مترجم: رزیتا ملکی‌زاده
منبع:راسخون
منبع:راسخون
سطوح اکسیژن موجود در خون جهت بررسی چندین عملکرد بدن انسان مورد آزمایش قرار می‌گیرد. افت سطوح اکسیژن خون نشان دهنده‌ی وجود یک اختلال زمینه‌ای یا نهفته است. این مقاله در خصوص اینکه این نوسانات به چه معنا بوده و همچنین سطوح طبیعی اکسیژن خون توضیحاتی را فراهم ساخته است.
اکسیژن یک نیاز اساسی و اولیه برای حفظ حیات است. سطوح طبیعی اکسیژن خون اندازه‌ی اشباع اکسیژن در خون می‌باشد. سلولهای قرمز خون حاوی مولکولی تحت عنوان هموگلوبین بوده که به اکسیژن هوا متصل شده و آن را به بخش‌های مختلف بدن حمل می‌کند. هنگامی که هر نوع تغییری در سطوح اکسیژن موجود در خون بوجود آید، می‌تواند مشکلاتی را برای سلامتی ایجاد نماید. در ادامه جزئیات مرتبط با سطوح طبیعی اکسیژن خون را مورد بحث قرار داده و نشان خواهیم داد که این تغییرات نشان دهنده چه هستند.
سطوح طبیعی اکسیژن در خون چیست؟
• در اغلب موارد، سطح اکسیژنی که در حدود 95 تا 100 درصد باشد، به عنوان سطح حاکی از سلامتی در نظر گرفته می‌شود.• هرگونه عددی پایین‌تر از 90% نگران کننده بوده و نیاز به رسیدگی پزشکی را دارد.
سطوح اکسیژن در بدن می‌توانند به کمک روشهای مختلفی اندازه‌گیری شوند. متداول‌ترین راه تعیین سلامتی بخش بودن سطوح اشباع اکسیژن با کمک آزمایش خونی است که جهت بررسی گازهای خون شریانی بکار برده می‌شود. روش مناسب دیگر بررسی سطح اکسیژن در خون با استفاده از یک پالس اُکسی‌متر است. که دستگاه کوچکی می‌باشد که سطوح اکسیژن موجود در خون را با استفاده از یک سنسور نوری اندازه‌گیری می‌کند.
هیپوکسمی و یا هایپوکسمی (Hypoxemia): سطوح پایین اکسیژن
هیپوکسمی هنگامی رخ می‌دهد که سطح اکسیژن موجود در خون به کمتر از 90% افت کند. هنگامی که این اتفاق رخ می‌دهد، فرد بلافاصله دچار تنگی نفس می‌شود به این دلیل که بدن سعی در بالا بردن سطح اکسیژن خون می‌کند.علل
• کم خونی• بیماری انسداد ریوی مزمن (COPD)
• نفخ
• ذات الریه
• پنوموتوراکس
• سندرم دیسترس حاد تنفسی (ARDS)
• آمبولی ریه
• فیبروز ریوی
• آپنه خواب
چنانچه اغلب دچار مشکل تنفسی به خصوص پس از هر گونه فعالیت بدنی جزئی می‌شوید، لازم است خود را تحت معاینه قرار دهید. تنگی نفس و احساس خفگی در حین خواب، علائم آپنه خواب بوده که همچنین نیاز به توجه پزشکی دارد.
اقدامات پیشگیرانه
• مشکلات تنفسی با کشیدن سیگار تشدید می‌شوند، بنابراین چنانچه به آن اعتیاد دارید، اطمینان حاصل شود که آن را ترک می‌کنید.• دود غیر مستقیم سیگار (دود سیگار افراد سیگاری که به فرد غیر سیگاری می‌رسد) نیز مشخص شده است که در بسیاری افراد موجب تنگی نفس می‌شود.
• از شیوه زندگی‌ای پیروی کنید که خوردن سالم همراه با ورزش روزانه را شامل باشد.
• تمرینات تنفسی را جهت به سطح طبیعی رساندن سطوح اکسیژن بیاموزید.
هیپراکسی و یا هایپراکسی(Hyperoxia): سطوح بالای اکسیژن
هایپراکسی عارضه‌ای است که با سطوح بسیار بالای اکسیژن موجود در خون مشخص می‌شود. این امر به طور کلی در نتیجه‌ی تنفس اکسیژن شدید رخ می‌دهد. این عارضه جدی و خطرناک به حساب آمده و می‌تواند به آسیب و مرگ سلولی عمدتاً در سیستم عصبی مرکزی، چشم‌ها و ریه‌ها منجر شود.
افرادی که مستعد ابتلاء به این بیماری می‌باشند، غواصان به دلیل قرار داشتن در معرض فشار اتمسفری بالا، افرادی که به مأموریتهای فضایی فرستاده می‌شوند و افرادی که تحت درمان با اکسیژن پرفشار قرار دارند را شامل می‌شود.
علائم آن شامل سرگیجه، مشکلات تنفسی، و اختلال در بینایی می‌شود. در مواردی که مسمومیت اکسیژن بسیار زیاد است، می‌تواند آسیب اکسیداتیو به سلولها، انقباض آلوئول در ریه‌ها، پارگی شبکیه، و تشنج را بوجود آورد. این نوع مسمومیت می‌تواند با کاهش قرار گرفتن در معرض اکسیژن افزایش یافته کنترل شود.
به منظور جلوگیری از وقوع این علائم، افرادی که نیاز به تنفس سطوح بالای اکسیژن دارند، تحت آموزش دقیق استفاده از کپسول اکسیژن یا لباس فضانوردی در فشارهای اتمسفری متفاوت قرار می‌گیرند.
سطوح اشباع اکسیژن پارامتر مهمی بوده که جهت بررسی وجود هرگونه بیماری ریوی و یا ناهنجاری در سطوح هموگلوبین خون بکار برده می‌شوند. اهمیت دارد که از سطوح اکسیژن خون در محدوده‌ی ایده‌آل اطمینان حاصل شود، به این دلیل که هرگونه فقدان اکسیژن در بدن، حتی برای یک فاصله زمانی کوتاه می‌تواند به آسیب جبران ناپذیر به اندامهای بدن بیانجامد.
