شناسنامه کتاب:
عنوان: سیره معصومان: امام محمدباقر(ع) تا زمان امام زمان(عج)
موضوع: سیره امامان معصومین(ع)
زبان: فارسی
قطع: وزیری
نویسنده: محسن الامین
مترجم/مصحح: علی حجتی کرمان
ناشر: سروش
سال چاپ: 1374
نوبت چاپ: اول
تعداد صفحات: 414 صفحه
معرفی کتاب:
نویسنده به بررسی زندگی نه تن از امامان معصوم پرداخته است.اولین معصوم که در زندگی‌اش این کتاب بررسی شده، امام محمدباقر(ع) است. مطالبی که در زندگی ایشان بررسی شده عبارتند از تولد ایشان، نام و کنیه و القاب حضرت، طول عمر و مدفن، نقش انگشتری امام، خلفای معاصر ایشان، فرزندان ایشان، ویژگی‌های ظاهری و اخلاقی و رفتاری حضرت، صفات و مناقب، سخنان امام در زمینه توحید، احتجاج ایشان با سران خوارج چون نافع‌بن‌ازرق، قتادةبن‌دعامه بصری، عبدالله بنی معمر و... پیشنهاد امام به عبدالملک درباره ضرب سکه، رفتار امام با شاعران، تألیفات حضرت، سخنان و کلمات قصار ایشان به نقل از کتاب‌هایی چون حلیه اولیاء، تحف العقول، و نثرالدرر، و نقل برخی دعاها و اشعاری که از حضرت باقی‌مانده.
دومین معصوم، امام صادق(ع) است. مهمترین مباحثی که درباره ایشان مطرح شده عبارتند از: زمان تولد، نام و القاب، مدفن، مادر گرامی حضرت، نقش انگشتری ایشان، شاعران و فرزندان امام، ویژگی‌های ظاهری و معنوی و فضایل حضرت، سخنان ایشان، درباره وجوب معرفت خداوند، مسئله توحید و نفی رؤیت خدا، عدل الهی و...، احتجاجات امام بر صوفیه و پاسخ به شبهات دینی، ویژگی‌های عصر امام و نحوه برخورد ایشان با داعیان بنی عباس، واکنش امام در برابر سیاست حاکمان هم‌عصر به‌ویژه منصور، تألیفات امام و سخنان و نامه‌ها و کلمات قصار ایشان به نقل از تذکره ابن حمدون، تحف العقول و... .
سومین معصوم، امام موسی کاظم(ع) است. در مورد زندگی ایشان، مطالبی چون تاریخ تولد، القاب، مادر گرامی‌اش، مدفن آن حضرت، نقش انگشتری، خصوصیات ظاهری و معنوی ایشان، نحوه برخورد ایشان با حاکم هم عصر خویش هارون‌الرشید، نامه‌ها و وصیت‌نامه ایشان به فرزند گرامی‌اش و همچنین هشام بن حکم، معرفی راویان ایشان، تألیفات، اشعار، مواعظ و کلمات قصار حضرت که همه از منابع موثق نقل شده، بررسی شده است.
چهاردمین معصوم در کتاب درباره بحث شده، امام رضا(ع) است. مهمترین مباحث مطرح شده درباره ایشان، از این قرار است: تاریخ ولادت، نام و القاب ایشان، مدفن ایشان، مادر گرامی‌اش، نقش انگشتری، شاعران و فرزندان ایشان، ویژگی‌های ظاهری و معنوی امام، برخورد و امام با مأمون، دعوت امام به مرو و مسئله ولایتعهدی، انگیزه و هدف مأمون از پیشنهاد ولایتعهدی، آمدن امام به مرو و صورت عهدنامه مأمون و واکنش و پاسخ امام در پشت همان عهدنامه به وی، مسئله خواندن نماز عید امام، پاسخ امام در خصوص آیاتی که در ظاهر بر عدم عصمت پیامبران دلالت می‌کرد و برطرف کردن تمام شبهات در جلسات مأمون، ازدواج با دختر یا خواهر مأمون، تألیفات و اشعار امام به نقل از کتاب‌های معتبر.
درباره زندگی و ویژگی‌های عصر امام جواد(ع)، این مسائل مطرح شده است: تاریخ ولادت، نام و القاب ایشان، مدفن ایشان، نقش مادر گرامی‌اش، نقش انگشتری حضرت، شاعران و فرزندان امام، ویژگی‌های ظاهری و معنوی، عزیمت ایشان به سمت بغداد، ازدواج با دختر مأمون، برخورد امام با یحیی بن اکثم، احادیث، سخنان و کلمات قصار ایشان به نقل از اعلام دین، الدره الباهره و... . تألیفات ایشان، و شهادت.
درباره امام هادی(ع)، سیمای حضرت و ویژگی‌های رفتاری ایشان، جریان هجرت امام هادی از مدینه به سامرا، نحوه برخورد و عملکرد حضرت در برابر سیاست‌های متوکل، تألیفات و کلمات قصار حضرت به نقل از منابع و مأخذ که پیش‌تر گفته شده و همچنین چگونگی شهادت ایشان.
معصوم بعدی که درباره زندگی او تحقیق شده، امام حسن عسکری(ع) است. درباره ایشان، تاریخ ولادت، نام و القاب، مدفن، نقش انگشتری، شاعران و فرزندان، ویژگی‌های اخلاقی و فضایل حضرت بررسی گردیده و از تألیفات و کلمات قصار ایشان، از کتاب‌های چون تحف‌العقول و اعلام‌الدین شواهدی آورده شده است. از دیگر مسائلی که مفصل به آن پرداخته شده، نحوه شهادت حضرت است.
آخرین معصوم، حضرت صاحب الامر، حجت بن الحسن است. از جمله مباحثی که درباره ایشان مطرح شده، مسئله ولادت، نام و القاب، نقش انگشتری، سیمای ظاهری و ویژگی‌های معنوی، غیبت صغری و کبرای ایشان، سفیران حضرت، نقل سخنانی مبنی بر امامت ایشان همراه با ادله عقلی و نقلی، و دیدگاه اهل سنت درباره غیبت ایشان است.
همچنین در این بخش، دیدگاه قران و شواهد قرآنی در زمینه غیبت، و روایات مستند از دوازده امام و چهارده معصوم درباره غیبت که هر کدام به صورت مفصل آمده، بیان شده است. در ادامه، به غیبت انبیای الهی چون ادریس، نوح، هود، یوسف، ابراهیم و... به عنوان شاهد و دلیلی برای غیبت ایشان، و اینکه آن حضرت صاحب سنت‌های پیامبران است،اشاره شده است. کرامات ایشان نقل گردیده و داشمندان اهل سنت که درباره وجود مهدی(عج) با دانشمندان شیعی اتفاق نظر دارند، معرفی شده‌اند. همچنین 69 مورد از علامت ظهور شناسایی، و درباره هرکدام توضیحاتی داده شده، و در پایان، درباره طول حکومت ایشان و شمار یارانش، سخنانی آمده است.
تذکر: این کتاب، فصل‌بندی خاصی ندارد و مطالب به صورت بخش به بخش نیست. زندگی امامان، جداگانه بررسی است. شده فهرست مطالب در ابتدای کتاب و به صورت کلی آمده است. یعنی زندگی هر امام، همراه با مطالب مطرح شده، به صورت کلی شماره گذاری شده است. مثلاً از صفحه 13 تا 47 درباره یکی از معصومین است.
مآخذ به صورت پاورقی و در ضمن مطالب آورده شده و منابع کتاب به لحاظ تاریخی نیز در خور اهمیت می‌باشد.
منبع مقاله :
pajuhesh.irc.ir
