سرطان غده پروستات چيست؟

پروستات بخشي از عضو جنسي مرد است که به شکل و اندازه تقريبي گردو، زير مثانه قرار گرفته است و مجراي خروجي آن را احاطه کرده است.نقش پروستات توليد مايع و روان کردن حرکت اسپرماتوزوييدها به خارج است.

بزرگي پروستات:

بيش از نيمي از مردان بالاي 60سال دچار بزرگي پروستات هستند و احتمال بروز اين حالت با بالا رفتن سن افزايش مي يابد.معمولاً حدود 80درصد مردان در 80سالگي به اين بيماري مبتلا مي شوند.البته فقط 40 تا 50درصد موارد واقعاً دچار علايم ناشي از بزرگي پروستات خواهند بود.در بزرگي خوش خيم پروستات اول قسمت هاي مرکزي پروستات بزرگ مي شود.بزرگي خوش خيم سرطاني يا بزرگ شدگي غير سرطاني پروستات که در اثر آن بافت پروستات بزرگ و متورم شده و نهايتاً جريان خون ادرار را قطع مي کند، ادرار درون مثانه باقي مي ماند.بزرگي خوش خيم پروستات معمولاً در مردان بالاي 60سال رخ مي دهد(مردان زير 50سال به ندرت دچار آن مي شوند.)علت اغلب بزرگ شدگي هاي پروستات بزرگي خوش خيم مي باشد.
عوارض احتمالي اين نوع بيماري پروستات عبارتند از:
-مثانه ممکن است ضعيف و متسع شده و به ساير اعضاي بدن فشاروارد کند.
-احتمال آسيب کليه و گردش خون تصفيه نشده در بدن به دليل پس زدن ادرار از مثانه به کليه وجود دارد .از جمله علايم و نشانه هاي آن احساس نياز مکرر به تخليه ادرار به ويژه در شب، نياز اضطراري به تخليه ادرار، دشواري در آغاز ادرار، جريان کم فشار ادرار، احساس پربودن مثانه و ناتواني در ادرار کردن است.
توجه داشته باشيد که:
همان طور که اشاره کرديم بزرگي اين ناحيه معمولاً بر روي پيشابراهي که از داخل پروستات عبور مي کند فشار مي آورد.گاهي اوقات اين حالت منجر به بروز علايم و مشکلات ادراري خواهد شد.معمولاً بزرگي خوش خيم پروستات در عملکرد جنسي اختلالي ايجاد نخواهد کرد.بايد به خاطر داشت که بزرگي خوش خيم پروستات سرطان نبوده و منجر به بروز سرطان نيز نخواهد شد.اما ممکن است فرد همزمان دچار بزرگي پروستات و سرطان پروستات باشد.

علايم بروز اين اختلال

بسياري از مردان مبتلا به اين بيماري فاقد علايم مي باشند اما زماني که بزرگي پروستات در روند ادرار کردن دخالت کند منجر به بروز علايمي نظير جريان ضعيف ادراري، احساس ادرار کردن مکرر ،بيدار شدن از خواب در شب جهت ادرار کردن و نياز به زور زدن براي تخليه ادرار کردن مي شود.اين علايم ثانويه به دليل بزرگي پروستات بر روي پيشابراه و بعد از آن بر روي مثانه مي باشد.در مراحل اوليه عضلات مثانه مي تواند بر تنگي پيشابراه غلبه کند اما بعد عضلات مثانه ضخيم تر، حساس تر،و قوي تر خواهد شد که سبب احساس ادرار مکرر مي شود.اگر عفونت ادراري ايجاد شود ممکن است علايمي نظير احساس درد و سوزش در ادرار کردن رخ دهد.در تعداد کمي از موارد مبتلا به بزرگي خوش خيم پروستات اين حالت ممکن است منجر به بروز
عفونت هاي مکرر ادراري ،عدم تخليه کامل ادرار و آسيب هاي تدريجي به مثانه و کليه ها شود.

چه بايد کرد؟

اين بيماري فقط زماني که منجر به بروز علايم شديد شود يا اين که سبب بروز اختلال در عملکرد کليه ها و مجاري ادراري شود بايد تحت فرمان قرار گيرد.تنها وجود يک پروستات بزرگ دليل بر ضرورت درمان نيست.اگر بزرگي وجود داشته اما علايمي نباشد ممکن است تنها نياز به انتظار باشد.گاهي اوقات ممکن است علايم بدون درمان بهبود يابند اما در صورت تشديد علايم نسبت به قبل حتماً بايد به پزشک مراجعه شود.

چرا انجام آزمايش پروستات ضروري است؟

-چون عوارض بيماري هاي پروستات دردناک و رنج آور است.
-با تشخيص به موقع نتيجه درمان موفق تر خواهد بود.

چگونگي تشخيص بيماري هاي پروستات

معاينه مقعدي

دکتر با پوشيدن يک دستکش لاستيکي از طريق ديواره راست روده پروستات را احساس مي کند.او مي تواند توده ها تورم و يا ناراحتي را که نشانگر بيماري باشد تشخيص دهد.گرچه بسياري از آقايان از انجام معاينه مقعدي جلوگيري مي کنند ولي اين معاينه فقط ناراحتي مختصري ايجاد کرده و تنها چند ثانيه طول مي کشد.

آزمايش آنتي ژن ويژه پروستات در خون

پروستات بزرگ شده يک پروتئين را به ميزان بيشتري ترشح مي کند.اين آزمايش ميزان پروتئين را در خون اندازه مي گيرد.اين آزمايش 100درصد دقيق نيست و ممکن است همراه با سايرآزمايش ها مورد استفاده قرار گيرد.

ساير آزمايشات

ممکن است باشد آزمايشات ديگري انجام شود.مانند انجام آزمايش سيستوسکوپي،سي تي اسکن يا يا ام آر آي که براي ديد بهتر درون پيشابراه و پروستات صورت گيرد.

درمان

-درمان دارويي که البته کارآيي استفاده دراز مدت از داروها هنوز مشخص نيست.
-جراحي براي برداشتن بافت اضافي پروستات و کاهش فشار در پيشابراه ،انجام مي شود.
-درمان هاي جديد شامل جراحي ليزري ،منجمد کردن بافت پروستات و درمان گرمايي با ماکروويو.

درمان جراحي بزرگي پروستات

در حال حاضر در صورت تشديد علايم موثرترين روش درمان جراحي مي باشد.روش هاي جراحي متفاوتي جهت درمان اين مشکل وجود دارد که انتخاب آن ها به عهده پزشک و باتوجه به شرايط بيمار مي باشد.

روش هاي درماني غير جراحي

روش هاي درماني غيرجراحي جديدي در حال حاضروجود دارد اما ميزان کارايي آن ها در مقايسه با روش هاي جراحي کمتر است.اين روش ها شامل استفاده از داروهاي خاص و گشاد کردن مجراي پيشابراه از طريق بالون مي باشد.

التهاب حاد پروستات

دومين شکل از بيماري هاي غده پروستات که مي تواند در هر سني مردان را مبتلا سازد.
پروستات حاد وقتي رخ مي دهد که پروستات ناگهان ملتهب شود.گرچه اين مورد نادر است ولي مي تواند موجب عفونت چرکي و بند آمدن ادرار در موارد وخيم شود.
پروستات مزمن که در دراز مدت و به طور مکرر رخ مي دهد.اين التهاب از التهاب حاد پروستات شايع تر است و معمولاً مانند آن وخيم نيست.التهاب حاد پروستات ممکن است به التهاب مزمن تبديل شود.
عواقب احتمالي التهاب پروستات عبارتند از:
بزرگ شدگي پروستات، تنگي پيشابراه،کندي يا بند آمدن ادرار و ساير مشکلات جدي مجراي ادرار.

درمان

درمان اين نوع پروستات بسته به حاد يا مزمن بودن آن متفاوت است.درمان براي پروستات حاد با مصرف آنتي بيوتيک هاي خوراکي تخليه با سوند يا تخليه با عمل جراحي در موارد وخيم مقدور مي باشد و پروستات مزمن را نيز مي توان با مصرف آنتي بيوتيک ها ،ماساژ پروستات براي افزايش تخليه و جراحي در صورتي که داروها و ماساژ اثر بخش نباشد درمان کرد.
البته درمان بسته به بيماري و بيمار تغيير مي کند.آميزش براي افزايش تخليه پروستات پيشنهاد مي شود.آب گرم و مصرف نکردن ادويه جات نيز اشکالي ندارد.

سرطان پروستات

سومين نوع بيماري پروستات که جدي ترين نوع اين بيماري است سرطان پروستات است.البته اين شکل سرطان در ميان آقايان کمتر از 40سال نادر است و در آقايان بالاي 60 سال شايع مي باشد.علت اين بيماري نامشخص است.
سرطان پروستات شايع ترين نوع سرطان در مردان بالاي 60 سال است.معروفيت اين نوع سرطان نسبت به ساير سرطان ها نه به علت خطرناک بودن آن بلکه وجود روش هاي تشخيصي و امکان پيشگيري موفقيت آميز آن است.سرطان پروستات معمولاً کند رشد مي کند و تا ده ها سال مي تواند در داخل غده بدون بروز علايمي باقي بماند.علايم اوليه سرطان پروستات در مرحله داخل غده اي که هنوز پيشرفت نکرده شامل تکرر ادرار و قطع و وصل جريان ادرار در موقع تخليه مي باشد.

چه کساني بيشتر در معرض خطر هستند:

مردان مسن بيشتر در معرض ابتلا به سرطان پروستات قرار دارند.طبق آمار موجود احتمال بروز سرطان در سنين زير 50سال حدود 7درصد است.در حالي که در 70سالگي به 75درصد مي رسد.افراد با زمينه ارثي دومين گروه هستند که در معرض ابتلا قرار دارند.کساني که 2تا3 نفر از بستگان نسبي و نزديک آنها سرطان پروستات داشته اند، 10برابر بيشتر از سايرين با خطر بيماري روبه رو مي شوند.

نکته:

در گزارش هايي که اخيراً منتشر شده است به نظر مي رسد که روش زندگي و رژيم غذايي نامناسب نيز از عوامل موثر در بروز سرطان باشد.

علت سرطان پروستات

علت آن دقيقاً مشخص نيست، اما مي تواند در اثر عوامل زير بروز کند:
-زمينه ژنتيکي (احتمال ابتلاي سياه پوستان آمريکايي بيشتر از ساير افراد است.)
-عوامل هورموني (شانس بروز سرطان پروستات با افزايش سن بالا مي رود و ممکن است به علت تغييرات هورموني باشد.)
-رژيم غذايي شامل مصرف زياد چربي با احتمال ايجاد تغيير در متابوليسم کلسترول و استروئيد، احتمال بروز سرطان را افزايش مي دهد.مصرف سبزي جات با رنگدانه هاي سبز و زرد يک اثر حفاظتي از بروزسرطان پروستات دارد.
-عوامل شيميايي سرطان زا
-عوامل شغلي و محيطي احتمال بروز سرطان را بيشتر مي کند.مشاغلي که شانس بروز سرطان را بيشتر مي کنند شامل کارگراني که با کودها،بافتني ها و لاستيک سرو کار دارند،تماس با بطري هاي حاوي کادميوم و ويروس ها(با مشاهده ويروس دربافت سرطاني پروستات توسط ميکروسکوپ الکتروني )را در بروز سرطان پروستات موثر مي دانند.
منبع: تغذيه و سلامتي شماره 74 /س