معرفی تاتوره - تاتوره‌ی علفی و خواص درمانی آن

تاتوره گونه‌های مختلفی دارد که دو گونه از آنها نسبت به دیگر گونه‌ها معروف و مرغوبترند. در اینجا به نام علمی و مشخصات مربوط به گونه‌ی علفی آن اشاره شده است. در ضمن تاتوره‌ی علفی و درختی از نظر خواص درمانی تقریباً شباهت زیادی به یکدیگر دارند و هر دو سمّی می‌باشند ولی سمّیت تاتوره‌ی علفی نسبت به دیگرگونه‌ها بیشتر است.

نام علمی:

Datura stramonium L.، نام فرانسه Endorime و نام انگلیسی آن Datura می‌باشد. نام‌های دیگر آن به فارسی، عربی و در کتب طب سنتی، تاتوره، تاتوله، بَقَم، گوزماثل، جوزالماثل، جوزماثم، جوزماثا و طاطوره نامیده شده است.

تیره گیاه:

سیب زمینی Solanaceae

نوع گیاه:

بوته

مشخصات ظاهری:

گیاهی است علفی و یکساله به ارتفاع حدود یک متر با ساقه‌هایی منشعب و ریشه‌ای ضخیم، برگ‌های آن پهن، نوک تیز، کنگره‌ای و هر دو سطح برگ کرکدار می‌باشد. گل‌های تاتوره‌ی علفی بزرگ، قیفی شکل و سفید رنگ می‌باشند. میوه‌اش پوشینه، تخم مرغی شکل، خاردار و دارای چهار محفظه است که در هر محفظه حدود 100 دانه جای دارد و با پیدایش چهار شکاف طولی دانه‌ها از میوه خارج می‌شوند. دانه‌های تاتوره، سخت، به رنگ قهوه‌ای زتیره مایل به سیاه، طعم دانه‌ها تند و تلخ و دارای بویی ناپسند می‌باشند.

بیشتر بخوانید: تاتوره

 

طبیعت تاتوره:

طبق نظر حکمای طب سنتی طبیعت آن خیلی سرد و خشک است.

رویش جغرافیایی:

در اغلب نقاط معتدله و معتدله سرد کشورها به صورت خودرو می‌روید و در ایران در باغ‌ها، کنار جاده‌ها و بیشتر در استان‌های فارس، مرکزی، گلستان، مازندران، کردستان، سیستان و بلوچستان و خراسان رضوی به صورت خودرو انتشار دارد.

ترکیبات شیمیایی و مواد موجود در گیاه:

آلکالوئیدهای هیوسیامین، اسکوپولامین و آتروپین و غیره در آن تشخیص داده شده است.

بخش مورد استفاده:

برگ و دانه

نحوه مصرف:

طبق دستور پزشک

خواص درمانی تاتوره:

ضد اسپاسم و مسکن دردهای عصبی، آرام کننده حمله‌های عصبی و تسکین دهنده سیاه سرفه، مخدر و روان‌گردان، خواب‌آور و گشاد کننده مردمک چشم، بی‌حس کننده و ضد التهاب، بازکننده برونش‌ها و ضد تشنج، ضد عفونی کننده و مسکن سرفه‌های مقاوم، ضد اضطراب و جلوگیری کننده از عرق زیاد می‌باشد. در ضمن برای پارکینسون، نقرس، آسم و دردهای عمومی بدن نیز مفید است. در استعمال خارجی عصاره‌ی دانه‌های تاتوره جلوگیری کننده از ریزش مو و رفع کننده شوره سر می‌باشد. خوردن دم کرده برگ‌های تاتوره خواب‌آور قوی، بیهوش کننده و در بعضی موارد مرگ‌آور است. خشک شده برگ‌های تاتوره و استفاده از آن به صورت سیگار مسموم کننده و مصرف کننده را به حالت اغماء فرو می‌برد.

تذکر:

با توجه به اینکه گیاه تاتوره بسیار سمّی است و سابقاً در طب سنتی کاربرد داشته است بهتر است که جوانب احتیاط را رعایت کرده و به هیچ عنوان برای درمان بیماری‌ها از آن استفاده نشود. مصرف بیش از 30 عدد دانه‌ی تاتوره انسان را هلاک می‌کند.

توصیه:

در طب سنتی از افرادی که در تجویز داروهای گیاهی تجربه کافی و علمی ندارند هیچ‌گاه دارویی به نام معجون (مخلوط چندین داروی آسیاب شده) که از ترکیبات آن اطلاع ندارید خریداری ننمایید زیرا ممکن است بدن شما به معجون ساخته شده حساسیت داشته و حتی موجب مرگ مصرف کننده شود. در ضمن فروشنده باید اسامی داروهای ترکیب شده را به خریدار ارائه نماید.
منبع مقاله :
صانعی، صمصام؛ (1395)، طبّ الصمصام -آشنایی با بیش از 400 نوع از گیاهان دارویی- (جلد دوم)، تهران: انتشارات حافظ نوین، چاپ اول.