسيدان هاي غذايي مانند کاروتن هاي بتا کريپتوزانتين و زيگزانتين و همچنين ويتامين C مي توانند افراد را در مقابل آرتروز محافظت کنند.
روش های درمان آرتروز
معمولا درمان چهار مرحله دارد که در مرحله ی 1 و 2 سعی می شود با استفاده از فیزیوتراپی، ورزش و درمان با میدان مغناطیسی(مگنت تراپی) اوضاع را بهتر كرد.
جالب است بدانید که موثر بودن میدان مغناطیسی در درمان آرتروز زمانی کشف شد که بیماران مبتلا به سرطان مجبور بودند به مدت 4 هفته تحت درمان با MRI قرار بگیرند تا پزشکان رشد تومور را در آنها بررسی کنند.
تعجب آور این بود که بعد از یک سال، آن دسته از بیماران که آرتروز هم داشتند، خیلی بهتر شدند. البته درمان‌های دیگری مثل تزریق اسید هیالورونیک یا استفاده از قرص‌های کندرویتین و گلوکزآمین هم وجود دارد.
چه زمانی کار به جراحی می کشد؟
از درجه ی دو به بعد باید جراحی انجام شود. تا 20 سال پیش که آرتروسکوپی، یعنی همان جراحی بسته را نداشتیم، اگر مینیسك یك ورزشكار پاره می شد، جراح، زانو را با شکاف بزرگ باز می کرد و تمام مینیسکی را که قسمتی از آن پاره شده بود، برمی داشت و چون فنری وسط غضروف استخوان نبود که بتواند فشار را از بالا به پایین بگیرد، آرتروز به وجود می آمد و منجر به شکستن و راست کردن محور زانو تا تعویض مفصل می شد.
اما امروزه با استفاده از روش‌های جدیدتر مثل آرتروسکوپی، فقط همان قسمت پاره شده ی مینیسک را بر می دارند، یعنی 20 تا 25 درصد آن برداشته می شود و حدود 70 تا 75 درصد آن هنوز در مفصل است که می تواند فشار را قبول کند.
آرتروسکوپی (Arthroscopy) روشی با تهاجم اندک و با عوارض بسیار کمتر از جراحی باز زانوست که در میان مفاصل، آرتروسکوپی زانو بیشتر از دیگر مفاصل رایج شده است.
در روش آرتروسکوپی با استفاده از دو سوراخ کوچک که از یکی از آنها تلسکوپ وارد می شود، تمام جزئیات عمل را می توان بر صفحه ی بزرگی نمایش داد (روی تصویر بالا کلیک کنید).
تعويض مفصل زانو ، آخرين مرحله درمان در آرتروز زانو می باشد
تزريق ماده ژله به داخل مفصل چنانچه از سوي پزشک انتخاب و تزريق شوند به طور جدي باعث بهبودي شکايات بيماران مي شوند.
داروها در درمان آرتروز زانو نقش بسيار کمي دارند و معمولا مصرف انواع داروهاي مسکن در اين بيماري براي کاهش درد زانو مورد استفاده قرار مي گيرند.
داروهاي مسکن مانند استامينفون، ديکلوفناک، ايندومتاسين، سلکسيب، بهتر است تحت نظر پزشک مصرف شوند و در صورتي که اين داروها زياد مصرف شوند ممکن است بيمار به توصيه هاي بهداشتي و دستورات پزشک توجه نکرده و باعث پيشرفت آرتروز شود.
به علاوه اين داروها عوارض گوارشي داشته و چنانچه براي مدت طولاني مصرف شوند عوارض کليوي به وجود مي آوردند همچنين داروهاي موضعي مانند کپسايسين اثرات شناخته شده دارند و عوارض کلي در بدن ندارند.
با توجه به تمامي تبليغات صورت گرفته در ترميم غضروف در برخي از داروها تاکنون اثرات ترميمي اين داروها اثبات نشده و ممکن است که بيشتر نقش ضد درد داشته باشدوي تصريح کرد: درمان هاي جديدي در کاهش درد و بهبودي عملکرد مفصل موثر هستند مانند تزريق ماده ژله به داخل مفصل چنانچه از سوي پزشک انتخاب و تزريق شوند به طور جدي باعث بهبودي شکايات بيماران مي شوند.
گاهي به علت انحراف زانو، اقدامات جراحي که به منظور اصلاح براي زانو صورت مي گيرد مفيد است که براي پيشگيري اين اعمال مفيدترند و همچنين آخرين اقدام در موارد پيشرفت آرتروز زانو، تعويض مفصل زانو که استفاده از مفصل مصنوعي باعث بي دردي در زانو شده اما مشکلات و مسائل خاص خود را دارد که به عنوان آخرين مرحله درمان نجات بخش است.
آیا لیزر هم در جراحی زانو كاربرد دارد؟
بله، لیزر درمان موثری است و از خواصی که دارد و هنوز هم کاملا کشف نشده، این است که بیمارانی که تحت این نوع جراحی قرار گرفته‌اند، بعد از عمل درد بسیار کمتری دارند. دکتر اولو( اولین کسی که در سال 1985 لیزر را در جراحی آرتروسکوپی استفاده کرد) معتقد است که فشار وارده به اعصاب مفصلی، در لیزر کمتر است.
از دیگر مزایای لیزر این است که بعد از عمل جراحی، خونریزی وجود ندارد و مهم تر از همه اینکه با لیزر می توان خیلی دقیق تر غضروف شل شده را سفت کرد، در صورتی که با تیغ اگر بخواهیم ریش ریش‌های غضروفی را برداریم، ممکن است قسمت‌های سالم هم برداشته شود.
سعی این است که با هر تکنیکی که می شود، غضروف سطح مفصلی یا مفصل خود بیمار را نگه داریم، چون اگر ما زود تصمیم به برداشتن سطح مفصل و تعویض آن با پروتز بگیریم، بیمار قادر به استفاده از تکنولوژی سلول‌های بنیادی نخواهد بود.
آیا درمان آرتروز با استفاده از سلول‌های بنیادی نیز یك روش جدید است؟
یكی از روش‌های جدید درمانی، كشت و تكثیر سلول‌های غضروفی در بیرون بدن و سپس پیوند دوباره به مفصل آسیب دیده است كه برای این كار نیاز به تكنیك‌های بسیار پیشرفته و فراهم شدن شرایط مناسب جهت رشد و تكثیر سلول‌هاست. این روش بسیار موثر بوده و در سراسر دنیا مورد استفاده قرار می گیرد.
البته، استفاده از این روش‌ها تنها در مواردی كه بیمار به موقع به پزشك مراجعه كرده و زخم‌های غضروفی اندازه ی كوچك تا متوسط داشته باشند، امكان پذیر است و در صورت مراجعه ی دیر هنگام بیمار و تخریب تمام غضروف مفصلی، تنها راه درمان، تعویض كل مفصل و استفاده از مفصل مصنوعی است.
توصیه هایی برای مبتلایان به آرتروز زانو
از انجام دادن حرکات شدید ، ناگهانی و غیر معمول زانو خودداری کنید . افراد مسن ( به ویژه مبتلا به آرتروز زانو ) باید از نشستن در وضعیت هایی که نیاز به خم کردن زانو دارد، نظیر چهارزانو و دو زانو نشستن ، خودداری کنند . به این افراد توصیه می شود حتی الامکان روی زانو ننشینند و برای نشستن از مبل یا صندلی راحتی استفاده کنند .
افراد مبتلا به این درد ، باید هنگام بلند شدن از صندلی ، ابتدا دست های خود را روی دسته های صندلی قرار دهند و خود را کمی به سمت جلو بکشند ، بعد با فشار دست ها از روی صندلی بلند شوند. روزانه حداقل 30 دقیقه پیاده روی کنند . حتی الامکان کمتر از پلکان بالا و پایین روند ، اما در صورت نیاز به ویژه زمانی که درد زانو شدت پیدا کرده از پهلو ، از پله ها پایین یا بالا بروند . استفاده از سطوح شیب دار به جای پلکان به همه افراد به ویژه مبتلایان به درد زانو توصیه می شود .
در مواردی که آرتروز بسیار پیشرفت کرده است، بیماران مبتلا باید پشت میز نماز بخوانند . به این ترتیب که هنگام سجده ، روی صندلی بنشینند و پیشانی خود را روی میزی که مهر روی آن است قرار دهند .
ممکن است تغییر ناگهانی نوع فعالیت های روزمره ، به زانو آسیب برساند . لذا بهتر است، این تغییرات یکباره صورت نگیرد .
همواره باید از کفشهای خوب و با اندازه مناسب استفاده کرد . از پوشیدن کفش ها ، صندل ها و دمپایی هایی که کف لغزنده دارند ، خودداری شود . همچنین از پوشیدن کفشهای سفت و خشک اجتناب شود . این کفش ها ، مانع انجام حرکات طبیعی مچ پا می شوند و زانوها را در معرض فشار ثانویه و شدید قرار می دهند.
ما بايد با انجام ،حركت درماني ، ماساژ ، آب درماني، حمام با آب دريا، درمان با آفتاب، مصرف نمكهاي معدني از گسترش این بیماری جلوگیری کنیم.
هدف از انجام حركات درماني
۱ـ حفظ و نگهداري، نرمش و سهولت حركت مفاصل بطوريكه هر چه بيشتر آنها را وادار به حركت طبيعي خود سازيم.
۲ـ حفظ و نگهداري حالت عادي
۳ـ عادي ساختن جريان عمومي خون كه موجب تغذيه بهتر مفاصل خواهد شد مي‌باشد اين حركات بايد بدون فشار و در مواقعي انجام گيرد كه درد وجود ندارد زيرا حركات بايد فشار و در مواقعي انجام گيرد كه درد وجود ندارد زيرا حركات ناشيانه و با فشار وضع مفصل را بدتر مي‌كند.
ماساژ:
اگر ماساژ بدرستي انجام شود موجب رفع گرفتگي عضلات شده و با سرعت بخشيدن به جريان خون تغذيه مناطق آسيب ديده را آسان ساخته و بتدريج حركات مفصلي را طبيعي مي‌سازد اين عمل بايد توسط افراد مجرب و ماهر انجام گيرد زيرا ماساژ با فشار زياد باعث خون مردگي آسيب ديدن بافتها وخيم‌تر كردن انقباضات و بالاخره التهاب بيشتر مريض را فراهم مي‌سازد در آرتروزماساژ مفصل لگن و زانو ضروري نيست ولي در تمام ستون فقرات، شانه، گردن و يا نقاطي كه اختلال جريان خون سياهرگي وجود دارد ماساژ نتايج مفيدي در بر دارد.
درمان فيزيوتراپي و پيش‌گيريهاي روزانه در آرتروز مفصل ران:
۱ـ پياده‌روي ـ سرپا ايستادن و ورزشهاي سرخود زيان آور است.
۲ـ پياده‌روي تا هنگامي مجاز است كه درد ظاهر نشده
۳ـ استفاده از عصا فشار بر روي مفاصل را كم مي‌كند
۴ـ پياده‌روي نبايد سريع و با قدم‌هاي بلند انجام گيرد.
۵ـ خانمهاي خانه دار براي حمل اشياء از زنبيل‌هاي چرخدار استفاده كنند.
۶ـ براي ظرفشويي ، سبزي پاك كردن، صبحانه حتي تلفن از چهار پايه استفاده نشود.
۷ـ حتي‌الامكان از توالت فرنگي يا صندلي‌هاي مخصوص استفاده شود.
بهبود سائیدگی و درد مفاصل (آرتروز)
علایم ساییدگی مفصل در خانم ها شایع تر است. افراد چاق بیشتر از سایرین دچار سائیدگی مفصل زانو می‌شوند.
دیابت ، فشار خون بالا و افزایش اسیداوریك خون نیز باعث افزایش احتمال سائیدگی مفصلی می‌گردند. سائیدگی مفصلی معمولاً خود را با درد نشان می‌دهد كه با افزایش میزان سائیدگی، مقدار درد بیشتر می‌شود. سپس درد مفاصل باعث ضعف عضلانی و درد در عضلات مربوط به آن مفصل می‌شود. در صورت تقویت عضلات، این درد كاهش می‌یابد. برخی از بیماران از خشك بودن بدن و مفاصل بعد از بیدار شدن از خواب شكایت می‌كنند، اما معمولاً خشكی بدن كمتر از نیم ساعت طول می‌كشد.
توصیه‌ها :
1- وزن بدن باید كم شود.
2- استفاده از گرما باعث كاهش درد می‌شود. برای این كار می‌توان از كیسه آب گرم استفاده كرد. اگر استفاده از گرما ممنوعیت خاصی نداشته باشد، می توان از روش های زیر استفاده کرد:
الف) قرار دادن مفصل مبتلا در آب گرم 40- 38 درجه سانتیگراد و ماساژ آرام آن .
ب) استفاده از دوش آب گرم.
ج) قرار دادن كیسه آب گرم درون یک حوله واستفاده از آن بر روی اندام مبتلا به درد.
باید توجه كرد كه در برخی از بیماری ها استفاده از كیسه ی آب گرم بسیار مضر است و قبل از استفاده از آن حتما باید با پزشك مشورت كرد. همچنین کیسه آب گرم نباید بر روی اندام مبتلا قرار داده شود. از گذاشتن آن در زیر اندام یا خوابیدن بر روی آن نیز باید خودداری شود.
3- از كفش مناسب استفاده شود.
4- از دو زانو و چهار زانو زدن و ایستادن طولانی مدت خودداری گردد.
5- از بالا و پائین رفتن از پله‌ها تا حد ممكن اجتناب شود.
6- به جای نشستن روی زمین، از صندلی استفاده شود.
7- ورزش: انجام برنامه ورزشی و تقویت عضلات می‌تواند به اندازه داروهای ضد درد در درمان سائیدگی مفصلی مؤثر باشند. بی‌حركتی می‌تواند باعث بدتر شدن سائیدگی مفصلی گردد. لذا نباید نگران سائیدگی مفصل در اثر انجام فعالیت های توصیه شده توسط پزشک بود. انجام اشتباه حركات ورزشی باعث بدتر شدن علائم و درد می‌گردد. اگر انجام ورزش باعث تشدید درد شد، به این معنی است كه باید مقدار فعالیت كمتر گردد و بطور تدریجی میزان فعالیت افزایش داده شود.
€برخی ورزش های مفید در سائیدگی مفصل :
الف)قدم زدن روزانه به مدت 30 دقیقه كه می‌توان آن را به 3 برنامه ی10 دقیقه ای تبدیل كرد) یا قدم زدن به مدت 45 دقیقه، سه بار در هفته.
ب)شنا
ج)تقویت عضلات اندام پائینی بخصوص عضله چهار سر ران.
به عنوان مثال می توان دو دست را به یک صندلی تکیه داد و دو زانو را تا زاویه 30 درجه به آرامی خم کرد.سپس مجدداً به حالت اول برگشت و زانوها را صاف کرد. هرچه این حرکت آرام تر انجام شود بهتر است.
ه)كشش عضلات منتهی مفصل
در صورتی كه درد زیاد است، استفاده از عصا یا واكر توصیه می‌شود. طول عصا باید مناسب باشد.
€استفاده از تحریك الكتریكی در كاهش درد و تقویت عضلات :
معمولاً در كلینیك های فیزیوتراپی برای كاهش درد از دستگاه خاصی جهت تحریك الكتریكی استفاده می‌شود. در حال حاضر وسایل تحریك الكتریكی جهت استفاده در منزل ساخته شده كه به راحتی قابل استفاده بوده و باعث كمتر شدن درد مفصل و كاهش نیاز به دارو می‌شود.
استفاده از باند كشی یا زانوبند می‌تواند تا حدودی در كاهش درد مؤثر باشد.
منبع:هسته پژوهشي زنان دانشگاه ازاد اسلامي واحد تبريز
منبع :سایت پزشکان بدون مرز
اولين قسمتي كه در آرتروز آسيب مي‌بيند غضروف مفصل است كه ناهموار و فرسوده مي‌شود بعد از تخريب غضروف استخوانهاي مجاور دچار ضايعه مي‌گردند مثل سخت شدن استخوان بوجود آمدن حفره‌هاي خالي در استخوان تيزي نوك استخوان و در آخر سفت شدن مايع مفصلي و كپسول مفصل آرتروز در افراد بين ۲۰ تا ۳۰ ساله هم ديده مي‌شود بيم آن مي‌رود كه نوزادان مبتلا نيز رو به افزايش برود.
آرتروز در همه كشورها و با هرگونه آب و هوائي وجود دارد فقط در نقاط آفتابي و غيرمرطوب شايد كمتر و در نواحي مرطوب و بدون آفتابي كمي بيشتر ديده مي‌شود. بدون ترديد كساني كه شبكه خون رساني مفاصل آنها بد كار مي‌كند در معرض ابتلا به آرتروز هستند متلا‌‌ً خانم‌هايي كه مبتلا به واريس ساق پا هستند در معرض ابتلا به آرتروز زانوها قرار دارند به اين جهت است كه آرتروز زانو در خانمها بيشتر از مردها ديده مي‌شود. در مورد آفتاب بايد گفت كه اثر مهمي در پيدايش آرتروز دارد زيرا منع اصلي ويتامين D در چربيهاي پوست بدن قرار دارد كه با تابش آفتاب تغيير شكل يافته و تبديل به ويتامين D مي‌شود و همچنين ويتامين D است كه موجب جذب كلسيم و تثبيت آن در استخوانها مي‌شود.
براي اينكه چربيهاي پوست به وسيله نور آفتاب تبديل به ويتامين D بشوند بايد نور آفتاب روي پوست بدن بتابد و براي اينكه ويتامين D ساخته شود بايد روي پوست چربي وجود داشته باشد بهداشت مدرن كه عموميت يافته بچه‌ها را مجبور مي‌سازد همه روزه با صابون شستشو كنند و اين عادت پسنديده را سراسر عمر دنبال نمايند در صورتي كه اگر اين چربيهاي گرانبها را از دست بدهيم مسلماً بدن خود را از منابع اصلي ويتامين D محروم ساخته و به بروز التهاب استخوان و غضروف و در نهايت به آرتروز كمك كرده‌ايم . افرادي كه با احتياط رفتار مي‌كنند كمي پياده راه مي‌روند و كمتر عصباني مي‌شوند خيلي ديرتر مبتلا به آرتروز مفصل خواهند شد تا افرادي كه فعاليت كمتري دارند و هميشه يك جا ايستاده‌اند.
از آغاز ۴۰ تا ۵۰ سالگي سرعت ترميم مفاصل شروع به كم شدن مي‌كند و اگر اين آهستگي زيادتر شده و روز به روز سلولهاي مفاصل با تحمل كار زياد ناتوانتر مي‌شوند و اين آغاز بيماري آرتروز است.
افراد دچار آرتروز ، بیش تر در معرض ابتلا به سرطان ریه قرار دارند
آرتروز و سرطان ریه
تحقیقات اخیر نشان می دهد، افرادی که از آرتروز رنج می برند بیش تر در معرض ابتلا به سرطان ریه قرار دارند.
محققان اعلام کردند، آرتروز پس از عواملی چون مصرف دخانیات از جمله عوامل خطرساز ابتلا به سرطان ریه به حساب می آید.
گروهی از دانشمندان آمریکایی با انجام یک سری آزمایشات گسترده بر روی بیش از ۱۶ هزار بیمار که برخی از سرطان ریه و برخی دیگر نیز از آرتروز رنج می بردند، به نتایج تازه ای دست یافتند.
نتایج این سری آزمایشات نشان داد، اکثریت افرادی که مبتلا به سرطان ریه شده اند در اغلب موارد از آرتروز نیز برای مدت زمانی طولانی رنج می بردند.
محققان اعلام کردند ابتلا به آرتروز و عدم اقدام برای درمان قطعی آن در ۴۳ درصد موارد می تواند منجر به بروز سرطان ریه شود.
چاقی خطر ابتلا به آرتروز زانو و لگن را در مردان افزایش می دهد.
مردان چاق اگر می خواهند به آرتروز دچار نشوند باید وزن خود را كم كنند.
چاقی خطر ابتلا به آرتروز زانو و لگن را در مردان افزایش می دهد.
پژوهشگران در سوئد با بررسی ۲۶۰۰ فرد سالمند متوجه شدند، چاقی ، خطر ابتلا به آرتروز زانو را در مردان و زنان افزایش می دهد اما آرتروز مفصل لگن فقط در مردان چاق افزایش می دهد.
بر پایه یافته های این پژوهش ، نیاز به تعویض مفصل زانو در افراد چاق به مراتب بیش از افراد دارای وزن طبیعی است.
چاقی یكی از شایعترین علل مرگ و میر و معلولیت در افراد است و تنها راه مقابله با آن اصلاح سبك زندگی است.
رژیم غذایی در بیماری آرتروز
تغذیه مناسب، کلید اصلی جلوگیری از انواع بیماری ها از جمله آرتروز است. اولین مرحله اصلی در درمان آرتروز، رساندن وزن به حد ایده آل است. وزن اضافی باعث ایجاد فشار بر روی مفاصل و در نتیجه عوارض آرتروز می گردد. رعایت یک رژیم غذایی که حاوی فیبر بیشتری باشد ( فاقد مواد شیمیایی آلوده که باعث ایجاد استرس در بدن می شود، باشد)، مصرف بیشتر میوه ها و سبزی جات تازه، ماهی ، دانه ها و غلات سبوس دار توصیه می شود. مصرف ماهی های آب های سرد از جمله ماهی آزاد ( سالمون ) توصیه می گردد. مصرف چربی های اشباع ، روغن های هیدروژنه یا جامد ، غذاهای پرچرب و سرخ کرده و شکر توصیه نمی گردد، چرا که این مواد غذایی باعث ایجاد اسیدیته ی بالای محیط داخلی مفاصل شده و این حالت موجب درد بیشتری در مفاصل و در نتیجه التهابات آنها می شود.
مصرف میوه، سبزی، غلات كامل ( تصفیه نشده وسبوس دار)، آجیل ، دانه های خوراكی و ماهی باعث كاهش التهاب مفاصل یا آرتروز می شوند.
گوشت های پرچرب، تخم مرغ ، مارگارین، کره، کافئین، الکل، شکر سفید، تنباکو و محصولات لبنی باید از رژیم غذایی حذف شوند. در حدود یک سوم از افرادی که از بیماری آرتریت روماتوئید رنج می برند به سولانین ها و یا بعضی گیاهان حساس اند که از آن جمله می توان سیب زمینی ، فلفل ها، بادمجان، گوجه فرنگی و تنباکو را نام برد که باید از رژیم غذایی این گروه از افراد حذف گردد. توصیه می شود که حداقل 6 تا 8 لیوان آب در طول روز جهت دفع سموم از بدن مصرف شود.
غذاهایی که می توان مصرف نمود
- سبزیجات برگ سبز مانند جعفری، شاهی، کرفس ، کلم پیچ
- هویج
- جودوسر، محصولات تهیه شده از گندم
- محصولات تهیه شده از سویا
- غلات کامل مانند برنج قهوه ای، ارزن، جو، گندم، جوی دو سر
- ماهی های آب های سرد مانند ماهی آزاد ساردین، شاه ماهی.
غذاهایی که باید از مصرف آنها پرهیز کرد
تحقیقات نشان داده که علائم آرتروز ، حتی در کسانی که آرتریت روماتوئید دارند ، کاهش خواهد یافت ، به شرط آن که این افراد با یک رژیم گیاهخواری سازش یابند. این رژیم فاقد غذاهای با منشاء حیوانی به خصوص محصولات لبنی است. مواد غذایی که نباید در این بیماری مصرف شوند ، شامل گروه های زیر است:
- مهار کننده های جذب کلسیم : گوشت قرمز، لبنیات ، تخم مرغ، جوجه، الکل، قهوه ، شکر تصفیه شده، اکثر شیرینی جات، نمک اضافی
- غذاهای دارای اگزالات بالا : ریواس ، زغال اخته، آلوها ، کنگر ، اسفناج
- غذاهای خانواده ی گیاهان تاج ریزی ها : گوجه فرنگی، بادمجان، سیب زمینی، فلفل ها، تنباکو
- غذاهایی که موجب تورم و آب آوردگی می شوند : گندم سیاه، لبنیات، کلیه ی چربی های حیوانی، مغزها و آجیل ها، دانه های چرب دار، کره ی حاصل از دانه ها.
با خوردن ميوه و سبزي خود را در مقابل آرتروز محافظت کنيد
محققان و متخصصان تغذيه توصيه مي‌كنند كه با خوردن ميوه و سبزي خود را در مقابل آرتروز محافظت کنيد .
نوشيدن يک ليوان آب پرتقال در روز مي تواند آرتروز را از شما دور کند.
تحقيقات نشان مي دهد که نوع خاصي کاروتن ترکيبي که غالبا در برخي ميوه ها و سبزي ها يافت مي شود مي تواند عامل اين مساله باشد.
يافته هاي قبلي دانشمندان نشان داده بود که کاروتن – ماده زرد و نارنجي رنگ ميوه‌ها و سبزي‌ها مي‌تواند با اثرات آنتي‌اکسيدان خود التهاب را کاهش دهد.
تحقيقات نشان مي‌دهد: افرادي که بيشترين مصرف بتا- کريپتوزانتين و زيگزانتين – را داشتند، حدود نصف ديگران در خطر ابتلا به التهاب مفصلي بودند.
محققان مي گويند اين اطلاعات ثابت کرد که برخي آنتي اکسيدان هاي غذايي مانند کاروتن هاي بتا کريپتوزانتين و زيگزانتين و همچنين ويتامين C مي توانند افراد را در مقابل آرتروز محافظت کنند.
روش های درمان آرتروز
.jpg "بیماری آرتروز")
معمولا درمان چهار مرحله دارد که در مرحله ی 1 و 2 سعی می شود با استفاده از فیزیوتراپی، ورزش و درمان با میدان مغناطیسی(مگنت تراپی) اوضاع را بهتر كرد.
جالب است بدانید که موثر بودن میدان مغناطیسی در درمان آرتروز زمانی کشف شد که بیماران مبتلا به سرطان مجبور بودند به مدت 4 هفته تحت درمان با MRI قرار بگیرند تا پزشکان رشد تومور را در آنها بررسی کنند.
تعجب آور این بود که بعد از یک سال، آن دسته از بیماران که آرتروز هم داشتند، خیلی بهتر شدند. البته درمان‌های دیگری مثل تزریق اسید هیالورونیک یا استفاده از قرص‌های کندرویتین و گلوکزآمین هم وجود دارد.
چه زمانی کار به جراحی می کشد؟
از درجه ی دو به بعد باید جراحی انجام شود. تا 20 سال پیش که آرتروسکوپی، یعنی همان جراحی بسته را نداشتیم، اگر مینیسك یك ورزشكار پاره می شد، جراح، زانو را با شکاف بزرگ باز می کرد و تمام مینیسکی را که قسمتی از آن پاره شده بود، برمی داشت و چون فنری وسط غضروف استخوان نبود که بتواند فشار را از بالا به پایین بگیرد، آرتروز به وجود می آمد و منجر به شکستن و راست کردن محور زانو تا تعویض مفصل می شد.
اما امروزه با استفاده از روش‌های جدیدتر مثل آرتروسکوپی، فقط همان قسمت پاره شده ی مینیسک را بر می دارند، یعنی 20 تا 25 درصد آن برداشته می شود و حدود 70 تا 75 درصد آن هنوز در مفصل است که می تواند فشار را قبول کند.
آرتروسکوپی (Arthroscopy) روشی با تهاجم اندک و با عوارض بسیار کمتر از جراحی باز زانوست که در میان مفاصل، آرتروسکوپی زانو بیشتر از دیگر مفاصل رایج شده است.
در روش آرتروسکوپی با استفاده از دو سوراخ کوچک که از یکی از آنها تلسکوپ وارد می شود، تمام جزئیات عمل را می توان بر صفحه ی بزرگی نمایش داد (روی تصویر بالا کلیک کنید).
تعويض مفصل زانو ، آخرين مرحله درمان در آرتروز زانو می باشد
تزريق ماده ژله به داخل مفصل چنانچه از سوي پزشک انتخاب و تزريق شوند به طور جدي باعث بهبودي شکايات بيماران مي شوند.
داروها در درمان آرتروز زانو نقش بسيار کمي دارند و معمولا مصرف انواع داروهاي مسکن در اين بيماري براي کاهش درد زانو مورد استفاده قرار مي گيرند.
داروهاي مسکن مانند استامينفون، ديکلوفناک، ايندومتاسين، سلکسيب، بهتر است تحت نظر پزشک مصرف شوند و در صورتي که اين داروها زياد مصرف شوند ممکن است بيمار به توصيه هاي بهداشتي و دستورات پزشک توجه نکرده و باعث پيشرفت آرتروز شود.
به علاوه اين داروها عوارض گوارشي داشته و چنانچه براي مدت طولاني مصرف شوند عوارض کليوي به وجود مي آوردند همچنين داروهاي موضعي مانند کپسايسين اثرات شناخته شده دارند و عوارض کلي در بدن ندارند.
با توجه به تمامي تبليغات صورت گرفته در ترميم غضروف در برخي از داروها تاکنون اثرات ترميمي اين داروها اثبات نشده و ممکن است که بيشتر نقش ضد درد داشته باشدوي تصريح کرد: درمان هاي جديدي در کاهش درد و بهبودي عملکرد مفصل موثر هستند مانند تزريق ماده ژله به داخل مفصل چنانچه از سوي پزشک انتخاب و تزريق شوند به طور جدي باعث بهبودي شکايات بيماران مي شوند.
گاهي به علت انحراف زانو، اقدامات جراحي که به منظور اصلاح براي زانو صورت مي گيرد مفيد است که براي پيشگيري اين اعمال مفيدترند و همچنين آخرين اقدام در موارد پيشرفت آرتروز زانو، تعويض مفصل زانو که استفاده از مفصل مصنوعي باعث بي دردي در زانو شده اما مشکلات و مسائل خاص خود را دارد که به عنوان آخرين مرحله درمان نجات بخش است.
آیا لیزر هم در جراحی زانو كاربرد دارد؟
بله، لیزر درمان موثری است و از خواصی که دارد و هنوز هم کاملا کشف نشده، این است که بیمارانی که تحت این نوع جراحی قرار گرفته‌اند، بعد از عمل درد بسیار کمتری دارند. دکتر اولو( اولین کسی که در سال 1985 لیزر را در جراحی آرتروسکوپی استفاده کرد) معتقد است که فشار وارده به اعصاب مفصلی، در لیزر کمتر است.
از دیگر مزایای لیزر این است که بعد از عمل جراحی، خونریزی وجود ندارد و مهم تر از همه اینکه با لیزر می توان خیلی دقیق تر غضروف شل شده را سفت کرد، در صورتی که با تیغ اگر بخواهیم ریش ریش‌های غضروفی را برداریم، ممکن است قسمت‌های سالم هم برداشته شود.
سعی این است که با هر تکنیکی که می شود، غضروف سطح مفصلی یا مفصل خود بیمار را نگه داریم، چون اگر ما زود تصمیم به برداشتن سطح مفصل و تعویض آن با پروتز بگیریم، بیمار قادر به استفاده از تکنولوژی سلول‌های بنیادی نخواهد بود.
آیا درمان آرتروز با استفاده از سلول‌های بنیادی نیز یك روش جدید است؟
یكی از روش‌های جدید درمانی، كشت و تكثیر سلول‌های غضروفی در بیرون بدن و سپس پیوند دوباره به مفصل آسیب دیده است كه برای این كار نیاز به تكنیك‌های بسیار پیشرفته و فراهم شدن شرایط مناسب جهت رشد و تكثیر سلول‌هاست. این روش بسیار موثر بوده و در سراسر دنیا مورد استفاده قرار می گیرد.
البته، استفاده از این روش‌ها تنها در مواردی كه بیمار به موقع به پزشك مراجعه كرده و زخم‌های غضروفی اندازه ی كوچك تا متوسط داشته باشند، امكان پذیر است و در صورت مراجعه ی دیر هنگام بیمار و تخریب تمام غضروف مفصلی، تنها راه درمان، تعویض كل مفصل و استفاده از مفصل مصنوعی است.
توصیه هایی برای مبتلایان به آرتروز زانو
از انجام دادن حرکات شدید ، ناگهانی و غیر معمول زانو خودداری کنید . افراد مسن ( به ویژه مبتلا به آرتروز زانو ) باید از نشستن در وضعیت هایی که نیاز به خم کردن زانو دارد، نظیر چهارزانو و دو زانو نشستن ، خودداری کنند . به این افراد توصیه می شود حتی الامکان روی زانو ننشینند و برای نشستن از مبل یا صندلی راحتی استفاده کنند .
افراد مبتلا به این درد ، باید هنگام بلند شدن از صندلی ، ابتدا دست های خود را روی دسته های صندلی قرار دهند و خود را کمی به سمت جلو بکشند ، بعد با فشار دست ها از روی صندلی بلند شوند. روزانه حداقل 30 دقیقه پیاده روی کنند . حتی الامکان کمتر از پلکان بالا و پایین روند ، اما در صورت نیاز به ویژه زمانی که درد زانو شدت پیدا کرده از پهلو ، از پله ها پایین یا بالا بروند . استفاده از سطوح شیب دار به جای پلکان به همه افراد به ویژه مبتلایان به درد زانو توصیه می شود .
در مواردی که آرتروز بسیار پیشرفت کرده است، بیماران مبتلا باید پشت میز نماز بخوانند . به این ترتیب که هنگام سجده ، روی صندلی بنشینند و پیشانی خود را روی میزی که مهر روی آن است قرار دهند .
ممکن است تغییر ناگهانی نوع فعالیت های روزمره ، به زانو آسیب برساند . لذا بهتر است، این تغییرات یکباره صورت نگیرد .
همواره باید از کفشهای خوب و با اندازه مناسب استفاده کرد . از پوشیدن کفش ها ، صندل ها و دمپایی هایی که کف لغزنده دارند ، خودداری شود . همچنین از پوشیدن کفشهای سفت و خشک اجتناب شود . این کفش ها ، مانع انجام حرکات طبیعی مچ پا می شوند و زانوها را در معرض فشار ثانویه و شدید قرار می دهند.
ما بايد با انجام ،حركت درماني ، ماساژ ، آب درماني، حمام با آب دريا، درمان با آفتاب، مصرف نمكهاي معدني از گسترش این بیماری جلوگیری کنیم.
هدف از انجام حركات درماني
۱ـ حفظ و نگهداري، نرمش و سهولت حركت مفاصل بطوريكه هر چه بيشتر آنها را وادار به حركت طبيعي خود سازيم.
۲ـ حفظ و نگهداري حالت عادي
۳ـ عادي ساختن جريان عمومي خون كه موجب تغذيه بهتر مفاصل خواهد شد مي‌باشد اين حركات بايد بدون فشار و در مواقعي انجام گيرد كه درد وجود ندارد زيرا حركات بايد فشار و در مواقعي انجام گيرد كه درد وجود ندارد زيرا حركات ناشيانه و با فشار وضع مفصل را بدتر مي‌كند.
ماساژ:
اگر ماساژ بدرستي انجام شود موجب رفع گرفتگي عضلات شده و با سرعت بخشيدن به جريان خون تغذيه مناطق آسيب ديده را آسان ساخته و بتدريج حركات مفصلي را طبيعي مي‌سازد اين عمل بايد توسط افراد مجرب و ماهر انجام گيرد زيرا ماساژ با فشار زياد باعث خون مردگي آسيب ديدن بافتها وخيم‌تر كردن انقباضات و بالاخره التهاب بيشتر مريض را فراهم مي‌سازد در آرتروزماساژ مفصل لگن و زانو ضروري نيست ولي در تمام ستون فقرات، شانه، گردن و يا نقاطي كه اختلال جريان خون سياهرگي وجود دارد ماساژ نتايج مفيدي در بر دارد.
درمان فيزيوتراپي و پيش‌گيريهاي روزانه در آرتروز مفصل ران:
۱ـ پياده‌روي ـ سرپا ايستادن و ورزشهاي سرخود زيان آور است.
۲ـ پياده‌روي تا هنگامي مجاز است كه درد ظاهر نشده
۳ـ استفاده از عصا فشار بر روي مفاصل را كم مي‌كند
۴ـ پياده‌روي نبايد سريع و با قدم‌هاي بلند انجام گيرد.
۵ـ خانمهاي خانه دار براي حمل اشياء از زنبيل‌هاي چرخدار استفاده كنند.
۶ـ براي ظرفشويي ، سبزي پاك كردن، صبحانه حتي تلفن از چهار پايه استفاده نشود.
۷ـ حتي‌الامكان از توالت فرنگي يا صندلي‌هاي مخصوص استفاده شود.
بهبود سائیدگی و درد مفاصل (آرتروز)
.jpg "بیماری آرتروز")
علایم ساییدگی مفصل در خانم ها شایع تر است. افراد چاق بیشتر از سایرین دچار سائیدگی مفصل زانو می‌شوند.
دیابت ، فشار خون بالا و افزایش اسیداوریك خون نیز باعث افزایش احتمال سائیدگی مفصلی می‌گردند. سائیدگی مفصلی معمولاً خود را با درد نشان می‌دهد كه با افزایش میزان سائیدگی، مقدار درد بیشتر می‌شود. سپس درد مفاصل باعث ضعف عضلانی و درد در عضلات مربوط به آن مفصل می‌شود. در صورت تقویت عضلات، این درد كاهش می‌یابد. برخی از بیماران از خشك بودن بدن و مفاصل بعد از بیدار شدن از خواب شكایت می‌كنند، اما معمولاً خشكی بدن كمتر از نیم ساعت طول می‌كشد.
توصیه‌ها :
1- وزن بدن باید كم شود.
2- استفاده از گرما باعث كاهش درد می‌شود. برای این كار می‌توان از كیسه آب گرم استفاده كرد. اگر استفاده از گرما ممنوعیت خاصی نداشته باشد، می توان از روش های زیر استفاده کرد:
الف) قرار دادن مفصل مبتلا در آب گرم 40- 38 درجه سانتیگراد و ماساژ آرام آن .
ب) استفاده از دوش آب گرم.
ج) قرار دادن كیسه آب گرم درون یک حوله واستفاده از آن بر روی اندام مبتلا به درد.
باید توجه كرد كه در برخی از بیماری ها استفاده از كیسه ی آب گرم بسیار مضر است و قبل از استفاده از آن حتما باید با پزشك مشورت كرد. همچنین کیسه آب گرم نباید بر روی اندام مبتلا قرار داده شود. از گذاشتن آن در زیر اندام یا خوابیدن بر روی آن نیز باید خودداری شود.
3- از كفش مناسب استفاده شود.
4- از دو زانو و چهار زانو زدن و ایستادن طولانی مدت خودداری گردد.
5- از بالا و پائین رفتن از پله‌ها تا حد ممكن اجتناب شود.
6- به جای نشستن روی زمین، از صندلی استفاده شود.
7- ورزش: انجام برنامه ورزشی و تقویت عضلات می‌تواند به اندازه داروهای ضد درد در درمان سائیدگی مفصلی مؤثر باشند. بی‌حركتی می‌تواند باعث بدتر شدن سائیدگی مفصلی گردد. لذا نباید نگران سائیدگی مفصل در اثر انجام فعالیت های توصیه شده توسط پزشک بود. انجام اشتباه حركات ورزشی باعث بدتر شدن علائم و درد می‌گردد. اگر انجام ورزش باعث تشدید درد شد، به این معنی است كه باید مقدار فعالیت كمتر گردد و بطور تدریجی میزان فعالیت افزایش داده شود.
€برخی ورزش های مفید در سائیدگی مفصل :
الف)قدم زدن روزانه به مدت 30 دقیقه كه می‌توان آن را به 3 برنامه ی10 دقیقه ای تبدیل كرد) یا قدم زدن به مدت 45 دقیقه، سه بار در هفته.
ب)شنا
ج)تقویت عضلات اندام پائینی بخصوص عضله چهار سر ران.
به عنوان مثال می توان دو دست را به یک صندلی تکیه داد و دو زانو را تا زاویه 30 درجه به آرامی خم کرد.سپس مجدداً به حالت اول برگشت و زانوها را صاف کرد. هرچه این حرکت آرام تر انجام شود بهتر است.
ه)كشش عضلات منتهی مفصل
در صورتی كه درد زیاد است، استفاده از عصا یا واكر توصیه می‌شود. طول عصا باید مناسب باشد.
€استفاده از تحریك الكتریكی در كاهش درد و تقویت عضلات :
معمولاً در كلینیك های فیزیوتراپی برای كاهش درد از دستگاه خاصی جهت تحریك الكتریكی استفاده می‌شود. در حال حاضر وسایل تحریك الكتریكی جهت استفاده در منزل ساخته شده كه به راحتی قابل استفاده بوده و باعث كمتر شدن درد مفصل و كاهش نیاز به دارو می‌شود.
استفاده از باند كشی یا زانوبند می‌تواند تا حدودی در كاهش درد مؤثر باشد.
منبع:هسته پژوهشي زنان دانشگاه ازاد اسلامي واحد تبريز
منبع :سایت پزشکان بدون مرز
