جواني؛ فرصت عبوديت، انعطاف، خير و نيکي

به يقين فصل جواني زندگي انسانها نقطه عطف تغيير و تحولات و شکل گيري ماهيت وهويت آنان و بالتبع عامل سرنوشت ساز جوامع است، پس گزاف نگفته ايم اگر بگوئيم جواني فرصتي است براي همه جوامع که در صورت برنامه نداشتن براي آن تبديل به تهديد مي شود.
«اوصيکم بالشبان خيرا فانهم ارق افئده ان الله بشيرا و نذيرا فخالفني الشبان و خالفني الشيوخ»
من شما را درباره جوانان توصيه مي کنم به خير و نيکي، چرا که آنان نازکدل اند. خداوند مرا به پيامبري، بشارت و انذار بر انگيخت؛ جوانان به من گرويدند و ياريم کردند اما پيران و بزرگسالان به مخالفت با من برخاستند. (پيامبر اکرم «ص») (1)
آنچه از رجوع به عوامل تحول جوامع در تاريخ به دست مي آيد اين است که در تمامي اين دگرگونيها جوانان به عنوان رهبران و يا پيش برندگان اصلي اين حرکات عظيم مطرح بوده اند و نقش اساسي داشته اند.
پيامبر (ص) هنگامي که از آغاز رسالت خويش سخن مي گويد پيوسته و در همه جا از جوانان به عنوان اولين کساني ياد مي کنند که به اسلام رو آوردند همچنان که علي (ع) نخستين کسي بود که اسلام را پذيرفت.
امام صادق (ع) در جايي مي فرمايند: «جوانان را دريابيد زيرا آنان زودتر از ديگران به کارهاي خير روي مي آورند» (2)
بنابراين اگر باور کرديم که جواني يک فرصت است و خواستيم تا زوائد را از اين فرصت بزدائيم بايد ما به ازاي مناسبي را براي آن تعريف کنيم تا جوان پند گريز نشود. علامه محمد تقي جعفري مي فرمايند: «نگراني من در مورد جوانها از اين رو است که حقيقت بالقوه و بالفعل را در قالب هزار رنگ و لعاب از دست اين جوانها بگيرند و اما چيزي به آنها تحويل ندهند. خدايا آنچه از دست ما بر مي آيد انجام مي دهيم باقي بر عهده توست. خودت اين گل ها و اين نوباوره هاي حيات را آنگونه حفظ کن که با اين مطالب از دست ما نرود». (3)
شايد علامه به اين مي انديشيد که بسياري از آنچه جوانان از آن منع ميشوند زوائد نيست که در اين صورت جايگزينهاي آن همه بدلي خواهد بود.
جواني همان درخت نونهالي است که از هر تغذيه هاي براي رشد استفاده مي کند تا توان ايستادگي پيدا کند.
انعطاف و تغييرپذيري مهم ترين خصيصه اين فصل از زندگي است، به همين دليل است که معصومين (ع) مهمترين بخش انرژي خود براي هدايت جامعه را صرف جوانان مي کردند تا هم زمان حال و هم آينده را که جوان به درخت تنومندي تبديل مي شد دريابند.
علامه جعفري چه زيبا انعطاف پذيري جوانان را توصيف مي کند: « به جوان سفارش نمي توان کرد چرا که جوانان پيرو بزرگترها هستند بلکه بايد از بزرگترها خواهش کرد». (4)
علي (ع) آنجا که از نعمتها نام مي برد به جواني به عنوان يکي از بزرگترين نعمتها مي نگرد و مي گويد: «دو چيز است که اگر چشمان من تا نزديک به نابينايي براي آن ها خون بگريد يک دهم حق آنها را ادا نکرده ام.» آن دو چيز عبارت است از: از دست دادن جواني و جدايي از دوستان و در جاي ديگر مي فرمايند: «دو چيز است که قدر و قيمتش را کسي نمي شناسد مگر آن کس که هر دو آن را از دست داده باشد: يکي جواني و ديگري تندرستي». (5)
پيامبر (ص) نيز ارزش جواني را در ميزان عبوديت خداوند معرفي مي کنند و مي فرمايند: خداوند هفت گروه را در سايه رحمت خود جاي مي دهد، روزي که سايه اي جز سايه او نيست؛ اول زمامدار عادل، دوم جواني که در راه عبادت خداوند پرورش يافته باشد و ... . (6)
و از جوانان مي خواهند: «با دانش از ايمان خود دفاع کنند» چرا که آنان که عاشق علم هستند معشوق خويش را همراه خود مي برند و هرگز از لذت و معشوقشان جدا نمي شوند.

پي نوشت :

1- احکام جوانان، 15.
2- همان، 17.
3- فصل نامه قبسات، شماره دوم، 25.
4- همان.
5- انوار العلويه، شيخ جعفر نقدي، 487.
6- کافي، جلد 6، 47.

منبع: برگرفته از ويژه نامه رنگ جواني
/س