والدین باید بدانند این روزها نرم افزارهای مختلفی در بازار وجود دارد که والدین بدون اینکه کودک متوجه شود، می توانند فعالیت کودکشان را در محیط مجازی کاملا کنترل کنند و تمام اعمال کودک را در این محیط ثبت و بررسی نمایند و در صورتی که متوجه موضوع مشکوکی شدند حتما با یک روانپزشک کودک مشورت کنند.
بهترین راه این است که خطراتی را که در کمین بچه‌هاست با زبانی قابل فهم برای آنها توضیح داد و بلافاصله روشهای پیشگیری از این خطرات را هم به آنها آموزش داد. آموختن روشهای محافظت از خود، شاید مهم ترین کاری باشد که والدین برای فرزندان شان انجام میدهند؛ حتی مهم تر از فراهم کردن خورد و خوراک و پوشاک مناسب..
البته همین مهمترین وظیفه، سخت ترین هم هست؛ چون اگر قرار باشد همه خطرات پیرامون کودک را به او توضیح بدهید، این کار آثار روانی نامطلوبی به جا می گذارد. در واقع کودک دیگر به هیچ چیز و هیچ کس اعتماد نخواهد داشت و یک احساس اضطراب و ترس همیشگی، با او همراه خواهد بود اما اگر از گفتن این خطرات صرف نظر کنید، باز هم این کارتان عواقب خاص خودش را خواهد داشت.
به گفته کارشناسان و روان شناسان، در چنین مواردی باید خیلی حساب شده و منطقی با بچه‌ها صحبت کرد. . هیچ گاه نباید برای هوشیار کردن کودکان قصه های ترسناک برای آنها تعریف کرد چون این داستانها بچه‌ها را در وحشت و اضطراب رها می کند و هیچ راه حلی به آنها یاد نمیدهد. در این خصوص می توان به ۱۰ مهارت مهمی که پدران و مادران وظیفه دارند به فرزند خود آموزش بدهند، اشاره کرد.
باید به فرزند خود بیاموزید که هر انسانی حق و حقوقی دارد؛ از جمله حق نفس کشیدن، حق زنده ماندن و بسیاری حقوق دیگر. کودک باید بداند که حق امن ماندن و امنیت داشتن جزو حقوق طبیعی اوست و دیگران وظیفه دارند این حق او را به رسمیت بشناسند و رعایت کنند. کودک باید بداند که صاحب تمام بدن خود است و کسی حق ندارد بدون رضایت او و والدین اش، بدن وی را لمس کند.
افرادی که از بچه‌ها باج گیری می کنند از لحاظ روانی افرادی ترسو هستند که در برابر جمع هراسان می شوند و پا به فرار می گذارند. باید به کودک خود آموزش دهید که در چنین مواردی از دوستان نزدیک خود کمک بگیرد و حتما مساله را با مسوولان مدرسه یا با پدر و مادر در میان بگذارد. البته حتما به کودک بگویید در مواردی که باج گیرها برای او تهدید جانی داشتند مقاومت نکند. گاهی بچه‌ها از ترس اینکه به خاطر از دست دادن وسایل شان توسط والدین خود تنبیه شوند، به هیچ عنوان تسلیم نمی شوند و این بسیار خطرناک است.
اگر با فرزند خود مرتب صحبت کنید و همیشه به او یادآور شوید که پشتیبان همیشگی او در زندگی هستید، کودک هم یاد می گیرد مشکلات و رازهای خود را با شما در میان بگذارد و از شما کمک بگیرد. اگر فرزند شما مساله ای را که او را آزار می دهد یا باعث اضطراب او می شود برای شما تعریف کرد حتی اگر خیلی هم پیش پا افتاده بود هیچ گاه به او نخندید یا واکنشی نشان ندهید که او احساس حماقت کند چون این کار شما باعث میشود کودک کم کم مشکلات خود را بروز ندهد و اگر زمانی مورد آزار و اذیت واقعی هم قرار گرفت با شما مشورت نکند.
همیشه برنامه های تلویزیونی بچه‌ها یا حتی خود والدین، کودکان را به رازدار بودن تشویق می کنند و به کودکان می آموزند این رازداری باعث اعتماد دیگران به آنها می شود اما باید به فرزندان خود تاکید کنید که هیچ رازی نباید بین آنها و افراد بزرگتر دور از چشم والدین وجود داشته باشد چون اکثر افرادی که کودک آزاری می کنند، به کودک می گویند بوسیدن یا تماس بدنی بین ما، رازی است که غیر از ما دو نفر کسی نباید آن را بفهمد.
برخی والدین به فرزندان خود می آموزند که همیشه باید به حرف بزرگ ترها گوش کرد و همیشه حق با بزرگ ترهاست اما در واقع، این آموزش کاملا غلط است و کودک باید یاد بگیرد که گاهی هم به خواسته های دیگران «نه» بگوید چون در غیر این صورت کودک خود را تسلیم هر نوع خواسته بیمارگونه و آزاردهنده ای خواهد کرد.
هر کودکی باید بداند که هیچ کس حق ندارد او را به زور ببوسد یا در آغوش بگیرد. باید به فرزند خود بیاموزیم که اگر فردی او را مجبور به انجام چنین کارهایی کرد، حتما به پدر و مادر یا بقیه اعضای خانواده اطلاع دهد.
کودکان هیچ گاه نباید با افراد غریبه صبحت کنند یا هدیه ای از آنها دریافت کنند حتی یک شکلات یا آدامس. البته به کودک خود آموزش دهید که گاهی استثناهایی هم وجود دارد. مثلا اگر در خیابان گم شد، باید پیش پلیس برود و از آنها کمک بخواهد.
به کودکان خود آموزش بدهید که در مواقع خطر اجازه دارند هر قانونی را زیر پا بگذارند. حتما به آنها بفهمانید که در شرایط بحرانی هر کاری برای نجات خود انجام دهند، با پشتیبانی کامل شما همراه است. مثلا می توانند فرار کنند، خیلی بلند فریاد بکشند، دروغ بگویند .
منبع: کودکان نابغه و باهوش، فاطمه تقدسی‌نیا،صص177-173، نوید حکمت، چاپ دوم، قم، 1396
