اهميت عزاداري براي سالار شهيدان

آيات و روايات

(و من يعظم شعائر الله فانها من تقوي القلوب (2))
و هر کس شعائر الهي را بزرگ دارد، اين کار نشانه ي تقواي دلهاست.
- از امام صادق (ع) نقل گرديده است که: امام حسين (ع) به سوي پيامبر اکرم (ص) مي آمد که حضرت به استقبالش شتافت و او را در دامان خويش نشاند و فرمود: همانا کشته شدن حسين (ع) در دلهاي مومنين حرارتي ايجاد کرده است که هرگز سرد نخواهد شد.
سپس امام صادق (ع) فرمود: پدرم فداي کسي که کشته ي اشک هاي جاري است. گفتند: اي فرزند رسول الله! کشته ي هر اشک روان يعني چه؟ فرمود: هيچ مومني او را ياد نمي کند مگر اين که اشک او جاري خواهد شد. (3)
- امام صادق (ع) فرمود: ... هيچ چشمي وهيچ اشکي نزد خدا محبوب تر از چشمي که بر او [امام حسين (ع)] گريه مي کند، نيست؛ و هيچ گريه کننده اي براو گريه نمي کند، مگر اينکه با فاطمه زهرا (ص) تقرب و پيوند برقرار کرده و او را شادمان مي گرداند، و نيز با رسول الله پيوند برقرار و حق ما را ادا کرده باشد؛ و هيچ بنده اي محشور نمي شد مگراينکه چشمانش گريان باشد، به جز گريه کنندگان بر جدّم حسين (ع) که همانا محشور مي شوند در حاليکه چشمانشان روشن است و بشارت به بدرقه شان مي آيد و شادي از صورتشان نمايان است و در حالي که خلايق در هول و هراس و در معرض حسابند، آنها در امانند و زير عرش همصحبت حسين اند و در سايه عرش از بدي روز حساب بيمناک نيستند.
به آنها گفته مي شود که وارد بهشت شويد، [اما آنها] ابا مي کنند و همنشيني و همصحبتي با او را ترجيح مي دهند؛ سپس حوريان و غلامان بهشتي در پي آنها فرستاده مي شوند و [به آنها مي گويند] که ما مشتاق شماييم؛ [اما ايشان] حتي سرهايشان را براي [ديدن] آنها بلند نمي کنند! بخاطر شادي و سروري که از مجالست با حسين (ع) درک کرده و چشيده اند. (4)
-امام صادق (ع) مي فرمايند: اي عبدالله بن صنان! با فضيلت ترين عملي که در روز [عاشورا] به جا آورده مي شود، اين است که لباس تميزي را به تن کني، دکمه هاي آن را باز کني، آستين هايش را بالا بزني و سرو پا برهنه باشي؛ همانند کساني که مصيبت زده اند. (5)
- امام صادق (ع) فرمود: کاملترين مومن از جهت ايمان کسي است که خلق او نيکوتر و رقّت قلب او و گريه ي او برما اهل بيت بيشتر و شديدتر باشد، دوستي او با ما اهل بيت زيادتر، حزن و اندوه و سوزش دل او در مصيبت ما و موّدت و دوستي او براي ما بيشتر باشد. (6)
- روايت شده زماني که نبي اکرم (ص) به دخترش فاطمه (س) از شهادت فرزندش حسين و رنج هايي که بر او جاري مي شودخبر داد، فاطمه به شدت گريست و عرض کرد: اي پدر! اين [حادثه] چه زماني رخ مي دهد؟ فرمود: در زماني که من و تو و علي نيستيم. پس گريه او (حضرت زهرا (س)) شدت گرفت و عرض کرد: اي پدر! پس چه کسي بر او گريه خواهد کرد؟ و چه کسي عهده دار اقامه عزاي او خواهد شد؟
پيامبر (ص) فرمود: اي فاطمه! به درستي که زنان امت من بر زنان اهل بيت من و مردانشان بر مردان اهل بيت من گريه خواهند کردو هر سال، نسل اندر نسل عزاي او را تجديد کرده و آن را زنده نگه مي دارند.
پس در قيامت تو زنان آنان و من مردانشان راشفاعت مي کنم و دست هر کس را که بر مصيبت هاي حسين (ع) گريه کند، مي گيريم و او را وارد بهشت مي کنيم. اي فاطمه! هر چشمي روز قيامت گريان است، مگر چشمي که بر مصيبت هاي امام حسين (ع) گريان بوده است؛ پس صاحب اين چشم در آن روز خندان است و به نعمت هاي بهشتي بشارت داد مي شود. (7)
- در حديث مناجات، حضرت موسي (ع) عرضه مي دارد: پروردگارا! از چه رو امت محمد (ص) را بر ديگر امت ها برتري دادي؟ خداوند متعال فرمود: آنها رابخاطره ده خصلت برتري دادم. موسي (ع) عرضه داشت: آن خصلت ها که به آن عمل مي کنند، کدامند؟ [به من ياد بده] تا به بني اسرائيل فرمان دهم به آنها عمل کنند. خداوند متعال فرمود: نماز و زکات و روزه و حج و جهاد و نماز جمعه و نماز جماعت و قرآن و علم و عاشورا. موسي (ع) عرضه داشت: پروردگارا! عاشورا چيست؟ فرمود: گريه کردن و گرياندن بر سبط (8) محمد (ص) و مرثيه و عزاداري براي مصيبت فرزندان مصطفي (ص) گريه نکند و يا نگرياند و عزادار نشود مگر اينکه بهشت از آن او خواهد بود و در بهشت ماندگار خواهد بود. و هيچ بنده اي يک درهم از مال خود را بخاطر محبت فرزند دختر پيامبرش به صورت اطعام و يا کار ديگري انفاق نکند مگر اينکه در سراي دنيا در برابر هر درهم، هفتاد درهم برکت مي دهم و در بهشت در عافيت خواهد بود و گناهانش آمرزيده مي گردد. (9)

بيانات امام خميني (قدس سره) و رهبر معظم انقلاب (مدظله العالي)

امام خميني: مجالس عزا از آن وقت به امر حضرت صادق (سلام الله عليه) و به سفارش ائمه ي هدي (ع)، ما بپا مي کنيم اين مجالس عزا را. (10)
امام خميني: ملت ما قدر اين مجالس را بدانند، مجالسي است که زنده نگه مي دارد ملت ها را، در ايام عاشورا زياد و زيادتر و در ساير ايام هم غير اين ايام متبرکه، هفته هاست و جنبش هاي اين طوري هست. اگر بُعد سياسي اينها را بفهمند، همان غربزده ها هم مجلس به پا مي کنند و عزاداري مي کنند؛ اگر چنانچه ملت را بخواهند و کشور خودشان را بخواهند، من اميدوارم که هرچه بيشتر و هرچه بهتر اين مجالس برپا باشد و از خطباي بزرگ تا آن نوحه خوان در اين تاثير دارد؛ [از] آن که ايستاده پاي منبر، چند شعر مي گويد و چند شعر مي خواند، تا آن که در منبر است وخطيب است، اينها هر دو در اين مسئله تاثير دارند، تاثير طبيعي دارند؛ گرچه خود بعضي اشخاص هم ندانند دارند چه مي کنند؛ من حيث لا يشعر. (11)
امام خميني: روضه ي سيد الشهداء براي حفظ مکتب سيد الشهداست. آن کساني که مي گويند روضه سيد الشهداء را نخوانيد، اصلاً نمي فهمند مکتب سيد الشهداء چه بوده و نمي دانند يعني چه. نمي دانند اين گريه ها و اين روضه ها حفظ کرده اين مکتب را. الان هزار و چهارصد سال است که با اين منبرها، با اين روضه ها و با اين مصيبت ها و با اين سينه زني ها ما را حفظ کرده اند؛ تا حالا آورده اند اسلام را ... اين نقش، يک نقشي است که اسلام راهميشه زنده نگه داشته، آن گلي است که هي آب به آن مي دهند زنده نگه داشته، اين گريه ها زنده نگه داشته مکتب سيدالشهداء را، اين ذکر مصيبت ها زنده نگه داشته مکتب سيدالشهداء را. (12)
رهبر معظم انقلاب اسلامي: امام حسين (سلام الله عليه) با عده کم، همه چيزش را فداي اسلام کرد؛ مقابل يک امپراطوري بزرگ ايستاد و «نه: گفت. هر روز بايد در هر جا اين «نه» محفوظ بماند و اين مجالسي که هست، مجالسي است که دنبال همين است که اين «نه» را محفوظ بدارد. (13)
رهبر معظم انقلاب اسلامي: اين [ذکر مصيبت امام حسين (ع)] همان چشمه ي جوشاني است که از ظهرِ روز عاشورا شروع شد؛ از همان وقتي که زينب کبري (ع) - طبق نقلي که شده است- بالاي «تلّ زينبيّه» رفت و خطاب به پيغمبر عرض کرد: «يا محمداه، صلّي عليک مليک السّماء هذا حسينک مرمّل بالدّماء، مقطّع الاعضاء، مسلوب العمامه و الرّداء ...» (14) او خواندنِ روضه ي امام حسين (ع) را شروع کرده وماجرا را با صداي بلندگفت: ماجرايي که مي خواستند مکتوم بماند. خواهر بزرگوار امام، چه در کربلا، چه در کوفه و چه در شام و مدينه، با صداي بلند به بيان حادثه ي عاشورا پرداخت. اين چشمه، از همان روز شروع به جوشيدن کرد و تا امروز، همچنان جوشان است. اين حادثه ي عاشورا است. (15)
رهبر معظم انقلاب اسلامي: اکنون بايد به نحو متعارف که در طول قرون و اعصار عزاداري مي کرده اند و متدينين و علماء هم خود در آن شرکت مي جسته اند، عزاداري کنند؛ يعني تشکيل مجلس روضه خواني و راه اندازي دسته جات ومواکب عزاداري که داراي حال و حزن و شورمحبت اهل بيت (عليهم الصلاه و السلام) است، سعي کنند که نوحه ها و شعرها و روضه خواني ها، پر مغز و داراي مضامين صحيح و متکي به آثار وارده ي معتبره از ائمه (ع) يا علماي بزرگ باشد. (16)
رهبر معظم انقلاب اسلامي: من واقعاً مي ترسم از اين که خداي ناکرده، در اين دوران که دورانِ ظهور اسلام، بروز اسلام، تجلّي اسلام و تجلّي فکراهل بيت (عليهم الصلاه و السلام) است، نتوانيم وظيفه مان را انجام دهيم. برخي کارهاست که پرداختن به آنها، مردم را به خدا و دين نزديک مي کند. يکي از آن کارها، همين عزاداريهاي سنّتي است که باعث تقرّبِ بيشترِ مردم به دين مي شود. اين که امام فرمودند «عزاداري سنّتي بکنيد» به خاطر همين تقريب است. در مجالس عزاداري نشستن، روضه خواندن، گريه کردن، به سر و سينه زدن و مواکب عزا و دسته هاي عزاداري به راه انداختن، از اموري است که عواطف عمومي را نسبت به خاندان پيغمبر، پرجوش مي کند و بسيار خوب است. (17).

پي نوشت :

2 -حج، آيه 32.
3- عن جعفر بن محمد (عليه السلام) قال نظر النبي (صلي الله عليه و آله) و هو مقبل فاجلسه في حجره و قال ان لقتل الحسين حراره في قلوب المومنين لا تبرد ابداً ثم قال (عليه السلام) بابي قتيل کل عبره قيل و ما قتيل کل عبره يا ابن رسول الله قال لا يذکره مومن الا بکي. (مستدرک الوسائل، ج10، ص 318)
4- قال ابو عبدالله (عليه السلام): ... ما عين احب الي الله و لا عبره من عين بکت و دمعت عليه و ما من باک يبکيه الا و قد وصل فاطمه و اسعدها عليه و وصل رسول الله (صلي الله عليه و آله) و ادي حقنا و ما من عبد يحشر الا و عيناه باکيه الا الباکين علي جدي الحسين (عليه السلام) فانه يحشر و عينه قريره و البشاره تلقاه و السرور بين علي وجه و الخلق في الفزع و هم آمنون و الخلق يعرضون و هم حداث الحسين (عليه السلام) تحت العرش و في ظل العرش لا يخافون سوء يوم الحساب يقال لهم ادخلوا الجنه فيابون و يختارون مجلسه و حديثه و ان الحور لترسل اليهم انا قد اشتقناکم مع الولدان المخلدين فما يرفعون رءوسهم اليهم لما يرون في مجلسه (عليه السلام) من السرور و الکرامه.) مستدرک الوسائل، ج10، ص 314).
5-قال ابي عبدالله جعفر بن محمد ... ان افضل ما تاتي به في هذا اليوم ان تعمد الي ثياب طاهره فتلبسها و تتسلب قال و ما التسلب قال تحلل ازرارک و تکشف عن ذراعيک کهيئه اصحاب المصائب. (بحار الانوار، ج98، ص 304).
6-حضرت آيت الله ميرجهاني طباطبايي (طاب ثراه)، البکاء للحسين (عليه السلام)، ص 68.
7-روي انه لما اخبر النبي صلي الله عليه و اله ابنته بقتل ولدها الحسين و ما يجري عليه من المحن بکت فاطمه بکاء شديداً و قالت يا ابه متي يکون ذلک قال في زمان خال مني و منک و من علي فاشتد بکاوها و قالت يا ابه فمن يبکي عليه و من يلتزم باقامه العزاء له فقال النبي يا فاطمه ان نساء امتي يبکون علي نساء اهل بيتي و رجالهم يبکون علي رجال اهل بيتي و يجددون العزاء جيلا بعد جيل في کل سنه فاذا کان القيامه تشفعين انت للنساء و انا اشفع للرجال و کل من بکي منهم علي مصاب الحسين اخذنا بيده و ادخلناه الجنه يا فاطمه کل عين باکيه يوم القيامه الا عين بکت علي مصاب الحسين فانها ضاحکه مستبشره بنعيم الجنيه (بحارالانوار، ج44، ص 37).
8-نوه ي دختري.
9-مستدرک الوسائل، ج10، ص 319.
10-صحيفه نور، ج10، تاريخ 58/7/30
11-صحيفه نور، ج16، تاريخ 61/3/30.
12-صحيفه نور، ج15، ص 203، تاريخ 60/8/4.
13-صحيفه نور، ج1، تاريخ 58/8/30.
14-وا محمدا! که درود فرشتگان همواره بر تو باد! اين[پيکر] حسين توست که در خون غلتيده و اعضايش از هم جدا شده و ردا و عمامه اش به غارت رفته است... (اللهوف علي قتلي الطفوف، ص 133).
15- بيانات در جمع روحانيون استان کهگيلويه و بوير احمد در آستانه ي ماه محرّم 73/3/17.
16- پاسخ به نامه ي امام جمعه ي اردبيل حجت الاسلام والمسلمين آقاي مروج 73/3/27.
17- بيانات در جمع روحانيون استان کهکيلويه و بوير احمد در آستانه ي ماه محرّم 73/3/17.

منبع:کتاب « دست پنهان » ، تهیه و تدوین : مؤسسه فرهنگی فخر الأئمه علیهم السلام
/س