سند محرمانه دولت آمريكا و جنگ 8 ساله

يك سند محرمانه درباره تعهد واشنگتن به جلوگيرى از پيروزى ايران در جنگ

اشاره:

روزنامه الشرق الاوسط چندي پيش سندى از آرشيو محرمانه حكومت آمريكا به چاپ رساند مبنى بر اينكه در زمان جنگ عراق با ايران، دولت آن كشور به حكومت صدام حسين تعهد داده بود، اجازه ندهد حكومت جمهورى اسلامى ايران پيروز جنگ باشد. همچنين، طبق اين سند با وجود اينكه دولت ايالات متحده خود را در اين جنگ بى‏طرف نشان مى‏داد، نسبت به كاربرد سلاح شيميايى از سوى عراق، عمدا اغماض مى‏كرد و در تقديم برخى از سلاح‏هاى مورد نياز ارتش صدام تلاش وافرى از خود نشان مى‏داد.
اين سند، بخشى از پيام‏هاى محرمانه وزارت خارجه وقت آمريكا در 18 ماه مارس سال 1984 (اواخر اسفند ماه سال 1363) به سفارت خود در اردن و چند كشور ديگر بوده است. همچنين اين مدرك گفت و گويى ميان مقامات عراقى با مقامات بلندپايه آمريكا در زمان حكومت رونالد ريگان، از جمله آنها جرج شولتز، وزير امور خارجه وقت را در بردارد كه در آن زمان، هرگز درباره آن اطلاعاتى به بيرون درز نشده بود. در آن هنگام شولتز براى شركت آمريكايى بكتل كار مى‏كرد كه توانسته بود قراردادهاى مهم اقتصادى را به نفع خود در عراق و در زمان حاكميت صدام حسين امضا كند. در اين ديدار، لارنس ايگل برگر، معاون وزير خارجه آمريكا و عصمت كتانى، نماينده عراق در سازمان ملل متحد، نيز حضور داشتند. از شگفتى‏هاى سياست دوگانه آمريكا آن است كه اين ديدار درست چند روز پس از اينكه حكومت آمريكا به دليل كاربرد سلاح شيميايى عليه ايران از دولت عراق انتقاد كرده بود، صورت گرفت. متن كامل اين سند از نظر خوانندگان محترم مى‏گذرد.

خلاصه

1) تمامى سند محرمانه است.

2) بند 7 اين سند پيگيرى شود.

3)ديدار شولتز و مقامات عراقى:

شولتز، وزيرخارجه، همراه با ايگل برگر، معاون وى، به دور از ديد ديگران باعصمت كتانى (نماينده وقت عراق در سازمان ملل متحد) در 15 مارس (25 اسفند ماه سال 1363) ديدار كردند تا بر اين پيام مهم دولت آمريكا تاكيد كنند كه محكوميت كاربرد سلاح شيميايى از سوى عراق از جانب آمريكا، تنها در قالب تعهد دولت ايالات متحده به سياست درازمدتى است و از زاويه جايگاه دفاع از ايران يا دشمنى با عراق نيست و بدين ترتيب، رفتار و رويكردهاى آنها درباره جلوگيرى از پيروزى ايران در جنگ و تاكيد بر ادامه روند گسترش روابط دو جنبه (ميان آمريكا و عراق) همچنان، استوار باقى خواهد ماند...در اين ميان، ايگل برگر گفت و گو در اين باره را توسعه داد و افراد ديگرى مانند عبدالرزاق هاشمى، وزير فرهنگ و اطلاعات سابق عراق، نزارحمدون و ويربنكس، نماينده آمريكا در سازمان ملل نيز در اين گفت وگو شركت كردند.
در اين گفت وگوها، ويربنكس راه‏هاى جلوگيرى از قاچاق اسلحه براى ايران را بررسى كرد. ايگل برگر نيز بر كمك ايالات متحده براى امتداد خط لوله نفت عراق از خاك اردن تاكيد و در اين زمينه قول مساعد داد كه آمريكا بالاترين حد تلاش خود را به كار خواهد برد تا بانك اكسم (بانك صادرات و واردات آمريكا) را تشويق كند، اعتبار مالى در اختيار عراقى‏ها قرار دهد و خود شخصا از بانك تقاضا خواهد كرد چنين كارى را انجام دهد. در اين ميان هاشمى، توضيح داد كه هر آن ممكن است منطقه خليج فارس به انفجارى در برابر آنها تبديل شود. همچنين كتانى محتواى گفت و گوهاى خود را با اعضاى كنگره بازگو كرد و به موضوع تروريسم و ضرورت توقف انتقال سفارت آمريكا به بيت‏المقدس پرداخت. وى از آمريكا خواست تا به صحبت‏هاى ملك حسين درباره نارضايتى وى نسبت به عدم رويارويى صحيح سياست ايالات متحده بامساله وجود سوريه در لبنان و شكل‏گيرى اين برداشت در ميان سورى‏ها كه آنان در لبنان بر آمريكا پيروز شده‏اند، بيشتر توجه كند. ايگل برگر نيز از كتانى خواست نامه وى را مبنى بر دعوتش از طارق عزيز، معاون نخست وزير عراق براى ديدار با او در هر زمانى كه براى دو طرف مناسب باشد، به طارق عزيز برساند.

4) سلاح شيميايى:

ايگل برگر، كتانى رابه زاويه ويژه‏اى از بحث كشاند و تاكيد كرد وى با اين پيام‏ها به بغداد باز خواهد گشت: سياست ثابت آمريكا درباره مخالفت با كاربرد سلاح در هر جا كه به كار رود، همان است كه در بيانيه 5 مارس آمده است؛ سياستى كه براساس آن، اين بيانيه در محكوميت كاربرد سلاح شيميايى از سوى عراق صادر شده است. البته وى تاكيد كرد كه اين بدان معنا نيست كه بيانيه مزبور در خدمت سوخت رسانى به جنگ تبليغاتى (امام) خمينى است يا نشانه‏اى از تغيير سياست آمريكا نسبت به ايران و عراق در آن وجود دارد. در واقع، آمريكا در سياست خود، مبنى بر جلوگيرى از پيروزى ايران در جنگ ادامه خواهد داد و با صداقت كامل مايل است روابط خود را با عراق گسترش دهد. سپس شولتز وارد بحث شد و دوباره تاكيد خود را بر اين نكات مطرح شده تكرار كرد به دنبال آن كتانى توضيح داد كه متاسفانه بيانيه 5 مارس به سود جنگ تبليغاتى (امام) خمينى تمام شد و سپس، از وزير خارجه و معاونش به دليل روشن كردن ديدگاه‏هاى ايالات متحده سپاسگزارى كرد.

5) ارسال اسلحه به ايران:

وزير امور خارجه از كتانى خداحافظى كرد و ايگل برگر بحث را با اين مجموعه درباره تلاش وسيع آمريكا براى جلوگيرى از پيروزى ايران در جنگ ادامه داد كه وزير خارجه، نماينده آمريكا، ويربنكس را تعيين كرد تا تلاش‏هاى مختلف را در راستاى نابودى فرآيند ارسال اسلحه به ايران هماهنگ؛ كند، اما اگر مطبوعات در اين باره از مقامات آمريكايى پرسشى كنند، به آنها گفته خواهد شد كه هيچ گروهى در داخل وزارتخانه براى انجام چنين كارى به شكل ويژه تعيين نشده است. در اين ميان ويربنكس تاكيد كرد اميدى به كنترل ارسال اسلحه به ايران وجود ندارد؛ زيرا منابع ارسال، به ويژه در زمينه سلاح و تجهيزات آن، متنوع و مختلف‏اند و معمولاً خارج از اراده حكومت‏ها عمل مى‏كنند. با وجود اين، آمريكا در بعضى از زمينه‏ها مانند كنترل تجهيزات پيشرفته موفقيت‏هايى را به دست آورده است؛ تجهيزاتى كه ردپاى مشخصى دارد و در حال حاضر، اهميت فوق‏العاده‏اى در برنامه جنگى ايران پيدا كرده است.
افزون بر اين، آمريكا اطمينان دارد كه دست كم، مانع از رسيدن اسلحه آمريكايى به ايران شده است؛ البته به جز چيزى كه داس پلانك، يكى از مسوولان آمريكايى درباره آن توضيح داد و آنها تجهيزاتى‏اند كه كاربرد چند منظوره دارند، مانند هزاران قطعه موتورى كه ايران آنها را خريدارى كرده است و اكنون در هجوم اخير خود از آنها استفاده مى‏كند. در ادامه، پلانك سه نوع از همكارى حكومت‏هاى ديگر باآمريكا براى كنترل ارسال اسلحه به ايران را طبقه‏بندى كرد:
الف) قول همكارى كاملاً رسمى از سوى برخى حكومت‏ها درباره منع فروش اسلحه مورد نظر و ارايه دلايل كافى از سوى اين حكومت‏ها مبنى بر كسب موفقيت در اجراى تعهدات خود.
ب) حكومت‏هايى كه با ارايه دليل به آمريكا اطمينان داده‏اند سلاح ارسالى از كشور آنها قاچاقى بوده است.
ج) مدارك و دلايل رسمى، كه طبق آنها برخى از حكومت‏ها به تعهدات خود در اين زمينه عمل نمى‏كنند.

6) كره جنوبى، تايوان، يونان و اسپانيا:

در اين مورد هاشمى اظهار كرد حكومت عراق معتقد است كه كره جنوبى منبع مهم تهيه اسلحه به ايران به شمار مى‏رود. كتانى نيز تايوان را به عنوان منبع دوم ارسال اسلحه به ايران معرفى كرد. در اين ميان ايگل برگر هم گفت: كره شمالى نيز يكى از منابع مهم صدور اسلحه به ايران است؛زيرا جمهورى كره از تصميم‏هاى سياسى اتخاذ شده درباره منع فروش اسلحه به ايران پيروى نمى‏كند. [بايد يادآور شد كه] اين موضوع، بحث گرمى را ميان او (ايگل برگر) و وزير امور خارجه كره (لى بمب سوك) پيش از كشته شدنش برانگيخته بود؛ موضوعى كه با وزير خارجه جديد (لى وان كيونگ) نيز مطرح شده است. در ادامه، ويربنكس اضافه كرد كه در برخى از كشورها، ناهماهنگى ميان وزارت خارجه، دفاع و مراكز فروش اسلحه در آنها وجود دارد. در اين ميان كتانى اعتراف كرد وضعيت اسپانيا و يونان كه روابط خوبى با عراق دارند، چنين ناهماهنگى‏هايى را پيدا كرده و حكومت عراق در اين باره به آنها تذكر داده است.

7) خط لوله نفت بندر عقبه:

ايگل برگر تكرار كرد كه ما نمى‏كوشيم اين حقيقت را از عراق مخفى كنيم كه نگرش بانك اكسم به آنها بدبينانه است. در واقع اين نگرش بر مبناى سوددهى اقتصادى بنا شده و شيوه پس دادن بدهى‏ها از سوى عراقى‏ها بر آن تاثير گذاشته است. وى همچنين گفت كه با رييس شوراى مديريت بانك اكسم (ويليام دربر) صحبت و شرايط احراز منافع ملى آمريكا را در صورت اعطاى وام‏هاى مالى براى طرح‏هاى عراق در حد توان درك كرده است. همچنين تاكيد كرد كه با وجود نگرش بدبينانه مديريت بانك اكسم در قبال عراق، وزارت خارجه اين كشور (ايالات متحده) در برخى از موارد بر اكسم فشارهايى را وارد خواهد كرد. او به عراقى‏ها وعده داد كه دولت آمريكا تمام تلاش خود را خواهد كرد تا بانك اكسم، اعتبار مالى مورد نياز براى طرح خط لوله نفت بندر عقبه را در اختيار عراقى‏ها قرار دهد. (اگر شركت‏هاى آمريكايى در انجام چنين طرحى اعتبارات مالى ارايه ندهند) وى (ايگل برگر) بسيار خوش بين است كه بانك اكسم به شكل عملى و يا ابتكار خود در اين طرح مشاركت كند. در ادامه ايگل برگر توضيح داد به دليل مشاركت شركت بكتل در اجراى طرح لوله نفت بندر عقبه، وزير خارجه، خود را به شكل كامل از موضوع كنار كشيده و بر عراقى‏ها لازم است كه درك كنند اين عمل به معناى كم‏توجهى مسوولان بلندپايه حكومت آمريكا نسبت به آنها نيست.
در ادامه، كتانى با يادآورى اين نكته كه عراق چنين موضوعى را كاملا درك مى‏كند، از تلاش حكومت آمريكا در اجراى طرح خط لوله نفت بندر عقبه سپاسگزارى و اظهار كرد بر سفارت آمريكا در شهر عمان لازم است موضوع خط لوله نفت بندر عقبه را جدى بگيرد و براى كمك به اجراى آن بكوشد.

8) جنگ خليج (فارس):

هاشمى گفت هر آن ممكن است اوضاع منطقه خليج (فارس) منفجر شود. در اين ميان، كتانى با عجله وارد صحبت شد و گفت اميدوار است كه منطقه خليج (فارس) نه در برابر عراق و نه در برابر آمريكا؛ بلكه عليه امام خمينى منفجر شود. سپس، از ايگل برگر به دليل درك موضع‏گيرى‏هاى عراق كه در ديدار اخير خود در ماه سپتامبر با آنها بيان كرده بود، سپاسگزارى كرد.
در اين ميان، ايگل برگر بار ديگر يادآور شد كه آمريكا وضعيت عراق را درك مى‏كند؛ زيرا اين كشور درگير جنگ است و حق دارد منافع خود را در اولويت قرار دهد؛ اما در اين ميان، عراقى‏ها را تشويق كرد كه درباره نتايج عملكرد خود در منطقه خليج (فارس) محاسبات دقيقى انجام دهند.
هاشمى در پاسخ وى گفت: اگر (ايران) اجازه ندهد كه عراق صادرات خود را ادامه دهد، براى بغداد اين حق محفوظ خواهد بود كه جلوى صادرات همه را بگيرد.
ايگل برگر در پاسخ به او گفت: درست است كه ممكن است حق با كسى باشد؛ اما نبايد عليه منافع همه عمل كند. براى نمونه، در سال 1914، افراد زيادى در شهر وين وجود داشتند كه معتقد بودند حق دارند براى گرفتن انتقام، والاحضرت فرديناند(1)، را بكشند. همانطور كه در سال 1914، در اروپا اتفاق افتاد، اكنون نيز، منطقه خليج (فارس) نقطه تلاقى منافع حياتى بسيارى از كشورهاست.

9) كنگره آمريكا و سياست خارجى:

كتانى درباره ديدار روز گذشته خود بااعضاى مجلس سنا، مانند ريبكر و بوچدويتز، كه يك ساعت و نيم طول كشيده بود؛ و همچنين با هاميلتون، يكى از اعضاى كنگره، گزارش مفصلى را ارايه كرد.
وى توضيح داد كه: رويكرد اعضاى مجلس سنا نسبت به موضوع سلاح‏هاى شيميايى شديدا عليه عراق است. در ادامه نيز او از پوزش پوچدويتز نسبت به ارايه طرح ايجاد محدوديت براى صادرات عراق از سوى برخى نمايندگان كنگره، سپاسگزارى كرد. بوچدوينز به او قول داده بود تمامى تلاش خود را خواهد كرد تا در اين زمينه، تخفيف‏هايى صورت گيرد يا كلاً تصميم‏گيرى در مورد آن لغو شود.
در ادامه، كتانى تاكيد كرد كه: انتقال سفارت آمريكا به شهر بيت‏المقدس مشكلات زيادى را براى دوستان آمريكا در منطقه ايجاد مى‏كند. وى يادآور شد كه شخصا مشكلات داخلى سياست آمريكا را درك مى‏كند و گاهى خود، در درون آن گم مى‏شود. در اين ميان، برخى معتقدند كه عمليات گروگان‏گيرى يا كشتن افراد مارينز (سربازان نيروى دريايى آمريكا) بهترين وسيله تاثيرگذارى بر رويكرد سياسى آمريكاست. براى نمونه، به محض اينكه ايران گروگان‏هاى آمريكايى را آزاد كرد، ايالات متحده خطر [امام] خمينى براى منافع آمريكا را فراموش كرد.
كتانى اضافه كرد: ناتوانى آمريكا در اتخاذ موضع‏گيرى ثابت و بدون واهمه‏اى در سياست خارجى خود، آن را بازيان‏هاى احتمالى سختى رو به رو خواهد كرد و بر وضعيت آمريكا در منطقه خليج (فارس) تاثير منفى خواهد گذاشت. در اين ميان، ايگل برگر اعتراف كرد نپذيرفتن تلفات از سوى ما، موقعيتمان را در برابر حفظ منافع سياست خارجى ايالات متحده آسيب‏پذير مى‏كند.

10) اردن:

كتانى، آمريكا را تشويق كرد كه به سخنان ملك حسين و درك عميق وى از سياست‏هاى ايالات متحده گوش فرا دهد. وى گفت: پادشاه، حكيم و عاقل است و از بهترين و قديمى‏ترين دوستان عراق به حساب مى‏آيد كه به شكل گسترده‏اى مى‏كوشد تا رابطه دوستى با بغداد را حفظ كند. وى در ادامه افزود: ملك حسين اميدوار بود كه مصاحبه‏اش با نيويورك تايمز در تاريخ 15 ماه مارس اثرى منفى بر رابطه اردن و آمريكا نداشته باشد. در اين مورد، ايگل برگر پاسخ داد، آمريكا براى رابطه خود با اردن ارزش زيادى قايل است؛ بنا بر اين، اندرزهاى پادشاه را آويزه گوش خود خواهيم كرد و براى حفظ دوستى خود با او از هيچ اقدامى دريغ نخواهيم داشت؛ اما گاهى اوقات، پادشاه اشتباه مى‏كند و آمريكا، تنها اين مساله را به او يادآور شده است. ايالات متحده تمايل دارد مشكلات موجود در رابطه دو طرف را به شكل محرمانه بررسى كند، نه روى صفحات روزنامه نيويورك تايمز. گفته‏هاى اخير پادشاه به طور عملى، دشوارى‏هاى زيادى را در كنگره در ارتباط با سياست ما در قبال او برانگيخت؛ اما با وجود اين، فضاى متراكم موجود به زودى كنار خواهد رفت؛ هر چند در نهايت، تاثير منفى خود را بر روابط دوستان ما با اردن و تعهد ما نسبت به حفظ امنيت آن خواهد گذاشت.

11) سوريه:

كتانى تاكيد كرد سياست اطلاع رسانى آمريكا ارايه تصويرى را موجب شده است مبنى بر اينكه سورى‏ها به شكلى در لبنان پيروز شده‏اند. وى اصرار كرد كه آمريكا در سياست تبليغى خود به ساختن چنين تصويرى، كه از اساس بى‏پايه است، كمك نكند. از ديدگاه عراقى‏ها، رژيم سوريه در مشكلات اقتصادى و سياسى خود هم در داخل كشور و هم در لبنان دست و پا خواهد زد؛ زيرا توانايى دست يازيدن به يك امر مهم را نخواهد داشت. همچنين اين كشور در روابط ميان كشورهاى عرب و قضاياى كلى جهان عرب، كه نقش ايفا كردن در آن، براى عراق بسيار مهم است، نقش مهمى جز هوچى‏گرى در اجتماعات عربى ندارد ضمن آنكه جلسه اخير وزيران اتحاديه عرب در بغداد دليل محكمى براى نشان دادن انزواى سوريه است و محكوم كردن ايران به اتفاق آرا از سوى آنها، محكوم كردن ضمنى سوريه را در بر دارد. در ادامه، ايگل برگر اعلام كرد كه اين نظر را كه اسد در كشور خود و لبنان مشكلات زيادى دارد، قبول دارد و آنها نيز با ارزيابى عراقى‏ها درباره فرآيند امور هم‏رأى‏اند.

12) روابط دوجانبه و دعوت از معاون نخست وزير:

ايگل برگر جلسه را با تكرار تمايل آمريكا براى گسترش روابط دو جانبه در اسرع وقت و به شكلى كه عراق آن را مناسب مى‏داند، به پايان برد. پس از اين ديدار، وى از كتانى خواست تا پايان سال جارى، دعوت معاون رييس جمهور آمريكا از طارق عزيز، معاون نخست وزير عراق را براى ديدار از واشنگتن، آن طور كه وقت آن براى هر دو كشور مناسب باشد، به وى برساند. او همچنين يادآور شد كه زمان اين ديدار با در نظر گرفتن سفرهاى انتخاباتى معاون اول رييس جمهورى طى هفته‏هاى گذشته تعيين شود.

رونوشت:

براى سفارت آمريكا در امان (پايتخت اردن).
براى دفتر حافظ منافع آمريكا در بغداد.
براى بخش اطلاعاتى سفارت آمريكا در دمشق.
براى سفارت آمريكا در مادريد.
براى سفارت آمريكا در آتن.
براى سفارت آمريكا در سوول.
براى AIT در تايپه چين.
منبع: http://www.farsnews.net
/خ