بیشتر بخوانید: نکته های اخلاقی از دل شب یلدا
ارزش ثانیه های زندگی به گواه قرآن
شب یلدا، بزرگداشت طولانی ترین شبی ست که فرق آن با شب های دیگر تنها در ثانیه های کوتاه خلاصه می شود، ولی همین ثانیه های کوتاه و به یاد ماندی اگر با عطر و بوی قرآن و سبک زندگی اهل بیت(ع) عجین و همراه شود، نکته های اخلاقی را در بر دارد و ثانیه های طلایی و زیبایی را برای انسان به یادگار خواهد گذاشت و می تواند زمینه جواز ورود در بهشت و رهایی از آتش جهنم باشد، فقط باید قدری درنگ کرد، و قدر ثانیه های زندگی را بهتر دانست و لحظه لحظه را ارج نهاد و به یاد داشت که روزگاری انسان برای همین ثانیه های کوتاه و نجات بخش افسوس خواهد خورد و آرزو می کند که ای کاش لحظه ای در این دنیا فرصت حیات و زندگی پیدا می کرد تا اینکه زندگی خود را با عطر قرآن و شاخص های حیات بخشش زینت می بخشید: «وَ هُمْ یَصْطَرِخُونَ فیها رَبَّنا أَخْرِجْنا نَعْمَلْ صالِحاً غَیْرَ الَّذی کُنَّا نَعْمَلُ أَ وَ لَمْ نُعَمِّرْکُمْ ما یَتَذَکَّرُ فیهِ مَنْ تَذَکَّرَ وَ جاءَکُمُ النَّذیرُ فَذُوقُوا فَما لِلظَّالِمینَ مِنْ نَصیرٍ؛ [1] آنها در دوزخ فریاد مى زنند: پروردگارا! ما را خارج کن تا عمل صالحى انجام دهیم غیر از آنچه انجام مى دادیم!»پنج سفارش ناب قرآنی برای شب یلدا
می شود شب یلدای امسال را متفاوت تر از سال های قبل گرامی داشت و جشن گرفت، به شرط اینکه در کنار دانه های یاقوتی انار، یاقوت های زیبای اخلاقی و قرآنی را کنار سفره دلمان همیشه زنده نگهداریم.حتی با یک پیامک ناب اخلاقی قرآنی لطیف و زیبا .
1- شب یلدا و قصه های ناب قرآنی
شب یلدا چه قدر زیبا و بیاد ماندی می شود، اگر در کنار سفره پذیرایی و جشن شب یلدا، بهترین سخن آسمانی را قرار دهیم، «اللَّهُ نَزَّلَ أَحْسَنَ الْحَدیث؛[2] خداوند بهترین سخن را نازل کرده». و بزرگترها با بیانی زیبا و دلنشین برخی از آیات نورانی آن را برای دیگران قرائت و ترجمه نمایند و سفره ی دل حاضران در شب یلدا را با نکات طلایی و تربیتی داستان های قرآنی مزّیین و عطر آگین کنند. در این صورت است که این خانه ها و سفرهای عطر آگین به ذکر قرآن و قصه های قرآنی میهمانی از جنس ملائکه مقرب الهی خواهند داشت،[3] و سفرهای شب یلدای آن برای فرشتگان آسمان همچون نگینی در شب زمستان خواهند درخشید؛ کما اینکه در منابع روایی از پیامبر اسلام (صلّی الله علیه و اله) نقل شده است: «اِنَّ البَیتَ اِذا کَثُرَ فیهِ تِلاوَةُ القُرآنِ کَثُرَ خَیرُهُ وَ اتَّسَعَ اَهلُهُ وَ اَضاءَ لاَهلِ السَّماءِ کَما تُضى ءُ نُجومُ السَّماءِ لاَهلِ الدُّنیا؛[4]خانه‌اى که در آن قرآن فراوان خوانده شود، خیر آن بسیار گردد و به اهل آن وسعت داده شود و براى آسمانیان بدرخشد چنان که ستارگان آسمان براى زمینیان مى‌درخشند».در شب یلدا سفره ای هم برای دلهایمان پهن کنیم تا روحمان بی بهره از شادی و لذّت معنوی نباشد، آرامش واقعی را نه در کنار هندوانه و آجیل بلکه در ارتباط صحیح با خدا جستجو کنیم.
2-شب یلدا و دیدار نزدیکان و آشنایان
یکی از سنت های زیبای شب یلدا صله رحم و دیدار با آشنایان و نزدیکان است، کار خدا پسندانه ای که در آیات و روایات فراوانی به آن تأکید و سفارش شده است، «وَ اتَّقُوا اللَّهَ الَّذی تَسائَلُونَ بِهِ وَ الْأَرْحامَ إِنَّ اللَّهَ کانَ عَلَیْکُمْ رَقیباً؛[5]پروا دارید؛ و از خدایى که به [نامِ] او از همدیگر درخواست مى کنید پروا نمایید؛ و زنهار از خویشاوندان مَبُرید، که خدا همواره بر شما نگهبان است». هر چند که این واجب دینی مورد تأکید و سفارش فراوان فرهنگ اسلامی است، ولی متأسفانه با تغییر سبک زندگی ها و فاصله گرفتن از ارزش های اخلاقی فاصله های هزار فرسخی بین آشنایان و نزدیکان به وجود آمده است به طوری که برخی بعد از سالیان سال هنوز خبری از نزدیکان خود ندارند.3-شب یلدا و پرهیز از اسراف و زیاده روی
یکی از آسیب ها و معایب برخی جشن های ملّی و ایرانی زیاده روی و اسراف است، زیاده روی و اسراف حتّی برای یک شب و یک روز نیز ناپسند و غیر اخلاقی است، از اینرو برای قرآنی شدن شب یلدا و معطر شدن سفره های این شب بیادماندنی به عطر سبک زندگی اهل بیت(علیه السلام) باید خود را از اسراف و زیاده روی دور نگه داریم. برای مثال شما را دعوت میکنم به یادآوری روزهایی که در جنگ تحمیلی داشتیم ، به نظرتان شب یلدا در جبهه برگزار میشد ؟ و سفره های آنان چطور ساده و بی ریا بود؟ نهی از وارد شدن در منطقه ممنوعه اسراف در آیات متعددی از کلام الله مجید همواره مورد تأکید و سفارش باری تعالی بوده است، موضوع مهمّی که همه ایام سال بخصوص در شب های به یادماندنی یلدا باید به آن توجه جدّی داشت: «کلُوا وَ اشْرَبُوا وَ لا تُسْرِفُوا إِنَّهُ لا یحِبُّ الْمُسْرِفین[6]بخورید و بیاشامید و اسراف نکنید که خداوند مسرفان را دوست ندارد.»4- شب یلدا و توجه به نیازمندان
در شرایط سخت تحریم و جنگ اقتصادی که بسیاری از خانواده ها نه یارای پهن کردن سفره های مجلل و رنگارنگ دارند و نه توان برپایی جشن شب یلدا و در زمانی که همه ما در اطراف خود افراد نیازمند فراوانی را مشاهده می کنیم سزاوار است، مقداری از رنگ و لعاب محتوای سفره های شب یلدا بکاهیم و به این طریق اندکی از نیاز مستمندان را برطرف کنیم، چه خوب می شود که در این شب ها به بهانه جشن طولانی ترین شب سال قدمی بزرگ و ماندگار در جهت رفع حوائج نیازمندان برداریم، با جمع آوری مبلغی پول و دعوت دیگران برای یک نیکوکاری بزرگ و ماندگار، علاوه بر اینکه خودمان در این کار خدا پسندانه گام بر می داریم دیگران را نیز به یاری این اقشار کم درآمد و نیازمند جامعه دعوت کنیم، موضوع مهمّی که در فرهنگ قرآن نیز مورد مطالبه جدّی قرار گرفته است: «أَرَأَیْتَ الَّذی یُکَذِّبُ بِالدِّینِ، فَذلِکَ الَّذی یَدُعُّ الْیَتیمَ، وَ لا یَحُضُّ عَلى طَعامِ الْمِسْکینِ،[7]آیا کسى که روز جزا را پیوسته انکار مى کند دیدى؟ او همان کسى است که یتیم را با خشونت مىراند، و (دیگران را) به اطعام مسکین تشویق نمى کند!»5- شب یلدا و توجه به خود
چه خوب است در کنار تمام توجهاتی که به اطرافیان و شاد کردن آنها داریم یک مقدار هم به فکر شاد کردن خود باشیم، شادی و فرحی که برای ما آرامش و آسایش واقعی را به ارمغان آورد، شب یلدا می تواند بهانه ی خوبی برای یک ارتباط بهتر با خدا و رسیدن به آرامش واقعی باشد، گاهی ما انسان ها شادی و فرح را در خوردن آجیل و انار و سبزی پلو با ماهی و هندوانه سرد زمستانی دنبال می کنیم، این در حالی است که این مواد لذیذ تنها جسم انسان را شاداب می کنند ولی بهره ای به خودی خود برای روح انسان ندارد، از این رو باید در شب یلدا سفره ای هم برای دل هایمان پهن کنیم تا روحمان بی بهره از شادی و لذّت معنوی نباشد، آرامش واقعی را نه در کنار هندوانه و آجیل بلکه در ارتباط صحیح با خدا جستجو کنیم: «الَّذینَ آمَنُوا وَ تَطْمَئِنُّ قُلُوبُهُمْ بِذِکْرِ اللَّهِ أَلا بِذِکْرِ اللَّهِ تَطْمَئِنُّ الْقُلُوبُ؛[8]آنها کسانى هستند که ایمان آوردهاند، و دلهایشان به یاد خدا مطمئن (و آرام) است؛ آگاه باشید، تنها با یاد خدا دلها آرامش مى یابد!»پی نوشت:
[1]. سوره فاطر، آیه 37.
[2]. سوره زمر، آیه23.
[3]. مستدرک الوسایل و مستنبط المسایل ح۳۷۸۸، ج۳ ، ص ۳۶۳، «مَا جَلَسَ قَوْمٌ فِی مَجْلِسٍ مِنْ مَسَاجِدِ اللَّهِ یَتْلونَ کِتابَ اللّه وَ یَتَدارَسونَهُ بَیْنَهُمْ اِلاّ نَزَلَتْ عَلَیْهِمُ السَّکینَةُ وَ غَشِیَتْهُمُ الرَّحْمَةُ وَ حَفَّتْهُمُ الْمَلائِکَةُ وَ ذَکَرَهُمُ اللّه فیمَنْ عِنْدَهُ؛ هیچ جلسه قرآنى براى تلاوت و درس در مجلسی از مساجد خدا برقرار نشد، مگر این که آرامش بر آنان نازل شد و رحمت دربرشان گرفت و فرشتگان در اطراف آنان حلقه زدند و خداوند در میان کسانى که در نزدش هستند، از آنان یاد کرد.»
[4]. کافى(ط-الاسلامیه) ج۲، ص۶۱۰.
[5]. سوره نساء،آیه 1.
[6]. سوره اعراف، آیه 31.
[7]. سوره ماعون، آیات 1-3.
[8].سوره رعد، آیه28.
