دیگر گذشته زمان این که برای مهمانت از قنادی خرید کنی. امروزه کلاس به این است که بتوانی برای مهمانت حداقل سه نوع شیرینی درست کنی به اضافه‌ی پاستا پنه با سُس آلفردو یا مثلاً چه کسی گفته دخترها نباید کار فنی بلد باشند و پسرها هم نباید بروند سراغ خیاطی؟ در این دوره، هرکس باید هرکار را از قبل آموخته باشد؛ چون هرلحظه امکان دارد یک گرفتاری عجیب دامن آدم را بگیرد و رها نکند؛ در چنین حالتی، هنر آدمی به این است که برود سراغ کوله‌ی آموخته‌هایش و خودش را از آن گرفتاری نجات دهد.

اصلاً از نیاز و گرفتاری هم که بگذریم، کیست که نداند این روزها «زیاد دانستن» کلاس دارد؟! در یک جمع دانش آموزی یا یک جمع دوستانه، کسی در کانون توجه قرار دارد که از همه بیش تر می‌داند. از هنرپیشه و نویسنده و موزیسین و اندیشمند و سیاست مدار خارجی گرفته تا قهرمان کانوسواری در سطح اقیانوس آرام و برندگان جایزه‌ی نوبل و اسکار در طول سال‌های گذشته را اگر ندانید سخت می‌توانید توجه کسی را به سوی خود جلب کنید؛ تازه این‌ها منهای اطلاعات کامپیوتری و اینترنتی است؛ اگر صفحات اجتماعی و میزان لایک‌ها و کامنت‌ها را هم به آن اضافه کنید و بتوانید با تعداد فالوئرها یک رقابت جنجال برانگیز هم ترتیب دهید که چه بهتر. به این درجه که برسید، همه جا از شما سخن می‌گویند؛ سر صف صبحگاه، شما را مثال می‌زنند و معرفی می‌کنند تا دانش آموزان ضعیف الگوبرداری کنند و بشوند یکی مثل شما؛ در تمام مراسم‌ها، اعم از شاد و غمگین و عبرت‌آموز، تمام معلم‌ها و کادر دفتری می‌آیند سراغ شما برای مشورت؛ اگر شانس بیاورید و دو دانشجو برای پایان نامه‌های‌شان پرسش نامه‌ای تنظیم کرده باشند و سر از مدرسه‌ی شما درآورند، شما به عنوان لیدِر انتخاب می‌شوید و آن دانشجوها را روی انگشت خود می‌چرخانید؛ هرسؤال باربط و بی‌ربطی برای هریک از اعضای نوجوان فامیل پیش بیاید اول از همه می‌آیند سراغ شما و این طور دنیای شما می‌شود یک دنیای ایده آل. خوش به حال‌تان واقعاً.

کسب دانش از نگاه امام صادق علیه السلام

امام صادق علیه السلام تأکید فراوان داشتند به کسب دانش؛ ایشان برای این منظور مدرسه‌ای داشتند با تعداد زیادی شاگرد مشتاق و این موضوع به اندازه‌ای مهم بود که فرمودند: «دوست ندارم جوانی از شما مسلمانان را ببینم مگر آن که رفت و آمدش در یکی از این دو حالت باشد: یا عالم و دانشمند باشد یا محصل و دانشجو.» به سه کلمه‌ای که در این جمله پُررنگ شده، توجه کنید. جوان و دانش، همان نکته‌ای است که اگر رعایت شود، یک گام بلند به سمت رفاه و آسایش برداشته شده. چه وقت آسایش داریم؟ وقتی نیازمند دیگران نباشیم. چه وقت نیازمند دیگران نیستیم؟ وقتی جوانان‌مان دنبال دانش باشند و دانش بیاموزند و بتوانند خودشان هرچه را که می‌خواهند تولید کنند و سرشان را بگیرند بالا. درست می‌گویم؟

در نگاه مهربان و دل سوز امام صادق علیه السلام، اولین نکته‌ای که فرد را به سمت دانش آموختن می‌کشاند این است که ذهنی پرسش گر داشته باشد. خودمان هم بیش تر کسانی را دوست می‌داریم که به همه چیز توجه می‌کنند و محال است از کنار حادثه‌ای بی‌تفاوت عبور کنند و همان ذهن پرسش گر، در ابتدای دانش آموختن، مطمئناً خواهد پرسید که آیا یک دانشجوی واقعی نباید خصوصیاتی داشته باشد که در این مسیر، گرفتار نشود و بتواند بی‌دغدغه به پیروزی برسد؟

در نگاه امام صادق علیه السلام فردی که دانش می‌آموزد باید ویژگی‌هایی داشته باشد تا هم از آفات این مسیر در امان بماند و هم به پیروزی دست پیدا کند. ایشان می‌فرماید: «علم را طلب کنید و همراه آن به بردباری و وقار آراسته شوید و در برابر کسی که از او علم می‌آموزید فروتنی کنید و در برابر کسی که به او علم می‌آموزید متواضع باشید و همانند دانشمندان جبّار و اشراف منش نباشید که دراین صورت، طرز رفتار باطل و ناحق شما، حق شما را ازمیان می‌برد.»

فکر دنیا نباشید

از دیگر ویژگی‌های دانشجو این است که دل بسته‌ی دنیا نباشد. شاید دیده باشید کسانی را که به دنیا و مادیات خیلی توجه دارند و همین نکته مانع می‌شود تا خوب و درست از علم‌شان استفاده کنند؛ به عنوان مثال، معلّمی را تصور کنید که باسواد است و سوادش را فقط در اختیار شاگردانی قرار می‌دهد که پول خوبی به او می‌دهند یا پزشکی را که تا پول به حسابش واریز نشود درمان بیمار را شروع نمی‌کند یا دانشمندی که حاضر است به خاطر پول به مردم و وطن خودش خیانت کند. امام مهربان‌مان می‌فرماید: «اگر کسی در فراگرفتن علوم، منافع دنیوی را هدف خویش قرار دهد، در آخرت پاداشی نخواهد داشت و اگر شخصی، هدف خود را خوش بختی معنوی قرار دهد، خداوند خیر دنیا و آخرت را بهره ی او گرداند.»

علم را به جریان بیندازید

مرتب بیاموزیم و به دیگران یاد بدهیم. درباره ی هرچیز که یاد می‌گیریم با دوستان‌مان صحبت کنیم و آن‌ها را هم تشویق کنیم به آموختن. تا یکی را بی کار می‌بینیم برایش از آخرین کتابی که خوانده‌ایم یا آخرین نکته‌ای که آموخته‌ایم صحبت کنیم؛ زیرا امام‌ صادق علیه السلام به نقل از خداوند می‌فرماید: «گفت وگوهای علمی، قلب‌های مُرده و دل‌های خُفته را زنده و بیدار می‌سازد.»

نویسنده: مریم راهی
تصویرساز: جعفر بهروان راد

منبع: مجله باران