این علت مذاکره نکردن ایران با دولت ترامپ است

چکیده
یکی از مباحثی که در هفته های اخیر مطرح گردیده است، امکان گفتگوی مستقیم بین ایران و آمریکا می باشد که مقاله حاضر بدان پرداخته است. مولف معتقد است که برهم زدن توافق هسته ای سال 2015، عملا دیدگاه بدبینانه موجود در ایران نسبت به عدم صداقت آمریکا، تقویت گردیده و امکان مذاکره از بین رفته است. از جمله کسانی که چنین دیدگاهی داشت، آیت الله خامنه ای بود که در حین مذاکرات مرتب به این مطلب اشاره کرد و اکنون این امر اثبات گردیده است. به اعتقاد نویسنده، وجود برخی آمارها نشان می دهد که علیرغم فشارهای ناشی از تحریم اقتصادی، ایران قادر خواهد بود که رژیم جدید تحریم ها را حداقل تا سه سال آینده پشت سر بگذارد و پس از آن نیز نتایج انتخابات آمریکا و احتمالا ایران در امکان از سرگیری گفتگو میان این دو کشور، موثر خواهد بود.

تعداد کلمات : 1115 / تخمین زمان مطالعه : 5 دقیقه

تبادل اخیر نیش و کنایه بین حسن روحانی، رئیس جمهور ایران و دونالد ترامپ رئیس جمهور آمریکا، مجددا گمانه زنی را درباره پتانسیل الگوی روابط حسنه کره شمالی، بین ایران و ایالات متحده به دنبال خروج یک طرفه آمریکا در ماه می از توافق هسته ای 2015 که با عنوان برنامه اقدام جامع مشترک(JCPOA) شناخته می شود، افزایش داده است.

این گمانه زنی ها تا حد زیادی از این واقعیت نشات گرفته است که دونالد ترامپ و چند عضو بلند مرتبه دولت وی، همچون مایک پمپئو وزیر امور خارجه آمریکا که اخیرا اظهار نظر کرده است، آمادگی آمریکا برای دور جدید از مذاکرات با ایران پیرامون برنامه هسته ای و رفتار منطقه ای این کشور را برجسته کرده است.

در هر صورت، پاسخ تهران به این پیشگویی ها یکی از واضح ترین واکنش ها بوده است. در جولای، یک نامه سرگشاده توسط گروهی از سیاسیون اصلاح طلب و فعالان ایرانی امضا ءگردید که از رهبر ایران درخواست شروع مذاکره جدید با دولت دونالد ترامپ شده بودند که این درخواست با استهزاء و تحقیر از سوی معترضان روبرو شد، چرا که آنها معتقدند که دونالد ترامپ شریک قابل اعتمادی برای گفتگو نیست.

اما در ایران یک نفر وجود دارد که کمتر نسبت به ویژگی دمدمی مزاج و متغیر ترامپ در مقایسه با دشمنی کلی مجموعه سیاست خارجی واشنگتن به ایران، نگران است که آن شخص، رهبر انقلاب اسلامی، آیت الله خامنه ای است.

طی دوره ای که منجر به توافق هسته ای ایران در سال 2015 شد، آیت الله خامنه ای، مرتب هشدار داد که او آمریکا را غیرقابل اعتماد می داند و اجازه دادن او به دولت حسن روحانی جهت مذاکره و دیپلماسی با آمریکا صرفا برای راضی کردن منتقدان سیاست ضدآمریکایی نظام، است.
 

در چندین سخنرانی عمومی، آیت الله خامنه ای همچنین به تلخی سابقه بلند مدت دشمنی آمریکا نسبت به ایران و رفتار حیله گرایانه این کشور را به مخاطبان خود یادآور شد. این یادآوری به ویژه شامل این مورد می شد که چگونه دولت بوش – با ورودی قابل توجه پس از آن- جان بولتون معاون وزیر امور خارجه در امور امنیت بین المللی و کنترل تسلیحات، و با وجود اعتراضات پاول وزیر امور خارجه و ریچارد آرمیتاژ معاون وزیر امور خارجه ایالات متحده آمریکا، قرارداد موقتی بین سه کشور آلمان، انگلیس و فرانسه با ایران در سال 2004 را برهم زدند.

اینکه آیت الله خامنه ای معتقد است که شخصا از ابتدا مخالف مذاکرات بوده است، نشان می دهد که چقدر وی نسبت به دستیابی به یک توافق بلند مدت با آمریکا، بدبین بوده است. آیت الله خامنه ای که خط مشی های کلی سیاست خارجی ایران را تعیین می کند، معتقد است که حتی توافق با ترامپ به معنای پایان همه مشکلات نیست.

با توجه به بدبینی آیت الله خامنه ای که اکنون کاملا موجه است، بعید است که وی به دولت اجازه دهد که در مذاکرات دیگری با آمریکا در آینده قابل پیش بینی، درگیر شود که محصول ناراحت کننده رفتار کوته بینانه ترامپ، است.دولت ترامپ اظهار داشته است که هدفش از اعمال مجدد تحریم ها، رساندن صادرات نفت ایران به وقفه واقعی در 4 نوامبر می باشد که هرچند آنها اکنون دچار افت در این زمینه می باشند، اما بعید است این هدف به طور کامل محقق شود. علاوه بر این، ارزش مبادلات خارجی ایران و ذخیره طلای ایران، بیش از 132 میلیارد دلار تخمین زده می شود که به اندازه کافی پول نقد در اختیار این کشور قرار می دهد که حتی با صادرات صفر در نفت، دو یا سه سال تحت تحریم ها، مسیر خود را ادامه دهد. این بدین دلیل است که واردات کلی کشور 54.2 میلیارد دلار در سال 2016 بود.

از سوی دیگر، ایران احتمالا قادر به مقاومت در برابر دور جدید تحریم ها برای چندین سال می باشد. علیرغم کاهش ارزش ریال واحد پول ایران که تا حدی تحت تاثیر خروج آمریکا از برجام بود، اقتصاد ایران خوب خواهد بود. دلیل این امر این است که فقدان یک رژیم تحریم های بین المللی بر علیه ایران، به معنای آن است که تهران قادر خواهد بود به راحتی کالاهای وارداتی مورد نظر خود را از بازارهای خارجی خریداری کرده و تجارت را با شرکت های کشورهای آسیای شرق و شرکت های کوچک اروپایی که منافع اقتصادی کمتری در آمریکا دارند، ادامه دهد.

دولت ترامپ اظهار داشته است که هدفش از اعمال مجدد تحریم ها، رساندن صادرات نفت ایران به وقفه واقعی در 4 نوامبر می باشد که هرچند آنها اکنون دچار افت در این زمینه می باشند، اما بعید است این هدف به طور کامل محقق شود. علاوه بر این، ارزش مبادلات خارجی ایران و ذخیره طلای ایران، بیش از 132 میلیارد دلار تخمین زده می شود که به اندازه کافی پول نقد در اختیار این کشور قرار می دهد که حتی با صادرات صفر در نفت، دو یا سه سال تحت تحریم ها، مسیر خود را ادامه دهد. این بدین دلیل است که واردات کلی کشور 54.2 میلیارد دلار در سال 2016 بود.

بدین ترتیب بسیار بعید به نظر می رسد که ترامپ قادر باشد که جمهوری اسلامی ایران را قبل از انتخابات ریاست جمهوری آمریکا در سال 2020 به زانو در بیاورد. چنانچه ایرانیان به خوبی می دانند که غرق شدن در فشار خود در آستانه انتخابات ریاست جمهوری آمریکا، شانس شکست سیاسی کمپین او را افزایش خواهد داد. و حتی اگر با این وضعیت مجددا در انتخابات ریاست جمهوری آمریکا انتخاب شود، او باید تا ژوئن 2021 صبر که انتخابات ریاست جمهوری قرار است برگزار شود و هر پیشنهاد محتملی ممکن است از ناحیه تهران، مطرح گردد.

بعید است که تحریم های فلج کننده به منظور برآورده کردن انتظارات دونالد ترامپ، برای هماهنگ ساختن ایران با منافع امنیتی و منطقه ای آمریکا باشد. کاملا برعکس، احتمالا واکنش سپاه پاسداران انقلاب اسلامی وجود دارد. ممکن است برخی به خوبی یاد داشته باشند که حضور ایران در سوریه، در زمان اعمال بیشترین تحریم ها در دوران اوباما، بود. قمار دونالد ترامپ، در مورد توافق ایران، بعید است که محقق شود، اما او ممکن نیست به اندازه ای که وانمود می کند، نسبت به آن بی اطلاع باشد. دونالد ترامپ یکی از شاهکارهای برجسته دیپلماسی را در حافظه اخیر، تنها با امید مبهم جایگزین کردن آن با تغییر رژیم در ایران، برچید.