1- برای حذف یک رفتار ناشایست باید پلّه پلّه پیش رفت.
2- رفتار هیجانی و عصبانیت نه تنها کمکی نمی کند بلکه باعث می شود فاصله ها بیشتر شود.
3- ابراز حساسیت افراطی، مچ گیری های علنی، به طور معمول بداخلاقی و لج بازی بیشتر چنین افرادی را به دنبال خواهد داشت.
4- از آنجا که یکی از عوامل تأثیرپذیری جلب اعتماد است، باید همسران افراد مشروب خوار در مراحل اول با رازداری و محبت و پذیرش شوهر (ترجیحاً در اوقاتی که مشروبات الکلی استعمال نکرده) بیشترین سعی را جهت جلب اعتماد وی فراهم نماید.
5- به طور تدریجی و بدون عجله به راهکارهایی که در اختیار شما می گذاریم عمل کنید.
پشنهادها و راهکارها
بهترین راه نهی از منکر مشروب خوار شناسایی عوامل و زمینه های گرایش به مشروب خواری و ارائه راهکارهای مناسب پیش روی آنها می باشد چرا که در بسیاری از مواقع با بر طرف شدن علت و زمینه ها، این موضوع نیز خود به خود برطرف می شود. در اینجا نیز با توجه به زمینه های گرایش به مشروب خواری راه کارهایی ذیل را ارائه می نماییم:
بیان پیامدها
حضرت رضا (علیه السلام) فرموده اند:«خداوند شراب را حرام کرده است برای آن که شراب مایه فساد است»[1].
بنابراین سعی کنید در فرصت های مناسب، از آثار منفی شراب برای خودش و خانواده بگویید البته به مقداری که جنبه تذکر داشته باشند.
تصحیح باورها
یکی از عوامل گرایش به مشروب خواری تأثیرپذیری از فرهنگ غرب و تبلیغات ناشی از برنامه ها و فیلم های غربی می باشد که تفکرات غلطی همچون فراموشی مشکلات، شادآوری، آرامش بخشی، بالا بردن توانایی های جسمی و. . . به مخاطبان القاء می نمایند.باید چنین فردی را توجیه کرد که هر چند ممکن است منافع زودگذر و اندکی در مشروب خواری وجود داشته باشد- چنان که قرآن کریم هم تصریح فرموده است [2]- ولی تأثیراتی بسیار مخرّب و بلندمدت بر جسم و روح آنان دارد که به هیچ وجه قابل مقایسه با فواید زودگذر و اندک آن نمی باشد. [3]
کم کردن زمینه ها
در چنین روشی ابتدا باید اطلاعاتی پیرامون زمینه ها و زمان های مصرف مشروبات الکلی را به دست آورد. به طور مثال: موقعیت هایی را که وی تمایل به مصرف مشروبات الکلی دارد و انگیزه این رفتار در وی به وجود می آید، نظیر شرکت در میهمانی دوستان و یا مواقعی که به نادرست دنبال کسب آرامش و شادی است، مشخص نمایید.با دانستن اطلاعات مورد نظر سعی گردد به طور غیرمستقیم شرایط را تغییر دهید. به طور مثال: اگر هنگام خلوتی منزل و یا در تعطیلات آخر هفته چنین کاری می کند. سعی کنید میهمان به خانه خود دعوت کند و یا این که دسته جمعی به میهمانی بروند تا شرایط و زمینه های خطاکاری نامناسب شود.
در برخی موارد زمینه های مناسبی در فرد مشروب خوار برای بازگشت به شخصیت سالم وجود دارد[4]؛ در صورت مواجه شدن با چنین نشانه هایی باید، به بهترین وجه از این فرصت جهت نهی از منکر و بازگرداندن فرد مشروب خوار به زندگی عادی استفاده نمود به عنوان نمونه در ایام عزاداری اباعبدالله الحسین (علیه السلام) و یا شب های قدر که شب های توبه و استغفار است و یا به هنگام فوت ناگهانی دوستان و نزدیکان که با یادآوری معلوم نبودن زمان مرگ و این که این مسئله ممکن است برای هرکس دیگری اتفاق بیفتد و هیچ تضمینی برای زنده بودن تا روز دیگر و فراهم بودن فرصت توبه چه بسا نباشد، او را به خود آرید به طوری که تصمیم گیرد ترک کند.
اوقات فراغت
زمینه رشد برخی از مفاسد اجتماعی، در اوقات فراغتِ بی هدف، بی برنامه و آسیب زا است به ویژه کسانی که سرشار از انرژی و نیرو بوده و متناسب با توان خویش فعالیت هایی نمی یابند تا به نوعی مفید و سازنده باشند ناگزیر به مشغولیت هایی پناه می برند که نه تنها مفید و آموزنده نیست بلکه به مراتب مخرّب و بدآموز می باشد، گرایش به اموری نظیر مواد مخدر، مشروب و قمار و سایر مفاسد اخلاقی، از پیامدهای زشت آن است به همین جهت پیشنهاد می شود به گونه ای اوقات فراغت این گونه افراد کم شود به طور مثال: با مسئول کاری او صحبت شود که زمان بیشتری در محیط کار بماند و یا با همدیگر برای خرید بروید و یا رسیدگی به درس فرزندان را به عهده او بگذارید.
کنترل دوستان
یکی از دلایل مصرف مسکرات هم نشینی با دوستان ناباب است. به طور مثال: اگر قصد دارد با دوستانش به سینما یا گردش یا هر تفریح دیگری برود، سعی کنید خانوادگی با او همراه شوید. البته در این کار هم نباید افراط کرد به گونه ای که متوجه شود و عکس العمل نشان دهد.در مرحله بعد باید دوستان خوب را جایگزین دوستان ناباب کرد یعنی زمینه معاشرت با افراد و خانواده های سالم و نمازخوان را فراهم نمود.
خانواده و فرزندان
استفاده از مشروبات، زیان های غیرقابل جبرانی بر خانواده ها و فرزندان وارد می کند. چنین خانواده ای فرزندانی ناسالم از لحاظ جسمی و روحی به دنیا می آورند و در بین این خانواده ها رابطه عاطفی از بین می رود و در اکثر موارد به از هم پاشیدن خانواده و طلاق منجر می شود. [5] از همین رو باید در مورد تأثیر مخرّب این نوع اختلالات رفتاری بر روی خانواده و کودکان خود با شوهر مشروب خوار به صحبت نشسته و در این راه از اخبار و اطلاعاتی که هر از چند گاهی منتشر می شود استفاده نمود.همسران در هنگام نهی از منکر شوهران مشروب خوار لازم است نکات زیر را رعایت کنند:
به حرف او گوش کنید و خواسته های مشروع او را به تأخیر نیندازید.
نیازهای روحی و روانی همسر در خانه باید تأمین گردد و نباید با برخوردهای نامناسب کاری کنید که همسرتان از فضای خانه دلزده شده و بیرون از خانه را ترجیح دهد به همین دلیل شرایط خانه و زندگی را به گونه ای برای او ترتیب دهید که محیطی آرامش بخش و دوست داشتنی برای او باشد.
به هر طریق ممکن رفتارهای مطلوب همسرتان را مورد توجه و تأیید قرار دهید؛ به گونه ای که همسرتان بفهمد برایش ارزش قائل هستید.
در هر فرصتی که پیش می آید، با همسرتان ارتباط کلامی و عاطفی برقرار کنید.
خود را در برابر همسرتان آراسته و پاکیزه و جالب توجه نگه دارید از پریشانی و وضع نامرتب بپرهیزید.
از رفتارهای مطلوب همسرتان تشکر کرده، او را تشویق کنید و انگیزه تکرار آن رفتار را بیش تر سازید.
تذکر خود را در موقعی با همسر مطرح کنند که وی در حالت آرامش روحی به سر می برد و دچار تشویش، خستگی، یا عصبانیت نیست، چون در این حالات، افراد نه تنها اشتباه خود را نمی پذیرند بلکه به شدت در مقابل آن ایستادگی می کنند.
خانم ها به این نکته توجه داشته باشند که رعایت حرمت و جایگاه مرد به عنوان سرپرست خانواده لازم است حفظ شود. در هنگام تذکر دادن به مرد بایستی مواظب باشد سخن خود را به گونه ای مطرح نکند که مرد احساس کند همسرش به توانمندی و شایستگی او اعتماد ندارد و او را در اداره و سرپرستی همسر و خانواده ناتوان می بیند. چرا که این کار به روحیه و شخصیت مرد به شدت آسیب می زند و انگیزه او را در تلاش برای سعادت و پیشرفت همسر و فرزندان از بین می برد.
به دلیل روابط نزدیک زن و شوهری پیدا کردن نقطه پذیرش که در عرف مردم به آن رگ خواب می گویند، بسیار آسان تر است لذا همسران باید از این فرصت استثنایی بهترین بهره را ببرند
افزایش و یا با کیفیت کردن برقراری روابط زناشویی از طریق مشروط نمودن آن به عدم استعمال مسکرات نیز راهکار مناسبی است در جهت بالا بردن انگیزه شوهر در جهت دوری از خطاکاری.
همسرش در حق او دعا کند و از خداوند بخواهد که به او کمک کند و موجبات هدایتش را فراهم نماید.
پی نوشت ها:
[1] . «إِنَّ اللَّهَ تَعَالَى حَرَّمَ الْخَمْرَ لِمَا فِیهَا مِنَ الْفَسَادِ وَ بُطْلَانِ الْعُقُولِ فِى الْحَقَائِقِ وَ ذَهَابِ الْحَیَاءِ مِنَ الْوَجْهِ وَ إِنَّ الرَّجُلَ إِذَا سَکِرَ فَرُبَّمَا وَقَعَ عَلَى أُمِّهِ أَوْ قَتَلَ النَّفْسَ الَّتِى حَرَّمَ اللَّهُ وَ یفْسِدُ أَمْوَالَهُ وَ یذْهَبُ بِالدِّینِ وَ یسِىءُ الْمُعَاشَرَةَ وَ یوقِعُ الْعَرْبَدَةَ وَ هُوَ یورِثُ مَعَ ذَلِکَ الدَّاءَ الدَّفِین» بحار الأنوار، ج 63، ص 490.
[2] . «یَسْئَلُونَکَ عَنِ الْخَمْرِ وَ الْمَیْسِرِ قُلْ فِیهِما إِثْمٌ کَبِیرٌ وَ مَنافِعُ لِلنَّاسِ وَ إِثْمُهُما أَکْبَرُ مِنْ نَفْعِهِما»((2) البقرة 219)؛« درباره شراب و قمار از تو سؤال مىکنند، بگو در آنها گناه و زیان بزرگى است؛ و منافعى( از نظر مادى) براى مردم در بردارد؛(ولى) گناه آنها از نفعشان بیشتر است.»
[3] . ر. ک: حامد سلطانى، شراب و ارتباط دختران و پسران، قم، زمینهسازان ظهور امام عصر(عج)، 1388 ش، اول، ص 21.
[4] . دکتر محمدرضا شرفى، روشهاى کاربردى امر به معروف و نهى از منکر، تهران، ستاد احیاء امر به معروف و نهى از منکر، 1387 ش، دوم، ص 231.
[5] . حامد سلطانى، شراب و ارتباط دختران و پسران، قم، زمینهسازان ظهور امام عصر(عج)، 1388 ش، اول، ص 22.
منبع: حوزه نت
