در برنامه غذایی کودک یک تا دو ساله تنقلاتی مثل پفک، چیپس، شکلات و نوشابه جایی نداشته و در صورتی که فعالیت کودک زیاد باشد، استفاده از میان وعده های انرژی زا مانند: خرما، کشمش، مربا، کمپوت، ژله، بیسکویت، بستنی پاستوریزه، بادام و پسته بو نداده (ولی ریز و پودر شده مخلوط با ماست) به شرطی که جای وعده اصلی غذا را نگیرد مفید است.
کودکان یک تا دو ساله هنوز هم در معرض خطر خفگی هستند و موادی مانند تکه های سوسیس، دانه انگور، سبزی های خام، فندق، بادام، ذرت بو داده، آب نبات و غیره نباید در دسترسشان باشد. همچنین وقتی دراز کشیده اند و یا در حال دویدن هستند نباید به آنان غذا داد.
میوه‌های آلرژی زا مانند کیوی، خربزه، و نیز موادی که هضم آنها مشکل است مثل پوست حبوبات هنوز هم در برنامه غذایی کودک جایی ندارند. در طول سال دوم زندگی، مصرف قطره ویتامین های آ و د یا مولتی ویتامین و قطره آهن به همان مقدار قبلی باید ادامه داشته باشد و این مطلب که آهن موجب سیاهی دندان ها می شود نباید مانع مصرف آن شود بلکه باید قطره را در عقب دهان کودک ریخت و متعاقب آن به کودک آب یا کمی آب میوه داد و یا دندانها را مسواک زد.
کودک را هنگام غذا خوردن تنها نگذارید. همیشه یک نفر باید (حتی تا ۳ سالگی) بر غذاخوردن کودک نظارت داشته باشد. او را بنشانید و غذا بدهید. مراقب جویدن غذا و بلعیدن او باشید. همزمان با افزایش دندان های کودک، غلظت و سفتی غذا را بیشتر کنید و غذاهایی بدهید که قابل جویدن باشد.
مواد غذایی که احتمال دارد باعث خفگی کودک شود مانند سوسیس، شکلات، آب نبات، تخمه و آجیل، انگور و تکه های درشت گوشت را در دسترسش قرار ندهید.
هنگام دندان درآوردن اگر برای بی حسی لثه از دارو استفاده می کنید، سعی کنید نزدیک زمان غذا خوردن نباشد چون باعث بی حسی ماهیچه های گلو می شود و بلعیدن غذا را مشکل می کند. اگر کودک در اتومبیل یا در کالسکه در حال حرکت است به او غذا ندهید.
بسته های خوراکی و تنقلات، غذاهای آماده و همه آن چیزهایی که این روزها می شود از سوپرمارکت ها خرید و خیلی زود و سریع خورد، هر کدام از اینها ممکن است کودک شما را بیش فعال، پرخاشگر یا کم تمرکز کند.
این یافته جدید محققان انگلیسی در دانشگاه ساوت همپتون است که البته هنوز گزارش آن در یک نشریه علمی منتشر نشده است. پیش از این، محققان در همین دانشگاه، سعی کرده بودند اثر خوراکیهای با رنگ مصنوعی را با اثر حذف این خوراکی‌ها مقایسه کنند و نتیجه گیری آنها این بود که وقتی کودکان آبمیوه با رنگ مصنوعی می نوشند، بیشتر احتمال دارد که بیش فعال شوند.
رنگ های مصنوعی موجود در خوراکی های رنگی، می تواند زمینه اختلالات رفتاری مانند بیش فعالی و پرخاشگری را در کودکان به وجود آورد. این بار این گروه تحقیقاتی، اثر این رنگ های مصنوعی را مستقیما روی گروه هایی از بچه‌های ۳ ساله و ۸ ساله بررسی کرده اند. از جزئیات این مطالعه، فعلا همین قدر می دانیم که مقدار رنگ مصرفی بچه ها به صورت معمول تخمین زده شده و همان به شکل آزمایشی به این بچه ها داده شده است.
نتیجه، تایید مطالعه قبلی است و به این ترتیب می توان با اطمینان بالایی گفت وجود این نوع رنگ ها می تواند زمینه اختلالات رفتاری مانند بیش فعالی و پرخاشگری را به وجود آورد.
هنوز نتایج این مطالعه از سوی مقامات رسمی انگلستان با مقامات بین المللی تایید یا رد نشده است. اداره استانداردهای غذایی انگلستان اعلام کرده است قبل از پذیرفته شدن مقاله این محققان در یک نشریه علمی معتبر، هیچ قضاوتی در مورد آن نخواهد کرد و طبعا هیچ تصمیمی هم درباره ممنوع کردن استفاده از رنگ های مصنوعی در مواد غذایی گرفته نخواهد شد.
با این حال محققان مستقل در انگلستان، با انتشار فهرست رنگ های مصنوعی خوراکی که این گروه تحقیقاتی روی آن کار کرده و زیانهای آن را معرفی کرده، موافقند. آنها می گویند درست است که هنوز این یافته ها در هیچ نشریه علمی چاپ نشده و این یافته ها از سوی دانشمندان دیگر ارزیابی و صحت آن تایید نشده، اما والدین می توانند با حذف این گونه خوراکی ها و نیز استفاده بیشتر از مواد غذایی و خوراکی های خانگی، سلامت رفتاری کودک خود را تا حد زیادی تامین کنند.به ویژه این که حذف این خوراکیهای «رنگ شده»، هیچ کمبودی در بچه ها ایجاد نمی کند، چون خوراکی های با رنگ مصنوعی، عموما ارزش تغذیه ای خاصی ندارند.
یک فایده مهم دیگر این نوع تحقیقات آن است که پدر و مادرها را تشویق می کند موقع خرید خوراکی های رنگارنگ، نگاهی هم به جدول اطلاعات تغذیه ای و نیز مواد تشکیل دهنده آن روی بسته بیندازند. به این ترتیب اولین قدم را برای نزدیک شدن به یک برنامه غذایی سالم، برای خود و کودکانشان، برداشته اند.
منبع: آشپزی و تغذیه کودکان، فاطمه تقدسی‌نیا، صص161-157، نوید حکمت، چاپ دوم، قم، 1396
