معرفی ثعلب و خواص درمانی آن

ثعلب گونه‌های مختلفی دارد که سه گونه از آنها نسبت به دیگر گونه‌ها مرغوب و معروف‌تر هستند. در اینجا به نام علمی و مشخصات مربوط به یک گونه از آنها که خواص دارویی داشته و در طب سنتی نیز کاربرد دارد به نام ثعلب پنجه اشاره شده است.

نام علمی:

Orchis maculate L.، نام فرانسه Orchis tachete و نام انگلیسی آن Spotted orchis می‌باشد. نام‌های دیگر آن به فارسی، عربی و در کتب طب سنتی، ثعلب، خصیة الثعلب، سعلب، شاطریون، تَعلب و سحلب نامیده شده است.

تیره گیاه:

ثعلب Orchidaceae

نوع گیاه:

بوته

مشخصات ظاهری:

گیاهی است چند ساله به ارتفاع 30 تا 70 سانتی‌متر و دارای غده‌ی زیرزمینی منقسم به تقسیمات پنجه‌ای، برگ‌های آن بیضوی، موجی و ساقه در آغوش، در سطح فوقانی سبز تیره و در سطح تحتانی غبارآلود و لکه‌هایی قهوه‌ای رنگِ منقوط در پهنک برگ دیده می‌شوند. گل‌های آن خوشه‌ای و ارغوانی رنگ و نقطه‌ها یا لکه‌های قرمزی روی گلبرگ‌ها دیده می‌شوند.

طبیعت ثعلب (غده‌ی زیرزمینی):

طبق نظر حکمای طب سنتی طبیعت آن گرم و مرطوب است.

رویش جغرافیایی:

بومی مناطق گرم هندوستان و بنگال می‌باشد و در ایران واریته‌ای از آن در آذربایجان و دیلمان انتشار دارد.

ترکیبات شیمیایی و مواد موجود در غده‌ی زیرزمینی (ثعلب):

مواد لعابی، ئیدرات کربن، آمیدون، مواد پروتیدی، قند، املاح معدنی نظیر کلرورسدیم و فسفات کلسیم و کمی اسانس در آن مشخص شده است.

بخش مورد استفاده:

غده‌ی زیرزمینی (ثعلب). در ضمن قسمت‌های دیگر گیاه نیز خواص دارویی دارند.

نحوه مصرف:

به طور معمول به صورت پودر، دم کرده و یا جوشانده استفاده می‌کنند.

خواص درمانی:

نرم کننده سینه و رفع کننده اخلاط خونی، تقویت کننده قوای جنسی و افزاینده اسپرم، آرام‌بخش و مقوی اعصاب، مغذی و خون‌ساز، ضد تشنج و تقویت کننده افراد ضعیف که توان خود را از دست داده‌اند. در ضمن برای رفع نفریت، حالات تحریکی و التهابی سینه یا دستگاه هضم، ورم مثانه، اسهال‌های ساده، تب‌های تیفوئید، ورم حاد روده در بیماری حصبه، ورم کلیه، انزال زودرس، سرماخوردگی، سرفه‌های شدید، سیاه سرفه، آسم و نفس تنگی نیز مفید است.
منبع مقاله :
صانعی، صمصام؛ (1395)، طبّ الصمصام -آشنایی با بیش از 400 نوع از گیاهان دارویی- (جلد دوم)، تهران: انتشارات حافظ نوین، چاپ اول.