عادت های غلط درمطالعه

علت بهره وري پايين تعدادي از دانش آموزان عادتهاي غلط آنها هنگام مطالعه است. اين دسته از دانش آموزان بدون اين که خود متوجه باشند با عادتهاي غلطشان مانع افزايش بهره وري خود در زمان مطالعه مي شوند و به اشتباه هوش و حافظه خود را مقصر اصلي معرفي مي کنند. شايد شما نيز بدون اين که خود متوجه باشيد يکي از دانش آموزاني باشيد که ناخودآگاه مرتکب يکي از اشتباهات زير مي شويد ، ولي فکر مي کنيد که اشکال از هوش و حافظه شماست. براي پي بردن به معمولي ترين اشتباهاتي که دانش آموزان مرتکب آن مي شوند به برخي از عادت هاي غلط در هنگام مطالعه نگاهي بيندازيد. غلطگيري از روج هاي رايج مطالعه را از محل مطالعه آغاز مي کنيم. بسياري از دانش آموزان پارک را براي خواندن دروس روزانه خود انتخاب مي کنند. چقدر با اين روش موافق هستيد؟

پارک جاي مطالعه درس نيست

اگر چه پارک محيطي طبيعي و مناسب براي مطالعه به نظر مي رسد و خيلي از دانش آموزان از به آن عنوان مکان مطالعه استفاده مي کنند ، اما واقعيت اين است که پارک براي مطالعه محيطي کاملا نامناسب است. پارک عوامل حواس پرتي فراوان دارد: رفت و آمد ، بازي و سر و صداي بچه ها ، مناظر زيبا و... همه و همه هنگام مطالعه به سراغ دانش آموزان مي آيند و حواس آنها را پرت مي کنند. ضمن آن که شما در کودکي شرطي شده ايد که پارک جاي بازي يا استراحت است و همين زمينه ذهني قبلي مانع تمرکز حواس کافي براي مطالعه مي شود. شايد اين که شما در پارک هنگام مطالعه خيلي زود خوابتان مي گيرد يا متوجه و غرق بازي بچه ها مي شويد ، به علت همين زمينه ذهني باشد. نکته ديگر اين که طبيعت هميشه تفکر برانگيز است و شما در پارک با مظاهر طبيعي زيادي روبه رو هستيد که ذهن شما بسرعت درگير آنها و در نتيجه حواس شما از موضوع مطالعه پرت مي شود.

موسيقي و مطالعه نبايد همزمان باشد

تحقيقات نشان داده است که موسيقي ملايم و آرام بخش و بدون کلام توانايي يادگيري را افزايش مي دهد و خيلي از دانش آموزان به خاطر برداشت نادرستي که از اين موضوع داشته اند هنگام مطالعه به موسيقي گوش مي دهند. بايد تاکيد کرد که گوش کردن به موسيقي همزمان با مطالعه يعني يک عامل حواس پرتي بسيار کارا و موثر را در اختيار ذهن گذاشتن ؛ اما پيش از آن لازم است متذکر شد که موسيقي زماني چنين تاثيري دارد که شما با تمرکز حواس به آن گوش فرا دهيد. هنگام مطالعه شما بايد بر مطالب متمرکز باشيد و ذهن نمي تواند در يک آن بر دو موضوع تمرکز داشته باشد ، در نتيجه وقتي شما هنگام مطالعه براي خود موسيقي پخش مي کنيد يا توجه شما به موسيقي معطوف است در اين صورت کلا حواستان از مطالعه پرت شده يا توجه شما معطوف به مطالب درسي است که در اين صورت متوجه موسيقي نيستيد و در نتيجه موسيقي ، آن تاثيرات را روي شما نخواهد داشت و به اين ترتيب يک عامل حواس پرتي قوي خواهد شد.
موسيقي آرام و بدون کلام پيش از مطالعه به آرامش ذهني شما کمک مي کند و توان يادگيري شما را افزايش مي دهد ، چرا که موجب ايجاد خلائ ذهني مي شود. نکته ديگر آن که گوش کردن به موسيقي پس از مطالعه هم خوب است ، اما به هيچ عنوان همزمان با مطالعه موسيقي گوش نکنيد و از گوش دادن به موسيقي هاي تند خودداري کنيد.

مطالعه در محيط ساکت غلط است

يکي از باورهاي نادرست برخي دانش آموزان اين است که براي داشتن تمرکز حواس بايد در محيط ، سکوت مطلق برقرار باشد. واقعيت اين است که هر چه محيطي ساکت تر باشد ، براي تمرکز حواس بهتر است و ما محيطي را انتخاب مي کنيم که سر و صداي کمتري داشته باشد ؛ اما به هيچ عنوان در جستجوي محيطي نيستيم که سکوت مطلق در آن برقرار باشد. سکوت هم نسبي است. سر و صداي محيطهاي مختلف با هم متفاوت است.
بهترين مکان براي مطالعه جايي است که سرو صدا در آن از بقيه جاهاي ديگر کمتر باشد. مثلا اگر اکنون شما مي خواهيد مطالعه کنيد و تنها مکاني که در اختيار داريد، اتاقي است که در آن تلويزيون روشن است مسلما اين محيط ايده آل نيست ؛ اما شما مي توانيد در دورترين نقطه اتاق از تلويزيون و پشت به آن بنشينيد و مطالعه کنيد. در اين حالت شما از بهترين شرايط ممکن براي مطالعه استفاده کرده ايد. يک نکته ديگر اين که اساسا مطالعه در جاي کاملا ساکت غلط است. شما اين گونه به محيط بسيار ساکت عادت مي کنيد و شرطي مي شويد که فقط در چنين مکانهايي مطالعه کنيد. آن وقت در محيطهاي ديگر با کوچکترين سر و صدايي تمرکز شما به هم مي ريزد و ايجاد تمرکز دوباره برايتان مشکل مي شود. در محيط منزل ، در مدرسه ، دانشگاه و محل کار هر جا که هستيد نسبتا ساکت ترين مکان را براي مطالعه انتخاب کنيد

نيمه شب مطالعه نکنيد

آرامش ، خواب و استراحت کافي بخصوص در شب ، براي پرورش توانايي هاي ذهني و تمرکز حواس و حافظه خيلي موثر است. در هيچ شرايطي ، نيمه شب مطالعه نکنيد. با اين توجيهات که من به مطالعه در شب عادت دارم ، سکوت منزل هنگام شب بيشتر است و... خود را متقاعد نکنيد که در شب بهتر مطالعه مي کنيد ؛ چرا که شارژ عصبي و مغناطيسي بدن ، شب هنگام انجام مي گيرد و شما با بي خوابي در شب خود را از شارژ عصبي مغز محروم مي کنيد ، بنابراين هر چقدر به مطالعه در نيمه شب عادت داريد ، از اين پس ديگر نيمه شب مطالعه نکنيد.
خودتان را عادت دهيد که روز يا اول شب مطالعه کنيد. نکته ديگر اين که توجه داشته باشيد هنگام خواب يا استراحت عميق شب آنچه را که در طول روز خوانده ايد ، پردازش ذهني مي شود و در مغز عمل جايگزيني صورت مي گيرد. شما به هيچ وجه هنگام خواب وقت تلف نمي کنيد ، بلکه ذهن شما ناخودآگاه به تثبيت آموخته هاي روز مي پردازد.

با معلم رقابت نکنيد

هر چند مطالعه اجمالي پيش از ورود به کلاس براي درک بهتر مطالب مزايايي دارد ، ولي کسب اطلاعات پيش از حضور در کلاس مي تواند يک اشکال بزرگ نيز توليد کند و آن رقابت با استاد يا به عبارتي به مبارزه طلبيدن معلم است. به اين ترتيب دانش آموز ذهن خود را مدام متوجه دانسته هاي خود مي کند و منتظر مي ماند تا در اولين فرصت آنها را بيان کند يا اين که بعمد سوالي مي پرسد تا فقط نشان دهد مطالب را پيشاپيش مي داند. يادتان باشد که هدف از کسب اطلاعات اوليه فقط ايجاد يک نوع کنجکاوي و علاقه مندي براي تمرکز حواس در کلاس و گوش دادن و يادگرفتن بيشتر و نه براي خودنمايي در کلاس است.
براي اين که ذهنتان خالي باشد اطلاعات خود را پيش از کلاس روي کاغذي بياوريد و بالاي آن بنويسيد: هدف من اين است که با گوش دادن به درس امروز ، اطلاعات ناقص خود را کامل تر کنم. وقتي شما اين جمله را يادداشت مي کنيد در خود ميل بيشتري براي يادگيري ايجاد مي کنيد و با خود عهد مي بنديد که در کلاس زياد صحبت نکنيد. فراموش نکنيد که شما به عنوان يک دانش آموز بايد يک شنونده فعال باشيد نه يک سخنران مبارز.

خودتان را با معلم مقايسه نکنيد

به هيچ عنوان در لحظه حضورتان در کلاس ، اطلاعات قبلي خود را با اطلاعات معلم مقايسه نکنيد. اين مقايسه ، ذهن شما را به خود مشغول مي کند و براي چند دقيقه حواس شما را پرت مي کند. مقايسه اطلاعات خودتان با اطلاعاتي که سر کلاس از معلم مي گيريد ، فقط بايد در چند دقيقه پاياني کلاس يا حتي پس از آن صورت گيرد. اگر سر کلاس اين مقايسه را انجام دهيد ، چه احساس کنيد که دانسته شما و اطلاعات معلم در يک سطح است و چه احساس کنيد اين دو با هم تفاوت دارند ، تمرکز خود را از دست مي دهيد و حواستان پرت مي شود.در حالت اول هيجان ذهني عامل حواس پرتي شماست و در حالت دوم ، احساس متفاوت بودن دانسته هاي قبلي شما از اطلاعات معلم ، ذهن شما را تحريک مي کند که سوالي از معلم بپرسيد و حتي شايد تمايل پيدا کنيد که به نوعي دانسته هاي خودتان را توجيه کنيد که اين موجب حواس پرتي شما در سر کلاس و کاهش ميزان يادگيري مي شود.

پس از غذا و ورزش مطالعه نکنيد

تعدادي از دانش آموزان پس از خوردن غذا و تعدادي ديگر پس از انجام تمرين هاي سنگين ورزشي بلافاصله به مطالعه خود ادامه مي دهند. مطالعه پس از خوردن غذا باعث عدم تمرکز مي شود. مغز شما براي فعاليت هاي ذهني بيش از همه به اکسيژن نياز دارد و اين اکسيژن را از خون مي گيرد و جريان خون شما پس از غذا خوردن تا حدود 1.5 ساعت بيشتر متوجه اندام هاي گوارشي است تا مغز.
به همين علت است که شما پس از غذا خوردن بيشتر تمايل داريد استراحت کنيد تا اين که فعاليت هاي فکري انجام دهيد. دست کم يک ساعت پس از صرف غذا از مطالعه کردن اجتناب کنيد ، در حالي که مطالعه پس از ورزش نيز بازده زيادي به همراه ندارد. تعدادي از دانش آموزان پس از يک ورزش سنگين با همان خستگي و بدن عرق کرده ، شروع به مطالعه مي کنند و انتظار دارند با اين هيجان فيزيکي تمرکز حواس هم داشته باشند. چنين چيزي غير ممکن است ولي اين دسته از دانش آموزان بدون آگاهي داشتن از اين موضوع ، هوش و حواس خود را متهم مي کنند و مي گويند: حافظه ام ضعيف است ، حواسم پرت است و... واقعيت اين است که نبايد از خودتان انتظار بيجا داشته باشيد. مسلم است که با حالتهاي منفي مانند خستگي ، گرسنگي و بي خوابي و هيجان فراوان نمي توانيد تمرکزي عالي داشته باشيد و اين عدم تمرکز کاملا طبيعي است. هيچ دانش آموزي نمي تواند در حالت خستگي پس از ورزش تمرکز حواس داشته باشد. شما بايد ابتدا استراحت کنيد ، آرام شويد و پس از ايجاد حالت يادگيري مطالعه را شروع کنيد.

مطالب درسي را روي هم انبار نکنيد

يک ضرب المثل قديمي ايراني مي گويد که کار امروز را به فردا مسپار. متاسفانه تعدادي از دانش آموزان اصلا توجهي به مفهوم اين ضرب المثل و نقش و اهميت آن در زندگي تحصيلي خود نمي کنند. بي توجهي به مطالعه منظم و روزمره باعث مي شود شما مجبور شويد حجم زيادي از مطالب درسي را شب امتحان مطالعه کنيد. يکي از عمده ترين مسائلي که باعث اضطراب مي شود ، انباشته شدن دروس براي شب امتحان است. مسلما وقتي شما در طول سال تحصيلي مطالعه نمي کنيد و همه مطالب را براي شب امتحان انبار مي کنيد ، با يک ضرب العجل و فشار عصبي و اضطراب مواجه مي شويد که بيش از هر عامل ديگري ، ميزان تمرکز فکري و يادگيري شما را کاهش مي دهد. متخصصان مطالعه و يادگيري بشدت بر اين موضوع تاکيد مي کنند که مهمترين عامل تخريب حافظه و عدم دستيابي به تمرکز عالي ، اضطراب است.
برنامه ريزي درسي ، مطالعه در طول سال تحصيلي و استفاده بهتر از زمان و البته آسودگي شب امتحان از تمام اضطراب هاي کاذب جلوگيري مي کند. اضطراب در بسياري از موارد از تصورات نگران کننده دانش آموزان درباره خودشان نشات مي گيرد ، يعني با اين که شما درس خود را مي خوانيد و اهل مطالعه هستيد ، مدام تصور نگران کننده اي از خودتان در ذهن داريد که بازده فعاليت ذهني شما را کاهش مي دهد و به حافظه و تمرکز شما لطمه وارد مي کند.
بهترين و آسان ترين شيوه براي مقابله با اين اضطراب کاذب انجام تمرينات تلقين تجسمي است که بي جهت ساده گرفته مي شود. يکي از بهترين روشها براي مقابله با اين گونه اضطراب ها اين است که اين جملات را براي خود تکرار کنيد: من با تمرينات عالي ام روز به روز تمرکز بيشتري پيدا مي کنم. من سرشار از آرامشم و در اين آرامش ، تمرکز جاري است. حافظه ام بسيار عالي است و روز به روز بهتر مي شود. در لحظاتي که اين جملات را مي گوييد و تکرار مي کنيد، خود را در ذهن خود ببينيد. خود را در جلسه امتحان ببينيد که در نهايت آرامش نشسته ايد ، برگه امتحان در دست شماست ، همه جوابها را مي دانيد و به همه پرسشها با آرامش کامل و شادي فراوان جواب مي دهيد.اين تصوير را شبها خصوصا پيش از خواب ، بوضوح در ذهن خود ببينيد و از آن به شوق بياييد. پس از مدتي که تلقين و بيان عبارت هاي تاکيدي بالا را صبح و ظهر و شب انجام داديد و بويژه تصوير ذهني مثبت خود را هر شب مجسم کرديد ، هم اعتماد به نفس و روحيه تان عالي مي شود و هم ميزان تمرکز ، حافظه و يادگيري تان بهبود مي يابد.