کوچک اما مؤثر: فیزیک در اسکاندیناوی - 2

نروژ، تحت فشار

وضع در نروژ چندان نیز بهتر نیست. جونزفدر، فیزیک‌دان دانشگاه اوسلو می‌گوید: "از علم به‌خوبی حمایت نمی‌شود و پس از افت از %9/1 تا %7/1 تولید ناخالص ملی در چند سال اخیر، وضع بدتر هم خواهد شد. وی می‌افزاید:‌"علوم اجتماعی بسیار سهمشان می‌برند. تعداد مقاله‌های فیزیک به ازای هر محقق در نروژ از کشورهای دیگر کمتر است. با این وجود شورای تحقیقات اخیرا تقویت بودجة تحقیقاتی نروژ را تا حد میانگین او ای سی دی پیشنهاد کرده است که مستلزم تزریق 50 بیلیون کرون نروژ، حدود 4 میلیون پوند یا 3 درصد کل بودجة تحقیقاتی نروژ است.
بخش علم و تکنولوژی شورای تحقیقاتی نروژ برای سال 1998 بودجه‌ای بالغ‌بر 3/575 میلیون کرون نروژ بودجه داشت. که 6/1 درصد بیش از بودجة اصلاح شدة 1997 است. با این وجود، پول از وزارت آموزش، تحقیق و امور دینی به وزارت تجارت و بازرگانی و صنعت منتقل شده است. کریستین فوس شایم، استاد فیزیک در دانشگاه علم و تکنولوژی در تروندهایم نروژ می‌گوید: "شورای تحقیقات گرفتار این بیماری است که تنها صنعت واقعاً اهمیت دارد و تنها باید به آیندة نزدیک توجه کرد." وی می‌افزاید تأکید کار در دانشگاه‌ها از علم تکنولوژی بالا به کاربردهای صنعتی تکنولوژی پایین جابه‌جا شده است.
فیزیک‌دانان هم‌چنین نگران آنند که شورای تحقیقات نروژ در طول عمرپنج سالة خود هیچ زمینة جدیدی را در فیزیک برنگزیده است. شورا درمورد علم بزرگ به دو گروه تقسیم شده است: برخی از اعضا فکر می‌کنند که بایستی بودجة این قسمت را منقبض کرد و این صرفه‌جویی را در کار دیگری به جز فیزیک به‌کار برد. در سال 1997 دولت نروژ 84 میلیون کرون به سرن و 70 میلیون کرون به آژانس فضایی اروپا فضا پرداخت کرد. در مقابل سایر برنامه‌های اروپایی واکنش‌های مختلفی انجام شده است. فوس شایم می‌گوید: "شرکت کامل نروژ در برنامه‌های علمی اتحادیة اروپا به‌خاطر میزان بالای رد شدن طرح‌ها، موجب دل‌سردی شده است. اما مزایایی نیز وجود داشته است، از جمله روابط نزدیک‌تر بین فیزیک نروژ و بقیه اروپا و روابط متقابل بیشتر با فیزیک‌دانان اروپایی."

فنلاند: تحت تسلط دانشگاه‌ها

فنلاند بخش بزرگی از تولید ناخالص محصول ناخالص ملی خود را برای توسعه و تحقیق صرف می‌کند که برآورد می‌شود در سال 1997 بالغ‌بر 7/2 درصد باشد و قرار است این رقم افزایش یابد. دولت اخیرا پیشنهاد افزایش 31 درصد شوراهای تحقیقاتی را مطرح کرد. براین اساس بودجة توسعه و تحقیق از سال 1999 بایستی 9/2 درصد تولید ناخالص ملی باشد.
جوهانی کینونن از گروه دانشگاه هلسینکی‌ می‌گوید: "عمل‌کرد فیزیک فنلاند به‌طور کلی به دانشگاه‌ها وابسته است. شرکت‌های زیادی از تحقیقات فیزیک استفاده کرده‌اند. اما نقش آن‌ها در تولید مقالات مهم نبوده است. وی هم‌چنین نقش دانشگاه‌ها را در تحقیقات کاربردی توضیح می‌دهد و می‌گوید: "بودجه تا حد زیادی بر تحقیقات متمرکز است. رابطه تحقیق با جامعه بدین ترتیب تضمین می‌شود. باوجود‌ این، این خطر وجود دارد که تحقیقات پایه از رشد باز ماند.
تأمین مالی تحقیقات بر حقوق و تجهیزات متمرکز شده است. که به‌قدری سریع افزایش یافته است که فنلاند قادر به تأمین بودجة تسهیلات بزرگ‌تر تحقیقاتی نبوده است. کینونن مایل است که در کل شاهد تغییر مسیری در بودجه‌ها به سوی پروژه‌های تحقیقاتی باشد. با این حال، از پاسخ‌پذیری سیستم حاضر راضی است. وی می‌گوید: "فیزیک‌دانان فنلاندی فکر می‌کنند که سیستم ازلحاظ روندهای جدید انعطاف‌پذیر بوده و برای آموزش محققین جدید می‌تواند به‌سرعت واکنش نشان دهد."
با این وجود، شورای تحقیقاتی علوم طبیعی و مهندسی، یکی از چهار شورای تحقیقاتی تحت نظارت آکادمی فنلاند، هشدار می‌دهد که جمعیت کم کشور و موقعیت پایین ریاضیات و علم در مدارس موانعی برای رشد و توسعه هستند.

نگرانی‌های آینده

فیزیک‎دانان علی‌رغم قدرت نسبی رشتة خود در اسکاندیناوی، درمورد آینده نگران هستند. بسیاری از اعضای هیئت علمی دانشگاه‌ها در چند سال آینده بازنشسته خواهند شد. و این نگرانی وجود دارد که افرادجوان به اندازة کافی وجود نخواهد داشت که جای آن‌ها را بگیرد. هانسن می‌گوید: "92 پست دائمی فیزیک در دانشگاه کوپنهاگ وجود دارد بین سال‌های 1998 و 2011 درحدود 65 نفر بازنشسته خواهند شد که برای تداوم کار مشکل‌آفرین خواهد بود. (با این حال) ما اجازه داریم تا برای استخدام یک فیزیک‌دان جدید در هر نه ماه، از بودجه‌های اجرایی استفاده کنیم تا جای افرادی را بگیرند که دانشگاه را ترک خواهند کرد.
در طولانی‌مدت، فیزیک‌دانان دانمارکی نگرانند که افراد جوان از فیزیک روی برگردانند. هانسن می‍گوید: "بین 1000 تا 2000 جوان در سال آخر دبیرستان فیزیک و ریاضی را انتخاب می‌کنند که احتمالا در دانشگاه وارد رشتة فیزیک می‌شوند. (اما) تعداد کسانی‌که در دانشگاه فیزیک را انتخاب می‌کنند در سه یا چهار سال گذشته، تا 15 درصد افت کرده است."
در دانشگاه آروس نیز وضعیت مشابه است. فلمینگ بسنباخر از مرکز فیزیک و نجوم این دانشگاه می‌گوید: "بزرگ‌ترین نگرانی من عدم افزایش یا کاهش تعداد افرادی است که می‌خواهند فیزیک بخوانند. فیزیک‌دانان کافی برای برآوردن نیازهای کاری تربیت نمی‌شوند."
مانند سایر کشورهای پیشرفتة علمی محققان جوان نیاز به تشویق دارند. برای پیشرفت کار انجام شده توسط محققان جوان هانسن و جونز کنودسن، منجمی در آزمایشگاه اورستد در کوپنهاگ، هردو می‌گویند که پول تحقیقات بایستی صرف افراد با‌استعداد شود.
کنودسن می‌گوید: "هر سه یا چهار سال یک فرد واقعا با استعداد به‌دست می‌آوریم، (اما) تعداد پست‌ها برای افراد جوان واقعا برجسته و ممتاز بیش از اندازه کم است. به آن‌ها فرصت بدهید، آن‌ها خود پیشرفت خواهند کرد.