ببر خانواده و موش اجتماعی

یکی دیگر از نکاتی که لازم است تا در ارتباط با آن مطالبی ارائه گردد و هم‌چنین بحث و بررسی‌هایی در ارتباط با آن صورت پذیرد، موضوع درگیری، اختلاف و جدال‌های گوناگونی است که افراد مبتلا به اختلال کمبود اعتماد به نفس با سایر افراد و به ویژه اعضای خانواده و نزدیکان خود پیدا می‌کنند. ماهیت آسیب‌های رفتاری بدین صورت است که افراد مشکل‌دار از نظر رفتاری، دارای رنجش‌ها و ناآرامی‌هایی در درون هستند و همین آشفتگی‌ها و ناآرامی‌های درونی به بیرون از آنها سرایت نموده و اثرگذاری‌هایی را در روابط متقابل میان آنها با سایرین ایجاد خواهد کرد. اختلال کمبود اعتماد به نفس امری نیست که به تنهایی در رفتار شخص ایجاد شود، بلکه با سایر اختلال‌های رفتاری و شخصیتی نیز همراه است.
1- درگیری بیش از اندازه با اعضای خانواده
2- داشتن درگیری‌ها و ستیزه‌های بیش از اندازه با اطرافیان
به عبارتی افرادی که دچار آسیب‌هایی در رفتار و شخصیت‌شان می‌شوند، یکی از ویژگی‌های عمده‌ی آنان ستیز و درگیری بیش از اندازه پیدا کردن با اطرافیان و به ویژه با اعضای خانواده است. افراد مبتلا به اختلال کمبود اعتماد به نفس نیز از این امر مستثنی نیستند و احتمال این که آنها نیز با سایر افراد اعم از اعضای خانواده و سایرین دچار اختلاف، درگیری و ستیزهای بیش از حد معمول شوند، خواهد بود.
در ارتباط با اختلاف و درگیری‌هایی که افراد مبتلا به اختلال‌های رفتاری از جمله کمبود اعتماد به نفس می‌تواند برای‌شان روی دهد، می‌توان به نکات و مواردی به قرار زیر اشاره نمود.
1- سالم‌ترین افراد نیز از نظر رفتاری و شخصیتی در مواردی اختلاف و درگیری با سایرین پیدا می‌کنند.
2- ویژگی‌های اختلاف و درگیری افراد مشکل‌دار و آسیب خورده از نظر رفتاری و شخصیتی
3- ویژگی‌ اختلاف و درگیری افراد مبتلا به کمبود اعتماد به نفس
4- اختلاف و درگیری باعث مصرف شدن و هدر رفتن نیروهای فکری و ذهنی و در نهایت مانع از رشد فرد خواهد شد.
5- پرهیز از اختلاف و درگیری می‌تواند از موضع قدرت باشد.
توضیحاتی در ارتباط با موارد عنوان شده‌ی فوق ارائه می‌گردد.

1- سالم‌ترین افراد نیز از نظر رفتاری و شخصیتی در مواردی اختلاف و درگیری با سایرین پیدا می‌کنند.

اختلاف و درگیری پیدا کردن با سایر افراد و به ویژه اعضای خانواده و اطرافیان امری است که به طور معمول حتی برای سالم‌ترین اشخاص نیز روی می‌دهد. منتهی اختلاف و درگیری افراد به نسبت سالم چند ویژگی عمده دارد. مورد اول، تعداد موارد آن خیلی کم و محدود است و مورد دوم، شدت آن نیز در حداقل قرار دارد و سوم این که افراد سالم اختلاف و درگیری‌شان خیلی تداوم نداشته و طولانی نیست و سعی‌شان بر این خواهد بود تا هر چه سریع‌تر آن را حل و رفع نمایند.
در هر حال اختلاف و درگیری در زندگی روزمره در موارد و مواقعی روی می‌دهد، منتهی با اختلاف و درگیری افراد دچار مشکلات رفتاری تا حد و اندازه‌ای متفاوت است، که به عمده‌ترین آن اشاره خواهد شد.

2- ویژگی‌های اختلاف و درگیری افراد مشکل‌دار و آسیب خورده از نظر رفتاری و شخصیتی

ماهیت آسیب‌های رفتاری بدین صورت است که افراد مشکل‌دار از نظر رفتاری، دارای رنجش‌ها و ناآرامی‌هایی در درون هستند و همین آشفتگی‌ها و ناآرامی‌های درونی به بیرون از آنها سرایت نموده و اثرگذاری‌هایی را در روابط متقابل میان آنها با سایرین ایجاد خواهد کرد. به عبارتی ذات و ماهیت مشکلات رفتاری طوری است که در زمینه‌ها و مواردی به اختلاف و درگیری‌ منجر می‌گردد.
در هر حال افراد مبتلا به اختلال‌ها و آسیب‌های رفتاری اختلاف و درگیری‌شان به مراتب در دفعات بیش‌تری روی می‌دهد. هم‌چنین شدت درگیری بیش‌تر از حد معمول بوده و در نهایت آنها قادر به حل و رفع اختلاف و درگیری‌های ایجاد شده نیستند.

بیشتر بخوانید: درگیری با همسر ناسازگار را به حداقل ممکن برسانید

 

3- ویژگی‌ اختلاف و درگیری افراد مبتلا به کمبود اعتماد به نفس

کمبود اعتماد به نفس نیز همراه با سایر اختلال‌ها و آسیب‌های رفتاری و شخصیتی است، اما فرد مبتلا، به واسطه‌ی این که توان ابراز وجود را ندارد، احتمال اختلاف پیدا کردن و درگیر شدن در محیط‌های تحصیل، اشتغال و اجتماع برایش کم‌تر وجود دارد، اما آنها بیش‌تر با افرادی که از نظر رفتاری و ارتباطی صمیمیت بیش‌تری با آنان داشته باشند، درگیری پیدا خواهند کرد، از این رو بیش‌تر با اعضای خانواده‌ی خود اختلاف و درگیری پیدا می‌کنند.
به عبارتی آنها در برابر افراد غریبه بیش از اندازه عقب‌نشینی کرده و در برابر اعضای خانواده حالت تهاجمی و متعرضانه دارند، طوری که بعضی خانواده‌ها، فرزندان مبتلا به کمبود اعتماد به نفس خود را به «ببر خانواده و موش اجتماعی» تشبیه می‌‎‌کنند.
در مجموع اختلاف و درگیری افراد مبتلا به کمبود اعتماد به نفس بیش‌تر متوجه آشنایان و نزدیکان و به ویژه اعضای خانواده است و کم‌تر با افراد غریبه و در اجتماع و محل کار اختلاف و درگیری پیدا می‌کنند.

4- اختلاف و درگیری باعث مصرف شدن و هدر رفتن نیروهای فکری و ذهنی و در نهایت مانع از رشد فرد خواهد شد.

یکی از دلایل عمده‌ی پرهیز از درگیری با اطرافیان به واسطه‌ی این است که این گونه درگیری‌ها به طور معمول مقدار قابل توجهی از نیروی فکری و ذهنی شخص را به مصرف می‌رساند. اغلب افرادی که تجربه‌ی این گونه اختلاف‌ها و درگیری‌هایی را که به جدال لفظی و مشاجره می‌انجامد را داشته باشند، متوجه شده‌اند که تا ساعت‌ها و حتی در مواردی تا چندین روز شخص پس از درگیری حالت عادی و متعادل ندارد و مقداری زمان و فرصت نیاز دارد تا بتواند به حالت تعادل عاطفی بازگردد.
در واقع همین بازگشتن به حالت متعادل از نظر عاطفی، زمان بر و هزینه بر از نظر فکری و ذهنی است. به عبارتی شخص مقدار قابل توجهی از نیروی فکری و ذهنی خود را بایستی به مصرف برساند تا به حالت عادی و متعادل دوباره بازگردد.
یکی از ضعف‌های افراد مبتلا به کمبود اعتماد به نفس ضعف در مهارت‌های ارتباطی و به ویژه مهارت گفت و شنود است. به عبارتی آنها چنان چه مشکل و یا موردی از اختلاف با فردی دیگر برای‌شان ایجاد شود، نمی‌توانند آن را از طریق گفت و شنود برطرف نمایند.
در هر حال یکی از راهکارهای عمده و بزرگ برای برطرف نمودن و یا به حداقل رساندن اختلاف و درگیری با اطرافیان، تجهیز به مهارت گفت و شنود است، زیرا با توانایی در گفت و شنود مقدار قابل توجهی از اختلاف نظرها و تعارض‌ها برطرف شده و در نتیجه درگیری را نیز به همراه نخواهد داشت.

5- پرهیز از اختلاف و درگیری می‌تواند از موضع قدرت باشد.

البته در وضعیت و شرایطی که فردی مبتلا به کمبود اعتماد به نفس باشد و لازم شود تا از اختلاف و درگیری با سایرین نیز پرهیز نماید، احتمال دارد که این باور برای شخص ایجاد گردد که با وجود اختلال کمبود اعتماد به نفس و پیامدهای گوناگون آن شخص یک عقب‌نشینی دیگر را نیز به انجام برساند و از اختلاف و درگیری نیز پرهیز نماید. شاید این عمل باعث تشدید ضعف در خود کم بینی و اعتماد به نفس شود، در حالی که برعکس این امر باعث می‌گردد تا شخص تمرکز بیش‌تری بر تلاش‌ها و تمرین‌های مورد نیاز برای بالا بردن توانایی‌های خویش در جهت افزایش اعتماد به نفس داشته باشد.
از سوی دیگر پرهیز از اختلاف و درگیری می‌تواند از موضع قدرت باشد، زیرا احتمال دارد که بعضی افراد از موضع ضعف از چنین اموری پرهیز نمایند، اما می‌توان از موضع قدرت نیز از چنین امری اجتناب نمود. به عبارتی شخص می‌تواند پیش‌روی کرده و جدال و درگیری را نیز به وجود آورد، اما با وجود توانایی انجام و اقدام به آن شخص از چنین امری خودداری نماید.
منبع مقاله :
کاوه، سعید، (1387)، کمبود اعتماد به نفس: شناخت و بررسی اختلال کمبود اعتماد به نفس و راه‌کارهایی در جهت درمان و بر طرف نمودن آن، تهران: سخن، چاپ اول.