رویکرد نظری این پژوهش براساس نظریات برنهارد گیزن بنا شده است. گیزن سه نوع هویت را از یکدیگر متمایز می کند: آغازین، سنتی و عمومی. هویت سنتی به طور عمده پنج ویژگی را شامل می شود نژادی، زبانی، قومی، دینی و مذهبی. مطالعات انجام گرفته نشان میدهد که الگوهای رفتاری در برخورد با فضای مجازی در ارتباط نزدیک با عناصر سازنده هویت سنتی قرار دارد. این تحقیق با استفاده از روش موضوع گرای انسلم استراوس و بارنی گلاسر انجام گردیده است که بیانگر بهره گیری از راهی ویژه برای دستیابی به فرضیه های جدید است، به طوری که نظریه‌ای که ریشه در موضوع و داده ها داشته باشد، شکل گیرد. در مرحله ی نخست و مطالعات میدانی نظراتی درباره ارتباط میان متغیرها شکل می گیرد، و سپس ابعاد فرضیه های اولیه و نزدیک به موضوع تحقیق در مقایسه ای نظام مند بررسی می شود. با استفاده از این روش نتایج پژوهش در قالب ۵۰ فرضیه اولیه که در اینجا در قالب نتیجه گیری ارائه شده است . تدوین گردید که می توانند اساس پژوهش های پیمایشی بعدی قرار گیرند. جهت پیشگیری از مطول شدن چکیده در اینجا فقط به پنج مورد نخست اشاره می شود: ۱- شکل های سنتی هویت جمعی براساس آشنایی با قواعد ضمنی رفتار اجتماعی و سنتی معمول در زندگی روزمره بنا شده است؛ ۲- هویت سنتی برای حفظ و احیای گذشته در زمان حال سه ابزار در اختیار دارد: رسم یادآوری خاطرات، محلی کردن، شخصی کردن؛ 3- رعایت قواعد در جوامع سنتی از اهمیت خاص برخوردار است و در برابر کوشش برای تغییر ناگهانی این قواعد با مقاومت جماعت روبه رو می شود؛ ۴- عناصر نا آشنا در جوامع سنتی به تدریج به عناصر آشنا و قابل درک تبدیل می شوند؛ ۵- جماعت های سنتی قاعدتا و به تدریج به دو بخش عمده تقسیم می شوند: بخشی که سنت و خاطرات گذشته را نمایندگی می کند، و بخشی که در صدد تجدید نظر در سنت است. یافته های تحقیق نشان میدهد که هویت سنتی هنوز از مهم ترین عناصر تعیین هویت فردی در ایران است.
سبک زندگی در قرن‌های اخیر متأثر از تعاملات واقعی در زندگی اجتماعی افراد بوده است. به نظر می رسد با ورود به دهه های اخیر، با تشدید فرایند جنگ نرم جوامع به سمت و سویی متفاوت و بعضا متضاد با الگوهای دینی حرکت نموده اند؛ همان چیزی که امروزه تحت عنوان سبک زندگی غربی در جوامع رخنه نموده است. آنچه بدیهی به نظر می رسد؛ تضاد این نوع زندگی با ماهیت جوامعی است که مباحث دینی؛ بستر فکری، اعتقادی و زندگی افراد آن جامعه را شکل می دهد. با این مقدمه، سؤال تحقیق این است که مهم ترین آسیب های فضای مجازی بر سبک زندگی اسلامی - ایرانی چیست؟ هدف اصلی مقاله حاضر ارتباط سنجی و آسیب شناسی رابطه میان سبک زندگی اسلامی - ایرانی و فضای مجازی از یک سو و سپس ارائه راهکارها و اقدامات مناسب برای استفاده بهینه از فضای مجازی در راستای نهادینه سازی سبک زندگی اسلامی - ایرانی از سوی دیگر می باشد. روش تحقیق در این پژوهش، تحلیل محتوای کیفی می باشد. نتایج این پژوهش نشان می دهد که تغییر نگرش و دور شدن تدریجی جوانان از فرهنگ بومی خویش، القای شبهات و التقاطات مذهبی و دینی، گسترش هنجارشکنی اجتماعی نسل جوان و بوجود آمدن روحیه مصرف گرایی از آسیب های شبکه‌های اجتماعی بر سبک زندگی ایرانی - اسلامی است. برای رفع این آسیب ها می توان به مواردی از قبیل بسترسازی مناسب در زمینه فرهنگ بهره گیری از فضای مجازی و شبکه‌های اجتماعی، ارائه آموزش های لازم به خانواده ها و مدارس از طریق رسانه ها، راه اندازی سایت ها و شبکه‌های اجتماعی با رویکرد ارزشی اشاره کرد.
منبع: فضای مجازی و هویت، دکتر شقایق حیدری، انتشارات تمدن ایرانی، چاپ دوم، تهران، 1394
