دین در چین

چکیده
این مقاله به وضعیت ادیان مختلف در چین می پردازد. به اعتقاد نویسنده، وجود حزب کمونیسم در چین باعث اعمال سرکوب شدید دولتی بر علیه مذاهب مختلف در این کشور گردیده است. علیرغم تاکید لزوم آزادی مذهبی در قانون اساسی، دولت چین از ترس ایجاد چالش سیاسی، سختگیری های خود را بر مذاهب اعمال می کند.

تعداد کلمات : 2349 / تخمین زمان مطالعه : 11 دقیقه

مقدمه
مراعات مذهبی در چین، در حال افزایش است. در میان پیشرفت اقتصادی چین و مدرنیزاسیون پرسرعت این کشور، کارشناسان به ظهور خلاء معنوی به عنوان یک عامل برای افزایش معتقدین مذهبی بویژه طرفداران مسیحی و گروه های های مذهبی، اشاره می کنند.در حالی که قانون اساسی چین باور مذهبی را اجازه داده است، طرفداران همه سازمان های مذهبی از گروه های ممنوعه و زیرزمینی تا تحریم شده توسط دولت، با آزار و اذیت و فشار شدید مواجه هستند.

آزادی و قانون
ماده 36 قانون اساسی چین بیان می کند که شهروندان «از آزادی اعتقاد دینی بهره مند هستند». این ماده، تبعیض مبتنی بر دین و اجبار افراد برای اختیار مذهب خاص یا عدم اختیار آن از سوی اعضای دولت، سازمان های عمومی یا افراد را ممنوع کرده است. شورای دولتی، مقامات اداری دولت، قانونی را تصویب کردند که سازمان های مذهبی ثبت شده در دولت، اجازه مالکیت اموال، نشر ادبیات خود، آموزش و روحانی مورد تائید و جمع آوری اموال خیریه را داشته باشند. با این حال در کنار این حقوق، شاهد کنترل های دولتی شدید هستیم. قوانین اصلاح شده شامل محدودیت های آموزش و پرورش مذهبی و زمان و مکان جشن های مذهبی می شود. همچنین بر فعالیت های مذهبی آنلاین و گزارش های فعالیت خیریه ای که حدود 15.900 دلار می باشد، نظارت دارند.

سوفی ریچاردسون مدیر دیده بان حقوق بشر چین، تصریح می کند در حالی که از باور مذهبی در چین به وسیله قانون محافظت گردیده است، اقدامات حق عمل یا عبادت را تضمین نمی کند. اعمال مذهبی محدود به «فعالیت های مذهبی نرمال» محدود گردیده است که واژه «نرمال» تعریف نگردیده و می تواند به صورت وسیع، تفسیر گردید. دولت پنج مذهب بودیسم، کاتولیک، دائویسم، اسلام و پروتستانیسم را به رسمیت شناخته است. عمل کردن به مذهب دیگری به صورت رسمی ممنوع است، اگرچه اغلب بخصوص نسبت به اعتقادات سنتی چین، با مدارا با آن برخورد می شود.

سازمان های مذهبی باید در یکی از پنج انجمن مذهبی میهن پرستان که تحت نظارت دولت اداری امور مذهبی است (SARA)، ثبت نام کند. طبق چندین منبع مختلف از جمله بررسی دوره ای جهانی شورای حقوق بشر سازمان ملل، میزان شمارش دولت از معتقدان مذهبی ثبت شده، در حدود یک صد میلیون (کمتر از ده درصد جمعیت چین) است. هنوز برخی گزارش های مستقل، بیان می کند که تعداد طرفداران مذهبی بسیار بیشتر از این تعداد است و به طور ثابت در حال افزایش می باشد.

گروه تحقیق و پشتیبانی خانه آزادی، تخمین می زند که بیش از 350 میلیون معتقد مذهبی در چین وجود دارد که عمدتا از بودایی ها، سپس پروتستان ها، مسلمانان، فالون گونگ، کاتولیک و بودایی های تبت، تشکیل شده اند. بسیاری از معتقدان، دین سازمان یافته را دنبال نمی‌کنند و گفته می‌شود که دین بومی سنتی را عمل می‌کنند. در کنار عمل کنندگان به دین های فوق، تعدادی از کلیساهای خانگی زیرزمینی و گروه های مذهبی ممنوع شده، بسیاری از معتقدان ثبت نشده کشور چین را تشکیل می دهند.

یکی از بالاترین برآوردها از سوی گزارش آزادی مذهبی بین المللی بخش دولتی آمریکا منتشر گردیده است که تصریح می کند که حدود 650 میلیون معتقد مذهبی در چین وجود دارد. چنانکه در قانون اساسی چین تصریح گردیده است، مقامات امنیتی عمومی چین، هم گروه های مذهبی ثبت شده و غیرثبت شده را مورد نظارت قرار می دهند تا از فعالیت هایی که نظم عمومی را برهم می زند و به سلامتی شهروندان آسیب می‌رساند یا در سیستم آموزشی حکومت، دخالت می‌کند را، جلوگیری کنند.

اما در عمل، طبق گفته دیده بانان حقوق بشر، اغلب نظارت و سرکوب، بر فعالیت های مسالمت آمیز اعمال می‌گردد که تحت قانون بین المللی، محافظت شده‌اند. طبق گفته سازمان‌های حقوق بشر، چین مرکز یکی از بزرگترین جمعیت‌های زندانیان مذهبی است که احتمالا تعداد آنها به ده ها هزار نفر می‌رسد که برخی از آنها در بازداشت شکنجه می‌شوند. از همین رو، چین هر ساله به عنوان کشوری که نگرانی نسبت به آزادی مذهبی در این کشور وجود دارد، نامزد می‌گردد.
 

بی‌خدایی و کمونیسم
حزب کمونیسم چین، رسما ملحد است. این حزب، تقریبا 90 میلیون از اعضای حزب خود را از داشتن اعتقادات مذهبی، منع کرده است و خواستار اخراج اعضای حزب که به سازمان های مذهبی تعلق دارند، شده است.

مقامات می‌گوید که عضویت در حزب و اعتقادات مذهبی، با یکدیگر ناسازگار هستند و آنها خانواده‌های حزب کمونیسم را آشکار از شرکت در مراسمات مذهبی، منع می‌کنند. اگرچه این قوانین، همیشه به صورت محکم اجراء نمی‌شود، اما حزب به صورت دوره‌ای قدم‌هایی را برای ترسیم خطوط روشن‌تر نسبت به دین، برمی‌دارد. در سال 2017، یک عضو ارشد حزب به دیگر اعضای حزب کمونیسم چین از ایمان به دینی، هشدار داد و آن را «بیهوشی معنوی» نامید.
 

بودیسم چینی و مذاهب عامیانه
چین، بزرگترین جمعیت بودایی دنیا را که طبق براوردهای خانه آزادی، 185 میلیون معتقد به بودیسم، تخمین زده شده است، دارد. اگرچه خاستگاه اولیه بودیسم در هند بوده است، اما این مذهب در چین سنت و تاریخچه بلندی دارد و امروزه بزرگترین دین نهادینه شده این کشور می‌باشد.

به طور جداگانه، گزارش مرکز تحقیقی پیو دریافت که بیش از 294 میلیون نفر (21 درصد از جمعیت چین) به مذاهب عامیانه پایبند هستند. مذاهب عامیانه چینی، ساختار سازمانی محکمی ندارند و اعمالش ترکیبی از بودیسم و دوآئیسم است. اگرچه اندازه گیری دقیق تعداد طرفداران مذهبی مذاهب سنتی مشکل می باشد، اما رشد ساخت معابد جدید و بازسازی معابد قدیمی نشانه‌های از رشد بودیسم و اعتقادات عامیانه در چین است.

بودیسم، دوئیسم و دیگر ادیان عامیانه، واقعی ترین ادیان چینی هستند. طبق گفته ایان جانسون، نویسنده کتاب « روح‌های چین: بازگشت دین بعد از مائو»، صدها معابد مذهبی عامیانه، در چین ثبت نشده اند.

پس از اصلاح و باز شدن چین در سال های 1980، تحمل پذیری حزب کمونیسم نسبت به افزایش مناسک بودیست و به طور ضمنی تائید آن، افزایش یافت.در هر صورت، کری کوزل، نویسنده کتاب «دین و اقتدارگرایی: همکاری، تضاد و پیامدها» تصریح می کند که بادهای سیاسی می تواند در چین به سرعت تغییر پیدا کند، بنابراین داشتن رابطه تعاملی و مثبت با دولت برای این جوامع مذهبی بسیار مهم است».

به گفته آندرو لالیبرته از دانشگاه اوتاوا، در زمان رهبران سابق چین، جیانگ زمین و هو جینتائو، دولت منفعلانه از رشد بودیسم، حمایت کرد؛ زیرا اعتقاد به انجام بودیسم، به افزایش تصویر چین صلح آمیز کمک میکرد و میتواند به توسعه روابط با تایوان کمک کند.

رشد بودیسم منجر به افزایش پدیداری و رویت نهادهای بودیسم به خصوص سازمان های بشردوستانه بودایی گردید که خدمات اجتماعی به فقرا در بین نابرابری فزاینده چین، ارائه میکرد. از زمانی شی جین پینگ به قدرت رسید، کارشناسان خاطرنشان کردند که تساهل آشکارا از سخنان درشت و تند بر علیه و حتی ترویج عقاید سنتی در چین صورت گرفته است. شی، ابراز امیدواری کرده است که فرهنگ سنتی چین از کنفسیوس، بودیسم و دائوئیسم بتواند مانع از سقوط اخلاقی کشور چین گردد.

بودایی های تبت
منطقه خودمختار تبت و استان های مجاور آن مرکز بیش از 6 میلیون قوم تبتی هستند که بیشتر آنها شکل متفاوتی از بودیسم را انجام می دهند. دالایی لاما رهبر معنوی یکی از مکاتب عمده بودیسم تبتی می باشد. از سال 1987، او و دولت تبعیدی وی در هند، نقش برجسته ای را در ترویج حمایت برای خودمختاری تبت، ایفا کرده اند. راهبان بودایی در تبت نیز در تظاهرات گسترده ضدحکومتی شرکت کرده اند. (اگرچه برخی از این تظاهرات، شامل شورش ها و خودسوزی هایی نیز بود).

کارشناسان معتقدند که نارضایتی در میان تبتی ها ناشی از تفاوت های اقتصادی بین قوم تبتی ها و چینی های «هان» و همچنین سرکوب مذهبی و سیاسی می باشد. به نظر می رسد که تبتی ها، تقریبا 90 درصد از جمعیت منطقه خودمختار را تشکیل می دهند، اگرچه تعداد زیادی از چینی های هان به عنوان بخشی از کمپین وسیع توسط پکن برای مدرن کردن مناطق غربی چین، به تبت مهاجرت کرده اند.

سیاست مذهبی پکن در تبت، به طور ذاتی به وضعیت مذهبی- قومی بودایی های تبت گره خورده است. برای خنثی کردن مخالفت، فعالیت مذهبی در تبت و جوامع تبتی در درون منطقه خود مختار محدود گردیده است.

کلیساهای خانگی و مسیحیان
از 1980 به بعد، چین شاهد رشد قابل توجهی از مسیحیت بوده است. در چین سه سازمان مسیحی تحت نظارت و تعداد زیادی کلیسای خانگی زیرزمینی که اندازه آنها متفاوت می باشد، وجود دارد. در سال 2010، موسسه تحقیقی پیو، تخمین زد که که 67 میلیون مسیحی در چین وجود دارد که به سختی 5 درصد کل جمعیت چین را تشکیل می دهند. از این تعداد، طبق برآوردهای موسسه پیو، 58 میلیون از آنها را پروتستان ها تشکیل می دهد که که هم شامل کلیساهای مستقل و هم مصوب دولت، می شوند. برآوردهای دیگر اکنون این تعداد را نزدیک به یک صد میلیون برآورد می کنند. در عین حال، آکادمی چینی علوم اجتماعی که در پکن مستقر است، برآوردش بسیار پائین تر است و به 29 میلیون مسیحی در چین اشاره دارد.

اسلام و ایغورها در سین کیانگ
مسلمانان حدود 1.6 درصد از جمعیت چین را تشکیل می دهند که تقریبا جمعیتی حدود 22 میلیون نفر از مردم چین می باشند. چین دارای ده گروه قومی غالب مسلمان است که بزرگترین آنها هوی (Hui) به عنوان گروهی قومی است که روابط نزدیک با اکثریت جمعیت هان دارد و به طور وسیعی در منطقه خودمختار نینگشیا گانسو، کینغای و استان یونان قرار دارند.

ایغورها مردم ترک هستند که عمدتا در منطقه خودمختار سین کیانگ در شمال غربی چین زندگی می کنند و عمدتا مسلمان هستند. در این منطقه ده میلیون ایغوری زندگی می کند که تقریبا نیمی از جمعیت این قوم را تشکیل می دهند. مقامات در سین کیانگ به شدت فعالیت مذهبی را کنترل می کنند، در حالی که مسلمانان در مابقی نقاط کشور از آزادی مذهبی بیشتری برخوردار هستند، اما مسلمانان هوی سرکوب زیادی را تجربه کرده اند.

سین کیانگ یک منطقه است که نگرانی های خاص نسبت به آن وجود دارد، چرا که روابط مذهبی و قومی این منطقه با دولت های مجاور، در کنار افزایش حملات علیه کارگران دولتی و شهروندان در سال های اخیر وجود داشته است.

حکومت بر علیه جنش اسلامی ترکستان شرقی (ETIM)، به عنوان گروه شبه نظامی جدایی طلب اسلامی، خشونت به کار می برد، اما بعضی کارشناسان معتقدند که نسبت به تهدید این گروه، بیش از حد اغراق می شود و یا حتی نسبت به وجود این گروه، ایجاد شک می کنند.یکی از بالاترین برآوردها از سوی گزارش آزادی مذهبی بین المللی بخش دولتی آمریکا منتشر گردیده است که تصریح می کند که حدود 650 میلیون معتقد مذهبی در چین وجود دارد.
چنانکه در قانون اساسی چین تصریح گردیده است، مقامات امنیتی عمومی چین، هم گروه های مذهبی ثبت شده و غیرثبت شده را مورد نظارت قرار می دهند تا از فعالیت هایی که نظم عمومی را برهم می زند و به سلامتی شهروندان آسیب می‌رساند یا در سیستم آموزشی حکومت، دخالت می‌کند را، جلوگیری کنند.

اکثریت ایغورها از جنبش اسلامی ترکستان، حمایت نمی کنند، اما آنها از دولت چین ناامید شده اند، چرا که آنها به دلیل دین، زبان و فرهنگ مختلف در مقایسه با چینی های ثروتمند هان، مورد تبعیض وارد می شوند.

دولت شبه نظامیان را به دلیل حملات آنها از جمله بمب گذاری، حملات با چاقو و وسائل نقلیه، مورد انتقاد قرار داده است، اگر چه به گفته محققان حقوق بشری، این حملات بیشتر ناشی از نارضایتی آنها بوده است تا اینکه به صورت هماهنگ و منسجم صورت گرفته باشد.

در سالهای اخیر، سرکوب مخصوصا در شین جیانگ شدید بوده که شامل ممنوعیت ریش و پوشیه، محدودیت نسبت به روزه گرفتن در ماه رمضان، ممنوعیت نامگذاری برخی اسامی و در دست گرفتن قرآن، و دیگر آیتم های مذهبی خانگی و بازداشت اقلیت مسلمان در کمپ های آموزش سیاسی، می شود.

گروه های مذهبی ممنوع
چندین گروه معنوی و مذهبی که توسط پکن « فرقه های گمراه» نامیده شده اند، لایه دیگری را به مناسک مذهبی در چین اضافه می کند و هدف سرکوب های قانونی دولت قرار می گیرند. دولت حزبی، بیش از دوازده عدد از چنین مذاهبی را ممنوع کرده که طرفداران دین را برای استتار مقاصد خود استفاده می کنند، اعضای خود را کنترل و جذب خود می کنند و مردم را با قالب بندی و گسترش ایده های خرافاتی، گمراه می کنند و جامعه را در معرض خطر قرار می دهند. این گروه های ممنوع شامل گروه های شبه مسیحی همچون کلیسای خداوند متعال و فالون گونگ به عنوان جنبش معنوی که ترکیبی از جنبه های مختلف بودیسم، دوئیسم و تمرین های سنتی چیگونگ می باشد. گروه های بین المللی حقوق بشر، دانشمندان دین و وکلای چینی حقوق بشر، از سرکوب شدید علیه معتقدان مذهبی توسط دولت چین انتقاد می کنند.

دمیسک معتقد است که احتمالا فعالیت بیشتری در میان سازمان های ممنوع چینی نسبت به آنچه تصور می شود، وجود دارد. سرکوب علیه فالون گونگ در سال 1999 شروع شد که این گروه تظاهرات مسالمت آمیز و عظیمی را در حمایت آزادی اعمال مذهبی و آزادی طرفداران بازداشت شده خود انجام داد.

در بالاترین حد خود، این گروه به نظر می رسد که هفتاد میلیون پیرو داشته باشد که طبق برآورد خانه آزادی، هفت تا بیست میلیون نفر از مردم علیرغم سرکوب های دو دهه اخیر، همچنان مناسک آن را به جا می آورند. دولت چین کمپین جدیدی را بر علیه گروه های مذهبی کوچکتر شروع کرده که از جمله آن می توان به حمله به زنی در مک دونالد اشاره کرد که مظنون به عضویت در کلیسای خدای متعال بود.

احیای مداوم
کارشناسان معتقدند که احیای مذهبی در میان چینی ها، از بین نمی رود، اگرچه قوانین سخت امور مذهبی تشدید گردیده است.

تسرینگ شاکیا، محقق دانشگاه کلمبیای انگلیس معتقد است که مشکل اساسی در رابطه بین دولت چین و دین این است که حزب کمونیسم، تمایل دارد که ظهور دین را به عنوان تجربه محض شخصی در نظر بگیرد، نه اینکه دین را به عنوان نوعی اقتدار جمعی، ببیند.

علیرغم نگرانی پکن مبنی بر اینکه سازمان های مذهبی ممکن است که صلاحیت حزب را در معرض سوال قرار دهد، برخی ادعا میکنند که خطر آنها برای حزب کمونیسم چین، از بین رفته است.
چشم انداز مذهبی چین برای هر دینی بسیار شکننده است که بخواهد برای رژیم یک چالش سیاسی معتبر ایجاد کند.