آیا می‌دانید به چه موضوعی «جنجال‌برانگیز» می‌گویند؟ به نظرتان خبری که سرنوشت و زندگی انسان را تغییر دهد، یک خبر جنجال‌برانگیز است؟ مثل خبر پایان یک جنگ یا کشف داروی یک بیماری غیر قابل علاج. شاید هم به موضوعی که آدم‌های مختلف و زیادی به آن علاقه داشته باشند، جنجال‌برانگیز می‌گویند. شما چه فکر می‌کنید؟ برای شما و دوستان‌تان چه موضوعی جنجال‌برانگیز است و بارها و بارها با هیجان درباره‌اش حرف زده و خبرهای تازه‌ی آن را مرور کرده‌اید؟
بین دانشمندان مختلف، مغز یکی از موضوعات جنجالی است؛ زیرا افراد مختلف از پزشک و زیست‌شناس تا هنرمند و روان‌شناس به آن علاقه دارند و درباره‌اش حرف و حدیث‌های زیادی می‌گویند. یک‌بار می‌گویند مغز این‌طوری کار می‌کند و چند روز بعد با چند آزمایش و تحقیق، داد می‌زنند: «وای نه! اشتباه کردیم! این‌طوری نبود؛ این‌جوری است.»
گاهی چیزهایی پیدا می‌شوند که نمی‌دانیم و دانشمندان و متفکران مغزشناس می‌گردند به دنبال جوابش. جواب‌هایی که گاهی باعث حیرت می‌شوند و ناخودآگاه بلند می‌گوییم: «عجب خلقت شگفت‌آوری داریم!» گاهی هم از جواب آن برای بهترشدن زندگی‌مان استفاده می‌کنیم. این‌طوری است که مغز سال‌های سال موضوع جنجال‌برانگیز آدم‌های زیادی بوده و هست. دوست دارید به این جنجال وارد شوید؟
بین دانشمندان مختلف، مغز یکی از موضوعات جنجالی است؛ زیرا افراد مختلف از پزشک و زیست‌شناس تا هنرمند و روان‌شناس به آن علاقه دارند و درباره‌اش حرف و حدیث‌های زیادی می‌گویند. یک‌بار می‌گویند مغز این‌طوری کار می‌کند و چند روز بعد با چند آزمایش و تحقیق، داد می‌زنند: «وای نه! اشتباه کردیم! این‌طوری نبود؛ این‌جوری است.»
گاهی چیزهایی پیدا می‌شوند که نمی‌دانیم و دانشمندان و متفکران مغزشناس می‌گردند به دنبال جوابش. جواب‌هایی که گاهی باعث حیرت می‌شوند و ناخودآگاه بلند می‌گوییم: «عجب خلقت شگفت‌آوری داریم!» گاهی هم از جواب آن برای بهترشدن زندگی‌مان استفاده می‌کنیم. این‌طوری است که مغز سال‌های سال موضوع جنجال‌برانگیز آدم‌های زیادی بوده و هست. دوست دارید به این جنجال وارد شوید؟
نام اجزای مختلف مغز چیست؟
بعضی دانشمندان می‌گویند: می‌شود مغز را به بخش‌های مختلفی تقسیم کرد؛ چون هر بخش، یک کاری برای انسان انجام می‌دهد. به این بخش‌ها «لوب» می‌گویند؛ مثلا لوب پس سری کارش به بینایی مربوط می‌شود و اگر صدمه ببیند، دنیا پیش چشم‌تان تیره و تار می‌شود. بقیه بخش‌ها هم هرکدام کاروباری دارند. یک جست‌وجوی کوچک در اینترنت به شما اطلاعات زیادی در این‌باره می‌دهد.
اگر معده را با غذا بشناسند، چشم را با تصویر و گوش را با شنیدن... مغز را با اطلاعات و افکار می‌شناسند؛ اما چه اتفاقی برای این اطلاعات که باسرعت نور به مغز وارد می‌شوند، می‌افتد؟ چطور در مغز ذخیره می‌گردد و فرمان‌ها از گوش و چشم به دست و پا و جاهای دیگر ارسال می‌شود؟ برای دانستن جواب این سؤال‌ها باید بدانید که مغز از چه مواد و اجزایی ساخته می‌شود. یکی از سازنده‌های مغز، چیزی به نام «نرون» است. نرون مسئول انتقال اطلاعات از جایی به جای دیگر است. میلیون‌ها میلیون نرون ازطریق دندریت‌ها به هم متصل شده‌اند و اطلاعات از میان آکسون‌های آنها به این‌سو و آن‌سو می‌روند. می‌گویید این اسم‌های عجیب و غریب چیست؟ به شکل نگاه کنید تا با نرون، آکسون و دندریت آشنا شوید.
سفید و سیاه مغز
مغز از دو ماده‌ی سفید و خاکستری تشکیل شده است. ماده‌ی خاکستری حاوی سلول‌های عصبی و ماده‌ی سفید حاوی الیاف عصبی است.
بخش خاکستری مغز بزرگ‌ها و بچه‌هایی که قبل از پنج‌سالگی دو زبان یاد می‌گیرند، متراکم‌تر است.
ماده‌ی خاکستری مغز دارای نرون‌های بسیاری است.
60 درصد مغز، ماده‌ی خاکستری است.
این ماده‌ی خاکستری، اصلا هم خاکستری نیست. رنگ آن صورتی است و در پردازش و شناخت نقش دارد؛ اما وقتی می‌میریم، رنگ آن خاکستری می‌شود.
مردها ماده خاکستری کمتری نسبت به خانم‌ها دارند.
ضررهای مغزی
اگر بین 5 تا10دقیقه اکسیژن به ما نرسد، مغزمان آسیب دائمی می‌بیند.
ویروسی وجود دارد که به DNA انسان حمله و انسان را کم‌هوش‌تر و مغز و حافظه و یادگیری او را تخریب می‌کند.
خشونت روی مغز کودکان همان تأثیری را دارد که یک حمله‌ی جنگی روی سربازان.
ازنظر علمی ثابت شده است که حتی تغییر بسیار کوچکی در قدرت افراد، چگونه عملکرد مغز را به سمت کاهش همدلی سوق می‌دهد.
رژیم نامناسب غذایی، مغز را مجبور می‌کند خودش را بخورد؛ این را من نمی‌گویم، دانشمندان می‌گویند.
مغزی که مدام در حال تغییر است
مغز تا آخر دهه‌ی 40 سالگی همچنان در حال رشد و توسعه است.
هربار که خاطره‌ای در ذهن شما شکل می‌گیرد، ارتباطات جدیدی در مغز شما ایجاد می‌شود.
وقتی چیز جدیدی یاد می‌گیرید، ساختار مغز شما تغییر می‌کند.
نیمی از مغز با عمل جراحی، قابل برداشتن است درحالی‌که هیچ تغییر ظاهری مانند شخصیت ایجاد نشود؛ در حقیقت حال و هوا و شخصیت ما اگر در نیمی از مغز نیست، پس کجا قرار گرفته؟
مغز یک جنین در هردقیقه، 250 هزار نرون جدید می‌سازد.
غذای مغز
مغز شما 20درصد از کل اکسیژن و خون بدن را استفاده می‌کند.
مغز یک کودک 50درصد گلوکزی را که به بدنش می‌رسد استفاده می‌کند. این نشان می‌دهد که چرا بچه‌ها بیشتر به خواب نیاز دارند.
غذای مغز به خوراکی‌هایی گفته می‌شود که توانایی‌های فکری انسان را افزایش می‌دهد؛ مثل: ماهی، گردو، هویج، تمشک، چای، قهوه و اسفناج.
کارهای عجیب و غریب مغز
وقتی بیداریم، مغزمان به اندازه‌ی روشن‌کردن یک لامپ الکتریسته تولید می‌کند.
بوییدن شکلات امواج بتای مغز را افزایش می‌دهد و باعث ایجاد حس آرامش می‌شود.
فراموش‌کردن همیشه هم بد نیست. حذف اطلاعات به دردنخور به سیستم عصبی کمک می‌کند تا انعطاف‌پذیر و قابل تغییر بماند.
محرومیت خواب، کار مغز را دچار اختلال می‌کند. قادر به قضاوت‌نبودن و کاهش سرعت عملکرد از آن بلاهایی است که بی‌خوابی بر سر مغز می‌آورد.
هر انسان به‌طور میانگین 50-70 هزار فکر در طول روز دارد.
مغز هنگام رؤیا دیدن از بیداربودن فعالیت بیش‌تری دارد.
مغز شما، تماس شما را می‌شناسد؛ برای همین نمی‌توانید خودتان را قلقلک بدهید و بعد خنده تان بگیرد. امتحانش ضرری ندارد!
کمی بیشتر درباره‌ی مغز
فردی که مسئول کالبدشکافی انیشتین و فهمیدن علت مرگ او بود، مغز او را دزدید و بیست‌سال در یک بطری شیشه‌ای نگاه داشت.
استفاده‌ی طولانی‌مدت از تلفن همراه به‌شدت احتمال ایجاد تومور مغزی را افزایش می‌دهد. مطالعات این موضوع را نشان داده است.
می‌گویند دانشمندان توانسته‌اند قدرت خلاقیت را با تحریک الکتریکی بخشی از مغز ایجاد کنند؛ اما برایش هنوز دلیل و منطق درستی نیاورده‌اند.
اطلاعات با سرعتی بیشتر از 430کیلومتر در ساعت در بزرگراه مغز حرکت می‌کنند.
نیمی از ژن انسان وصف‌کننده‌ی مغز اوست. مغز فقط 2درصد از بخش‌های مختلف بدن را تشکیل می‌دهد.
بگو ببینم از چی ساخته شدی؟
مغز 60 درصد چربی بدن را دارا است. مغز چرب‌ترین عضو بدن است.
75 درصد مغز، آب است. آیا شما هم مثل من به این فکر می‌کنید که چه مغز آبکی ای داریم؟!
مغز از یکصد بیلیون نرون تشکیل شده است.
160هزارکیلومتر رگ خونی در مغز شما جا داده شده است.
با اینکه احساس‌ها و دریافتی‌ها در مغز پردازش و ادراک می‌شوند، اما این عضو مهم بدن قادر به احساس درد نیست؛ به همین دلیل به سردرد، مغزدرد نمی‌گوییم. حس‌گرهای درد در سر وجود دارد؛ اما در مغز نه.
نویسنده: سیده‌افروز ارزه‌گر
