1- انجام آداب اسلامی
شایسته است که پدر و مادر مسلمانی که صاحب فرزند می شوند، نخست آداب ویژه ولادت را که اسلام بیان کرده، درباره او پیاده کنند و از روزهای نخست زندگی، او را با آداب اسلامی آشنا سازند.[1]علاوه بر این، شایسته است نام نیکویی برای کودک انتخاب شود، چرا که نام هرکس، تأثیر زیادی در شخصیت او دارد. هر اسمی تداعی کننده معنایی خاص و ارائه دهنده الگویی ویژه است، بخصوص اگر از نام شخصیتی ممتاز گرفته شده باشد. در این صورت، ویژگیهای شخصیت مورد نظر به صاحب اسم سرایت کرده، از این رهگذر در او تأثیر مثبت یا منفی می گذارد.
رسول گرامی اسلام صلی الله علیه و آله می فرماید:
«مِنْ حَقِّ الْوَلَدِ عَلی والِدِهِ ثَلاثَةٌ: یحْسِنُ اسْمَهُ وَ یعَلِّمُهُ الْکتابَةَ وَ یزَوِّجُهُ اذا بَلَغَ»[2]
سه چیز از حقوق فرزند بر پدر است: اسم نیکو برایش انتخاب کند، نوشتن به او بیاموزد و وقتی به سنّ بلوغ رسید، برایش همسر بگیرد.
در این میان، نامهایی از اولویت برخوردارند که یادآور بندگی خدا باشد[3] مانند عبدالله، عبدالرحیم، عبدالرّحمان. .. و در مرحله بعد، اسامی پیامبران و امامان که بهترین آنها نام مبارک «محمّد» است. پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله فرمود:
«مَنْ وَلَّدَ ارْبَعَةَ اوْلادٍ وَ لَمْ یسَمِّ احَدَهُمْ بِاسْمی فَقَدْ جَفانی »[4]
هر کس دارای چهار فرزند شود، و هیچ یک را به اسم من ننامد، به من جفا کرده است.
روشن است که این نامگذاری برای ما و فرزندانمان سودمند است و موجب رشد معنویت در خانواده و پرورش مذهبی فرزندان ما خواهد بود.
2- آموزش دینی
کودک با فطرت الهی خویش آمادگی دارد که با آموزشهای دینی آشنا شود، به عبارت دیگر یک نیاز درونی او را به فراگیری آموزشهای دینی فرا می خواند. اگر پدر و مادر، به این نیاز کودک جواب مثبت ندهند و با آموزشهای سازنده و آگاهیهای لازم او را هدایت نکنند، ممکن است ذوق و گرایش دینی کودک مخدوش شده و افکار انحرافی در ذهن او رسوخ کند. از این رو، پدر و مادر باید کودکان خود را با آموزشهای دینی و سخنان هدایتگر معصومین آشنا سازند، تا آنها را از غلتیدن در دام انحرافات فکری نجات دهند.امام صادق علیه السلام فرمود:
«بادِرُوا اوْلادَکمْ بِالْحَدیثِ قَبْلَ انْ یسْبِقَکمْ الَیهِمُ الْمُرْجِئَةُ»[5]
قبل از آنکه مرجئه (منحرفان) از شما پیشی گیرند، به حدیث آموزی فرزندانتان اقدام کنید.
بنابراین، از همان زمانی که در ذهن کودک سؤالهایی درباره مبدأ و معاد و دیگر مسائل دینی مطرح می شود، باید با ارائه پاسخهای سنجیده و متناسب، عقل و روح او را مجذوب زیباییهای معنوی کرد، تا از همان ابتدا علاقه به خدا و پیامبران الهی و ائمّه اطهار علیهم السلام در جان او رشد یابد. بهتر است، صفاتی که برای کودک شیرین تر است و محبت و امیدواری به خدا را در دلش پرورش می دهد- مانند عدالت و رحمت خداوند- بازگو شودتا تصوّری دوست داشتنی از خداوند داشته و وی را به سوی دینداری سوق دهد.
والدین باید با ظرافت و حوصله، روح کودک را با آموزشهای دینی آشنا کرده، هرگاه استعداد پذیرش مرحله بالاتری را در او دیدند، به آن مرحله راهنمای اش کنند.
امام باقر علیه السلام می فرماید:
در دو سالگی کلمه توحید «لا الهَ الَّا اللَّهُ» را و در چهار سالگی «مُحَمَّدٌ رَسُولُ اللَّهِ» را به کودک بیاموزند. در پنج سالگی روی او را متوجّه قبله کرده، به او بگویند که سر به سجده بگذارد. بعد از شش سالگی، رکوع و سجود صحیح را به او بیاموزند و در هفت سالگی به او بگویند دست و رویت را بشوی و نماز بگذار و چون نه ساله گردد، وضو یادش دهند.[6]
امام صادق علیه السلام نیز می فرماید: ما کودکان خود را در سنّ پنج سالگی به نماز وامی داریم؛ شما نیز آنها را در سنّ هفت سالگی به نماز وادارید. همچنین ما به فرزندانمان در سنّ هفت سالگی دستور می دهیم که به اندازه طاقتشان روزه بگیرند؛- یک روز، نصف روز، کمتر یا بیشتر؛ و هرگاه تشنگی و گرسنگی برآنها غلبه کرد، افطار می کنند-، تا به روزه عادت کنند، ولی شما اطفالتان را در نُه سالگی به روزه وادارید، هر مقدار از روز را که می توانند و هرگاه تشنگی بر آنها چیره شد، افطار کنند.[7]
پی نوشت ها:
[1] - ر. ک. تحریرالوسیله، ج 2، ص 309- 311
[2] - مکارم الاخلاق، ترجمه میر باقرى، ص 421، نشر فراهانى
[3] - ر. ک. تحریر الوسیله، ج 2، ص 310
[4] - فروع کافى، ج 6، ص 19
[5] - فروع کافى، ج 6، ص 47
[6] - مکارم الاخلاق، ج 1، ص 425
[7] - سنن النّبى، ص 157
منبع: حوزه نت
.jpg)
.jpg)
