سال‌هاست که مردم مواد غذایی بسته بندی و فریز شده را به جای مواد غذایی تازه مورد استفاده قرار می دهند. آنها بسیار کمتر از گذشته مواد غذایی سالم و تازه مصرف می کنند؛ چرا که تهیه آنها بسیار زمان بر است و غذاهای فرآوری شده، بسته بندی شده و فریز شده به راحتی در دسترس قرار دارند.
بسیاری از پدر و مادرها میدانند که باید به کودکان خود غذاهای سالم تری بدهند؛ اما به دلایل مختلف، راه آسان تر را انتخاب می کنند. برای بهبود عادت های غذا خوردن کودکان از کجا باید شروع کرد و چگونه می توان یک برنامه غذایی متعادل و متناسب برای آنها و سایر افراد خانواده در نظر گرفت تا در طولانی مدت به سلامت آنها کمک کند؟
۱- برای آنها یک الگوی خوب باشید: اغلب پدر و مادرها شکایت دارند که کودکانشان از خوردن غذاهای سالم خودداری می کنند. آنها در جستجوی قطره یا دارویی معجزه آسا هستند تا تمام کمبودهای شان را جبران کند! اکثر ما به خوردن غذاهای آماده عادت کرده ایم، تا جایی که حتی فراموشمان شده چه غذایی سالم و خوب است. کابینت‌ها و یخچال های مان را از انواع غذاهای کنسروی و نوشابه ها پر می کنیم و توقع داریم کودکانمان عادات غذا خوردن سالمی داشته باشند. برای آنکه بتوانیم الگوی خوبی برای فرزندانمان باشیم، باید ابتدا سطح آگاهی و دانش خود را افزایش دهیم.
۲- انعطاف پذیر باشید: به خاطر داشته باشید که همه چیز در حد متعادل خوب است. اگر نان شیرینی، چیپس سیب زمینی و حتی نوشابه می خورید، حتما تعادل را رعایت کنید. خوردن روزانه یک عدد شیرینی و در کنار آن حفظ تعادل غذایی، یعنی تمرین داشتن یک برنامه غذایی سالم. اگر همیشه برای خانواده سالم ترین غذاها را تهیه کرده و اصرار داشته باشید که به هیچ وجه از غذاهای فرآوری شده و آماده استفاده نکنید، بعد از مدتی آنها از ادامه این برنامه خسته می شوند؛ در حالی که با کمی انعطاف پذیری می توان به تداوم این برنامه اطمینان بیشتری یافت. مثلا در کنار مصرف غذاهای سالم، گاهی اوقات پیتزا، شیرینی، نوشابه، چیپس، پفک و.. نیز بخورید؛ اما به مقدار کنترل شده و متناسب. این مسئله هیچ آسیبی به کودکان نمی رساند و باعث می شود آنها رابطه خوبی با غذاها پیدا کنند.
۳- هنگام خرید کودکان را همراه خود ببرید: متأسفانه ما نزدیک مزرعه یا سوپرمارکت‌هایی که محصولات کشاورزی را به فروش می رسانند زندگی نمی کنیم؛ بنابراین احساس رابطه و نزدیکی با مواد غذایی فرآوری نشده و سالم و تازه کار بسیار دشواری است. یکی از روشهایی که کمک می کند تا به کودکان این موضوع را یاد بدهید، این است که هنگام خرید آنها را نیز همراه خود ببرید. هر چقدر هم که تنها خرید کردن بسیار آسان تر است، ولی اینکه آنها مواد غذایی را به صورت خام و نپخته ببینند، بسیار مهم است؛ زیرا سؤالات زیادی از ذهنشان می گذرد و با پرسیدن آنها، چیزهای زیادی یاد می گیرند. وقتی برای خرید هیچ عجله ای ندارید، با خیالی راحت در فروشگاه ها بچرخید و مواد غذایی و نحوه تهیه آنها را به کودکان یاد بدهید. ماهی فروشی، گوشت فروشی، میوه فروشی، سبزی فروشی و .... به آنها کمک می کنند تا بیشتر با میوه ها و سبزیجات آشنا شوند. فکر نکنید که کودک شما از این کار خوشش نمی آید؛ بعد از بازگشت به خانه خودش تصمیم می گیرد که این کار را ادامه بدهد و باز هم با شما بیاید یا نه. به جرأت می توان گفت که تقریبا تمام کودکان علاقمند می شوند می خواهند بیشتر از دانه ها، رنگ ها، طعمها، بوهای اندازه ها و... بدانند.
۴- زمان خاص غذا خوردن: ما می توانیم کارهای زیادی انجام دهیم تا زمان غذا خوردن مشخص و ثابتی داشته و از غذا خوردن لذت زیادی ببریم. باید زمانی را به آموزش طعمها و مزه‌ها به کودکان اختصاص داده و البته این کار را به صورتی کاملا شاد و سرگرم کننده انجام دهید. برخی از کودکان هنگام غذا خوردن نمی توانند یک جا بنشینند و همواره بدون آرام و قرار در حال بازی کردن هستند و به زمان غذا خوردن اهمیتی نمی دهند. در چنین مواقعی هیچ اشکالی ندارد که به آنها اجازه دهید یک یا دو بار از جایشان بلند شوند و در همان حال آنها را تشویق کنید که تا پایان غذا خوردن از سر جایشان بلند نشوند. برای کودکانی که به خوبی همه چیز را درک می کنند، توضیح دهید که وقت غذا خوردن، وقت مهمی است و همه افراد خانواده در این زمان کنار هم می نشینند و تا پایان غذا از کنار یکدیگر بلند نمی شوند. کودکان کم سن که قادر به درک این مسائل نیستند، باید از طریق ایجاد برخی جذابیت ها مثل شمع و یا استفاده از مواد غذایی رنگی و زیبا جذب غذا شوند.
۵- حذف غذاهای مضر از برنامه غذایی کودک: کودک شما نیاز به ناگت مرغ، مرغ یخ زده، گوشت فرآوری شده، پیتزا، چیپس و... ندارد تا خوشحال شود. این مواد غذایی معمولا سرشار از مواد شیمیایی، چربی های مضر، مواد اعتیاد آور، شیرین کننده های مصنوعی و رنگها هستند. حتی یک کودک سه ساله هم می فهمد که چرا نوشابه برای ما مضر است و چرا نباید غذاهای پرچرب و پر نمک خورد. در این میان تلویزیون نقش بسیار مهمی دارد. باید تماشای برنامه های تلویزیون را محدود کرده و بیشتر کانال هایی را برای تماشا انتخاب کنید که تبلیغات کمتری برای این مواد غذایی و خوراکی دارند. حتی می توانید از برنامه های ویدئویی بدون تبلیغات استفاده نمایید. پژوهش ها نشان می دهند که معمولا ۱۰-۱۲ بار تلاش لازم است تا کودکان علاقه مند و یا متمایل به خوردن یک غذای جدید شوند؛ مگر آنکه خودشان در امر آماده کردن غذا شرکت کنند.
منبع: آشپزی و تغذیه کودکان، فاطمه تقدسی‌نیا، نوید حکمت،صص101-97، چاپ دوم، قم، 1396
