ترامپ از تهدید ایران به سمت تهدید جهان در حال حرکت است

چکیده
مقاله فوق به تهدید اخیر ترامپ می پردازد که در توئیتی تاکید کرده است که کشورهای دنیا برای تجارت باید بین ایران و آمریکا یکی را انتخاب کنند. به اعتقاد نویسنده، این توئیت ترامپ نشان دهنده تغییر جهت تهدیدات از سوی ایران به سمت تهدید جهان است؛ چرا که اتحادیه اروپا اکنون سعی دارد تا از طریق اعمال قوانینی شرکت های اروپایی کوچکتر را به تجارت با ایران ترغیب نماید. ضمن آنکه، برخی از کشورهای خارج از برجام همچون هند و ترکیه، منافع مهمی در ایران دارند و به همین دلیل سعی در حفظ برجام دارند. به اعتقاد نویسنده، ترامپ فارغ از پیامدهای خطرناک این امر، به تهدید ایران و سایر کشورها ادامه می دهد.

تعداد کلمات : 1554 / تخمین زمان مطالعه : 7 دقیقه
 

دونالد ترامپ و مشاورانش سابقه پایداری از مواجهه و تهدید ایران دارند که خروج دولت ترامپ از توافق هسته ای نقطه برجسته این مواجهه است. اما در روز سه شنبه، ترامپ تهدید خود علیه ایران را به تمام کشورهایی که با ایران تجارت می کنند، گسترش داد و در توئیتر خود اعلام کرد که در صورت تجارت با ایران، تجارت آنها با آمریکا قطع خواهد شد.

اگر این عبارت را به صورت تحت اللفظی معنا کنیم، به معنای مواجهه جدید در جنگ اقتصادی آمریکا با کشورهای اروپایی است که در توافق هسته ای با ایران ماندند. نیازی به اشاره به این مطلب نیست که بسیاری از کشورها در سرتاسر دنیا تصمیم به تجارت با ایران دارند.

تحریم های ایران به طور رسمی طراحی گردیده است. این تحریم ها، تندترین تحریم هایی است که تاکنون اعمال گردیده و در نوامبر این تحریم ها به سطح دیگری افزایش خواهد یافت. هر کسی با ایران تجارت کند، با آمریکا تجارت نخواهد کرد. من صلح جهانی میخواهم، نه چیز دیگر! ( متن توئیت دونالد ترامپ در 7 آگوست 2018).

پیش از این میان آمریکا و دیگر کشورها- چین، فرانسه، آلمان، روسیه، بریتانیا و اتحادیه اروپا، پیرامون موضوعات مختلف فراتر از مساله توافق هسته ایران، اختلاف وجود داشت. این اختلافات شامل تجارت و کمرگ (چین و اتحادیه اروپا)، هزینه دفاعی ( اعضای اروپایی ناتو)، تغییرات آب و هوایی (چین، روسیه و کشورهای اتحادیه اروپا) و تحریم ها (روسیه) می شد.در حالی که دولت ترامپ ممکن است که این موضوعات را متمایز و جدا از مساله هسته‌ای ایران در نظر بگیرد، اما این کشورها و افکار عمومی در این کشورها، قطعا این موضوعات را به عنوان بخش بزرگتری از مواجهه با آمریکا در نظر می گیرند که چگونه ترامپ به جهان می نگرد.

همچین مشخص نیست که آمریکا بتواند دیگر کشورها از جمله متحدانش را به این مزایده بکشاند. شرکت های آمریکایی و شرکت های بزرگ اروپایی به واسطه این تهدید به تحریم، ایران را ترک خواهند کرد، اما شرکت های کوچکتر و شرکت هایی که کمتر با آمریکا ارتباط دارند، می تواند به جستجوی فرصتها در جمهوری اسلامی ایران، بپرادازند و مطمئن هستند که تحریم های آمریکا تاثیرات مدنظر خود را بر آنها نخواهد گذاشت و قطعا، برای آنها «تندترین تحریم های که تاکنون اعمال شده است» نیست.تحریم های ایران به طور رسمی طراحی گردیده است. این تحریم ها، تندترین تحریم هایی است که تاکنون اعمال گردیده و در نوامبر این تحریم ها به سطح دیگری افزایش خواهد یافت. هر کسی با ایران تجارت کند، با آمریکا تجارت نخواهد کرد. من صلح جهانی میخواهم، نه چیز دیگر! ( متن توئیت دونالد ترامپ در 7 آگوست 2018).

ریچارد نیفو، طراح سابق سیاست تحریمی دولت آمریکا که در تیم مذاکره کننده سابق آمریکا با ایران حضور داشت، در کنفرانسی گفت: «من فکر می کنم که ساده ترین روش بر آنها برای پیشی گرفتن از تحریم ها، از روشی نشات می گیرد که ما آنها را به کار می گیریم که از طریق ایجاد اختلاف میان شرکای ما برای شان حاصل می شود. در واقع ما با اروپا همکاری نمی کنیم، بلکه در مواجهه با اروپا قرار داریم که به معنای آن است که ما سیستم گسترده تحریم های اروپایی را نمی توانیم با همکاری آنها داشته باشیم و این روش بدی برای اعمال تحریم ها بخصوص با شرکای نزدیکمان است».

دولت باراک اوباما موفق شد تحریم های بین المللی همگانی بر علیه ایران اعمال کند. آن تحریم ها باعث ایجاد مشکلاتی برای ایران گردید و در نهایت منجر به مذاکره با ایران گردید که برنامه اقدام جامع مشترک (برجام) نتیجه آن بود. تحریم های دولت ترامپ هرچند شدید هستند، اما بعید است که آنها تاثیراتی مشابه تاثیرات تحریم دولت اوباما داشته باشند؛ چرا که همکاری بین المللی مشابهی در تحریم های ترامپ وجود ندارد. مقامات دولت ترام، با همتایان خود از 20 کشور مختلف ملاقات کردند تا در مورد تحریم ها گفتگو کنند و ائتلافی را علیه ایران ایجاد کنند.

یکی از مقامات ارشد دولت ترامپ تصریح میکند که « آنچیزی که من می توانم به طور خاص به شما بگویم این است که ما به صورت بسیار آشکار در حال مجبور کردن دیگران به این فرمان اجرایی هستیم».
فرانسه، آلمان و بریتانیا، خروج آمریکا از توافق هسته ای را مورد انتقاد قرار دادند. آنها معتقدند و در واقع مقامات دولت ترامپ آن را تصدیق می کنند که ایران توافق هسته ای را اجراء می کرده است. دولت ترامپ می گوید که توافق دوره اوباما به اندازه کافی قوی نیست که نفوذ منطقه ای ایران، تهدید ایران علیه اسرائیل و برنامه موشکی این کشور را متوقف کند. دیگر امضاء کنندگان برجام از جمله چین، روسیه و اتحادیه اروپا نیز معتقدند که برجام فقط به منظور کنترل کردن خطر برنامه هسته ای ایران بوده است که این هدف نیز تامین گردیده بود.

تحریم های آمریکا که روز دوشنبه اعلام گردید، بخش صنعتی ایران، معاملات مربوط به دلار آمریکا، ریال ایران را مورد هدف قرار می دهد. استراتژی ها همچنین بخش حمل و نقل عمومی ایران و مهم تر اینکه، تولید خودرو، را مجازات می کند. اقتصاد ایران که برای مدت طولانی درگیر تحریم های بین المللی بوده است، قطعا به صورت معکوس تحت تاثیر تحریم ها قرار خواهد گرفت. ایالات متحده آمریکا می گوید که هدف تحریم های این کشور علیه ایران، کشاندن این کشور به پای میز مذاکره برای گفتگو پیرامون تمام موضوعات از جمله برنامه هسته ای ایران، نفوذ نظامی و سیاسی ایران در سوریه، یمن، لبنان و عراق، تهدید ایران علیه اسرائیل، برنامه موشکی بالستیک ایران و مسائل حقوق بشری، است. اما ایران می گوید که با آمریکا تا زمانی که تحریم ها پابرجا است و با خروج آمریکا از برجام، مذاکره نخواهد کرد.

اتحادیه اروپا که به دنبال حفظ توافق هسته ای با ایران است، به دنبال طرح مکانیسم های مسدود کننده خود است که شرکت اروپایی که با تحریم های امریکا همراهی می کنند را مجازات می کند. اما مقامات اروپایی اذعان می کنند که آنها اقدامی کمی می توانند برای مجبور کردن شرکت های بزرگتر اروپایی برای تجارت با ایران انجام دهند، چرا که گستره تجارت این شرکت ها جهانی است و آنها بیشتر معاملاتشان را با دلار آمریکا انجام می دهند. در نهایت اینکه، از دست دادن بازار تجارت آمریکا برای این کشورها در مقایسه با از دست دادن بازار بالقوه مصرفی ایران، دلهره آورتر و زیان آورتر است. اما اتحادیه اروپا چه کاری می تواند برای تشویق شرکت های کوچکتر برای تجارت در ایران انجام دهد. اگرچه این شرکت ها قادر به فراهم نمودن ثمرات برجام که به جمهوری اسلامی ایران وعده داده شده است، نخواهد بود، این شرکت ها می توانند به اتحادیه اروپا اجازه دهند که اعلام کنند که به روح توافق پایبند بودند که فواید سیاسی و اقتصادی را برای ایران با تعلیق برنامه هسته ایش، تضمین خواهد کرد.
 

در عین حال، اگرچه برجام ممکن است فواید اقتصادی محدودی را برای ایران به همراه داشته است، اما خروج آمریکا از توافق هسته ای، برای جمهوری اسلامی ایران نوعی مزیت سیاسی به همراه داشته که تصور آن را نیز نمی کرده است. احتمالا برای اولین بار بعد از انقلاب ایران در سال 1979 که باعث قطع ارتباط ایران از غرب و قدرت های دنیا گردید، تمام قدرت های بزرگ معتقدند که تهران به تعهدات خود در برجام پایبند بوده است و این امریکا است که توافق بین المللی را نقض کرده است.

دیگر طرف های برجام نیز می گویند که آنها قصد حفظ برجام را دارند. روسیه و چین روابط نزدیک سیاسی و اقتصادی با ایران دارند و برای آمریکا بسیار سخت است که ایندو کشور در کنار یکدیگر را برای متوقف نمودن معاملات با ایران، ترغیب کند. روسیه و ایران در سوریه با اتحاد هم باعث شدند که بشار اسد پیروز گردد. چین بزرگترین خریدار نفت ایران است و سرمایه گذاری قابل توجهی در بخش انرژی و زیرساخت های ایران دارد.

همچنین کشورهایی هستند که هیچ از طرف های برجام نبودند، اما منافع مهمی در ایران دارند. هند که به شدت به جمهوری اسلامی ایران برای نیازهای انرژی خود وابسته است، ترکیه قدرت منطقه ای با روابط فرهنگی و تجاری عمیق با ایران و ژاپن که به شدت به منابع ایران وابسته است. بسیاری از این کشورها به دنبال چشم پوشی از تحریم آمریکا برای ادامه دادن به روابط خود با ایران هستند. جارت بلانک، هماهنگ کننده توافق هسته ای در دوره اوباما، در کنفرانسی که نیفو شرکت داشت، گفت که به احتمال زیاد تجارت آینده ایران خارج از اروپا خواهد بود. وی می گوید: اروپایی ها در مذاکرات نقش دارند، اما به هیچ وجه بزرگترین نقش نیست. چرا که مذاکرات که بین تهران و پکن، تهران و دهلی نو در حال انجام است، برای ما مبهم تر از گفتگوی تهران با اروپایی است». اما مقامات دولت ترامپ، پایان صادرات نفت ایران را به عنوان هدف خود در نظر گرفته اند.