این متن سند معتبریست که در آن همت نگارنده بر معرفی ابعاد گسترده و زیبای نماز غفیله و برپادارندهی اوست، و خواصی عرفانی و معنویای که این نماز دارد.
در ابتدا مختصر توضیحی درباره نماز در معانی لغوی و کارکردی آن بیان خواهیم کرد، اینکه نماز چیست و چرا در دین ادا میشود چند روش برای خواندن نماز هست و اگر نماز را به جا نیاوردیم چه کار باید بکنیم و ... که توضیحی در باب آن آورده میشود
نماز در معنی لغت
لغت نامه ی دهخدا میگوید نماز به معنی خدمت و بندگیست، و به توجه به معنای خود کلمه با استناد به شاهنامه معنی آن را در کرنش، تکریم و یا تعظیم و سجده کردن نیز آورده است
عدهای از اهالی فن و ادبیات و پزوهشگران زبان شناس معتقدند واژه «نماز» در لغتِ فارسی از لفظ پهلوی نماک namac گرفته شده که آن هم از ریشه ایرانِ باستان واژه «نم» nam به معنای خم شدن و تعظیم کردن گرفته شده است.
این اسناد و زبان و تعریف نشانگر آن است که به احتمال زیاد ایرانیان آئینی نزدیک به آنچه که ما امروز با عنوان و مناسک نماز داریم، داشته اند و از آن عملکرد و حرکات برای عبادت استفاده میکردهاند.
آموزش خواندن نماز غفیله
این نماز دو رکعت است که در رکعت اوّل آن، بعد از حمد باید به جاى سوره، این آیه را بخوانند:
«وَ ذَا النُّونِ إِذْ ذَهَبَ مُغاضِباً فَظَنَّ أَنْ لَنْ نَقْدِرَ عَلَیْهِ فَنادى فِی الظُّلُماتِ أَنْ لا إِلهَ إِلَّا أَنْتَ سُبْحانَکَ إِنِّی کُنْتُ مِنَ الظَّالِمِینَ فَاسْتَجَبْنا لَهُ وَ نَجَّیْناهُ مِنَ الْغَمِّ وَ کَذلِکَ نُنْجِی الْمُوْمِنِینَ».
و در رکعت دوم بعد از حمد به جاى سوره، این آیه را بخوانند :
«وَ عِنْدَهُ مَفاتِحُ الْغَیْبِ لا یَعْلَمُها إِلَّا هُوَ وَ یَعْلَمُ ما فِی الْبَرِّ وَ الْبَحْرِ وَ ما تَسْقُطُ مِنْ وَرَقَهٍ إِلَّا یَعْلَمُها وَ لا حَبَّهٍ فِی ظُلُماتِ الْأَرْضِ وَ لا رَطْبٍ وَ لا یابِسٍ إِلَّا فِی کِتابٍ مُبِینٍ».
و در قنوت آن بگویند: «اللَّهُمَّ إِنِّی اسْأَلُکَ بِمَفاتِحِ الْغَیْبِ الَّتِى لا یَعْلَمُهَا الَّا انْتَ انْ تُصَلِّیَ عَلَى مُحَمَّدٍ وَ آلِ مُحَمَّدٍ وَ انْ تَفْعَلَ بِی کَذا وَ کَذا»
و به جاى کلمه «کذا و کذا» حاجت هاى خود را بگویند
و بعد بگویند: «اللَّهُمَّ انْتَ وَلِىُّ نِعْمَتِى وَ الْقادِرُ عَلَى طَلِبَتِى تَعْلَمُ حاجَتِى فَأسْأَلُکَ بِحَقِّ مُحَمّدٍ وَ آلِ مُحَمَّدٍ عَلَیْهِ وَ عَلَیْهِمُ السَّلامُ لَمَّا قَضَیْتَهَا لِی».[خمینی، روح الله، توضیح المسائل (المحشى) ، ج ۱، ص ۴۳۰،]
برای خواندن نماز غفیله برای حاجت، می توانید به شرح زیر عمل کنید:
قبل از شروع نماز، توبه و استغفار کنید و سعی کنید به گناهانی که از آنها پشیمانید وعده کنید که دیگر آنها را تکرار نخواهید کرد.
به محض شروع نماز، با نیت خواندن نماز غفیله برای حاجت، دستهای خود را به طرف آسمان بلند کنید و سپس دست راست خود را روی دست چپ خود قرار دهید و بگویید: "الله اکبر".
سپس به صورت عادی یک رکعت نماز بخوانید. در هنگام قیام، سوره حمد و سوره دیگری را انتخاب کنید و بعد از آن دعایی که برای حاجت خود دارید را بخوانید.
پس از اتمام رکعت اول، روی زمین نشینید و سپس دست راست خود را روی دست چپ خود قرار داده و بگویید: "الله اکبر" و سپس دوباره یک رکعت نماز بخوانید. در هنگام قیام، دوباره سوره حمد و سوره دیگری را انتخاب کنید و دعای خود را بخوانید.
پس از اتمام دومین رکعت، به جای قیام برای سجود، با دستهای خود به سوی آسمان اشاره کنید و دعای حاجت خود را بخوانید.
سپس به جای سجود، برای سلام به سمت راست خود بینش نمایید و بگویید: "السلام علیکم و رحمه الله"، سلام نماز خود را به این شکل به پایان برسانید.
خواص نماز غفیله
خواص نماز غفیله موجب شده تا این نماز از مهم ترین نمازهای مستحبی ما باشد. روایت های متعددی درباره این نماز مستحبی وجود دارد که افراد را به سمت خواندن این نماز تشویق میکنند که بخش عترت راسخون شما را دعوت به مطالعهی آن میکند.
نماز غفیله همانند نماز توبه و نماز استغاثه از جمله نمازهای مستحبی است که بسیار توصیه شده است. این نماز دو رکعت بوده و در میان نماز مغرب و عشا خوانده می شود. این نماز فضیلت های زیادی دارد.
پاداشها و اجرهای زیادی که برای این نماز در نظر گرفته شده است، موجب شده تا در میان نمازهای مستحبی توجه بیشتری به آن شود. در برخی از روایات ها و احادیث عنوان شده است که غفلت حضرت یونس موجب شد، تا به دل نهنگ بیفتد.
به همین دلیل است که توصیه زیادی به خواندن این نماز می شود و به موجب آن می توانید از غفلت های کوچک و بزرگ زندگی خود در امان بمانید.
غفلت گهگاه آدمیان در برخی موارد باعث تشنجات و گرفتاریهای بزرگ میشود و انسان را خسته میکند و از رحمت و نگاه پروردگار بی همتا، خدایی نکرده دلچرکین این غفلت گاهی باعث میشود که ما گول دشمن درجه یکمان را بخوریم و اعمال و کلماتی را به جا آوریم که خواست و عمل و کلام اوست
لَقَد ذَرَأنا لِجَهَنَّمَ کثیرا مِنَ الجِنَّ وِ الِانسِ لَهُم قُلُوبٌ لایفقَهُونَ بِها وَ لَهُم اَعینٌ لایبصِرُونَ بِها وَ لَهُم آذانٌ لایسمَعوُنَ بِها اُولئِک کالَانعامِ بَل هُم اَضَلُّ اُولئِک هُمُ الغافِلُونَ. (سوره اعراف، آیه 179)
به یقین، گروه بسیاری از جن و انس را برای دوزخ آفریدیم، آنها دلها (عقل ها)یی دارند که با آن (اندیشه نمیکنند و) نمیفهمند و چشمانی که با آن نمیبینند و گوش هایی که با آن نمیشنوند؛ آنها همچون چهارپاینند، بلکه گمراهتر! اینان همان غافلانند
سخن پایانی
آیا نماز غفیله آتش گناه را کم و جبران گناهان را میکند؟
یکی از مسائل پذیرفته شده در بین عاقلان اجتماع و همچنین از اصول پذیرفته شده شرعی، تناسب جرم و جزا و تناسب جرم با توبه از آن است.
به عنوان نمونه؛ اگر کسی مال شخصی را برداشته باشد، همانطور که در شرع هم تصریح شده است، توبهاش آن است که آن مال را به صاحبش برگرداند یا به هر طوری که میتواند رضایت او را جلب کند.
یا برای مثال دیگر اگر غیبت کسی شده است، حال در یک جمع یا بین دو نفر، فرقی نمیکند، توبهاش آن است که یا او را از این غیبت آگاه کرده و حلالیت بطلبد و یا برای او از خداوند طلب خیر و مغفرت بکند.( که اولی صحیحتر است ).
اگر آبروی کسی ریخته شده است، توبه از این گناه بزرگ آن است که اعاده حیثیت از او شود و موارد فراوان دیگری که میتوان برای این موضوع، بیان کرد.
البته در بسیاری از موارد، خداوند با عمل کوچکی، از مجازات گناهان بزرگی نیز صرف نظر میکند همانند خواندن نماز غفیله و در انتها درخواست عفو و بخشش از درگاه باری تعالی، زیرا همانطور که گفته شد عدم تناسب بین جرم و کیفیت توبه از آن، میتواند لطمات جبران ناپذیری ایجاد کند، اما در فضیلت نماز غفیله همین بس که حلال مشکلات و گناهان بزرگ است.