ایزوتوپهای رادیواکتیوِ مورد استفاده در تحقیقات
رادﯾﻮﻧﻮﮐﻠﯿﺪها در بسیاری از تحقیقات جهت توسعه‌ی محصولات جدید به کار گرفته می‌شوند و در تحقیقات علمی نیز مورد استفاده قرار می‌گیرند. در زیر برخی از کاربردهای ایزوتوپ رادیواکتیو شرح داده شده است.* درمان‌های جدید سرطان با استفاده از مواد رادیواکتیو توسط محققان علم پزشکی توسعه یافته است. در تحقیقات پزشکی، آمینو اسیدهای موجود در کشت بافت همچنین با استفاده از ایزوتوپ رادیواکتیو برچسپ گذاری می‌شوند.
* به منظور تعیین سن فسیل‌ها و اشیاء قدیمی، باستان شناسان از یک عنصر رادیواکتیو به نام کربن – 14 استفاده می‌کنند. این فرایند، تاریخ گذاری رادیومتری یا تاریخ گذاری کربن نامیده می‌شود.
* در تحقیقات زیست محیطی، از مقادیر پایین مواد رادیواکتیو به منظور ردیابی حضور و حرکت آلاینده‌‌های شیمیایی در خاک و آب استفاده می‌کنند.
* در تحقیقات زمین شناسی، از اورانیوم، یک ایزوتوپ طبیعی رادیواکتیو در زمین، جهت مطالعه‌ی رانش‌های قاره‌ای و تعیین سن تشکیل تخته سنگ‌ها استفاده می‌شود.
* محققان کشاورزی از ایزوتوپهای کربن به منظور توسعه‌ی گیاهان مقاوم به بیماری، بهبود کنترل آفات و تولید کودهای مؤثر استفاده می‌کنند.
* تکنیک دیگر، تابش به مواد غذایی می‌باشد. در این روش، غذاها با اشعه‌های گاما تیمار می‌شوند، و به این شیوه دارای طول عمر ماندگاری طولانی‌تری خواهند بود. اشعه‌های گاما به منظور حفظ مواد غذایی و ریشه کن ساختن میکروارگانیزم‌های ایجاد کننده‌ی بیماری، از مواد غذایی عبور داده می‌شوند. نتیجه نهایی این کار، حفظ طراوت و تازگی مواد غذایی برای دوره طولانی‌تری از زمان و همچنین افزایش امنیت این مواد می‌باشد.
ایزوتوپهای رادیواکتیو مورد استفاده در پزشکی
با پیشرفت علم پزشکی، بسیاری از شیوه‌های درمانی جدید توسعه یافته است. محققان در حال تلاش جهت استفاده از ابزارهای مختلف به منظور جلوگیری از بروز بیماری‌ها و درمان اختلالات تهدید کننده‌ی زندگی می‌باشند. اخیراً استفاده از ایزوتوپهای رادیواکتیو در این زمینه افزایش یافته است. غذاها با اشعه‌های گاما تیمار می‌شوند پزشکی هسته‌ای محبوبیت زیادی را در طی سال‌های اخیر در زمینه استفاده از ایزوتوپ‌ها به دست آورده است. در اوایل دهه‌ی 1930 این مواد برای اولین بار جهت کاربرد در روش‌های تشخیصی در پزشکی استفاده شد. موارد زیر برخی از کاربردهای این رادیواکتیوها در روش‌های تشخیصی در پزشکی می‌باشد.* بعد از اختراع دوربین چشمک زنی گاما توسط مهندسی آمریکایی به نام هال آنگر در دهه 1950، تشخیص جراحات عمیق در بدن نسبتا آسان شد.
* در پزشکی هسته‌ای، تابش‌های ساطع شده توسط عناصر رادیواکتیو به منظور ارائه‌ی تصاویر با کیفیت بالا از استخوان‌ها و اندام‌های نرم مانند قلب، کبد، تیروئید و غیره مورد استفاده قرار می‌گیرد. از این مواد به منظور بررسی عملکرد اندام‌های بدن نیز استفاده می‌شود.
* تکنتیوم - 99 یکی از متداول‌ترین ایزوتوپهای مورد استفاده در بیمارستان‌ها می‌باشد. رادیوایزوتوپ‌ها به منظور تشخیص و درمان مشکلات تیروئیدی مانند گواتر استفاده می‌شوند.
* یکی دیگر از مصارف رادیوایزوتوپ‌ها در تصویر برداری رزونانس مغناطیس هسته‌ای است که ساختارهای داخلی بدن و عملکرد آن ها به این وسیله مجسم می‌گردد. هر بخش بیمار در هر اندام داخلی بدن می‌تواند به آسانی با استفاده از این روش تشخیص داده شود.
* از رادیوایزوتوپ‌ها در نقشه برداری از مغز جهت تشخیص وجود تومورها یا لخته‌های خونی نیز استفاده می‌شود. یک روش درمانی شناخته شده، اسکن توموگرافی انتشار پوزیترون است که در این روش فعالیت متابولیکی بافت تحت نظارت قرار می‌گیرد.
* یک ردیاب به نام فلوکسی گلوکز که مشابه با گلوکز اما متصل به یک ایزوتوپ رادیواکتیو به نام فلورین – 18 می‌باشد در بدن تجویز می‌شود که به مشاهده فعالیت‌های بافت‌های بدن کمک می‌کند. از فسفر – 32 به منظور برچسپ گذاری واحدهای اساسی DNA یا نوکلئوتیدها استفاده می‌شود.
* سدیم – 22 و کلرید – 36 برای مطالعه‌ی حمل و نقل یون‌ها در بدن مورد استفاده قرار می‌گیرند. اسکن توموگرافی انتشار پوزیترون همراه با سی تی اسکن اطلاعات مهمی را در رابطه با انواع مختلفی از بیماری‌ها از بیماری‌های روانی تا سرطان‌ها ارائه داده و کارایی تشخیص بیماری ها را تا 30 درصد بهبود می‌بخشد.
* رادﯾﻮﻧﻮﮐﻠﯿﺪ درمانی یک روش درمانی تشخیصی است که رشد سلول‌های سرطانی را کنترل کرده و حتی با استفاده از تابش قادر به از بین بردن این سلول‌ها نیز می‌باشد. سلول‌های مغز استخوان ناقص با استفاده از دوز کشنده‌ی تابش، قبل از جایگزینی سلول‌های بیمار با سلول‌های سالم حذف می‌گردد. به منظور درمان لوسمی و تسکین درد ناشی از این بیماری، ساماریم – 153 و استرونیم – 89 مورد استفاده قرار می‌گیرد. این روش، شیمی درمانی نامیده می‌شود که به درمان انواع سرطان‌ها کمک می‌کند. بسیاری از ایزوتوپهای رادیواکتیو در علم مدرن استفاده می‌شوند. از آن‌جا که ایزوتوپهای رادیواکتیو بسیار ناپایدار می‌باشند، بنابراین باید هنگام استفاده از آنها بسیار مراقب بود و دستورالعمل‌های ایمنی را به خوبی رعایت کرد.
رادیو داروها و چشمه‌های رادیواکتیو برای پزشکی هسته‌ای
سودمندترین رادیو ایزوتوپ‌ها در پزشکی هسته‌ای رادیو ایزوتوپهای تابش کننده گاما می‌باشند ،زیرا پرتوهای تابش شده از این مواد در درون بدن را می توان از بیرون بدن به سادگی تشخیص داد.اندازه‌های کاربردی مواد رادیواکتیو در روش‌های تشخیصی، از دید جرم آنها، بسیار اندک است - نزدیک به میکروگرم – به گونه‌ای که این مواد بر روند کارهای فیزیولوژیک بدن اثری ندارند.
رادیوایزوتوپ‌ها بیشتر به گونه ترکیبی، وارد بدن می‌شوند. ترکیب‌های یاد شده مولکول‌های نشاندار هستند. یک مولکول نشاندار مولکولی است که یک یا چند اتم آن رادیواکتیو باشد.
ترکیبات رادیواکتیو، داروهای رادیواکتیو یا رادیوداروها باید از استانداردهای ویژه خالص بودن شیمیایی و دارویی برخوردار باشند.
منبع: Marlene Alphonse - ScienceStruck
