سواد دیجیتال

اگر خاطرتان باشد، در شماره‌ی قبل گفتیم که در هرم سواد رسانه، اوّلین طبقه، سواد دیجیتال است که یک سواد ضروری در عصر امروز است؛ چراکه همه‌ی ما، امروز به نوعی با ابزارهای دیجیتالی سروکار داریم و بایست سواد کار کردن با آن ابزار را هم بیاموزیم.

جالب این‌که وقتی یک ماشین لباس‌شویی دیجیتال‌ می‌خریم؛ نصّاب، کلّی وقت‌ می‌گذارد و برنامه‌‌هایش را به ما آموزش‌ می‌دهد. چطور یک ماشین لباس‌شویی که کلاً چهارتا برنامه دارد، نیاز به این مقدار آموزش دارد، ولی یک گوشی هوشمند، که هزاران برنامه داشته و هر برنامه ده‌‌ها قابلیت، آموزش نیاز ندارد؟!

نه تنها آموزش نیاز دارد، بلکه هر چقدر آموزش بیش‌تری دیده باشیم، آسیب کم‌تری‌ می‌بینیم و استفاده‌ی بیش‌تری از آن ابزار خواهیم برد.

سواد دیجیتال دقیقاً چیست و چه سودی برای ما دارد؟

سواد دیجیتال، یعنی من ابزارهای دیجیتال را بشناسم. گوشی‌‌های هوشمند و تبلت‌‌ها، تلویزیون‌‌ها، رایانه‌‌ها و لب‌تاپ‌‌ها، لوازم جانبی و خلاصه هر ابزاری که دیجیتالی است به یک سواد اختصاصی نیاز دارد.

ما اگر سواد دیجیتال نداشته باشیم، هنگام خرید یک ابزار دیجیتال، ممکن است انتخاب‌‌های اشتباه انجام بدهیم؛ برای مثال معمولاً در مقایسه‌‌ها به اعداد دقت‌ می‌کنیم و بررسی‌ می‌کنیم که فلان قابلیّتش عددش 4 است و دیگری 6. پس 6 بهتر است، درحالی‌که شاید آن عدد، میزان ضرری را که برای چشم ما دارد نشان‌ می‌دهد و چون مبنای انتخاب ما عدد بالاتر است، انتخاب اشتباهی انجام‌ می‌دهیم. یا یک اشتباه رایج داریم و آن هم این است که وقتی‌ می‌خواهیم یک کالای دیجیتال بخریم، بهترینش را‌ می‌خریم. با این استدلال که یک لب تاپ بخرم که تا چندسال دیگر به‌روز بماند، درحالی‌که این هم اشتباه است و با توجّه به سرعت تکنولوژی، هیچ وقت بهترین بازار را نخرید؛ چون هم الکی گران است و هم این‌که سال بعد، مدل بهتر هم‌ می‌آید.

بهترین راه حل این است که همیشه، عرف بازار را بخرید که قیمت معقولی دارد و قدرت وحشتناکی ندارد. تجربه‌اش را پس داده و‌ می‌توانید نظر افراد مختلف را در مورد آن بگیرید، سپس با قیمت مناسب بخرید و دو سال بعد، یک گوشی یا لب‌تاپ دیگر بخرید. با این روش، هم در هزینه صرف‌جویی خواهید کرد و هم همیشه ابزار به‌روز و متنوّعی خواهید داشت و هم نیازهای آینده را تأمین خواهید کرد.

جالب است بدانید سواد ما در نگهداری ابزارهای دیجتیال هم ضعیف است. آیا‌ می‌دانستید در تحقیقاتی مشخّص شد که موس‌‌های رایانه، از سنگ توالت کثیف‌تر هستند؟! چراکه سنگ توالت دائماً شسته‌ می‌شود؛ ولی برخی موس‌‌ها تا آخر عمرشان، یک بار هم شسته نمی‌شوند و با دست‌‌های کثیف و آلوده در ارتباط هستند و عرق هم‌ می‌کنند و...

یا شما هر چند وقت یک بار گوشی موبایل خودتان را با الکل یا دستمال مرطوب تمیز‌ می‌کنید؟! وسیله‌ای که دائم با آن در تماس هستید و دست و صورت شما را کاملاً لمس‌ می‌کند.

یا از همه مهم‌تر این‌که چقدر از قابلیت‌‌های ابزار دیجیتالی خودمان را‌ می‌شناسیم و چقدر از آن قابلیت‌‌ها استفاده‌ می‌کنیم؟! حتماً تا به حال از چراغ‌قوّه‌ی خود استفاده کرده‌اید و خیلی جاها به کار شما آمده است؛ ولی آیا‌ می‌دانید گوشی موبایل هوشمند شما ده‌‌ها قابلیت کاربردی دیگر دارد که‌ می‌تواند شما را شگفت‌زده کند؟!

آیا‌ می‌دانستید برای اسکن یک تصویر یا ارسال فایل باکیفیت از شناسنامه‌ی خودتان، لازم نیست اسکنر داشته باشید؟ بلکه با نرم‌افزار Genius Scan یا ده‌‌ها برنامه‌ی مشابه دیگر، با کیفیّتی فوق‌العاده، تصاویر خود را همچون اسکنر، در گوشی خودتان ذخیره کنید. حتّی با این قابلیت‌ می‌توانید از صفحات مختلف یک کتاب، عکس گرفته، بلافاصله یک نسخه PDF باکیفیت از نرم‌افزار تحویل بگیرید و هر زمان که فرصت داشتید مطالعه کنید.

اگر کمی در کافه بازار یا مایکت یا کندو، ایران اپس یا دیگر مارکت‌‌های اندرویدی بگردید، با مجموعه‌ای از اپلیکیشن‌‌های کاربردی روبه‌رو می‌شوید که قابلیّت دوربین و نور و ژیروسکوپ و صفحه‌ی لمسی و... گوشی شما را به کار گرفته و خدمات جذّابی را به شما ارائه‌ می‌دهد.

فقط خوب نیست باسواد باشیم، لازم است که باسواد باشیم. یونسکو هم اعلام کرده اگر امسال، کسی سواد دیجیتال و سواد رسانه را بلد نباشد، بی‌سواد است.

ماهنامه‌ی باران در اقدامی مشترک با مؤسّسه‌ی فرهنگی و هنری خواجه نصیرالدّین طوسی، برای کسانی که‌ می‌خواهند باسواد باشند، یک دوره‌ی آموزشی هرم سواد رسانه را در شبکه‌ی پیام‌رسان بومی ایتا برگزار کرده است که با کد 100 تخفیف baran‌ می‌توانید به صورت رایگان در این دوره شرکت کرده، شما هم این سواد ضروری را یاد بگیرید.

منبع: مجله باران