نشانه فرد افسرده و عزادار
می‌گویند «خاک سرد است» و علاقه نسبت به فرد از دست‌رفته را ازبین می‌برد. اما در فرد افسرده فراموش کردن و کم شدن عاطفه نسبت به فرد محبوب که به صورت نمادین، فرد آن را از دست داده، صورت نمی‌گیرد. و علاوه بر آن فرد افسرده نسبت به محبوب نمادین خود احساس دوگانه علاقه و خشم را همزمان دارد. تفاوت بسیار مهم دیگر فرد افسرده و عزادار در این است که فرد افسرده دچار احساس بی‌ارزشی می‌شود اما فرد عزادار چنین احساسی ندارد. در فرایند طبیعی عزاداری فرد معمولا ظرف چند ماه الی یک سال مراحل عزادری را طی می‌کند وبه حالت عادی بر‌می‌گردد. اما در صورت طولانی شدن واکنش‌های عزا می‌توان گفت فرد دچار افسردگی شده است و علائم او دیگر علائم طبیعی سوگ نیستند و نیاز به مداخله‌های درمانی دارد تا از افسردگی نجات یابد.(1).
نتایج پژوهشی که سید علی مرعشی متخصص روانشناسی وعضو هیئت علمی دانشگاه شهید چمران اهواز، در میان عزاداران انجام داده است، نشان می‌دهد که در میان شرکت‌کنندگان کسانی که افسردگی نداشتند پس از عزاداری هم افسرده نشدند و کسانی که افسرده بودند بعد از عزای امام حسین (ع) نمره افسردگی آنها کاهش‌یافته و میانگین آن به زیر حد طبیعی رسیده بود.(2) اما اینکه چرا افسردگی در افراد بعد از عزاداری و گریه کاهش می‌یابد؟
دلایل کاهش افسردگی بعد از شرکت در مراسم عزاداری
1- افراد برونریزی یا تخلیه هیجانی می‌کنند و این باعث می‌شود هیجانات منفی باقیمانده تقلیل یابد.
2- اگر کسی احساس گناه حل‌نشده‌ای دارد، ممکن است گرایش به افسردگی پیدا کند، اما وقتی در عزاداری شرکت کرد و امید به رحمت خدا پیدا کرد، این امید احساس گناه را تا حدی خنثی و افسردگی را برطرف می‌کند.
3- یکی از دلایل افسردگی احساس تنهایی است. شرکت در مراسم عزاداری امام حسین (ع) همراه با خیل عظیمی از افراد باعث می‌شود فرد خودش را تنها نبیند و خود را عضو یک گروه منسجم بزرگی بنام گروه عزاداران امام حسین (ع) تلقی کند و به این ترتیب احساس حمایت اجتماعی می‌کند.
4- ضعف سرمایه‌های معنوی سبب افزایش آسیب‌پذیری روانی از جمله استعداد افسردگی می‌شود. در عزاداری سیدالشهداء (ع) غلظت بالایی از سرمایه‌های معنوی قابل اکتساب است.
5-افراد افسرده یا در معرض ابتلاء به افسردگی، در مراسم عزاداری حسینی (ع) این فرصت را می‌یابند تا مصائب خود را با مصائب امامشان که او را از خود بهتر می‌دانند مقایسه کرده و از دیدگاه شناختی بزرگ‌نمائی مصائب خود را متوقف کنند. آنها در این روند متوجه می‌شوند که عزیزتر از آنها در درگاه خداوند تعالی مشکلات بزرگ‌تری داشته است و این تحمل مشکلات را برای عزاداران آسان می‌کند.
6-یکی از دلایل افسردگی احساس پوچی، بی‌هدفی و بی معنایی است. در مراسم سوگواری سیدالشهداء (ع) فرد این فرصت را می‌یابد تا همسو با ایشان زندگی پرمعناتر و هدفمندتری را شروع کند و به این ترتیب از افسردگی فاصله می‌گیرد.(3)
خواص گریه
گریه کردن از سرکوب شدن احساسات جلوگیری می‌کند و مانع افسردگی می‌شود. گاهی ما احساساتی در درون داریم که نیاز به برونریزی دارند. گریه، بهترین راه افشا کردن این احساسات است. گاهی حتی بدون این که از احساس درونی‌مان آگاه باشیم، با کوچک‌ترین اشاره‌ای شروع به گریه می‌کنیم. این حالت باعث می‌شود احساساتمان را هم بهتر بشناسیم.
گریه وضع روحی فرد را بهبود می‌بخشد. با گریه کردن، هورمونی به نام اندروفین ترشح می‌شود که علاوه بر بهبود حالات فردی، نقش مسکن را هم ایفا می‌کند. به همین دلیل است که بیشتر افراد پس از گریستن احساس بهتری دارند.
از فوایدزائد از آن استفاده می کند.و گریه به سم‌زدایی سموم بدن می پردازد بخصوص اشک‌هایی که در نتیجه احساسات باشند. چون این اشک‌ها سموم بیشتری را از بدن دفع می‌کنند. گریه باعث کاهش استرس هم می‌شود.
علاوه بر تمام مواردی که گفته شد، اشک، چشم را شست و شو می‌دهد و آن را تمیز و ضدعفونی می‌کند. اشک مانع خشک شدن چشم‌ها می‌شود، حرکت پلک‌ها و کره چشم را هم راحت می‌کند.
حالا شرایطی را در نظر بگیرید که چشم ما اشکی ترشح نمی‌کند. چشم دچار سوزش، خارش و قرمزی می‌شود، به نور حساس می‌شود، قرنیه شفافیت خود را از دست می‌دهد، خشک می‌شود و احتمال عفونت مکرر آن بیشتر می‌شود، قرنیه ممکن است زخم شود و در نهایت، فرد ممکن است بینایی خود را از دست بدهد.(4)
بعد از دانستن حالات فرد افسرده و عزادار به سراغ افسرده‌ترین کشور جهان می‌رویم. بر اساس نتایج جمع‌آوری شده توسط موسسه گالوپ،چین و آمریکا جزء اولین و دومین کشورهای افسرده جهان هستند و چند پله پایین‌تر از آن یعنی رتبه دهم به ایران اختصاص دارد. بررسی دانشمندان نشان می‌دهد افسردگی در آمریکا مانند یک بیماری واگیردار در حال گسترش است، یعنی هر ساله 17 ملیون آمریکایی دچار افسردگی می‌شوند. در سال 2015 خودکشی دومین عامل مرگ و میر در جوانان 15-25 سال بوده است. با این شرایط آمار خودکشی از قتل عمد بیشتر است و هر 13 دقیقه یک نفر دست به خودکشی می‌زند. با دانستن این آمار و ارقام آیا می‌توان عامل تعداد زیاد افسرده در آمریکا را عزاداری و گریه دانست؟ در حالیکه استادان روانشناسی در آمریکا گفته‌اند که عامل این همه افسردگی استفاده از الکل، شرایط اقتصادی نامناسب و اعتیاد به اینترنت در جوانان است.
تحقیقات موسسه گالوپ
سوالاتی که این موسسه در پایان هر روز از مردم کشورها پرسیده و به این نتایج از افسردگی در میان آنها پی برده از این قرار است:
1- به خوبی استراحت کرده‌اید؟ 2- مورد احترام قرار گرفته‌اید؟ 3- موقعیت لبخند و خنده زیاد برایتان پیش آمده است؟ 4-موضوع جالب و تازه‌ای را یاد گرفته‌اید؟ 5-شاد شده‌اید؟(5)
آیا می‌توان با خندیدنهای ظاهری و از روی اجبار آدمها را از حالت افسردگی نجات داد؟ یا باید این خنده و خوشحالی از سر رضایت خاطر باشد؟ آیا می‌توان به نتایج چنین موسسه‌هایی که دسترسی به مشروبات الکلی و ایجاد رابطه با جنس مخالف و آزادی جنسی را جزء محور سنجش قلمداد می‌کنند اعتماد کرد؟
با دانستن همه مسائلی که گفته شد باید بپرسیم چرا بعضی ها از جمله مسئولین کشور و خبرگزاریهای غربی باز هم اصرار دارند که عزاداریها باعث افسردگی در مردم می‌شود؟ امام خمینی (ره) می‌فرمایند: «این مطلبی که الان القا کرده‌اند به جوان‌های ما که تا کی گریه و تا کی روضه و این‌ها؛ این‌ها نمی‌فهمند روضه چیست و این اساس را کی تا حالا نگه داشته است. این را نمی‌فهمند و نمی‌شود هم بهشان بفهمانیم. این‌ها نمی‌فهمند که این روضه و این گریه آدم‌ساز است. انسان درست می‌کند.» (6).
منبع:
(1) پایگاه خبری روانشناسی، مشاوره و سلامت میگنا
(2) پایگاه خبرگزاری جمهوری اسلامی
(3) همان
(4) سایت موسسه درمانی آستان قدس رضوی «دارالشفا»
(5) پایگاه خبری تابناک
(6) صحیفه امام، ج10، ص121
