خستگی در دوران بارداری چیزی است که در بسیاری از زنان تا پایان ۳ ماهه آخر مورد انتظار است ولی به طور دقیق‌تر خستگی می تواند یک علامت اولیه در بارداری باشد. یکی از بزرگ ترین شکایت ها در دوره 3 ماهه اول این است که خستگی در شما چگونه می تواند باشد؟ خستگی بارداری صرفا احساس کسل بودن هنگام بیدار شدن از خواب نیست. برخی از زنان احساس می کنند در تمام اوقات خواب آلود هستند و این چیزی است که زندگی را مختل می کند. خبر خوب این که فقط در ۳ ماهه اول باید فشار این علامت بارداری را تحمل کرد. خستگی بارداری می تواند از حدود همان وقتی که جواب تست مثبت شد، شروع شود و تا آغاز ۳ ماهه دوم برطرف شود در حالی که اکثر قریب به اتفاق زنان باردار دوباره این خستگی را در ۳ ماهه آخر احساس خواهند کرد که معمولا به شدت اوایل بارداری نیست. راههایی وجود دارد که با انجام آنها می توانید تاحدودی با خستگی و خواب آلودگی مبارزه کنید:
الف- هر وقت توانستید چرت کوتاهی بزنید ولی خیلی طولانی نباشد.
ب- هر شب در زمان مشابهی به رختخواب بروید.
ج- هر روز در زمان مشخصی از خواب بلند شوید.
د- همیشه ورزش کنید، البته نه بعد از شام.
هـ- از نوشیدنی‌های کافئین دار اجتناب کنید.
و - مواد غذایی و آبرسانی به بدنتان را بررسی کنید. ز- از نظر کم خونی آزمایش شوید.
الف- هر وقت توانستید چرت کوتاهی بزنید ولی خیلی طولانی نباشد.
ب- هر شب در زمان مشابهی به رختخواب بروید.
ج- هر روز در زمان مشخصی از خواب بلند شوید.
د- همیشه ورزش کنید، البته نه بعد از شام.
هـ- از نوشیدنی‌های کافئین دار اجتناب کنید.
و - مواد غذایی و آبرسانی به بدنتان را بررسی کنید. ز- از نظر کم خونی آزمایش شوید.
بستن لوله‌ها در زنان
در مورد فلسفه جلوگیری از بارداری و روش های مختلف آن، ۲ دسته روش جلوگیری وجود دارد که شامل روش‌های دائمی و غیردائمی هستند که از روش های دائمی می توان به بستن لوله ها در زنان با بستن لوله ها در مردان (وازکتومی) اشاره کرد و از روش های غیردائمی، انواع قرص های خوراکی و آمپول های یک ماهه یا ۳ ماهه و همین طور کاندوم و دیافراگم و آیودی است که راجع به هریک از این روش ها و مزایا و معایبشان توضیحاتی داده خواهد شد.
در اینجا بستن لوله ها در زنان که شایع ترین روش مورد استفاده در برخی کشورهای پیشرفته است، بحث می شود. این روش برای کسانی مورد استفاده است که به هیچ عنوان تمایل به بارداری ندارند و حتی در صورت تغییر شرایط زندگی فعلی (مثل فوت همسر یا فرزندان یا ازدواج مجدد) هم نظرشان تغییر نخواهد کرد و بهتر است کسانی از آن استفاده کنند که سن بالایی داشته باشند، چون تحقیقات نشان می دهد بیشتر کسانی که از بستن لوله ها پشیمان شده اند، در سن زیر ۳۰ سالگی لوله هایشان را بسته اند یا ازدواج مجدد داشته اند. پس این تصمیم باید در شرایط مناسبی گرفته شود، نه در زمان خشم یا ناراحتی مثلا پس از سقط جنین . انجام جراحی‌های بدون عارضه در مادر احتمال سقط را بیشتر نمی کند. باز هم برخلاف تصور عمومی ضربه های ساده عامل سقط نیستند و فقط ضربه‌های بزرگ و شدید امکان سقط را افزایش می دهند.ساده ترین و قدیمی ترین روش، بستن لوله ها حین سزارین یا پس از زایمان طبیعی است. این کار از طریق جراحی شکم و زیر نظر مستقیم جراح انجام می شود. این راه مطمئن ترین روش بستن لوله است و احتمال حاملگی به دنبال این روش کمتر از یک درصد است، چون هیچ روش جلوگیری در جهان روش قطعی و صددرصد نیست.
روش دیگر بستن لوله ها با یک برش کوچک ۴ سانتی متری در قسمت پایین شکم انجام می شود که نیاز به بیهوشی مختصر و بستری به مدت یک روز در بیمارستان دارد و درصد اطمینان آن از روش قبلی کمتر است، بخصوص در مواردی که فرد قبل از انجام جراحی حامله شده؛ اما در زمان جراحی این موضوع را نمی داند. روش جدیدتر استفاده از لاپاروسکوپ است که از طریق ۲ شکاف کوچک در شکم و استفاده از تجهیزات خاص و دوربین، دستگاه وارد شکم شده و با لوازمی مثل حلقه های لاستیکی مخصوص، کلیپس های مخصوص یا جریان برق اقدام به برداشتن یا بستن لوله ها می کنند. روش های دیگر مثل بستن لوله ها از طریق واژن به دلیل احتمال عفونت بالا انجام نمی شود. همچنین تزریق مواد داخل لوله ها با کمک دستگاه های خاص (هیستروسکوپ) نیاز به مهارت بالایی دارد که مواد خاص مذکور در کشور موجود نیست، به همین دلیل فعلا این روش در کشور معمول نیست. هفته بعد در مورد سایر روش های دائمی جلوگیری از بارداری صحبت می شود.
در اینجا بستن لوله ها در زنان که شایع ترین روش مورد استفاده در برخی کشورهای پیشرفته است، بحث می شود. این روش برای کسانی مورد استفاده است که به هیچ عنوان تمایل به بارداری ندارند و حتی در صورت تغییر شرایط زندگی فعلی (مثل فوت همسر یا فرزندان یا ازدواج مجدد) هم نظرشان تغییر نخواهد کرد و بهتر است کسانی از آن استفاده کنند که سن بالایی داشته باشند، چون تحقیقات نشان می دهد بیشتر کسانی که از بستن لوله ها پشیمان شده اند، در سن زیر ۳۰ سالگی لوله هایشان را بسته اند یا ازدواج مجدد داشته اند. پس این تصمیم باید در شرایط مناسبی گرفته شود، نه در زمان خشم یا ناراحتی مثلا پس از سقط جنین . انجام جراحی‌های بدون عارضه در مادر احتمال سقط را بیشتر نمی کند. باز هم برخلاف تصور عمومی ضربه های ساده عامل سقط نیستند و فقط ضربه‌های بزرگ و شدید امکان سقط را افزایش می دهند.ساده ترین و قدیمی ترین روش، بستن لوله ها حین سزارین یا پس از زایمان طبیعی است. این کار از طریق جراحی شکم و زیر نظر مستقیم جراح انجام می شود. این راه مطمئن ترین روش بستن لوله است و احتمال حاملگی به دنبال این روش کمتر از یک درصد است، چون هیچ روش جلوگیری در جهان روش قطعی و صددرصد نیست.
روش دیگر بستن لوله ها با یک برش کوچک ۴ سانتی متری در قسمت پایین شکم انجام می شود که نیاز به بیهوشی مختصر و بستری به مدت یک روز در بیمارستان دارد و درصد اطمینان آن از روش قبلی کمتر است، بخصوص در مواردی که فرد قبل از انجام جراحی حامله شده؛ اما در زمان جراحی این موضوع را نمی داند. روش جدیدتر استفاده از لاپاروسکوپ است که از طریق ۲ شکاف کوچک در شکم و استفاده از تجهیزات خاص و دوربین، دستگاه وارد شکم شده و با لوازمی مثل حلقه های لاستیکی مخصوص، کلیپس های مخصوص یا جریان برق اقدام به برداشتن یا بستن لوله ها می کنند. روش های دیگر مثل بستن لوله ها از طریق واژن به دلیل احتمال عفونت بالا انجام نمی شود. همچنین تزریق مواد داخل لوله ها با کمک دستگاه های خاص (هیستروسکوپ) نیاز به مهارت بالایی دارد که مواد خاص مذکور در کشور موجود نیست، به همین دلیل فعلا این روش در کشور معمول نیست. هفته بعد در مورد سایر روش های دائمی جلوگیری از بارداری صحبت می شود.
علل سقط جنین
سقط به دفع حاملگی قبل از ۲۰ هفتگی یا دفع جنین زیر ۵۰۰ گرم گفته می شود که این مساله می تواند خود به خود اتفاق بیفتد یا به دلایلی مثلا به دلیل حفظ جان مادر اقدام به این کار شود. سقط یک مشکل شایع در کل بارداری هاست، به طوری که ۱۲ درصد کل بارداری ها در نهایت سقط می شوند که البته موارد خودخواسته جدا از این آمار است.
اکثریت سقطها در اوایل بارداری یعنی ۳ ماهه اول اتفاق می افتد و شایع ترین علت این اتفاق مشکلات جنین است که مشکل وراثتی و ژنتیکی است اما وقتی پدر و مادر این جنین ها از نظر ژنتیکی بررسی می شوند فقط درصد کمی از آنها مشکل دارند و این به معنای آن است که اختلال ژنتیکی جنین یک مساله اتفاقی بوده و امکان تکرار این مساله در حاملگی بعدی بسیار کم است. از علل دیگر سقط سن پدر و مادر است و در این بین بخصوص سن مادر اهمیت بیشتری دارد، به طوری که اگر مادر بالای ۴۰ سال داشته باشد احتمال سقط به ۲۶ درصد می رسد.
از علل دیگر بیماری هایی مثل کم کاری تیروئید است، بخصوص در مناطقی که کمبود ید در غذا وجود دارد. همین طور بیماری دیابت به خصوص در موارد شدید می تواند موجب سقط شود. بیماری سلیاک نیز از بیماری هایی است که موجب نازایی و سقط می شود. برخلاف تصور عموم کمبودهای غذایی و حتی تهوع و استفراغهای شدید بارداری موجب سقط نمی شوند، اما مصرف سیگار و الکل و همین طور مصرف بیش از ۵ فنجان قهوه در روز احتمال سقط را بالا می برد. اشعه ایکس که در رادیولوژی ها استفاده می شود در مقادیر زیاد منجر به سقط و آسیب به جنین می شود، اما در مقادیر بسیار کمی که برای کارهای تشخیصی انجام می شود موجب سقط نمی شود. برخی سموم محیطی نیز موجب سقط می شوند از جمله گازهای بیهوشی اگر به مدت طولانی استفاده شوند، برای پرسنل اتاق عمل خطرناک بوده و احتمال سقط را زیاد می کند.
انجام جراحی‌های بدون عارضه در مادر احتمال سقط را بیشتر نمی کند. باز هم برخلاف تصور عمومی ضربه های ساده عامل سقط نیستند و فقط ضربه‌های بزرگ و شدید امکان سقط را افزایش می دهند. از علل دیگر وجود اختلالات ساختمانی در رحم و دهانه آن است، مثلا فیبروم ها بر اساس محل قرارگیری شان منجر به سقط می شوند همین طور چسبندگی های داخل رحمی که اغلب به دنبال سقطهای خشن و آلوده رخ می دهد، می تواند منجر به سقط شود.
اختلالات ساختمانی مادرزادی رحم مثل رحم دوشاخ کمتر منجر به سقط می شود، اما مشکل نارسایی دهانه رحم که به دلیل دستکاری های رحمی در حاملگی های قبلی یا به صورت مادرزادی وجود دارد منجر به سقط در سه ماهه دوم یا زایمان زودرس می شود که تنها راه درمان آن دوختن دهانه رحم و استراحت در کل دوره بارداری است.
منبع: 9 ماه انتظار شیرین، بتول جعفری گلستان، چاپ دوم، نوید حکمت، قم 1396
اکثریت سقطها در اوایل بارداری یعنی ۳ ماهه اول اتفاق می افتد و شایع ترین علت این اتفاق مشکلات جنین است که مشکل وراثتی و ژنتیکی است اما وقتی پدر و مادر این جنین ها از نظر ژنتیکی بررسی می شوند فقط درصد کمی از آنها مشکل دارند و این به معنای آن است که اختلال ژنتیکی جنین یک مساله اتفاقی بوده و امکان تکرار این مساله در حاملگی بعدی بسیار کم است. از علل دیگر سقط سن پدر و مادر است و در این بین بخصوص سن مادر اهمیت بیشتری دارد، به طوری که اگر مادر بالای ۴۰ سال داشته باشد احتمال سقط به ۲۶ درصد می رسد.
از علل دیگر بیماری هایی مثل کم کاری تیروئید است، بخصوص در مناطقی که کمبود ید در غذا وجود دارد. همین طور بیماری دیابت به خصوص در موارد شدید می تواند موجب سقط شود. بیماری سلیاک نیز از بیماری هایی است که موجب نازایی و سقط می شود. برخلاف تصور عموم کمبودهای غذایی و حتی تهوع و استفراغهای شدید بارداری موجب سقط نمی شوند، اما مصرف سیگار و الکل و همین طور مصرف بیش از ۵ فنجان قهوه در روز احتمال سقط را بالا می برد. اشعه ایکس که در رادیولوژی ها استفاده می شود در مقادیر زیاد منجر به سقط و آسیب به جنین می شود، اما در مقادیر بسیار کمی که برای کارهای تشخیصی انجام می شود موجب سقط نمی شود. برخی سموم محیطی نیز موجب سقط می شوند از جمله گازهای بیهوشی اگر به مدت طولانی استفاده شوند، برای پرسنل اتاق عمل خطرناک بوده و احتمال سقط را زیاد می کند.
انجام جراحی‌های بدون عارضه در مادر احتمال سقط را بیشتر نمی کند. باز هم برخلاف تصور عمومی ضربه های ساده عامل سقط نیستند و فقط ضربه‌های بزرگ و شدید امکان سقط را افزایش می دهند. از علل دیگر وجود اختلالات ساختمانی در رحم و دهانه آن است، مثلا فیبروم ها بر اساس محل قرارگیری شان منجر به سقط می شوند همین طور چسبندگی های داخل رحمی که اغلب به دنبال سقطهای خشن و آلوده رخ می دهد، می تواند منجر به سقط شود.
اختلالات ساختمانی مادرزادی رحم مثل رحم دوشاخ کمتر منجر به سقط می شود، اما مشکل نارسایی دهانه رحم که به دلیل دستکاری های رحمی در حاملگی های قبلی یا به صورت مادرزادی وجود دارد منجر به سقط در سه ماهه دوم یا زایمان زودرس می شود که تنها راه درمان آن دوختن دهانه رحم و استراحت در کل دوره بارداری است.
منبع: 9 ماه انتظار شیرین، بتول جعفری گلستان، چاپ دوم، نوید حکمت، قم 1396
