یبوست و سندرم روده تحریک پذیر

یبوست به عارضه‌ای اشاره دارد که با اشکال در دفع مدفوع سخت شده مشخص می‌شود. این عارضه به عنوان مقدمه و علامت هشدار دهنده سندرم روده تحریک پذیر شناخته می‌شود. این وضعیت با جذب بیش از حد آب از غذاهای موجود در روده بزرگ ایجاد می‌شود.

دوشنبه، 28 بهمن 1398

تخمین زمان مطالعه:

مترجم : حمید وثیق زاده انصاری

موارد بیشتر برای شما

یبوست در نتیجه اختلال در دستگاه گوارش رخ می‌دهد. این امر موجب بروز اشکال در دفع مدفوع از بدن به دلیل جذب بیش از حد آب مواد غذایی درون روده بزرگ می‌شود. این عارضه موجب بروز سندرم روده تحریک پذیر (IBS) می‌گردد یعنی نوعی که مدت زمان دوام آن طولانی مدت خواهد بود. هنگامی که غذای خورده شده بسیار آهسته از طریق دستگاه گوارش حرکت نماید، روده بزرگ محتوای آب آن را به میزان زیاد جذب می‌کند. این امر منجر به سفت شدن غذای هضم نشده می‌گردد که توسط بدن به شکل مدفوع دفع می‌شود. در چنین وضعیتی دفع مدفوع نه تنها دردناک می‌شود بلکه بسیار ناراحت کننده خواهد بود. در صورتی که این عارضه به موقع مورد مداوا قرار نگیرد، انباشتگی مدفوع در نهایت موجب انسداد روده می‌شود. یک یبوست حاد می‌تواند به علت عوامل رژیم غذایی، آناتومی یا هورمونی رخ دهد. گاهی اوقات، این عارضه همچنین به دلیل عوارض جانبی دارو و برخی بیماریهای مرتبط با دستگاه گوارش ظاهر می‌شود. یبوست خفیف در صورت نادیده گرفته شدن، تقریباً همیشه به IBS تبدیل می‌شود. گزینه‌های درمانی بسته به شدت علائم تفاوت خواهد کرد. این گزینه‌ها، تغییرات رژیم غذایی، ورزش، استفاده از داروهای ملین یا مسهل و انواع مختلف مداخلات پزشکی را شامل می‌شود.

علل

علل اصلی بروز یبوست، مصرف ناکافی فیبر خوراکی، مصرف ناکافی مایعات و مصرف داروهای دیوریتیک یا ادرار آور و آهن یا کلسیم را شامل می‌شود. این عارضه همچنین می‌تواند در نتیجه فلج، کم کاری تیروئید، هیپوکالمی، گشادی مقعد، مسمومیت سرب یا عدم تحمل لاکتوز رخ دهد.

علائم مرتبط

* داشتن مشکل در دفع مدفوع
* کاهش نیاز به دفع
* هموروئید ناشی از فشار وارده
* ورم و سفت شدن شکم
* اجابت مزاج کم
* احساس تخلیه ناقص روده
* استفراغ
* در موارد شدید بروز اسهال پارادوکسیک

تشخیص این عارضه در اصل مبتنی بر توصیف و شرح وضعیت است. صحبت فرد در خصوص اشکال و درد در هنگام اجابت مزاج و توصیف مدفوع به پزشک در تشخیص مرحله بیماری کمک می‌کند. تظاهرات فیزیکی از جمله نفخ و تورم یا بیرون زدگی حفره شکمی، درد موضعی شکم و فشار و استرس ناشی از احساس دفع ناکامی نیز در نظر گرفته می‌شود. پزشک همچنین ممکن است عادات غذایی بیمار را به منظور مشخص شدن مصرف فیبر یا مایعات مورد بررسی قرار دهد. او به طور ایده‌آل عدم تحرک، عوارض جانبی برخی داروها و علائم کم کاری تیروئید را مورد شناسایی قرار خواهد داد. معاینه رکتوم، تنقیه و مطالعه توالی موج فشار سایر اقدامات تشخیصی هستند.

گزینه‌های درمانی

* افزایش مصرف مایعات و فیبر خوراکی
* استفاده از ملینها
* استفاده از تنقیه به منظور تحریک مکانیکی
* مصرف لاکتوز، قند غیر طبیعی با ماهیت عدم جذب که سدیم و آب را در مجرای روده حفظ کند
* شستشوی روده
* ورزش منظم

پیشگیری از یبوست ساده‌تر از درمان آن است. داروهای تجویز شده برای آن بر اجابت مزاج متمرکز هستند. انجام تمرین بدنی نقش مهمی در پیش گیری و مدیریت این عارضه ایفا می‌کند. ناراحتی و دل درد مزمن موجب بروز شرایط خاص روانی شده که نیاز به مداخلات پزشکی و اجتماعی دارد. اصلاح رژیم غذایی، مداخلات روان شناختی و آموزش بیمار راهی طولانی در درمان این اختلال و جلوگیری از عود بیماری طی خواهد کرد. در صورت نادیده گرفتن یبوست، این عارضه می‌تواند به بروز بیماری سلیاک، ژیاردیازیس و بیماریهای مختلف التهابی روده منجر شود. تحقیقات صورت گرفته نشان می‌دهند که این اختلال همچنین می‌تواند ناشی از اختلال در تعامل مغز و دستگاه گوارش باشد. بروز اختلال در فلور روده و درون سیستم ایمنی نیز منجر به بروز یبوست می‌شود.

نکاتی برای کمک و مراقبت از خود

تا زمانی که درمان ادامه دارد، از برخی غذاها که مشکل تان را بدتر می‌کنند پرهیز کنید. سعی کنید از استرس و اضطراب خود بکاهید چون این کار می‌تواند مشکل را برایتان قابل تحمل‌تر کند. پژوهشگران دریافتند درمان‌های طبیعی مانند آلوئه‌ورا در طول حملات IBS بسیار کمک کننده است. به صورت روزانه از مکمل ویتامین B استفاده کنید. هر روز ماست دارای پروبیوتیک میل کنید تا مقدار باکتری‌های خوب روده افزایش پیدا کند. هنگامی که غذای خورده شده بسیار آهسته از طریق دستگاه گوارش حرکت نماید، روده بزرگ محتوای آب آن را به میزان زیاد جذب می‌کند. همچنین تحریک کننده‌هایی مانند کافئین، الکل و سیگار را کنار بگذارید. استفاده از کپسول‌های قرص نعناع نیز معمولاً راهی عالی برای کاهش اسپاسم روده هستند. به کار بردن نکات رژیمی مفید مانند نوشیدن مقدار زیادی آب، روزانه سه لیتر و استفاده از برنامه غذایی سرشار از فیبر برای بهبود گوارش مفید هستند. مقدار فیبر باید به مرور افزایش پیدا کند تا معده به آن عادت کند. از غذاها و نوشیدنی هایی مانند شیر و قهوه که علائم را بدتر می‌کنند پرهیز کنید. همچنین داشتن دفترچه‌ای برای یادداشت غذاهایی که سبب اذیت شدنتان می‌شوند نیز مؤثر است. از خوردن وعده های بزرگ خودداری کنید اما مرتب غذا بخورید.

چه چیزهای دیگری می‌تواند سندروم روده تحریک پذیر را بهبود دهد؟

فعالیت فیزیکی و ورزش می‌توانند گوارش را بهبود ببخشند و استرس را کاهش دهند. گرما درمانی با پک‌های گرمایی، بطری های آب گرم یا پتوهای الکتریکی می‌توانند علائم را بهبود ببخشند. سعی کنید مقدار موقعیت‌های استرس زا را در زندگی خود کاهش دهید. برای این کار از تکنیک های ریلکسیشن مانند مدیتیشن استفاده کنید. نگرانی بیش از حد در باره گوارش نیز می‌تواند منجر به مشکلات اجتماعی و روانی شود. از ادویه های قوی و غذاهایی که باعث نفخ می شوند، پرهیز کنید.

غذاهایی که سندروم روده تحریک پذیر را تشدید می کند از جمله عبارتند از غذاهای سرشار از FODMAP FODMAP که در واقع یک عبارت اختصاری است که به جای الیگوساکاریدها تخمیر، دی ساکاریدها، مونوساکاریدها و پلی ال استفاده می‌شود. اینها انواع مختلف کربوهیدرات و قند هستند که در روده هضم نمی‌شوند و یا به خوبی جذب نمی‌شوند. غذاهای سرشار از FODMAP عبارتند از: سیر، پیاز، آرد، شیر، بستنی، قارچ، زردآلو، گلابی، و لوبیا. البته اینها تنها تعدادی از این غذاها بودند. پژوهش‌ها نشان دادند برنامه غذایی که این نوع غذاها در آن محدود شود می‌تواند تأثیرات مثبت زیادی روی کاهش علائم سندروم روده تحریک پذیر داشته باشد.

سلب مسئولیت:‏‎ ‎اطلاعات ارائه شده در این مقاله صرفاً جنبه‌ی آموزشی داشته و نبایستی به منظور جایگزین توصیه‌های پزشک ‏متخصص در نظر گرفته شود.‏

منبع: سایت هلث هارتی